TVP Kultura Sobota, 23.03.2019 07:25 DZIEWCZYNY, BĄDŹCIE DLA NAS DOBRE NA WIOSNĘ Artystyczne/estradowe (widowisko), 52 min, Polska, 1968 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Wojciech Młynarski Zdjęcia: Stefan Kasperek, Ryszard Krassowski, Andrzej Dmoch Wykonawcy: Zespół Wokalny "Alibabki%, Jan Kuzio, Janusz Sent Aktorzy: Wiesław Michnikowski, Adrianna Godlewska, Jerzy Bielenia, Wojciech Młynarski Akcja rozgrywa się na peronie dworca. Zjawiają się kolejni pasażerowie: dziewczyny bez biletów, które koniecznie muszą jechać do swoich chłopców (Ali Babki), lekko zawiany podróżny udający się na polowanie na cietrzewie (Jerzy Bielenia), trzej mężczyźni o złamanych sercach, próbujący, z różnych powodów, uciec przed kobietami swojego życia (we wszystkich trzech wcielił się Wiesław Michnikowski, a w ich panie Adrianna Godlewska). Nad całą sytuacją panuje sympatyczny konduktor (Wojciech Młynarski), otwarty na ludzi i ich problemy, cierpliwie wysłuchujący zwierzeń i zawsze chętnie służący pomocą. 08:30 SERIALOWA NOSTALGIA - KARINO - ODC. 13/13 CENA SUKCESU Serial obyczajowy, przygodowy, 24 min, Polska 1974 Reżyseria: Jan Batory Scenariusz: Jan Batory, Jan Dobraczyński, Marek Nowakowski Zdjęcia: Jan Laskowski Muzyka: Wanda Warska Aktorzy: Claudia Rieschel, Karol Strasburger, Tadeusz Schmidt, Zdzisław Maklakiewicz, Janusz Gajos, Zdzisław Kuźniar, Stanisław Niwiński, Kazimierz Wichniarz, Władysław Hańcza i inni Stolarek odbywa rehabilitację w Konstancinie. Jest załamany, dopiero Grażyna pomaga mu w przezwyciężeniu kryzysu psychicznego. Tymczasem z USA nadchodzi oferta - 300 tysięcy dolarów za Karino. Wszyscy są zgodni, że konia należy sprzedać. Grażyna rozpacza, próbuje interweniować. Małecki, który również jest bardzo przywiązany do Karino, stara się nauczyć konia, jak ma kuleć, żeby zniechęcić potencjalnych nabywców. Jednak wszelkie próby i interwencje zawodzą, Grażyna już żegna się ze swym pupilem. Nieoczekiwanie sprzedaży konia zakazuje sam minister. 08:55 SERIALOWA NOSTALGIA - KLUB PROFESORA TUTKI - PROFESOR TUTKA WYJAŚNIA SENS TAJEMNICZEGO RYSUNKU Serial obyczajowy, 14 min, Polska, 1966 Autor: Jerzy Szaniawski Reżyseria: Andrzej Kondratiuk Zdjęcia: Krzysztof Winiewicz Aktorzy: Gustaw Holoubek, Henryk Borowski, Mieczysław Pawlikowski, Kazimierz Opaliński, Krystyna Walczak, Wojciech Rajewski, Jan Kociniak Filmowa adaptacja opowiadania Jerzego Szaniawskiego. W małej zacisznej kawiarence spotykają się przyjaciele: sędzia, mecenas, lekarz i profesor. Mężczyźni opowiadają sobie różne historyjki, które im się przydarzyły. Najbardziej interesujące historie opowiada profesor Tutka. W czasie spotkania profesor wyjaśnił swoim przyjaciołom, jak doszło do narysowania pewnego dziecięcego rysunku, który jeden z nich przypadkowo znalazł w parku na ławce. 10:15 DOKUMENT TYGODNIA - BJORK (BJORK!) