TVP Historia Poniedziałek, 18.03.2019 Zmiany z dnia 05.03.2019 w stosunku do raportu z dnia 04.02.2019 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 12:15 CZAS HONORU - ODC. 1 SKOK Serial wojenny, 48 min, Polska 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa Scenariusz: Jarosław Sokół Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Aktorzy: Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Jan Englert, Katarzyna Gniewkowska, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Krzysztof Stelmaszyk, Krystian Wieczorek, Łukasz Konopka, Michał Kowalczyk i inni Byli młodzi, pełni energii, zapału i wiary. Pięknie żyli i pięknie ginęli - dumnie, z godnością. O takich właśnie ludziach opowiada serial "Czas honoru" odwołujący się do fascynującej i stosunkowo mało znanej karty historii polskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej. Wiosną 1941 r. grupa przeszkolonych w Anglii polskich żołnierzy została zrzucona na teren okupowanej Polski. Mieli tu przeprowadzać akcje dywersyjne. Na ekranie mają twarze popularnych aktorów: Jana Englerta, Macieja Zakościelnego, Jana Wieczorkowskiego, Jakuba Wesołowskiego i Antoniego Pawlickiego, którzy znakomicie odnajdują się w wojenno - sensacyjnej konwencji. Dodatkowego dramatyzmu i autentyzmu przydają serialowi archiwalne zdjęcia z czasów wojny przeplatające poszczególne wątki. W wojennym, epicko - heroicznym klimacie utrzymana jest również czołówka filmu i towarzysząca jej muzyka. Poznajemy ich jeszcze w Anglii, gdy kończą przeszkolenie. Oddział składa się z pięciu osób. Najstarszy, Czesław Konarski (Jan Englert), zawodowy major Wojska Polskiego, po klęsce wrześniowej wraz z synami: Władkiem (Jan Wieczorkowski), sportowcem i porucznikiem WP, oraz młodszym Michałem (Jakub Wesołowski), studentem medycyny, przedostał się do Anglii. Obaj młodzieńcy również wchodzą w skład oddziału. W kraju została żona Czesława, lekarka Maria (Katarzyna Gniewkowska), która od tamtej pory nie miała wieści od męża i synów, nie wie nawet, czy żyją. Pozostali członkowie oddziału to: Janek Markiewicz (Antoni Pawlicki), absolwent architektury, urodzony w rodzinie rzemieślniczej na warszawskiej Pradze, oraz Bronek Woyciechowski (Maciej Zakościelny), przed wojną jedyny dziedzic fortuny warszawskiego fabrykanta. W Warszawie została jego narzeczona, aktorka Wanda (Maja Ostaszewska). Ona też w 1939 r. straciła kontakt z ukochanym, jest przekonana, że Bronek nie żyje. A bez niego życie straciło dla niej sens. Dziewczyna zażywa kupioną pokątnie truciznę. Na szczęście, okazuje się, że nie był to cyjanek, jak sądziła. Wanda trafia do szpitala, gdzie doktor Maria próbuje ją odratować. Przebywająca w Anglii piątka żołnierzy wprost rwie się do walki. Już nie mogą się doczekać, kiedy zostaną wysłani do Polski. Kilka wcześniejszych prób dotarcia nad terytorium ojczyzny kończyło się fiaskiem. Teraz wreszcie do kraju zostaje przesłana na falach BBC wiadomość o planowanym zrzucie spadochroniarzy w okolicach Chojnowa. Oddział rusza niewielkim samolotem w drogę. Tymczasem w Warszawie podczas łapanki zostaje schwytana grupa Polaków, którzy mają być rozstrzelani w lesie. Są wśród nich: młody działacz ruchu oporu Antek (Michał Kowalczyk) i działający od niedawna w konspiracji Karol Ryszkowski (Łukasz Konopka), do 1937 r. oficer polskiego wywiadu, wyrzucony stamtąd dyscyplinarnie. W ostatniej chwili Ryszkowski, powołując się na znajomość z majorem Abwehry Martinem Halbe (Krystian Wieczorek), unika rozstrzelania. Halbe zna go jeszcze sprzed wojny, kiedy spotkali się na zawodach jeździeckich. Teraz, aby ratować swoją skórę, Ryszkowski odwieziony do siedziby gestapo wyjawia Niemcom miejsce planowanego