TVP Kultura Piątek, 22.03.2019 08:30 NAUKA Film dokumentalny, 19 min, Polska, 2016 Reżyseria: Emi Buchwald Scenariusz: Tomasz Gajewski Dokument pokazujący paradoksy nauczania szkolnego. Uczniowie czwartej klasy szkoły podstawowej starają się zrozumieć i wraz z rodzicami interpretować wiersz Juliana Tuwima "Nauka". (filmpolski.pl) 09:00 LEGENDA TATR Film obyczajowy, 105 min, Polska 1994 Autor: Kazimierz Przerwa - Tetmajer Scenariusz i reżyseria: Wojciech Solarz Zdjęcia: Zbigniew Wichłacz Muzyka: Wojciech Kilar Występują: Rafał Królikowski, Ryszard Sobolewski, Andrzej Kozak, Joanna Żurawska - Fedorowicz, Agnieszka Brzezińska, Jerzy Trela, Krzysztof Jasiński, Andrzej Buszewicz, Tomasz Schimscheiner, Maciej Luśnia, Jerzy Binczycki, Edward Linde - Lubaszenko i inni Scenariusz "Legendy Tatr" oparty został na dwóch dziełach Kazimierza Przerwy - Tetmajera - "Na skalnym Podhalu" i "Legendzie Tatr". Z bogactwa wątków i motywów reżyser wybrał to, co go najbardziej interesowało, pominął natomiast całą warstwę historyczną obu książek. Ograniczył się do spraw najbardziej uniwersalnych - obyczajów zbójeckich, legend góralskich, mistyki, majestatu gór. Szczególną atmosferę filmu tworzy też muzyka góralska i inspirowane nią kompozycje Wojciecha Kilara. "Legenda Tatr" pozbawiona jest klasycznej fabuły, właściwymi jej bohaterami są natura i kultura Podhala. Rok 1994. Do Zakopanego przyjeżdża mieszkający na nizinach Andrzej. Wynajmuje dorożkę i każe się zawieźć do Doliny Strążyskiej. Pod Giewontem dostrzega światełko. Dorożkarz wyjaśnia mu, że to kowal Fatla podkuwa co 10 lat konia. Andrzej spada ze skały wdrapując się na szczyt, Fatla opiekuje się nim w swoim szałasie. Przybysz chce udać się do Groty Śpiących Rycerzy. Jednak kowal powstrzymuje go mówiąc, że jeszcze na to nie pora, a tymczasem poddaje go próbie. Andrzej musi nanieść wody z potoku, narąbać drzew i nagi wskoczyć do strumienia. Dopiero gdy próba wypada pomyślnie, Fatla zgadza sie uczyć go kłusownictwa i gwary góralskiej. 11:00 TRZECIA GRANICA - ODC. 7/8 - MYLNE SZLAKI (.) Serial wojenny, przygodowy, 56 min, Polska/Węgry 1975 Reżyseria: Wojciech Solarz Scenariusz: Adam Bahdaj Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Andrzej Wasilewicz, Krzysztof Chamiec, Mieczysław Janowski, Jerzy W. Braszka, Zofia Saretok, Jędrzej Cudzich, Andrzej Kozak, Witold Dębicki, Stanisław Michalik, Jerzy Janeczek, Jan Krzyżanowski, Leszek Długosz Bukowian zostaje aresztowany przez gestapo. Obersturmfuehrer Lemke liczy na to, że wyciągnie od niego wiele partyzanckich i kurierskich tajemnic. Andrzejowi udaje się jednak uciec. Trafia do słowackich partyzantów, którzy posądzają go o zabicie dwóch pracujących dla nich policjantów. W ostatniej chwili ratuje go znajoma Słowaczka. 