TVP Kultura Piątek, 12.04.2019 08:30 ŚWITEŹ Film animowany, 19 min, Dania/Francja/Kanada/Polska/Szwajcaria 2010 Reżyseria: Kamil Polak Scenariusz: Kamil Polak Wykonawcy: Małgorzata Pańko, Cantabile Film inspirowany balladą Adama Mickiewicza o tym samym tytule. Akcja filmu toczy się w dwóch planach czasowych. W XIX - wiecznym pojawi się narrator, sam Adam Mickiewicz. Zobaczymy go w rodzinnych stronach pod Nowogródkiem, nad brzegiem Świtezi, gdzie jak pisał: "Gwiazdy nad tobą i gwiazdy pod tobą, I dwa obaczysz księżyce". Ten plan filmu utrzymany jest w klimatach realistycznego malarstwa Chełmońskiego i Gierymskiego. W średniowieczu zaś rozegrają się sceny w legendarnym litewskim grodzie książąt Tuchanowiczów, broniącym się przed najazdem potężnych wojsk z Rusi. Balladę inspirowały ludowe opowieści zasłyszane przez Mickiewicza w Tuchanowiczach, gdzie odwiedzał Marylę Wereszczakównę. 08:55 SIÓDMY POKÓJ (LA SETTIME STANZA. LA SEPTIEME DEMEURE. A HEDETIK SZOBA) Film biograficzny, 107 min, Polska/Węgry/Francja/Włochy, 1995 Reżyseria: Marta Meszaros Scenariusz: Marta Meszaros, Ewa Ptak, Roberta Mazzoni Zdjęcia: Piotr Sobociński Muzyka: Moni Ovadia Aktorzy: Maja Morgenstern, Elide Melli, Ileana Carini, Jan Nowicki, Anna Polony, Jerzy Radziwiłowicz, Jerzy Bińczycki, Giovanni Capalbo, Dorota Pomykała W ciągu kilkudziesięciu lat swojej reżyserskiej kariery Marta Meszaros zdobyła sobie miano specjalistki od filmów o kobietach i polityce. Artystka odżegnuje się jednak od przypisywanych jej politycznych zainteresowań. Zapewnia, że społeczne przewroty i dziejowe burze ukazuje wyłącznie dlatego, że nie sposób ich oddzielić od losów filmowych bohaterek. "Siódmy pokój" to opowieść o niezwykłym życiu i śmierci błogosławionej Edyty Stein (1891 - 1942). Uczennica, a później asystentka twórcy fenomenologii, Edmunda Husserla, autorka licznych prac filozoficznych i teologicznych, pochodziła z rodziny żydowskiej. Jako dojrzała osoba zdecydowała się zmienić religię i przejść na katolicyzm. Z tego powodu została wyklęta przez rodzinę. Po dojściu Hitlera do władzy usunięto ją z uczelni. Wstąpiła wtedy do zakonu sióstr karmelitanek, przybierając imię Teresy Benedykty od Krzyża. Przebywała w klasztorach najpierw w Kolonii, a potem w Holandii, skąd wywieziono ją do Oświęcimia, gdzie zginęła męczeńską śmiercią. W panteonie świętych i błogosławionych Kościoła katolickiego figuruje jako wybitna mistyczka i męczennica. Film wielokrotnie nagradzany. W 1995 roku zdobył wyróżnienie OCIC (Katolickiego Biura Filmowego) podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji, nagrodę telewizji włoskiej RAI dla najlepszego filmu roku, a Piotr Sobociński zdobył "Złotą żabę" za zdjęcia podczas Międzynarodowego Festiwalu Autorów Obrazu "Camerimage" w Toruniu. 11:00 LALKA - ODC. 5/9 - WIDZIADŁO Serial obyczajowy, 79 min, Polska 1977 Reżyseria: Ryszard Ber Scenariusz: Aleksander Ścibor - Rylski, Jadwiga Wojtyłło Zdjęcia: Jacek Korcelli Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Alina Jankowska, Anna Milewska, Zofia Mrozowska, Bogdan Baer, Mieczysław Czechowicz, Jan Englert, Stefan Friedman, Emil Karewicz, Józef Nalberczak, Wojciech Pokora, Jerzy Turek, Czesław Wołłejko, Małgorzata Braunek, Jerzy Kamas, Bronisław Pawlik Wokulski wyjeżdża do Paryża. W tym czasie Rzecki jako jego pełnomocnik odwiedza kamienicę