TVP Historia Poniedziałek, 15.04.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 15 KWIETNIA. ODC. 533 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1874 - wystawa impresjonistów w Paryżu; 1945 - ukazał się pierwszy numer "Przekroju"; 1970 - sejm PRL skorygował postanowienia KK - upatrywano w tym narzędzie walki z politycznymi przeciwnikami; 1978 - pogrzeb Kazimierza Wierzyńskiego na Powązkach; 07:55 PRZEDWIOŚNIE - ODC. 1/6 - WIECZNY OGIEŃ Serial historyczno - obyczajowy, 51 min, Polska 2002 Scenariusz na podstawie powieści Stefana Żeromskiego i reżyseria: Filip Bajon Zdjęcia: Bartosz Prokopowicz Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Mateusz Damięcki, Krystyna Janda, Janusz Gajos, Robert Gonera, Asiel Awyłowa, Ewa Dałkowska, Elżbieta Jarosik, Aleksandr Karpienko, Daniel Olbrychski, Karolina Gruszka i inni Wejście "Przedwiośnia" na ekrany kin w lutym 2001 r. poprzedziła szeroko zakrojona kampania reklamowa. Film przyjęto z ogromnym zainteresowaniem, wśród krytyków przeważały głosy uznania dla reżyserskich pomysłów, gry aktorskiej i staranności realizacji. Zdjęcia kręcono w okolicach Kielc, w Warszawie, Moskwie, w Rumunii i w stolicy Azerbejdżanu, Baku. Zaangażowano ponad 10 tys. statystów, wynajęto kilka tysięcy koni. Budżet całego przedsięwzięcia wyniósł 5 mln dolarów. Za te pieniądze powstała 2, 5 - godzinna wersja kinowa i 6 - odcinkowy serial dla TVP. Film otrzymał nagrody za muzykę, scenografię i kostiumy na FPFF w Gdyni w 2001 r. Filip Bajon nie trzymał się sztywno literackiego oryginału, wprowadził nieobecne w książce sceny, zmienił zakończenie. O decyzji ekranizowania akurat tej książki mówił: "Znalazłem w"Przedwiośniu"opowieść o zbuntowanym młodym człowieku, który bez przerwy się niezgadza, proponuje swoją bardzo idealistyczną wizję świata, poszukuje prawdy, sprawiedliwości, piękna. Jest mu w zastanym świecie niewygodnie". Akcja serialu rozpoczyna się w 1914 r. w Baku, największym zagłębiu naftowym przełomu wieków. W tym kosmopolitycznym mieście mieszka Cezary Baryka, syn Seweryna Baryki, polskiego inżyniera zatrudnionego w wielkiej kompanii naftowej, i Jadwigi Barykowej, która mimo wielu lat spędzonych w Baku, nieodmiennie tęskni za rodzinnym Drohiczynem. Czarek przyjaźni się z kilkoma rówieśnikami: Azerem, Ormianinem, Żydem i Rosjaninem. Pewnego dnia Seweryn Baryka dostaje wezwanie na manewry. Wkrótce wybucha I wojna światowa, ojciec walczy gdzieś na froncie. Rozpada się nie tylko szczęśliwy dom Cezarego, ale i jego cały dotychczasowy świat. Chłopak zyskuje jednak całkowitą swobodę. Zakochuje się w pięknej Ormiance, Aidzie. Najwspanialsze chwile młodzi przeżywają na Płonącej Górze. Idyllę przerywa przybycie do Baku bolszewików. Czarek daje się porwać rewolucyjnym hasłom, przestaje chodzić do szkoły, buntuje się przeciw matce, oddaje bolszewikom rodzinne kosztowności. Wraz z rewolucją zaczynają się w Baku również masowe mordy i grabieże, narastają konflikty narodowościowe, które rozdzielają Cezarego z ukochaną i przyjaciółmi. Jeden z nich okazuje się zdrajcą i donosicielem. 09:30 HISTORIA POLSKI - OBRONA TERYTORIALNA - WCZORAJ, DZIŚ, JUTRO. Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2018 Reżyseria: Leszek Wiśniewski Scenariusz: Wojciech Kuliński Zdjęcia: Mariusz Kaźmierski, Adam Fręśko Film dokumentalny prezentujący Wojska Obrony Terytorialnej, ich tradycje w Polsce, dzień dzisiejszy i przyszłość. O idei tej nowej formacji Sił Zbrojnych mówią eksperci wojskowości, dowódcy brygad, oficerowie i żołnierze WOT. Film będzie bogato ilustrowany zdjęciami ze szkoleń, uroczystości, akcji społecznych i działań antykryzysowych "terytorialsów". Jako odniesienie do tradycji i dobrych wzorców zaprezentowany zostanie również wątek historyczny, wraz z inscenizacjami, dotyczący batalionów Obrony Narodowej 1937 - 1939. 10:35 SENSACJE XX WIEKU - KSIĘGA SZPIEGÓW - ROSENBERGOWIE CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 20 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Muzyka: Dariusz Żebrowski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Historia Juliusa i Ethel Rosenbergów była jedną z najgłośniejszych afer szpiegowskich w historii USA. Byli oni pierwszymi amerykańskimi obywatelami, którzy zostali skazani w czasie pokoju na śmierć na krześle elektrycznym za szpiegostwo. W 1951 r. rozpoczął się proces sądowy, o którym mówił cały świat. Julius i Ethel Rosenbergowie zostali oskarżeni o zdradę państwa. Głównie oskarżenie dotyczyło przekazywania tajnych danych dotyczących amerykańskiego programu nuklearnego. Wyrok wykonano w więzieniu Sing - Sing. 11:05 OLBRZYMY OCEANÓW - CZ. 3 (OCEAN