12:10 TRZECIA GRANICA - ODC. 8/8 - PORACHUNKI (.) Serial wojenny, przygodowy, 48 min, Polska/Węgry 1975 Reżyseria: Wojciech Solarz Scenariusz: Adam Bahdaj Muzyka: Wojciech Kilar Występują: Andrzej Wasilewicz, Jerzy W. Braszka, Janina Sokołowksa, Borys Marynowski, Zofia Saretok, Krzysztof Chamiec, Mieczysław Janowski, Leszek Długosz, Jerzy Janeczek, Maciej Rayzacher, Jan T. Stanisławski, Tadeusz Huk Andrzej Bukowian bierze udział w słowackim powstaniu przeciwko Niemcom. Spotyka wielu starych przyjaciół i pozyskuje też nowych. Gdy wojna ma się ku końcowi, Andrzej wraca w rodzinne strony. Dowiaduje się, że cała jego rodzina zginęła. Postanawia zostać z partyzantami. 13:25 WALDBÜHNE 2017 - LEGENDY REŃSKIE (WALDBÜHNE 2017 - LEGENDS OF THE RHINE) Koncert, 97 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Henning Kasten Gustavo Dudamel trzykrotnie odwiedzał Niemcy; pierwszy raz, gdy dyrygował orkiestrą filharmoników berlińskich w 2008 roku, później powrócił na koncert z okazji 450. urodzin Williama Szekspira, aż wreszcie, w 2017 roku, pojawił się w Waldbuhne, żeby uhonorować niemieckich kompozytorów. Koncert z Waldbuhne to w pełni niemiecki repertuar. Gustavo Dudamel dyryguje orkiestrą wykonującą utwory Roberta Szumanna i Ryszarda Wagnera. 15:10 ZBRODNIA I KARA Film animowany, 28 min, Polska, 2000 Reżyseria: Piotr Dumała Scenariusz: Piotr Dumała Wykonawcy: Leszek Możdżer Film animowany "Zbrodnia i Kara" w reżyserii Piotra Dumały powstał na motywach powieści Fiodora Dostojewskiego. Młody mężczyzna mieszkający na poddaszu starej kamienicy morduje dwie stare kobiety. Świadkiem tego czynu był prawdopodobnie mężczyzna w cylindrze. Morderca powraca do swojej izdebki i tam przeżywa halucynacyjne lęki i wyrzuty sumienia. Krąży wokół miejsca zbrodni..... Film Piotra Dumały pokazywany był na wielu festiwalach. Nagrodzono go m.in. na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Animowanych w Ottawie oraz na MFF Animowanych w Espinho (nagroda dla najlepszego filmu). 15:40 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - ALINA SZAPOCZNIKOW Magazyn, 5 min, Polska, 2017 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Alina Szapocznikow to jedna z najciekawszych polskich rzeźbiarek. Urodziła się w 16 maja 1926 roku w Kaliszu. Kiedy miała 13 lat, wybuchła wojna. Mieszkała w Pabianicach, w tamtejszym gettcie wraz z matką spędziła dwa lata okupacji (1940 - 42), potem przeniesiono ją do łódzkiego getta, a stamtąd do obozów koncentracyjnych: Auschwitz (spędziła tam tydzień w 1942 roku), Bergen - Belsen (gdzie była dziesięć miesięcy), a następnie do Theresienstadt w Czechach. Pokazywała swoje życie poprzez sztukę, utrwalając to co najszybciej przemijające, czyli ciało. W odpowiedzi na jego nietrwałość zapamiętywała je, wykorzystując do tego nietypowe materiały spoza kanonu języka sztuki. Eksperymentując z nimi utrwalała ciało w jego biologiczności, fizjologii i seksualności, a tworzywa sztuczne takie jak poliester i poliuretan nadawały rzeźbom jeszcze większą materialną cielesność. Jej prace szczególnie uderzają na tle obowiązującej wówczas doktryny sztuki socrealistycznej, w ramach której Szapocznikow także poruszała się, tworząc np. pomniki. Jednak w pewnym momencie przeciwstawiła jej intymność i sięgającą granicy ekshibicjonizmu bezpośredniość opowiadania o tym, co najbardziej osobiste i przez to niepozwalające się opanować totalitarnemu systemowi. 