Łęckich. Zaprzyjaźnia się z panią Stawską, jej matką i córeczką i w efekcie wizyty obniża im czynsz. Poznaje także baronową Krzeszowską oraz studentów, którzy w ogóle czynszu nie płacą. Wokulski hula w Paryżu z Suzinem. W wolnych chwilach przyjmuje tłumy interesantów - jako ewentualny "sponsor". Zaciekawiają go dwie postacie: baronowej Saint - Germain zleca odszukanie zaginionego męża pani Stawskiej, a profesor Geist fascynuje go doświadczeniami z metalami, wśród których jest też metal lżejszy od powietrza. Ale serce nie sługa - kiedy otrzymuje list od hrabiny, wraca do Warszawy. 12:35 GRA O WSZYSTKO Fabularyzowany dokument, 62 min, Polska 1978 Reżyseria: Andrzej Kotkowski Scenariusz: Jerzy Górzański, Krzysztof Wągrodzki Zdjęcia: Jacek Zygadło Muzyka: Adam Walaciński Występują: Gerard Cieślik, Jacek Łapiński, Krzysztof Warzycha, Sabina Chromińska oraz działacze i zawodnicy Klubu Sportowego "Ruch" W niemal wszystkich ankietach, podsumowaniach i plebiscytach ostatnich 50 lat XX wieku Gerard Cieślik plasuje się w ścisłej czołówce polskich piłkarzy. Urodzony w 1927 roku całe życie oddał futbolowi. Jako chłopak kopał szmaciankę na podwórku i ulicy. Prawdziwą piłkę zobaczył po raz pierwszy na boisku chorzowskiego "Ruchu", którego był zagorzałym kibicem. Mając 11 lat sforsował płot, odgradzający boisko od ulicy i dostąpił wielkiego zaszczytu podawania piłki trenującym zawodnikom. Żeby jak najczęściej być w posiadaniu "skarbu", zajął miejsce za bramką i gdy tylko piłka znalazła się w pobliżu, łapał ją i celnie kierował w poprzeczkę. W ten sposób "skarb", niby przypadkiem, wracał w jego ręce. "Doszedłem do takiej wprawy, że w ciągu kilku sekund po parę razy trafiałem w poprzeczkę i dopiero krzyki zdenerwowanych moją zabawą zawodników kładły temu kres. W taki oto sposób, nawet o tym nie wiedząc, samodzielnie zacząłem się szkolić. To wtedy nauczyłem się kierować piłkę w to miejsce, w które chciałem" - wspominał po latach w jednym z wywiadów. Wojna solidnie przetrzebiła skład "jedenastki" z Chorzowa. Poszukiwano nowych talentów. Wśród nich znalazło się miejsce także dla niespełna dwudziestoletniego Cieślika. Jego możliwości i umiejętności okazały się tak duże, że niebawem "mały łącznik" włożył koszulkę z białym orłem na piersi. W reprezentacji wystąpił 45 razy, strzelając 27 bramek. Zasłynął jako ten, który "ma sposób na Ruskich". Był bowiem jednym z niewielu, który kilkakrotnie pokonał Lwa Jaszyna, uznawanego za najlepszego bramkarza świata lat pięćdziesiątych. Cieślik wystąpił też 140 razy w reprezentacji Śląska, w rozgrywkach ligowych zdobył 161 goli, co daje mu czwartą pozycję po takich asach, jak Lucjan Brychczy, Ernest Pohl i Włodzimierz Lubański. Olimpijczyk z Helsinek, trzykrotny mistrz Polski i zdobywca Pucharu Polski - zawsze z tym samym Ruchem Chorzów - klubem, któremu pozostał wierny przez całe życie nie tylko jako zawodnik, lecz także jako trener i działacz. Film "Gra o życie" to rodzaj hołdu dla sportowca, wybranego z okazji powstania PZPN piłkarzem pięćdziesięciolecia. Utwór Kotkowskiego opowiada o życiu i karierze Cieślika. Próbuje m. in. odpowiedzieć na pytanie, jakim był człowiekiem, jakie postawy i wartości szczególnie cenił. Wszak nie od dziś wiadomo, że uprawianie piłki nożnej wiąże się nie tylko z ryzykiem utraty zdrowia, ale i charakteru. 