zrzutu spadochroniarzy. Major Halbe wiąże z dawnym agentem wywiadu dalsze plany. Kierując się informacjami Ryszkowskiego, gestapo, pod dowództwem standartenfuhrera Gerda Kellera (Krzysztof Stelmaszyk), urządza w okolicach Chojnowa zasadzkę na spadochroniarzy. Nad miejscem zrzutu pojawia się angielski samolot. (dodano pozycję programową) 13:15 OSTATNIA AKCJA Komedia sensacyjna, 87 min, Polska 2009 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Krzysztof Rak, Michał Rogalski Zdjęcia: Karina Kleszczewska Muzyka: Jan Komar, Piotr Zabrodzki Aktorzy: Jan Machulski, Marian Kociniak, Barbara Krafftówna, Alina Janowska, Lech Ordon, Witold Skaruch, Piotr Fronczewski, Wojciech Siemion, Karolina Gorczyca, Antoni Pawlicki, Szymon Mysłakowski, Wojciech Kalarus, Maciej Wierzbicki, Piotr Nowak, Andrzej Młynarczyk Rozgrywająca się we współczesnych realiach komedia z wątkiem sensacyjnym, zwracająca uwagę przede wszystkim imponującą obsadą. Pierwszoplanowe kreacje należą do aktorów, którzy niewątpliwie tworzą legendę polskiego kina, wystarczy choćby wymienić Jana Machulskiego, Mariana Kociniaka, Barbarę Krafftównę czy Alinę Janowską i Piotra Fronczewskiego. To opowieść o "ostatniej akcji" uczestników powstania warszawskiego, którym już w całkiem nowej Polsce przyjdzie pokonać kolejnego wroga. Tym razem dawni towarzysze broni muszą stawić czoło mafii, która działa bezkarnie, chroniona przez skorumpowanego policjanta. Publiczność z aplauzem przyjęła debiut kinowy Michała Rogalskiego, dokumentalisty ("Gdzie się podziało 80 milionów") i reżysera telewizyjnego (seriale "Samo życie", "Tancerze", "Czas honoru", "Apetyt na życie", "Przepis na życie"). Narratorem filmu jest jeden z jego drugoplanowych bohaterów, Robert Malinowski, opowiadający historię, jaka przydarzyła się kilka lat temu jego przyjacielowi, który zadarł z mafią. Chłopakowi z pomocą pośpieszył wówczas dziadek, który przeszedł w życiu wiele - powstanie warszawskie, piekło kanałów - dlatego teraz byle "gangsterzyna" nie mógł go wystraszyć. Porachunki byłego akowca i jego dawnych towarzyszy z mafią miały miejsce nomen omen w Warszawie. Komisarz Majchrowski ze stołecznej komendy jest na usługach ludzi mecenasa Szaro, właściciela luksusowego klubu, który pod przykrywką nocnego baru prowadzi ciemne interesy. To człowiek bezwzględny i chciwy, pozbawiony jakichkolwiek skrupułów moralnych. Kiedyś był cinkciarzem, fałszował też zakłady na wyścigach konnych. Dziś, elegancko ubrany, opływający w luksusy, jest panem sytuacji i to on stawia warunki. W jego barze pracuje śliczna, młodziutka Magda, którą pomiatają goryle Szaro. Za dziewczyną wstawia się oburzony takim traktowaniem Mateusz Zuber, który jest tu kelnerem. Ale, niestety, obrywa i od razu zostaje wyrzucony z pracy. Tymczasem w Warszawie jest przejazdem, wracający z sanatorium dziadek chłopaka, były akowiec, uczestnik powstania warszawskiego, Zygmunt Zuber. Ponieważ ojciec Mateusza, Tomasz, za bardzo przejmuje się prowadzeniem własnego biznesu, obowiązek odebrania dziadka z dworca spada na wnuka. Przy okazji Mateusz wysłuchuje wspomnień o powstaniu warszawskim i dawnych czasach. Chłopak jeszcze nie zdaje sobie sprawy, że to właśnie ten "nudny" dziadek, jako pierwszy stanie w jego obronie przed gangsterami. Kiedy Mateusz idzie do klubu, żeby odebrać należną mu zapłatę za przepracowany miesiąc w barze, ludzie Szaro nie chcą z nim rozmawiać i pokazują chłoptasiowi, gdzie jest jego miejsce. Pobity dotkliwie Mateusz, trafia do szpitala, gdzie zjawiają się rodzice, dziadek, jego dziewczyna Magda, a także komisarz Majchrowski, który zamierza umorzyć śledztwo. Tomasz Zuber obawia się, że teraz mafia dobierze się do niego