15:55 FACHOWIEC Dramat, 107 min, Polska 1983 Reżyseria: Krzysztof Gruber Scenariusz: Michał Komar na motywach powieści Wacława Berenta Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Aktorzy: Cezary Morawski, Jerzy Bończak, Marek Frąckowiak, Jacek Kałucki, Emil Karewicz, Gustaw Lutkiewicz, Henryk Machalica, Zygmunt Maciejewski, Bronisław Pawlik, Małgorzata Pieczyńska, Piotr Tabor i inni Krzysztof Gruber ukończył studia w Moskwie w 1973 roku. Był asystentem i drugim reżyserem w ekipie Jerzego Antczaka przy realizacji "Nocy i dni". Współpracował również m. in. z Janem Łomnickim ("Ocalić miasto"), Witoldem Leszczyńskim ("Konopielka"), Krzysztofem Zanussim ("Rok spokojnego słońca"), Stanisławem Bareją ("Alternatywy 4)."Fachowiec" jest pierwszym samodzielnym filmem reżysera, przyszłego twórcy"Grety", "Wcześnie urodzonych","Sali nr 6","Pana W"oraz trzyodcinkowego serialu"Żywot człowieka rozbrojonego". Akcja filmu rozgrywa się na przełomie XIX i XX wieku. Bohater, Kazimierz Zaliwski pochodzi z rodziny inteligenckiej, ukończył gimnazjum, zna dwa języki. Zdolny chłopak poprzestaje jednak na maturze, rezygnując z dalszego kształcenia. Zakochuje się bowiem w pięknej dziewczynie, córce majstra z pewnej fabryki. Pragnąc zbliżyć się do wybranki swego serca, przyjmuje posadę ślusarza na wydziale, gdzie zatrudniony jest jej ojciec. Zaliwski coraz bardziej różni się od swych dawnych kolegów, nie potrafi odnaleźć się w środowisku młodzieży gimnazjalnej i akademickiej. Tymczasem piękna Helena, dla której gotów jest do największych poświęceń, woli towarzystwo studentów niż prostego robotnika. Na domiar złego, w związku z redukcją etatów Zaliwski traci pracę w fabryce. Opuszczony przez wszystkich, rozgoryczony kieruje swój gniew przeciwko studentowi Zaniczowi, którego Helena faworyzuje najbardziej. Wreszcie załamany niepowodzeniami usiłuje targnąć się na swoje życie. 18:00 ŚWIAT W DOKUMENCIE - CHIŃSKIE VAN GOGHI (CHINA'S VAN GOGHS) Film dokumentalny, 82 min, Holandia/Chiny, 2016 Reżyseria: Yu Tianqi Kiki, Yu Haibo Zdjęcia: Yu Haibo Do 1989 roku Dafen była małą robotniczą osadą położoną w granicach Shenzen miasta w południowo - wschodnich Chinach. Obecnie liczy już 10 000 mieszkańców, w tym głównie byłych chłopów, którzy dziś się malarzami. W wielu pracowniach, a także wprost na ulicach, malarze z Dafen tworzą tysiące replik popularnych na Zachodzie Europy obrazów. To tu powstają kopie znanych dzieł van Gogha, Leonarda da Vinci, Warhola i innych mistrzów malarstwa sprzedawane potem w tysiącach egzemplarzy w sklepach i galeriach na całym świecie. Roczna sprzedaż to 5 milionów obrazów, a zamówień jest tak dużo, że aby im sprostać, lokalni malarze śpią na podłodze między sznurami, na których wiszą tworzone przez nich kopie. W 2015 roku obroty ze sprzedaży tych replik wyniosły 65 milionów dolarów i nic nie zapowiada, aby uległy zmniejszeniu. Film śledzi losy jednego z takich kopistów Xiaoyong Zhao, który