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Hannes Rossacher, Tita Von Hardenberg Scenariusz: Tita Von Hardenberg Zdjęcia: Alexander Seidenstücker Film jest atrakcyjnym pod względem faktograficznym i wizualnym portretem tej niezwykle emocjonalnej i empatycznej artystki, która stała się ikoną współczesnej popkultury. Oglądamy nie tylko wywiady z piosenkarką, tłumaczącą sens uprawianej przez siebie stylistyki. Poznajemy także opinie innych na jej temat, w tym dziennikarzy, znawców muzyki i fanów, ale przede wszystkim zanurzamy się w nietuzinkowy świat obrazów Björk, przypominając sobie bogate uniwersum jej teledysków. Tym samym mamy szansę wniknąć w niezwykle oryginalny makroksomos jej artystycznej wyobraźni. (docsag.pl) 11:20 JUTRO WSTANĘ RANO I OPARZĘ SIĘ HERBATĄ (ZTRA VSTANU A OPARIM SE CAJEM) Film komediowy science fiction, 90 min, Czechosłowacja 1977 Reżyseria: Jindrich Polak Scenariusz: Jindrich Polak, Milos Macourek Aktorzy: Jiri Sovak, Frantisek Peterka, Vlastimil Brodsky, Josef Blaha, Vladimir Mensik, Marie Rosulkova Akcja filmu rozgrywa się w niedalekiej przyszłości. Rewelacyjny wynalazek, wehikuł czasu, służy do różnych podróży w przeszłość, jak: wyprawa na Bitwę pod Waterloo, ekspedycja do czasów Aleksandra Wielkiego, śladami Juliusza Cezara. Ale jest wykorzystywany także do innych celów. Podróżuje nim grupa nigdy niestarzejących się ludzi, dzięki kolejnemu wielkiemu odkryciu - pigułkom zapobiegającym upływ czasu,. które są bardzo kosztowne i tylko nieliczni mogą sobie na nie pozwolić. Przenoszą się oni do okresu II wojny światowej, zaopatrując Hitlera w bombę wodorową. Przestępcy przekupują Karela Buresza, pilota firmy Universum z Pragi, organizującej wycieczki w przeszłość. Ten godzi się na współpracę z przemytnikami. Jego brat bliźniak to Jan Buresz, uczciwy człowiek, który jest jednym z konstruktorów i oblatywaczy tych rakiet. Spokojny i nieśmiały Jan jest zupełnie inny niż jego zły brat. Ale pewnego razu Karel krztusi się rogalikiem i umiera. Jan nie potrafi powiedzieć o tragicznym zdarzeniu jego dziewczynie, Evie i zaczyna udawać brata. Tymczasem za Karela biorą go także przemytnicy bomb, dla których Jan musi wykonać zlecenie. Wyrusza w podróż machiną czasu. W ten sposób trafia na trop nieuczciwych interesów Karela. Dowiaduje się o próbie dostarczenia Hitlerowi bomby wodorowej przez trzech byłych nazistów. Jan zdaje sobie sprawę, że Karel był łajdakiem. Chciał zmienić bieg historii. Stworzył zagrożenie dla całego świata. Jak potoczą się dalsze losy Jana? 13:00 CAŁA PRAWDA O WACŁAWIE FELCZAKU Reportaż, 42 min, Polska, 2018 Scenariusz: Beata Netz Reportaż przedstawia sylwetkę niezwykle cenionego historyka i hungarysty, orędownika przyjaźni polsko - węgierskiej, działacza opozycyjnego, wieloletniego wykładowcy Uniwersytetu Jagiellońskiego, profesora Wacława Felczaka, który zmarł w 1993 roku. Program przygotowany z okazji 25. rocznicy śmierci profesora, którą to rocznicę uroczyście obchodził Instytut jego imienia. 14:15 HISTORIA KINA W POPIELAWACH Dramat, 95 min, Polska 1998 Scenariusz i reżyseria: Jan Jakub Kolski Zdjęcia: Krzysztof Ptak Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Krzysztof Majchrzak, Bartosz Opania, Grażyna Błęcka - Kolska, Michał Jasiński, Tomasz Krysiak, Franciszek Pieczka, Mariusz Saniternik, Joanna Pierzak, Izabella Bukowska, Maria Gładkowska, Jan Nowicki, Anna Biernacka, Edward Kusztal, Aleksander Bednarz, Bogusław Nobielski, Maria Wójcikowska, Zdzisław Reczyński, Michał Szkóp i inni "Nie poddaję się oczekiwaniom widzów. Tym, co kontroluje moją pracę, jest wewnętrzne przekonanie o słuszności, uczciwości i serdeczności tego, co robię. Jeśli to się