14:15 HOLLYWOOD IN VIENNA - PORYWAJĄCE CHWILE Z HISTORII KINA (HOLLYWOOD IN VIENNA - THRILLING MOMENT IN FILM HISTORY) Koncert, 89 min, Niemcy, 2012 Reżyseria: Klaus Hundsbichler Wykonawcy: David Newman, Lalo Schifrin, Al Jarreau, Natalia Ushakova, Orf Radio Symphony Orchestra Koncert muzyki filmowej, który odbył się w ramach corocznej imprezy Hollywood in Vienna w Wiedniu, w Konzerthaus. Zaprezentowane zostały utwory z filmów "Dobry, zły i brzydki", "Psychoza", Bulwar Zachodzącego Słońca","Brudny Harry","Mission Impossible","Incepcja". Podczas koncertu obchodzono także 50. rocznicę serii filmów z Jamesem Bondem. 16:00 ROK SPOKOJNEGO SŁOŃCA (ROK SPOKOJNEGO SŁOŃCA) Melodramat, 105 min, Polska/Niemcy/USA, 1984 Reżyseria: Krzysztof Zanussi Scenariusz: Krzysztof Zanussi Zdjęcia: Sławomir Idziak Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Maja Komorowska, Scott Wilson, Hanna Skarżanka, Ewa Dałkowska, Vadim Glovna, Daniel Webb, Zbigniew Zapasiewicz, Tadeusz Bradecki, Jerzy Nowak, Jerzy Stuhr, Halina Słonicka, Wiesław Michnikowski, Halina Łabonarska, Mirosław Gawęda, Zofia Rysiówna Rok 1946, małe miasteczko w okolicach Zielonej Góry. Czterdziestoletnia Emilia mieszka ze schorowana matką w zniszczonym domu po wysiedlonych Niemcach. Ich najbliższą sąsiadką jest prostytutka Stella. Kobiety żyją w biedzie, Emilia stara się poprawić sytuację materialną, piekąc ciasteczka, które następnie sprzedaje w jedynej miejscowej piekarni. W wolnych chwilach oddaje się swojej pasji - maluje na kawałkach tektury słoneczne pejzaże. Właśnie w trakcie malowania jednego z obrazków spotyka ją Norman - niemłody już żołnierz pracujący w amerykańskiej komisji poszukującej grobów zamordowanych przez Niemców lotników alianckich. Kobieta fascynuje Normana od pierwszego spojrzenia. Wzajemne zainteresowanie i powstające stopniowo uczucie utrudnia bariera językowa. Ani gesty, ani posługiwanie się słownikiem, ani pomoc tłumaczy nie są w stanie przełamać jej do końca. Mimo to Norman staje się stałym gościem w domu obu kobiet, pomagając im w miarę swoich możliwości. Mogiły lotników zostają odnalezione i komisja powoli kończy swoją pracę. Norman świadomie zostaje w Polsce dłużej, nie ma do kogo wracać, jest bardzo samotny. Wie, że spotkanie Emilii to być może ostatnia szansa przeżycia głębokiego uczucia. Stara się więc nakłonić ją, by wraz z nim i matką wyjechała do Stanów Zjednoczonych. Kobieta waha się, szuka rady u księdza. Ten zaprasza ją i Amerykanina do klasztoru, gdzie jedna z sióstr zna język angielski. W końcu Emilia decyduje się wraz z matką przejść przez "zieloną granicę". Ma im w tym pomóc niejaki Adzio. Tymczasem matka, zdając sobie sprawę z tego, że nie przetrzyma trudów podróży, w tajemnicy przed córką świadomie doprowadza się do ciężkiego przeziębienia. Wkrótce umiera. Emilia postanawia na miejsce matki zabrać ze sobą Stellę, która od dawna marzy o wyjeździe z miasteczka. Tymczasem Adzio twierdzi, że zapłacono mu tylko za jedną osobę. Zrozpaczona Emilia oddaje sąsiadce swoje miejsce. Norman wyjeżdża z Polski. Po latach Emilia będąca pensjonariuszką domu opieki społecznej dowiaduje się, że otrzymała spadek z Ameryki. Decyduje się ruszyć w podróż. Jest już jednak zbyt stara, nie jest nawet w stanie podnieść swojej walizki. "Cała przedstawiona w filmie powojenna rzeczywistość jest rzeczywistością świata granicznego, w którym wojenny