wraz z rodziną namalował już około 100 000 kopii dzieł van Gogha. Po wielu latach obcowania z twórczością holenderskiego mistrza poczuł do niego miłość i przywiązanie. Postanowił zgłębić fenomen jego twórczości. W tym celu udał się w podróż do Amsterdamu, aby na własne oczy obejrzeć jego oryginalne dzieła w Muzeum van Gogha i spotkać się ze swoim najlepszym klientem amsterdamskim marszandem. Zrodzona z kopiowania obrazów miłość do sztuki zmieniła go z rzemieślnika w malarza, który zaczął tworzyć własne, oryginalne obrazy. Jednak film dokumentuje nie tylko historię kopisty, który w wyniku swojej pracy stał się artystą. To również fascynujący obraz mało znanego aspektu globalnego rynku sztuki. Film odsłania kulisy produkcji obrazów na masową skalę, kwestionując definicje nie tylko sztuki jako takiej, ale również twórcy obrazu, a przede wszystkim roli i znaczenia oryginału i jego imitacji we współczesnej konsumpcyjnej kulturze. (Against Gravity) 20:25 WIECZÓR KINOMANA - PAN KLEIN (MONSIEUR KLEIN aka Mr. KLEIN) Dramat wojenny, 118 min, Francja/Włochy 1976 Reżyseria: Joseph Losey Scenariusz: Franco Solinas, Fernando Morandi Aktorzy: Alain Delon, Jeanne Moreau, Suzanne Flon, Michel Lonsdale, Juliet Berto, Francine Berge, Jean Bouise, Louis Seigner i inni Okupacja hitlerowska stanowiła przez długie lata temat bardzo niewygodny dla francuskiego kina, poruszany rzadko i niezbyt chętnie, albo dość jednostronnie, ze względu na ugodową politykę rządu w Vichy i sprzyjającą mu, oportunistyczną postawę przynajmniej części społeczeństwa. Oczywiście, nie brak i tu utworów wybitnych, rzetelnych historycznie, by wymienić tylko "Luciena Lacombe’a", "Sekcję specjalną" "Milczenie morza" czy "Śpiewamy pod okupacją". Do tej serii znakomitych filmów podejmujących tematykę okupacyjną należy również "Pan Klein", pierwszy film wybitnego reżysera amerykańskiego Josepha Loseya nakręcony po jego osiedleniu się we Francji. Reżyserowi, który największe sukcesy odniósł w Wielkiej Brytanii, gdzie schronił się przed oskarżeniami słynnej komisji senatora McCarthy’ego, dopomógł w realizacji tego projektu Alain Delon odtwarzający w filmie tytułową rolę. Krytycy do dziś uznają zgodnie ten występ za jeden z najlepszych w karierze gwiazdora, choć nie doczekał się on za niego żadnej nagrody. Samemu filmowi przyznano natomiast Cezary dla najlepszego obrazu 1977 r. , za reżyserię i scenografię. Paryż, 1942 r. Robert Klein, bogaty przedstawiciel francuskiej burżuazji, antykwariusz handlujący dziełami sztuki, wykorzystuje okupację niemiecką do zbijania fortuny. Wykupuje bowiem od Żydów, wyzbywających się majątku przed ucieczką z kraju, obrazy słynnych malarzy po śmiesznie niskich cenach. Pewnego dnia do jego mieszkania zostaje dostarczona gazeta wydawana przez i dla Żydów, pomimo że Klein nie jest Żydem. Próbując wyjaśnić pomyłkę, zwraca na siebie uwagę policji, ale dowiaduje się, że istnieje inny Robert Klein, prawdopodobnie Żyd, który niedawno zaginął. Kontynuując poszukiwania, trafia do jego mieszkanka, spotyka też