TVP Historia Poniedziałek, 08.04.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 8 KWIETNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1525 - Polska zawarła w Krakowie traktat z Zakonem Krzyżackim, (Hołd Pruski); 2005 - pogrzeb Jana Pawła II; żałoba po nim objęła cały świat; 07:40 CZARNE CHMURY - ODC. 6/10 - INTRYGA Serial przygodowo - historyczny, 51 min, Polska 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Ryszard Pietruski, Edmund Fetting, Stanisław Niwiński, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Janusz Zakrzeński, Jerzy Zelnik, Artur Młodnicki, Mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław Pawlik, Mieczysław Stoor, Joanna Kostusiewicz, Elżbieta Starostecka Krzysztof Dowgird jest już w stolicy. Zamierza oddać czarną sakwę hetmanowi Sobieskiemu, lecz nie zastaje go w pałacu. Pułkownik zaczyna realizować swoją misję. Wzywa do udzielenia pomocy ludności Prus, agituje szlachtę na rzecz powrotu do Polski jej dawnego lenna, utraconego w wyniku traktatów welawsko - bydgoskich. Przybyły do stolicy Hollstein również nie traci czasu. Wskutek obmyślonej przez niego intrygi Dowgird zostaje aresztowany przez straż marszałkowską. Następnego dnia ma być wydany rezydentowi elektorskiemu. Hetmana Sobieskiego nie ma w Warszawie, intryganci czują się pewnie. Zrozpaczony Kacper próbuje zebrać szlachtę, aby odbić pułkownika, ale panowie bracia nie zamierzają odstępować wciąż pełnych kielichów. 09:20 HISTORIA POLSKI - GOLGOTA WSCHODU - STACJA KATYŃ Dysk./wywiad/debata, 39 min, Polska, 2008 Scenariusz: Rafał Porzeziński Autorzy programu zapraszają w podróż w czasie, która ma pomóc widzom w zrozumieniu terminu "Golgota Wschodu". Punktem wyjścia programu jest tragiczna śmierć Wincentego Badylaka, który w 1980 r. na Krakowskim Rynku dokonał samospalenia w proteście przeciwko zafałszowaniu prawdy o zbrodni katyńskiej. Intencją autorów jest również obnażenie zakłamania nie tylko komunistycznych władz ZSRR i PRL, lecz także przywódców państw zachodniej Europy, wobec tragedii polskich oficerów wymordowanych przez NKWD na rozkaz Stalina. Będzie też mowa o zbieraniu przez IPN dokumentów, które w świetle prawa pozwolą dowieść, że zbrodnia katyńska była zbrodnią ludobójstwa. 10:25 SENSACJE XX WIEKU - TAJNA HISTORIA Kameralne i studyjne (widowisko), 28 min, Polska, 1990 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) W tym wydaniu postacią główną jest Harold Adrian Russell (Kim) Philby, oficer British Secret Intelligence Service, który współpracował z radzieckim wywiadem KGB. 11:00 OLBRZYMY OCEANÓW - CZ. 2 (OCEAN GIANTS. DEEP THINKERS) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania 2011 Kolejny odcinek serii przedstawiającej zadziwiający świat wielorybów i delfinów traktuje o umiejętnościach komunikowania się i nieprzeciętnej inteligencji tych zwierząt. Naukowcy prowadzą długoletnie obserwacje i badania w naturalnym środowisku ssaków wodnych. Badacze rejestrują ich zachowania, by następnie wnikliwie analizować filmy i nagrania dźwięków. Autorami uchwyconych na taśmie filmowej niepowtarzalnych zdjęć i ujęć są znani operatorzy Doug Allan i Didier Noirot. W tym odcinku obserwacjom podlegają m.in. delfiny