i zrujnuje mu biznes. Przerażony dekuje się w swojej firmie. Do akcji śmiało wkracza za to senior rodu, Zygmunt Zuber. Zirytowany tchórzostwem Tomasza i bierną postawą policji, postanawia na własną rękę wymierzyć sprawiedliwość sprawcom pobicia jego wnuka. Zygmunt Zuber skrzykuje dawnych towarzyszy broni z powstania warszawskiego, którzy mimo podeszłego już wieku nie zawahają się przeciwstawić warszawskim gangsterom, rządzącym niepodzielnie w stolicy. Zuber, Kotek, Rotor i Czujny, wspierani przez dawną symaptię Zygmunta z powstania, Gogę, oraz AL - owca Władka przygotowują plan operacyjny zniszczenia gangstera Szaro. Ważną rolę w tej akcji odegrają: słynne jajko Faberge oraz pani pułkownik Dowgird. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 15:55 SPÓR O HISTORIĘ - BLASKI I CIENIE WYWIADU II RZECZYPOSPOLITEJ Dysk./wywiad/debata, 29 min, Polska, 2011 Scenariusz: Borys Hass Wykonawcy: Andrzej Pepłoński, Tadeusz Dubicki, Grzegorz Nowik Polski wywiad wojskowy po jego sukcesach w czasie II wojny światowej zyskał wśród fachowców opinię jednego z najlepszych na świecie. Znacznie trudniej jego wartość ocenić w okresie poprzedzającym tę wojnę. Zawiódł w najważniejszym zadaniu każdego wywiadu - nie ostrzegł przed agresją. Nie zdołał uprzedzić ani o napaści Niemiec, ani o agresjii Związku Radzieckiego na Polskę, ani nawet o zawarciu przez te państwa zdradzieckiego paktu Ribbentrop - Mołotow. Mimo że inne wywiady wiedzę tę posiadły. Nie pomogło w tym i to, że polscy kryptolodzy już w 1932 r. rozpracowali Enigmę, niemiecką maszynę szyfrującą. Później brytyjscy i amerykańscy analitycy ocenili, że ponad 70 procent informacji zdobytych przez polski wywiad - ale już podczas wojny - było wręcz "bardzo wartościowe". Dlaczego więc odwaga, umiejętności, czy wręcz talent polskich wywiadowców w niczym nie pomogły nam w przededniu września 1939 roku? Gdy dodamy do tego fakt, iż niezabezpieczone kopie oryginalnych dokumentów na temat polskiego wywiadu w Niemczech już w 1939 roku trafiły w ręce Hitlera, a są poszlaki, że i Stalin wiedział sporo o polskich tajemnicach wojskowych i państwowych, ocena służb wywiadowczych i kontrwywiadowczych II Rzeczpospolitej rysuje się w jeszcze czarniejszych barwach. Czy więc polski wywiad nie był tak dobry, jak się powszechnie sądzi, czy też inni byli jeszcze lepsi? (zmodyfikowano opis: Omówienie) 16:40 HISTORIA POLSKI - SEN O MORZACH I KOLONIACH Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2011 Reżyseria: Tomasz Rudomino Scenariusz: Tomasz Rudomino Ten film dokumentalny to niezwykła podróż w czasie i przestrzeni. Przypomina o jednym z najmniej znanych i najbardziej obrosłych mitami elementów polskiej polityki w dwudziestoleciu międzywojennym, a mianowicie o polskich staraniach o ekspansję kolonialną. W filmie pokazane jest tło historyczne, które sprawiło, że część polskiej opinii publicznej zaczęła domagać się udziału w kolonialnym podziale świata. Przedstawione są organizacje, takie jak Liga Morska i Kolonialna, która liczyła prawie milion członków, a której zadaniem było m.in. upowszechnianie wiedzy o polityce morskiej i zamorskiej. Autorzy filmu pokazują, jak powściągliwa była polityka polskiego rządu w kwestiach kolonialnych, a jednocześnie docierają do miejsc, gdzie miały powstawać polskie osady, a więc na Madagaskar, i tam gdzie kolonialny sen niemal udało się zrealizować, czyli do położonej w Argentynie Wandy. Rozmowy z potomkami polskich osadników oraz wizyta w stworzonym przez Polaków miasteczku to poruszająca relacja o wielkiej polityce, która przełożyła się na zwykłe życie zwykłych ludzi. (dodano pozycję programową) 17:25 ŚLADAMI HISTORII - MAŁOPOLSKA 47 Reportaż, 20 