jego dawną kochankę, która nieoczekiwanie traktuje go jak powracającego ukochanego. Co gorsza, wszelkie ślady w tajemniczy sposób wskazują na niego, co powoduje jego narastający niepokój i przekonanie, że padł ofiarą nieznanego mściciela. To, co na początku uważał za żart w złym guście, zaczyna teraz zagrażać nie tylko jego pozycji społecznej i przywilejom, ale nawet życiu. Nękany przez policję antykwariusz prosi swego adwokata Pierre’a o zdobycie dokumentów potwierdzających jego aryjskość. Działa coraz bardziej gorączkowo, popada w obsesję, przechodzi kryzys osobowości. Kiedy wreszcie udaje mu się wpaść na trop drugiego Kleina i umówić z nim na spotkanie, tamten zostaje aresztowany. To samo spotyka też antykwariusza. 22:35 AMERYKAŃSKI EPOS - W WIELOŚCI JEDNOŚĆ (OUT OF THE MANY, THE ONE) Film dokumentalny, 80 min, USA, 2017 Reżyseria: Bernard Macmahon Seria "Amerykański epos" (American Epic) to piękna opowieść o tym, jak rodziła się muzyka w Ameryce na początku XX wieku. Postęp technologiczny i dynamiczny rozwój show - biznesu znacznie przyczyniły się do rozpowszechnienia brzmień wielu barwnych kultur. Ten odcinek poświęcony jest różnorodności, jaka istnieje w Ameryce. Związki i przenikanie się odmiennych kultur skutkuje powstaniem nowych instrumentów oraz gatunków muzycznych. 00:55 TERAZ ANIMACJE! - BRZEMIĘ (MIN BÖRDA / THE BURDEN) Film animowany, 14 min, Szwecja, 2017 Reżyseria: Niki Lindroth Von Bahr Scenariusz: Niki Lindroth Von Bahr Animowany musical z apokalipsą w tle. Historia podzielona jest na cztery odcinki dziejące się odpowiednio w supermarkecie, hotelu, call center i restauracji z hamburgerami. Pracownicy lokali przedstawieni jako zwierzęta radzą sobie ze znudzeniem i egzystencjalną niepewnością dzięki tańcowi. Apokalipsa jawi się tutaj jako kuszący wyzwoliciel. Animacja wyróżniona Nagrodą publiczności za Najlepszy Film Krótkometrażowy podczas 11. MFFA Animator w Poznaniu (opis festiwalowy) 01:05 TERAZ ANIMACJE! - NAJLEPSZY KLIENT (THE BEST CUSTOMER) Film animowany, 11 min, Rumunia, 2017 Reżyseria: Serghei Chiviriga Scenariusz: Serghei Chiviriga Wykonawcy: Ionut Grama Tajemniczy klient odwiedza dom pogrzebowy. Właściciele rozpoczynają śledztwo. (źródło: wff.pl) 01:30 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - CIEMNONIEBIESKI ŚWIAT (TMAVOMODRY SVET) Dramat wojenno-obyczajowy, 108 min, Czechy/Wielka Brytania/Niemcy/ Dania/Włochy 2001 Reżyseria: Jan Sverak Scenariusz : Zdenek Sverak Występują: Ondrej Vetchy, Krystof Hadek, Tara Fitzgerald, Oldrich Kaiser, Hans-Jorg Assmann, Charles Dance, David Novotny, Linda Rybova, Jaromir Dulava i inni "Ciemnoniebieski świat" to jedna z najdroższych produkcji czeskiej kinematografii. Jego twórca Jan Sverak (rocznik 1965) to dziś w tym kraju ścisła reżyserska czołówka. Zdobywca Oscara za film "Kola" jest znany polskim widzom także jako autor filmów: "Szkoła podstawowa" czy "Jazda". Scenariusz napisał jego ojciec, znany czeski aktor i scenarzysta Zdenek Sverak, z którym Jan współpracował przy niemal wszystkich swoich