butlonose, których mózg należy największych w świecie zwierząt. Jest większy nawet od mózgu człowieka. Butlonos jest uznawany za jedno z najinteligentniejszych zwierząt świata. Od kilkudziesięciu lat badania nad porozumiewaniem się delfinów prowadzi Denise Herzing, biolog i behawiorystka, która jest światowej klasy znawczynią mowy tych zwierząt. To jej zdaniem już za parę lat poznamy mowę delfinów. Wraz z operatorami Dougiem i Didierem Herzing penetruje wody u wybrzeży Bahamów. Ich zainteresowanie budzi rodzina delfinów wraz z matką i jej młodym. Samice delfinów opiekują się maluchami przez pierwsze pięć lat ich życia, ucząc najpotrzebniejszych umiejętności, jak porozumiewanie się między sobą. Oprócz ludzi, delfiny jako jedyne w świecie zwierząt posługują się własnymi imionami do nawoływania się. Badania naukowców przynoszą coraz to nowe odkrycia na temat obdarzonych niezwykłą inteligencją wielorybów i delfinów. Nie sposób jednak wytłumaczyć naukowo tajemniczej więzi łączącej te zwierzęta z człowiekiem. Ale kiedy pewnego dnia będziemy mogli się z nimi porozumiewać, może same o tym opowiedzą. 12:20 CZAS HONORU - ODC. 16 "OFICER Z BERLINA" S. II Serial wojenny, 47 min, Polska, 2009 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Wanda jest przesłuchiwana przez Schneidera. Mężczyzna jest nią wyraźnie zainteresowany. Z Berlina przyjeżdża zastępca Kellera, Lars Rainer. Rozpoczyna śledztwo w sprawie śmierci swojego poprzednika. W getcie rozpoczynają się wywózki. Sajkowscy oczekują na transport. Niespodziewanie zjawia się Mosler, który kolejny raz proponuje im pomoc. Karol próbuje zdobyć fałszywy paszport, chce uciec za granicę. Nie wie, że na jego tropie są już Bronek i Długi. Przygotowują zasadzkę. Michał poznaje swoją nową szefową, Margaret. Rozpoczynają pracę w komórce kontrwywiadu. Michał, Hania i Celina z narzeczonym spędzają wspólnie czas na pikniku. Michał nie kryje rosnącego zainteresowania nową znajomą. Wanda poznaje na własnej skórze tortury strażniczek na Pawiaku. Mosler zauważa znikniecie Leny z mieszkania Sajkowskich. Tymczasem Janek oświadcza się Lenie. Kwapisz pokazuje Moslerowi zdjęcia uciekinierów z getta. Na jednym ze zdjęć Mosler rozpoznaje Lenę. 13:20 WICHRY KOŁYMY (WITHIN THE WHIRLWIND) Dramat, biograficzny, 106 min, Niemcy/Polska/Belgia 2009 Reżyseria: Marleen Gorris Scenariusz: Nancy Larson Zdjęcia: Arkadiusz Tomiak Muzyka: Włodzimierz Pawlik Aktorzy: Emily Watson, Pam Ferris, Ian Hart, Ben Miller, Ulrich Tukur Scenariusz filmu powstał na podstawie wstrząsających wspomnień Eugenii Ginzburg z lat poniewierki w stalinowskich więzieniach i obozach pracy. Rosyjska pisarka żydowskiego pochodzenia, ofiara wielkiego terroru w ZSRR, opisała w tejże książce swoje dramatyczne losy, dając tym samym jedno z najważniejszych świadectw obozów Kołymy. Jest rok 1937, od trzech lat w Rosji trwa wielka czystka. Stalin likwiduje wszystkich przeciwników, dochodzi do licznych aresztowań. Główna bohaterka filmu, Eugenia Ginzburg, wykładowczyni literatury na uniwersytecie w Kazaniu, ideowa komunistka, wiedzie dostanie życie wraz z mężem, wysokim działaczem partyjnym. Kiedy zostaje aresztowany jej bliski przyjaciel, profesor literatury, Eugenia