min, Polska, 2014 Autor: Urszula Dembińska Małopolska 47 to obecny adres Komendy Głównej Policji w Szczecinie. Przed laty mieścił się tu stalinowski aparat bezpieczeństwa, znany z okrutnych metod walki z ludźmi uznanymi za przeciwników władzy ludowej. Takich budynków, które w sobie kryją mroczną historię sprzed dziesiątków lat, jest na terenie województwa zachodniopomorskiego wiele. Dziś są tam urzędy lub lokale mieszkalne. Jednak w piwnicach, na ścianach są jeszcze ślady tego, co działo się tu pod koniec lat 40. i w latach 50. Historycy z IPN - u dokumentują te miejsca i przypominają losy ludzi więzionych i represjonowanych w okrutny sposób, tak aby nie zostały one zapomniane. W filmie wypowiadają się dwaj więźniowie czasów stalinowskich: Józef Cierluk i Ryszard Staszkiewicz, oraz prokurator i historycy IPN - u. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 18:55 CHŁOPI - ODC. 5/13 - GODY Serial obyczajowy, 50 min, Polska 1972 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Jan Rybkowski, Ryszard Kosiński Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Władysław Hańcza, Ignacy Gogolewski, Emilia Krakowska, Jadwiga Chojnacka, Tadeusz Janczar, Kazimierz Wichniarz, Krystyna Królówna, Franciszek Pieczka, Lech Ordon, Halina Kossobudzka, Bronisław Pawlik, August Kowalczyk, Wanda Łuczycka, Stanisław Milski, Mieczysław Czechowicz, Barbara Ludwiżanka Nadchodzi zima. Antek wraz z rodziną, wygnany z domu przez ojca, boryka się z kłopotami. Jego najbliższym głód zagląda w oczy, muszą sprzedać ostatnią krowę, jedyną żywicielkę rodziny. Młody Boryna podejmuje wreszcie pracę w młynie. Wkrótce jednak wda się w bójkę i skatuje do nieprzytomności jednego z robotników, który przechwalał się swoimi sukcesami u Jagny. Zbliża się Boże Narodzenie. We wszystkich domach trwają przygotowania do wieczerzy wigilijnej. (dodano pozycję programową) 21:35 TAJEMNICE, ZAMKI I PODZIEMIA - SEKRET RELIKWIARZA Reportaż, 13 min, Polska, 2006 Program historyczny. Historia rekonstrukcji czaszki bł. Czesława - patrona miasta Wrocław. (dodano pozycję programową) 22:40 MARZYCIELE - PRYMAS II RP Dysk./wywiad/debata, 20 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko(Prowadzący), Paweł Nowakowski Kardynał August Hlond, syn kowala z Brzęczkowic (Mysłowice), najpierw administrator (1922), a potem pierwszy biskup nowej diecezji katowickiej (1925). Założyciel drukarni i tygodnika Gość Niedzielny. W 1926 roku został prymasem Polski. Prof. Jerzy Kłoczowski pisał o nim: uniezależnił polski Kościół od polityki, usadowił go daleko od nacjonalizmów. Według arcybiskupa Damiana Zimonia: Jana Pawła II nie byłoby bez Wyszyńskiego, ale Prymasa Tysiąclecia bez Hlonda. Po wybuchu II wojny światowej August Hlond wyjechał z kraju razem rządem RP. Prezydent Ignacy Mościcki rozważał jego osobę jako kandydata na prezydenta, ale kardynał odmówił. Po wojnie wrócił do kraju rządzonego przez komunistów. Zmarł w 1948 roku. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 23:15 TAJNA BROŃ JAPONII (JAPAN'S SECRET WEAPON) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2009 Reżyseria: Masumi Mizunuma Scenariusz: Jeremy Evans Jednym z najlepiej strzeżonych sekretów II wojny światowej był ogromny okręt podwodny, który miał przetransportować japońskie bombowce, tak by znalazły się w zasięgu amerykańskich miast. Inżynierowie i historycy przeprowadzają serię eksperymentów, żeby odkryć tajemnice tego technologicznego cudu, który mógł zmienić losy wojny. W filmie pokazane zostaną także materiały archiwalne wyjaśniające, dlaczego okręty podwodne typu I - 400 były tak śmiercionośne i dlaczego technologia ta ostatecznie nie została wykorzystana w ataku na USA?