dziełach. Akcja filmu rozpoczyna się w 1950 r., w okresie największego nasilenia zimnej wojny. W obozie pracy Mirov na terenie Czechosłowacji przebywa czterdziestoparoletni Franta Slama osadzony tam jako rzekomy "wróg ludu". Komunistyczne władze kraju uznały, że Franta, który w czasie wojny służył jako pilot w jednostce RAF-u w Wielkiej Brytanii i przesiąkł tam niebezpiecznymi ideami wolności i demokracji, stanowi teraz zagrożenie dla porządku państwa. Gdy Franta zapada na zapalenie płuc, trafia do więziennego szpitala, gdzie zaprzyjaźnia się z innym pacjentem, Houfem. Razem obmyślają plan ucieczki z obozu. Snując refleksje nad swoim dotychczasowym życiem, Franta cofa się pamięcią do roku 1938. Czechosłowacja zostaje wówczas włączona do III Rzeszy. Kontrolę nad czeską armią przejmują Niemcy. Część niepogodzonych z losem żołnierzy ucieka do Anglii, by tam prowadzić dalej walkę z okupantem. Wśród uciekinierów są dwaj przyjaciele, wytrawni piloci: młodziutki Karel Vojtisek i właśnie Franta, który zostawił w kraju swoją ukochaną Hanickę. Obaj wstępują na służbę do angielskich sił powietrznych i przechodzą intensywne trzymiesięczne szkolenie bojowe i językowe. W końcu stają się pełnoprawnymi żołnierzami. W czasie jednego z pierwszych lotów samolot Karela zostaje poważnie uszkodzony. Pilot ląduje przymusowo i szuka schronienia na nieodległej farmie należącej do młodej, ładnej Susan Whitmore. Kobieta, początkowo wystraszona i nieufna, pozwala mu wreszcie zostać pod swoim dachem. Wyjaśnia też, że jej mąż, który służył w marynarce, zaginął podczas działań wojennych. Karel i Susan spędzają razem miłosną noc. Chłopak zakochuje się w Angielce, którą postanawia przedstawić swemu przyjacielowi i mentorowi. Niestety, Susan wybiera starszego Frantę. Nawiązuje z nim potajemny romans, który Karel niebawem odkrywa. Zdesperowany, po pijanemu atakuje przyjaciela. W czasie następnej powietrznej misji obaj piloci przeżywają dramatyczne chwile: w ogniu walki Franta omyłkowo stwierdza, że Karel ostrzelał jego samolot. Dopiero później odkrywa, że w rzeczywistości chłopak uratował mu życie. Ale urażony pilot nie chce jego przeprosin i zrywa wszelkie kontakty. Trzy miesiące później dochodzi do tragedii. 03:45 TAŚMY KULTURY - FILMOLOGIA STOSOWANA Artystyczne/estradowe (widowisko), 12 min, Polska, 2018 Kiedy powstał pierwszy film? Miliony lat temu, kiedy pierwszy dinozaur zaczął śnić. Potem długo nic się nie działo, aż człowiek wymyślił kamerę i zastosował do niej sen. Zaczęła się materializacja snów, inaczej filmologia stosowana. 04:10 LAURENT PLAYS GARNIER LIVE AT TRABENDO 2013 (LAURENT PLAYS GARNIER LIVE AT TRABENDO 2013) Koncert, 76 min, Francja, 2013 Reżyseria: Fred Poulet, Thierry Villeneuve Wykonawcy: Laurent Garnier Laurent Garnier to jeden z pionierów francuskiej muzyki elektronicznej. W jego twórczości obecnych jest wiele gatunków, m.in. detroit techno, deep house czy trance. W paryskim klubie Le Trabendo Laurent Garnier zaprezentował swój set DJ - ski. Koncert poprzedzony jest rozmową z muzykiem.