nie wyrzeka się znajomości z nim, przez co również znajdzie się niespodziewanie w kręgu podejrzanych. Pewna swego, chce bronić swoich racji i postanawia interweniować w Moskwie, na samej górze. Napotkana w pociągu sympatia z dawnych lat, doradza jej ucieczkę, ale Żenia nie zamierza rezygnować z walki o prawdę i sprawiedliwość, za co przyjdzie jej zapłacić wysoką cenę. Po miesiącach tortur i niekończących się przesłuchań Eugenia dostaje wyrok 10 lat zesłania na roboty w obozie pracy. Wraz z innymi towarzyszkami niedoli trafia na Kołymę. Upokorzone i wyniszczone śledztwem kobiety początkowo mają nadzieję, że tam odmieni się ich los. Głód, potworne warunki w bydlęcym wagonie, którym są przewożone, to jednak dopiero początek piekła, które czeka więźniarki. Będą musiały się zmierzyć z twardym systemem obozów pracy przymusowej i stoczyć rozpaczliwą walkę o przetrwanie w okrutnej obozowej rzeczywistości. 15:20 WIELKIE WIDOWISKA NATURY. - CZ. 1. WIELKA ODWILŻ (NATURE’S GREAT EVENTS. THE GREAT MELT) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2009 Narracja: David Attenborough Zdjęcia: Martyn Colbeck Muzyka: Ben Salisbury Cykliczne zmiany pór roku w niektórych częściach świata stają się areną prawdziwie niezwykłych widowisk. Seria Telewizji BBC ukazuje najbardziej efektowne z nich. W naturalnej "scenografii" pięknych plenerów swoje życiowe role odgrywają tu najrozmaitsi przedstawiciele współczesnej fauny. Imponujące sceny zbiorowe przeplatają się z kameralnymi dramatami, a nierzadko i zwariowanymi komediami. Ciepłe sceny familijne kontrastują z brutalnym "kinem akcji", realizowanym przez samą przyrodę w ramach bezwzględnej walki o byt. Pierwszą odsłoną "Wielkich widowisk natury" jest arktyczna odwilż. W wyniku zwiększonej wówczas aktywności słońca, w wodę zamienia się blisko siedem milionów kilometrów kwadratowych lodu. Dla wielu gatunków zwierząt to jedyna okazja, by zdobyć pożywienie, rozmnożyć się i wychować potomstwo. Są jednak i takie, jak np. niedźwiedzie polarne, dla których to prawdziwa szkoła przetrwania. Co innego zimą. Wtedy białe drapieżniki są w swoim żywiole. Na zamarzniętym morzu polują na foki. Często samice niedźwiedzi wychodzą na lód wraz młodymi. Dla tych ostatnich to nie tylko wesoła zabawa "na ślizgawce". To przede wszystkim nauka niezbędna do przetrwania. Jedna foka tygodniowo stanowi średnią, poniżej której przyzwoity niedźwiedź nie powinien schodzić. W przeciwnym razie zgromadzonych kalorii może nie wystarczyć do następnej zimy. W czasie odwilży bowiem i następujących po niej tygodni arktycznego lata upolować fokę będzie znacznie trudniej. Pozostaną rzadkie i niezbyt pożywne kępy porostów. Wraz z nadchodzącą odwilżą słońce wędruje coraz wyżej nad horyzontem, a dnia przybywa o czterdzieści minut na dobę. W marcu ku wybrzeżom Arktyki nadciąga już pierwsza fala migrujących zwierząt. Najbardziej zapobiegliwe są ptaki. Olbrzymie stada alczyków i nurzyków penetrują skute jeszcze lodem morskie klify. Instynkt słusznie podpowiada im, że warto zawczasu zająć najlepsze miejsca lęgowe, by zagwarantować pisklętom lepszy start w dorosłe życie. W czerwcu słońce świeci już całą dobę, a temperatura nie spada poniżej zera. Olbrzymie