zrymuje z oczekiwaniami widzów, proszę uprzejmie. Jeżeli się nie zrymuje - przepraszam. Na zapotrzebowanie społeczne niech odpowiadają moi zdolniejsi koledzy. W każdym filmie zabiegam, żeby odkrywać dla siebie coś nowego. Nie chcę powtarzać światów, które już wykreowałem. Nie sądzę, żebym stał w miejscu. Widzom mogę powiedzieć tyle: przyjdźcie na ten film, a zobaczycie, jak wiele zdarzyło się ostatnio" - deklarował w jednym z wywiadów Jan Jakub Kolski. To słowa niezwykłe w czasach dominacji filmowej komercji i podporządkowania X Muzy dogmatowi zysku. Przypominające, że prawdziwa sztuka jest w swej istocie elitarna. Dąży nie do schlebiania masowym gustom (to domena, demokratycznej z natury, rozrywki), lecz odkrywania nieznanych obszarów piękna, poszerzania granic ludzkiej wyobraźni i wrażliwości. Często też staje się widzialnym świadectwem poszukiwania przez artystę własnego miejsca w rzeczywistości, budowania przezeń oryginalnej wizji świata. Dotychczasowy dorobek twórczy Jana Jakuba Kolskiego dobitnie potwierdza tę regułę. Kolejne filmy reżysera, od debiutanckiego "Pogrzebu kartofla" aż po "Historię kina w Popielawach", dowodzą z jednej strony przywiązania do pewnych motywów i pejzaży, z drugiej zaś pokazują duchowy rozwój ich twórcy, jego zmagania z własnymi obsesjami i kompleksami. Fabuła "Historii kina w Popielawach" rozgrywa się również w scenerii znanej z wcześniejszych obrazów Kolskiego (malownicze pola, dalekie horyzonty, wiejskie chałupy) i wśród "znajomych" typów ludzkich (nieudaczni, ułomni, wewnętrznie niespełnieni mężczyźni; kobiety cierpiące z powodu nieszczęśliwej miłości). Krąży też wokół bliskich reżyserowi tematów: czasu, przeznaczenia, bólu, miłości. "Historia..." stanowi jednak również zamknięcie pewnego etapu twórczych poszukiwań Kolskiego. "Jest ostatnim z serii filmów, w których dokonywałem osobistych rozliczeń ze światem" - jak mówił w jednym z wywiadów. To z jednej strony zwiastun rozluźnienia więzów z wypracowaną przez lata estetyką, z drugiej zaś utwór bardzo osobisty, nawiązujący do rzeczywistych dziejów przodków artysty. "W mojej prywatnej historii rodzinnej cztery pokolenia zapisywały kartę pod nazwą"film", prawie od początku, odkąd kino istnieje. Prababka na początku wieku miała jedno z pierwszych kin w Łodzi"Theatre Optique Parisien", dziadek był producentem filmowym, przedstawicielem firm Fox, Metro Goldwyn Meyer, Paramount. Ojciec - montażysta filmowy, siostra - montażystka, ja - też filmowiec. Ale nie znalazłem dość odwagi czy nieskromności, żeby opowiadać wprost tę historię. Ukryłem więc moich antenatów za postaciami filmowymi" - zwierzał się swego czasu reżyser. Narratorem tytułowej "historii" jest dziesięcioletni Staszek Szewczyk, wychowany wprawdzie w mieście, lecz uczący się w wiejskiej szkole w Popielawach, skąd pochodzą jego dziadkowie. W pamiętniku, który pisze, bardzo wiele miejsca zajmuje zasłyszana historia barwnego, głośnego w okolicy, kowalskiego rodu Andryszków. Zaczyna się ona od Józefa Andryszka, zwanego Pierwszym. W XIX wieku zbudował on kinomaszynę, zanim jeszcze to samo uczynili na Zachodzie bracia Lumiere. Poprzez następne pokolenia saga rodzinna dochodzi do lat sześćdziesiątych XX wieku, czyli losów Józefa Andryszka Szóstego, zwanego