porządek runął w gruzy, a to, co się z niego wyłania, jest jeszcze nieznane, tajemnicze, obce. Wszyscy bohaterowie opowiadania są zrujnowani materialnie i psychicznie przez wojenne doświadczenia i nie są w stanie odczuć smaku odzyskanej wolności" - pisano o filmie Zanussiego w jednej z recenzji. Wśród osób, które los rzucił do miasteczka, brak jakichkolwiek więzi społecznych, ich egzystencja nastawiona jest jedynie na przetrwanie. W tym świecie pełnym wzajemnej niechęci, podejrzliwości, kiełkujące uczucie Normana i Emilii z góry skazane jest na klęskę, a bohaterowie nie są w stanie pokonać swej samotności. 18:00 ŚWIAT W DOKUMENCIE - MÓJ TATA LAZARO Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2011 Reżyseria: Marcin Filipowicz Scenariusz: Marcin Filipowicz Wykonawcy: Tomasz Wysocki Film zrealizowany w ramach programu "Pierwszy dokument". 23 - letnia Żaklina wyjeżdża na Kubę, by odnaleźć swojego ojca. Opuścił rodzinę, gdy była jeszcze dzieckiem. Nie pamięta go w ogóle, pozostało jej tylko kilka fotografii, listy i opowieści matki. W drodze towarzyszy jej przyrodni kubański brat. 22:40 BRIAN JOHNSON: ŻYCIE W TRASIE - NICK MASON (BRIAN JOHNSON'S A LIFE ON THE ROAD) Film dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Bob Smeaton, Christopher Walker Gościem tego odcinka jest Nick Mason - perkusista Pink Floyd. Artysta opowiada o swojej karierze oraz pasji do samochodów wyścigowych. W trakcie spotkania prezentuje swoją niezwykłą kolekcję. 00:20 TERAZ ANIMACJE! - FESTIWALOWA GORĄCZKA (VENT DE FETE / A FESTIVE WIND) Film animowany, 9 min, Szwajcaria, 2016 Reżyseria: Marjolaine Perreten Scenariusz: Marjolaine Perreten Muzyka: Etienne Crausaz, Olivier Militon Krótki film animowany. W szwajcarskim miasteczku trwają przygotowania do wielkiego festiwalowego święta. Podekscytowani mieszkańcy czekają na przyjazd pierwszych muzyków. (wff.com) 00:30 TERAZ ANIMACJE! - PIEŚŃ PORANNA (AUBADE) Film animowany, 5 min, Szwajcaria, 2014 Reżyseria: Mauro Carraro Scenariusz: Mauro Carraro Muzyka: Mich Gerber Krótki film animowany. Wschód słońca nad jeziorem Leman. W surrealistycznej scenerii, przy hipnotyzujących dźwiękach wiolonczeli, pływacy i ptaki są świadkami spektaklu budzącego się dnia. Film pokazywany m.in. na MFF w Locarno. (źródło: rp.pl) 00:40 TERAZ ANIMACJE! - WYCIECZKA CHÓRU (CHOIR TOUR / KORA TURNEJA) Film animowany, 5 min, Łotwa, 2012 Reżyseria: Edmund Jansons Scenariusz: Edmund Jansons Światowej sławy chór chłopięcy przyjeżdża na koncert do Seulu. Grupa gubi swoją opiekunkę i tak zaczyna się surrealistyczna przygoda. (opis dystrybutora) 00:55 WALKABOUT (WALKABOUT) Dramat przygodowy, 96 min, Wielka Brytania, 1971 Reżyseria: Nicolas Roeg Scenariusz: Edward Bond Zdjęcia: Nicolas Roeg Muzyka: John Barry Aktorzy: Jenny Agutter, Lucien John, David Gumpilil, John Meillon, Peter Carver, John Illingsworth, Barry Donnelly "Walkabout" zrealizował brytyjski reżyser i operator, Nicolas Roeg, daleki potomek holenderskich arystokratów, miłośnik literatury, magii i muzyki, nad którego trudną twórczością łamie sobie głowy krytyka. Jako reżyser ma w swym dorobku kilkanaście dzieł, a najbardziej znane to: debiutancki "Performance" oraz "Nie oglądaj się teraz", "Eureka", "Tor 29", "Wiedźmy". "W każdym obrazie mistrza jest zawsze obecny element tajemniczości, misterium rozgrywającego się przed oczami