pęknięcia, powstałe w najcieńszych miejscach skorupy lodowej, tworzą szlaki dla nowych przybyszy. Są wśród nich narwale, zwane też nieco poetycko arktycznymi jednorożcami. Jako ssaki muszą co mniej więcej piętnaście minut wynurzać się na powierzchnię, by zaczerpnąć powietrza. Szukają więc otworów w lodzie, a jeśli ich nie znajdują wyrębują je samodzielnie długim ciosem i głową. Niedługo po narwalach przypływają białuchy - wale białe, by odprawić coroczny rytuał, przypominający swego rodzaju spa. Zwierzęta uderzając ciałem o dno rzeki pozbywają się warstwy starego naskórka i pasożytów. Następnie w słodkiej, nagrzanej promieniami słońca wodzie pocierają się o kamienie i wydają odgłosy wielkiego ukontentowania. Z biegiem kolejnych tygodni oszałamiające widowisko natury w Arktyce ma już tylu bohaterów i tyle zazębiających się wątków, że ogarnąć choćby ich reprezentatywną część staje się niemożliwością. Autorom filmu nie pozostaje więc nic innego jak wrócić do niedźwiedzi polarnych. Te zaś wygłodniałe i osłabione poruszają się jak w zwolnionym filmie. Młodsze i słabsze tracą nawet kilogram masy ciała dziennie. Na szczęście już niedługo słońce zajdzie na dobre, z północy zacznie wiać lodowaty wiatr, a temperatura spadnie do kilkudziesięciu stopni poniżej zera. Aby do zimy! 16:15 SPÓR O HISTORIĘ - CZY LWÓW I KRÓLEWIEC MOGŁY BYĆ W POLSCE? Dysk./wywiad/debata, 32 min, Polska, 2014 Scenariusz: Elżbieta Szumiec-Zielińska Wykonawcy: Henryk Stańczyk, Czesław Grzelak, Daniel Boćkowski, Maciek Zakrocki (prowadzący) O kształcie naszej granicy ze Związkiem Radzieckim właściwie przesądziła Wielka Trójka podczas konferencji w Teheranie w 1943 roku. Już w lipcu 1944 roku Polska lubelska zgodziła się, że granica będzie przebiegać wzdłuż - jak się okazało - nieco zmodyfikowanej linii Curzona. 16 sierpnia 1945 roku w Moskwie Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej podpisał umowę graniczną między Polską a Związkiem Radzieckim. Prace komisji delimitacyjnej były właściwie potwierdzeniem stanu faktycznego. Do Związku Radzieckiego przechodziły całe wsie albo ich części. Dochodziło do sytuacji, gdy granica przechodziła przez podwórze, a nawet róg stodoły lub studnię. Sowieckie dyrektywy mówiły wyraźnie: Jeżeli linia przechodzi przez chałupę, należy ją zwalić, nie zaś załamywać linii. Protesty mieszkańców rzadko przynosiły skutek. W 1947 roku zapadła decyzja o korekcie granicy. Nastąpiła ona w następnym roku. Do największej poprawki granicy doszło w 1951 roku. Wymieniliśmy się wówczas obszarem o powierzchni 480 kilometrów kwadratowych. W zamian za bogate w węgiel tzw. kolano Bugu dostaliśmy piękne tereny w Bieszczadach. Tu, w ramach Akcji H - T, w niezwykle trudne warunki przesiedlono ludność okolic Sokala. 