Szustkiem, który marzy o odtworzeniu wynalazku swego przodka. Stanowczo sprzeciwia się temu jego ojciec, uważając, że kinomaszyna była przez lata przekleństwem rodu. W ten sposób pod ręką Kolskiego fascynująca historia rodzinna splata się nierozerwalnie z rozważaniami o fenomenie kina. Liczne wyróżnienia polskie i zagraniczne, w tym m.in. Złote Lwy w Gdańsku - Gdyni (1998) za najlepszy film roku oraz nagrody dla Krzysztofa Majchrzaka (pierwszoplanowa rola męska), Kazimierza Rozwałki (produkcja) i Jana Jakuba Kolskiego (nagroda Kin Studyjnych); Syrenka Warszawska (1998); Brązowe Grono na LLF w Łagowie (1998); Grand Prix dla filmu na Międzynarodowym Spotkaniu Kina i Telewizji - Kino Pełnoekranowe w Genewie (1999); Srebrny Witeź na MFF Słowiańskich i Prawosławnychw Moskwie (1999) oraz Grand Prix na Festiwalu Alte Adria Cinema w Trieście (1999) dla Jana Jakuba Kolskiego. 16:35 MATNIA (CUL - DE - SAC) Komediodramat, 105 min, Wielka Brytania, 1966 Reżyseria: Roman Polański Scenariusz: Roman Polański, Gerard Brach Zdjęcia: Gilbert Taylor Aktorzy: Donald Pleasence, Francoise Dorleac, Lionel Stander, Jack Macgowran, Iain Quarrier, Geoffrey Summer Scenariusz "Matni" napisał Roman Polański (razem z Gerardem Brachem) jeszcze w roku 1963, ale nie udało mu się zainteresować nim producentów francuskich. Dopiero po realizacji noweli w "Najpiękniejszych oszustwach świata", a zwłaszcza po sukcesie, jaki odniósł jego pierwszy film angielski "Wstręt", Polański powrócił do dawnego projektu. Nakręcił film, który większość angielskiej i francuskiej prasy filmowej oceniła bardzo wysoko. Podkreślano oryginalność wizji autora, w której odnaleźć można niektóre motywy przewodnie wcześniejszych utworów Polańskiego, szczególnie zaś "Dwóch ludzi z szafą" i "Ssaków". Pisano też o związkach "Matni" z teatrem absurdu, z Ionesco, Beckettem, a także z Pinterem. Nie bez powodu pierwotny tytuł filmu brzmiał "Czekając na Katelbacha". Wychwalano perfekcyjną reżyserię i znakomite prowadzenie aktorów. Byli też, oczywiście, i krytycy, którzy zarzucali Polańskiemu efekciarstwo i afektację. Ale skrajne opinie towarzyszyły reżyserowi od początku jego kariery i stan ten nie zmienił się do dzisiaj. Akcja "Matni" toczy się w starym zamku położonym na małej, odludnej wysepce. Jego mieszkańcy to niezbyt dobrana para małżeńska: George, mężczyzna w średnim wieku i jego piękna żona Teresa. George sprzedał fabrykę i poświęcił się malowaniu, Teresa z nudów hoduje na zamku kury. Jedynymi gośćmi na wyspie bywają sąsiedzi z pobliskiej miejscowości. z ich synem Christopherem Teresa zdradza męża. Pewnego dnia na wyspie pojawia się dwóch gangsterów wracających z nieudanego skoku. Obaj są ranni, popsuł im się samochód. Chcą zaczekać na zamku na przyjazd swego szefa, Katelbacha. Jeden z nich, Albert, umiera wkrótce od ran. Richard terroryzuje George'a i Teresę, w nocy każe im kopać grób dla zmarłego wspólnika. Rankiem zamiast spodziewanego Katelbacha na wyspę przyjeżdżają z wizytą znajomi pana domu. Obecność gangstera i coraz bardziej napięta atmosfera nie sprzyja podejmowaniu gości. George pozbywa się ich więc czym prędzej w niezbyt grzecznej formie. Nadchodzi wreszcie długo oczekiwana odpowiedź od Katelbacha. Wieści nie są jednak pomyślne dla Richarda: boss nie zamierza po niego przyjechać, gangster musi radzić sobie sam. Chociaż w "Matni" występują przestępcy, nie ma ona nic wspólnego z filmem kryminalnym. Główny temat dzieła jest typowy dla Polańskiego i przejawia się w wielu jego obrazach, aż po najświeższe tytuły: jest to temat pana i niewolnika. Gangster zdobywa władzę nad właścicielem zamku, ale sam jest jednocześnie ofiarą, więźniem czekającym na pomoc swego szefa Katelbacha. Lionel Stander, amerykański aktor filmowy i teatralny, wyposażył swego bandytę w cechy prostego, brutalnego chłopa. Donald Pleasence jako George, poniżony i bezsilny wobec Richarda, jest żałosny i jednocześnie patetyczny. Piękna i cynicznie obojętna Francoise Dorleac, zmarła tragicznie w wypadku samochodowym zaledwie w rok po premierze "Matni", stanowi doskonałe ucieleśnienie kobiety mącicielki spokoju, igrającej z męską ambicją i poczuciem godności. Film nagrodzony Złotym Niedźwiedziem na MFF w Berlinie Zachodnim w 1966 r. 19:15 UNITED KINGDOM OF POP CZ.2 (UNITED KINGDOM OF POP) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Thorsten Ernst Skiffle, rock, glam, punk, ska, britpop, rave, a nawet drum 'n' bass - wszystkie te style muzyki popularnej powstawały i rozwijały się w Wielkiej Brytanii. Przez ponad 60 lat muzyka z UK kształtowała brzmienia całego świata. Seria "United Kingdom of Pop" przedstawia dekady muzyczne wraz z ich bohaterami i tłumaczy ich wpływ na współczesną muzykę. W filmie wypowiadają się m.in. Skunk Anansie, John Watts, Malcom McLaren, Adele, Pete Burns. 23:00 LENNY KRAVITZ: JUST LET GO (LENNY KRAVITZ: JUST LET GO) Koncert, 58 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Paul Dugdale Wykonawcy: Craig Ross, Cindy Blackman Santana, Harold Todd, Ludovic Louis, Michael Sherman, Erika Jerry, Yahzarah, Jessica Wagner - Cowan, George Laks, Lenny Kravitz Koncert Lenny ' ego Kravitza zarejestrowany podczas występów w Paryżu i Pradze, które były częścią trasy Strut World Tour. Amerykański gwiazdor prezentuje na scenie swoje największe hity: "American Woman", "Are You Gonna Go My Way", "Fly Away", "Let Love Rule" oraz inne utwory z płyty "Strut". 02:05 PERFORMANCE - KONTEKSTY 2018 ODC. 3 Magazyn, 29 min, Polska, 2018 Czy sztuka jest ciałem obcym w społeczeństwie, czy może jej integralnym elementem? Nad odpowiedzią na to pytanie zastanawiali się artyści zaproszeni do udziału w festiwalu Konteksty 2018. Tłem dla ich działań było Sokołowsko - maleńki dolnośląski kurort położony w malowniczym otoczeniu Gór Suchych. Narzędziem - różne konwencje efemerycznej sztuki performensu. W pięciu odcinkach TVP Kultura prezentuje filmowe dokumentacje wybranych festiwalowych wydarzeń. To pokaz różnorodności artystycznych konwencji i sposobów komunikacji twórcy z odbiorcą. Ale także przywołanie niezwykłej atmosfery letniego święta sztuki współczesnej BLOOM COLLECTIVE Grupa pięciu australijskich artystów przygotowała z myślą o sokołowskim parku performens PIANO BLOOM. Punktem wyjścia jest stary fortepian oraz pojęcia rozpadu i odrodzenia. Narzędziami: muzyka, taniec i poezja. 