widzów.... Bohaterami są zwykle ludzie zagubieni w obcym i nieżyczliwym środowisku, nieumiejący zapanować nad przeciwnościami losu i swym charakterem" - pisał recenzent prasy filmowej. Takie właśnie postaci przedstawił w "Walkabout". Autorem wspaniałej muzyki do filmu jest wielokrotnie nominowany do Oscara John Barry, zdobywca złotej statuetki za "Born Free" (1966), "Lwa w zimie" (1968), "Pożegnanie z Afryką" (1985), "Tańczącego z Wilkami" (1990). Mężczyzna z 14-letnią córką i 6-letnim synem (w tej roli wystąpił syn Nicolasa Roega) wyrusza na piknik gdzieś na pustkowie Australii. Kiedy przybywają na miejsce, niespodziewanie zaczyna mierzyć do dzieci z pistoletu, lecz na szczęście udaje im się skryć za skałami. Z bezpiecznej odległości obserwują ojca, który podpala samochód, a następnie oddaje do siebie śmiertelny strzał. Przerażeni dramatycznymi wypadkami ruszają przez wyludnioną pustynię, próbując odnaleźć drogę do domu. Kiedy po źle przespanej nocy wygłodniali i wyczerpani docierają do oazy, okazuje się, że woda wyschła, a owoce z drzew już stały się łupem żerujących ptaków. Po długiej wędrówce dostrzegają na horyzoncie polującego aborygena, który jest mniej więcej w wieku dziewczyny. Według wierzeń jego plemienia, aby stać się mężczyzną, musi samotnie przeżyć na pustyni sześć miesięcy. Porozumiewając się na migi z napotkanymi wędrowcami, dowiaduje się o ich tragedii. Od tej pory we troje przemierzają bezkresną pustynię, razem polują, zdobywają pożywienie, bawią się. Tęskniące do tej pory za cywilizacją rodzeństwo zaczyna dostrzegać uroki prymitywnego życia. Ale aborygen podczas rytualnego obrzędu popełnia samobójstwo i brat z siostrą znowu zostają sami. Po wielu latach przygotowując kolację dla swego męża biznesmena, dziewczyna wraca nagle pamięcią do odległych czasów wśród surowej przyrody pustyni. 03:05 KINO NOCNE - SZCZĘKOŚCISK Film dokumentalny, 30 min, Polska, 2016 Reżyseria: Kordian Kądziela Scenariusz: Kordian Kądziela Zdjęcia: Michał Pukowiec Trzyosobowej grupie artystycznej "Szczękościsk" marzy się podbicie rynku sztuki. Niestety jej członkowie na razie skupieni są na bardziej przyziemnych sprawach. Igor zarabia fotografując produkty do ofertowych gazetek z supermarketów, Baton straszy dzieci w lunaparkowym domu strachów, Laura zaś jest księgową w firmie utylizującą elektrośmieci. Obserwujemy ich zmagania podczas przygotowań do Prowokaliów - czołowego festiwalu sztuki performance. (filmpolski) 03:40 TAŚMY KULTURY - MĘSKIE ŚWIATY Artystyczne/estradowe (widowisko), 12 min, Polska, 2018 Kto oglądał "Seksmisję", ten wie, jak może wyglądać świat bez mężczyzn; wizja niezbyt zachęcająca. Jednak nie trzeba mieć wielkiej wyobraźni, żeby wiedzieć, że świat mężczyzn wyglądałby jeszcze gorzej. A może to gorzej jest teraz? 04:05 DERRICK CARTER AT SONAR FESTIVAL 2017 (DERRICK CARTER AT SONAR FESTIVAL 2017) Koncert, 59 min, Francja, 2017 Reżyseria: Xavier Reim Wykonawcy: Derrick Carter Koncert Derricka Cartera na festiwalu Sonar. Mówi się, że Derrick Carter jest największą nadzieją gatunku Chicago House i stanowi ważną inspirację dla wielu artystów. Zafascynowany działalnością DJ - ską od najmłodszych lat, w swojej twórczości czerpie z disco, afro - house ' u i muzyki dance. W swojej karierze wydał wiele albumów, dzięki którym szybko ugruntował swoją pozycję wśród twórców house ' u.