16:55 HISTORIA POLSKI - KATYŃ. PRAWDA I KŁAMSTWO O ZBRODNI Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2005 Reżyseria: Grzegorz Szuplewski W filmie przypomniane zostaną najważniejsze fakty związane z ponad 60 - letnią historią walki o prawdę o zbrodni dokonanej w 1940 roku na 21 tysiącach polskich oficerów, jeńców NKWD. Dziś znane są miejsca, gdzie spoczywają jeńcy z Kozielska, Starobielska i Ostaszkowa. To Katyń, Charków i Miednoje. Wciąż jednak nie wiemy, gdzie pochowano ponad 7 tysięcy zamordowanych wówczas Polaków. Na temat walki o prawdę w tej wstrząsającej zbrodni mówią: ks. prałat Zdzisław Peszkowski - były jeniec obozu w Kozielsku, Ryszard Kaczorowski - ostatni prezydent RP na Uchodźstwie, prof. Wojciech Roszkowski - historyk i poseł do Parlamentu Europejskiego, dr Piotr Łysakowski - historyk z Instytutu Pamięci Narodowej oraz prof. Marek Safjan - prezes Trybunału Konstytucyjnego. 19:00 CZARNE CHMURY - ODC. 7/10 - PANTOMIMA Serial przygodowo - historyczny, 50 min, Polska 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Antoni Guziński, Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Ryszard Pietruski, Edmund Fetting, Stanisław Niwiński, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Janusz Zakrzeński, Jerzy Zelnik, Artur Młodnicki, Mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław Pawlik, Elżbieta Starostecka i inni Hetman Sobieski powraca do Warszawy, a dowiedziawszy się o aresztowaniu Dowgirda przez straż marszałkowską, poleca natychmiast uwolnić pułkownika. Hollstein nie myśli jednak poddać się, knuje nową intrygę. Doprowadza do pojedynku pana Krzysztofa ze szlachcicem Andrzejem, który ginie w czasie walki. Namiestnik oskarża o zabójstwo Dowgirda, grozi mu za to kara śmierci. Wierny Kacper znów śpieszy z pomocą swemu pułkownikowi. Wyjawia hetmanowi prawdę - to wynajęty zbir zabił człowieka, z którym pojedynkował się jego pan. Hetman Sobieski wydaje przyjęcie na cześć delegacji Stanów Pruskich. W czasie zabawy wędrowni komedianci odgrywają pantomimiczną scenę pojedynku i zabójstwa, a przebrany za aktora Dowgird ujawnia sprawców mordu. Zdemaskowany Hollstein musi stanąć do pojedynku z panem Krzysztofem. 20:00 AMERYKA ZA KÓŁKIEM (DRIVING AMERICA) Film dokumentalny, 86 min, USA, 2014 Reżyseria: Russell Pflueger Samochody miały ogromny wpływ na kształt amerykańskiej kultury. Przypadkowe sukcesy, kosztowne porażki i strzeżone tajemnice projektowe wytyczyły drogę dzisiejszej muzyce czy rynkowi dóbr. Ten kompleksowy film opowiada o historii motoryzacji i jej wyjątkowym wpływie na Amerykę, w jaki sposób samochody poruszały serca Amerykanów, napędzały ich marzenia i kształtowały ich życie. Dokument przedstawia osobiste historie ikon światowej popkultury, komików, pisarzy i legend motoryzacji. To kompleksowa historia właśnie o miłości Amerykanów do samochodów. 22:00 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - PARYSKA KULTURA NA CELOWNIKU Magazyn, 29 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Ten odcinek opowiada o paryskiej Kulturze, Instytucie Literackim i Jerzym Giedrojciu oraz jego współpracownikach, którzy znaleźli się na celowniku służb specjalnych PRL. W programie gościli: dr Małgorzata Ptasińska, koordynator projektu badawczego IPN "Polska emigracja niepodległościowa 1945 - 1990" oraz prof. Rafał Habielski, historyk, prasoznawca, autor m.in. książki "Życie społeczne i kulturalne na emigracji". 