02:40 WIECZÓR KINOMANA - PAN KLEIN (MONSIEUR KLEIN aka Mr. KLEIN) Dramat wojenny, 118 min, Francja/Włochy 1976 Reżyseria: Joseph Losey Scenariusz: Franco Solinas, Fernando Morandi Aktorzy: Alain Delon, Jeanne Moreau, Suzanne Flon, Michel Lonsdale, Juliet Berto, Francine Berge, Jean Bouise, Louis Seigner i inni Okupacja hitlerowska stanowiła przez długie lata temat bardzo niewygodny dla francuskiego kina, poruszany rzadko i niezbyt chętnie, albo dość jednostronnie, ze względu na ugodową politykę rządu w Vichy i sprzyjającą mu, oportunistyczną postawę przynajmniej części społeczeństwa. Oczywiście, nie brak i tu utworów wybitnych, rzetelnych historycznie, by wymienić tylko "Luciena Lacombe’a", "Sekcję specjalną" "Milczenie morza" czy "Śpiewamy pod okupacją". Do tej serii znakomitych filmów podejmujących tematykę okupacyjną należy również "Pan Klein", pierwszy film wybitnego reżysera amerykańskiego Josepha Loseya nakręcony po jego osiedleniu się we Francji. Reżyserowi, który największe sukcesy odniósł w Wielkiej Brytanii, gdzie schronił się przed oskarżeniami słynnej komisji senatora McCarthy’ego, dopomógł w realizacji tego projektu Alain Delon odtwarzający w filmie tytułową rolę. Krytycy do dziś uznają zgodnie ten występ za jeden z najlepszych w karierze gwiazdora, choć nie doczekał się on za niego żadnej nagrody. Samemu filmowi przyznano natomiast Cezary dla najlepszego obrazu 1977 r. , za reżyserię i scenografię. Paryż, 1942 r. Robert Klein, bogaty przedstawiciel francuskiej burżuazji, antykwariusz handlujący dziełami sztuki, wykorzystuje okupację niemiecką do zbijania fortuny. Wykupuje bowiem od Żydów, wyzbywających się majątku przed ucieczką z kraju, obrazy słynnych malarzy po śmiesznie niskich cenach. Pewnego dnia do jego mieszkania zostaje dostarczona gazeta wydawana przez i dla Żydów, pomimo że Klein nie jest Żydem. Próbując wyjaśnić pomyłkę, zwraca na siebie uwagę policji, ale dowiaduje się, że istnieje inny Robert Klein, prawdopodobnie Żyd, który niedawno zaginął. Kontynuując poszukiwania, trafia do jego mieszkanka, spotyka też jego dawną kochankę, która nieoczekiwanie traktuje go jak powracającego ukochanego. Co gorsza, wszelkie ślady w tajemniczy sposób wskazują na niego, co powoduje jego narastający niepokój i przekonanie, że padł ofiarą nieznanego mściciela. To, co na początku uważał za żart w złym guście, zaczyna teraz zagrażać nie tylko jego pozycji społecznej i przywilejom, ale nawet życiu. Nękany przez policję antykwariusz prosi swego adwokata Pierre’a o zdobycie dokumentów potwierdzających jego aryjskość. Działa coraz bardziej gorączkowo, popada w obsesję, przechodzi kryzys osobowości. Kiedy wreszcie udaje mu się wpaść na trop drugiego Kleina i umówić z nim na spotkanie, tamten zostaje aresztowany. To samo spotyka też antykwariusza. 04:50 LEGENDY ROCKA - NO DOUBT/GWEN STEFANI (ROCK LEGENDS (S. 5) - NO DOUBT/GWEN STEFANI) Film dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Lyndy Saville Wykonawcy: Gwen Stefani, No Doubt Cykl dokumentalny prezentujący najważniejszych artystów muzyki rockowej. Bohaterem tego odcinka jest Gwen Stefani. Materiał został poświęcony zarówno jej twórczości solowej, jak i pracy w zespole No Doubt. Muzyka i prezentowany styl szybko stały się nieodłącznymi elementami lat 90. Gwen Stefani swoją charyzmą oraz osobowością zapracowała na miano księżniczki popu i do dziś uważana jest za jedną z najważniejszych kobiecych sylwetek w muzyce.