22:40 MARZYCIELE - HABSBURGOWIE Z ŻYWCA Dysk./wywiad/debata, 20 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Arcyksiążę Karol Olbracht Habsburg był właścicielem dóbr żywieckich. W 1907 roku ogłosił polskość rodziny, nauczył się języka polskiego, stał się miłośnikiem polskiej kultury. Pod koniec I wojny światowej, ten były admirał floty cesarsko - królewskiej, otrzymał propozycję ze strony Niemiec i Austro - Węgier objęcia tronu Królestwa Polskiego. Jego syn Karol Stefan w randze pułkownika walczył w wojnie polsko - bolszewickiej i został odznaczony Krzyżem Walecznych osobiście przez marszałka Piłsudskiego. W 1939 roku arcyksiążę Karol Stefan został aresztowany przez Niemców, przez dwa lata był więziony i torturowany, a majątek Habsburgów, łącznie ze słynnym browarem, został zarekwirowany. Brat arcyksięcia Karola Stefana Wilhelm, zwany Wasylem Wyszywanym, próbował zostać królem Ukrainy. 23:15 WOJNA STULETNIA - WYSŁANNICY BOGA 1415 - 1453. ODC. 3/3 (THE HUNDRED YEARS WAR) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: Serena Davies, Graham Johnston Wojna stuletnia to nazwa nadana przez XIX - wiecznych historyków serii konfliktów zbrojnych, które z przerwami toczyły się przez 116 lat w XIV i XV wieku pomiędzy Anglią i Francją. Podstawową przyczyną konfliktu był spór feudalny wokół statusu króla angielskiego wobec francuskiego. Historyk kultury, dr Nina Ramirez, próbuje przybliżyć widzom skutki działań wojennych, które odbijały się na każdym aspekcie życia obydwu państw, artystycznym, kulturalnym i religijnym. Wojna stuletnia zapoczątkowała ostateczny rozwód między Francją i Anglią, czego skutki można dostrzec do dziś. 00:15 ZNAKI ZAPYTANIA - KATYŃ. ZMOWA MILCZENIA Film dokumentalny, 31 min, Polska, 1994 Scenariusz: Alina Mrowińska Zdjęcia: Jan Muszyński Wykonawcy: Wojciech Jaruzelski, Andrzej Zakrzewski, Stefan Śnieżko, Bożena Łojek, Marian Wojciechowski, Krystyna Kersten, Czesław Madajczyk, Hanna Jacoby Film przedstawia problem manipulacji politycznych wokół zbrodni katyńskiej - od odkrycia grobów przez Niemców w 1943 roku, aż do czasów współczesnych. Jego autorzy przybliżają powody, dla których rządy Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, powojennej Polski, ZSRR i Rosji tuszowały próby ujawnienia prawdy o Katyniu. 00:50 Z GORĄCEGO SERCA - "ŻEGOTA" Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2004 Reżyseria: Zofia Kunert Scenariusz: Zofia Kunert Zdjęcia: Sławomir Woźniak, Paweł Buraczyński "W krytycznej sytuacji, po raz pierwszy w historii nowożytnej Polski, przedstawiciele kompetentnych, miarodajnych żydowskich organizacji politycznych różnego odcienia, niejednokrotnie z sobą nawet skłóconych, wspólnie z przedstawicielami demokratycznych ośrodków polskiego podziemia podjęli działania na rzecz ratowania ludzi, i ostrzegania, i zbierania materiałów dotyczących zbrodni hitlerowskich, i kontaktów z wolnym światem. Jest to zjawisko, którego nie znam w żadnym innym kraju okupowanej Europy. Wobec tego jednak, że na naszym terytorium rozegrała się główna część tragedii ludności żydowskiej, działania te mogły dotyczyć tysięcy ludzi, ale nie milionów. I odchodzą w cień wobec tragedii milionów. Ale ja stale przypominam, że według Starego Testamentu brakowało dziesięciu ludzi do uratowania Sodomy. W Polsce tych Sprawiedliwych znalazły się tysiące... Myślę, że nie tylko Żydzi uratowani w infernalnych warunkach mają im coś do zawdzięczenia, ale i my wszyscy, ówcześni i potomni." To fragment wywiadu, jakiego udzielił Władysław Bartoszewski Andrzejowi Friszke. A wypowiedziane słowa dotyczą działalności powstałej w czasie okupacji Rady Pomocy Żydom "Żegota". W 1963 roku Władysław Bartoszewski i Maria Kann jako działacze Rady Pomocy Żydom "Żegota" zasadzili drzewko w Alei Sprawiedliwych w Jerozolimie. W filmie na temat okoliczności powstania Rady i jej działalności opowiadają ostatni żyjący jej działacze, a o zakresie udzielanej przez tę organizację pomocy świadczą wypowiedzi uratowanych przez "Żegotę" osób. Rada Pomocy Żydom Żegota utworzona została w konspiracji w grudniu 1942 r. jako ciało społeczne przy Delegaturze Rządu RP na Kraj. Wcześniej, od września, działał Tymczasowy Komitet PomocyŻydom pod kierownictwem Zofii Kossak. W Radzie znaleźli się przedstawiciele PPS - WRN, RPPS, SL, SD, Bundu, ŻKN (Żydowskiego Komitetu Narodowego), FOP (Frontu Odrodzenia Polski), Związku Syndykalistów Polskich, Polskiej Organizacji Demokratycznej. Przewodniczyli Radzie: Julian Grobelny, Roman Jabłonowski, Leon Feiner. RPŻ udzieliła wsparcia materialnego około czterem tysiącom osób, pomagała wyrabiać fałszywe dokumenty, organizowała opiekę nad dziećmi (szczególne zasługi Ireny Sendlerowej), starała się o mieszkania i schronienie dla uciekinierów z gett. "Żegota" zakończyła działalność w styczniu 1945 r. 01:35 "SENSACJE XX WIEKU" - WŁASOW (GEN. WŁASOW) Dokument fabularyzowany, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Aktorzy: Mirosław Baka, Adam Woronowicz, Bartosz Porczyk, Marek Kasprzyk, Anita Jańcia, Bartłomiej Krat Tego człowieka dwukrotnie skazano na śmierć: w 1946 roku, na mocy wyroku sowieckiego sądu, został powieszony na strunie fortepianowej, co miało przedłużyć jego mękę. Po raz drugi skazano go na śmierć cywilną, gdy propaganda rozpowszechniała fałszywe informacje o jego żołnierzach, którzy mieli mordować powstańców i ludność cywilną w Warszawie w 1944 roku. Było to oczywiste kłamstwo, gdyż w Warszawie nie było żołnierzy, a zbrodnie popełniali degeneraci Kamińskiego. Kim był generał Andrej Własow? Dlaczego ten bohater bitwy pod Moskwą w 1941 roku, decydującej dla dalszego biegu wojny, podjął kolaborację z Niemcami? Jak to się stało, że w 1945 roku, już po zakończonej wojnie, został schwytany przez NKWD? Dopiero teraz, na podstawie ujawnionych dokumentów, można odtworzyć dramatyczne wydarzenia. Jednakże wciąż nieznana pozostaje relacja Własowa i pułkownika (późniejszego generała) Reinharda Gehlena, szefa wywiadu wojskowego Fremde Heere Ost. Dlaczego ten oficer tak zabiegał o utworzenie armii Własowa, na co Hitler zgodził się dopiero w ostatnim okresie wojny? Jedyne źródło, w którym można szukać odpowiedzi na to pytanie - pamiętnik Gehlena - jest absolutnie niewiarygodne. A może przebiegłym szefem FHO nie kierowały pobudki patriotyczne, lecz chęć wykorzystania żołnierzy i zwolenników Własowa w siatce szpiegowskiej, którą budował na terenie ZSRR i którą bardzo sprawnie wykorzystał po wojnie. 02:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - JEŃCY CZ 1 Magazyn, 24 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Pierwsza część odcinka poświęconego jeńcom wojennym.