GIANTS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2011 Serial dokumentalny wprowadzający widza w oceaniczne głębiny i przybliżający życie ich zadziwiających mieszkańców. Przez miliony lat olbrzymie walenie i spokrewnione z nimi delfiny dominowały w tym podwodnym świecie. Obserwowany płetwal błękitny to największe zwierzę naszej planety, największe jakie kiedykolwiek zamieszkiwało Ziemię. Ma 30 metrów długości i waży blisko 200 ton. Wieloryby to rzeczywiście prawdziwe olbrzymy. Pokaźnymi rozmiarami mogą się poszczycić nawet ich młode, już w chwili przyjścia na świat noworodek wieloryba waży ponad tonę. W czasie wędrówek po oceanach świata w kolejnych odcinkach poznajemy zwyczaje i życie najbardziej wyjątkowych stworzeń. W odkrywaniu ich tajemnic pomagają naukowcy, którzy całe swoje zawodowe życie poświęcili badaniom wielorybów i delfinów. Autorami niezwykłych podwodnych zdjęć są doświadczeni filmowcy: Doug Allan oraz Didier Noiret, który współpracował z nieżyjącym już dziś słynnym Francuzem, kapitanem Cousteau, badaczem mórz, podróżnikiem, filmowcem i pisarzem. 12:20 CZAS HONORU - ODC. 21 "GRUPA RAINERA" S. II Serial wojenny, 45 min, Polska, 2009 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Grażyna pomaga Wandzie wydostać się z izolatki. Janek szuka kryjówki dla Leny, z pomocą Sitka postanawia ukryć narzeczoną w piwnicy jego kamienicy. Margaret ostrzega Michała, że Niemcy pytali już o niego w odlewni. Ruda zajmuje się obserwacją domu, gdzie zainstalowano radiostację. Rappke wypuszcza na miasto grupę agentów. Jeden z nich trafia do szpitala Marii, inny na Kercelak, gdzie ma handlować dokumentami. Danka przekazuje Margaret zgłoszenie Heleny do pracy w konspiracji. W lokalu Woźniaka goście podejrzewani o kontakt z podziemiem kierowani są do stolika z zainstalowanym podsłuchem. Kamil wtajemnicza w sprawy radiostacji nowego telegrafistę, Stefana. Władek zaprasza Rudą, Kamila i Stefana do restauracji. Woźniak poznaje Władka, dzwoni z informacją do gestapo. Halbe mówi Michałowi, że widział go z kochanką. W zamian za dyskrecję oczekuje zaaranżowania spotkania z Celiną. 13:35 WIELKI TYDZIEŃ Dramat wojenny, 92 min, Polska, 1995 Autor: Jerzy Andrzejewski Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Andrzej Wajda Zdjęcia: Wit Dąbal Aktorzy: Wojciech Malajkat, Magdalena Warzecha, Bożena Dykiel, Beata Fudalej, Jakub Przebindowski, Cezary Pazura, Wojciech Pszoniak, Agnieszka Kotulanka, Kryzsztof Stroiński, Radosław Pazura, Artur Barciś, Maria Seweryn Opowiadanie "Wielki Tydzień" ukazało się drukiem w 1945 r. w pierwszej powojennej książce Jerzego Andrzejewskiego - tomie opowiadań "Noc". Pisane na gorąco, wiosną 1943 r. , pod wrażeniem tragicznego powstania Żydów w getcie warszawskim, zostało jednak w 1945 r. , pod wpływem wydarzeń antysemickich na południu Polski, zasadniczo zmienione. Kameralny dramat psychologiczny, opowieść o człowieku, który przeżywa konflikt moralny między poczuciem obowiązku ratowania Żydów, a osobistą urazą do pewnej żydowskiej dziewczyny, zamienił się po wojnie w dramat postaw moralnych społeczeństwa polskiego w obliczu holocaustu. Sytuacje skrajnego zagrożenia ujawniły całą skalę zachowań ludzi: od bezinteresownej pomocy po zwykłą podłość i bezduszne okrucieństwo. Pierwsza wersja tekstu zaginęła i za podstawę scenariusza Andrzej Wajda przyjął tę z 1945 r. , nie próbując odtwarzać pierwowzoru. O ekranizacji "Wielkiego Tygodnia" Wajda myślał już od dawna. Pierwszy scenariusz napisali dla niego w 1968 r. Andrzej Żuławski i Jerzy Andrzejewski. Ale ponieważ Żydzi byli tematem tabu dla ówczesnego polskiego kina, scenariusz nie miał szans na realizację i Wajda sprzedał prawa do "Wielkiego Tygodnia" kinematografii niemieckiej. O jego adaptacji myśleli później także Andrzej Żuławski, Agnieszka Holland i paru reżyserów niemieckich. Dopiero w 1995 r. udało się Wajdzie zrealizować swój zamiar. Bohaterowie "Wielkiego Tygodnia" to Irena Lilien i Jan Malecki. Malecki ma w sobie wiele cech samego Andrzejewskiego, w postaci Ireny znajomi i przyjaciele pisarza rozpoznawali jego przyjaciółkę Wandę Wertenstein, choć sam autor twierdził, że prototypem Lilienówny była Janina Askenazy, córka historyka Szymona Askenazego. Przed wojną Irena Lilien nie czuła się Żydówką. Bogata rodzina profesora Juliusza Liliena była zasymilowana i prowadziła życie, w którym rasa nie odgrywała żadnej roli. Nawet w czasie wojny Lilienowie nie poszli do getta, nie nosili gwiazdy Dawida. Dopiero nasilające się w 1942 r. zagrożenie aresztowaniem zmusza ich do ukrywania się. Szybko jednak się przekonują, że z licznego grona przyjaciół nikt nie chce lub nie może im pomóc. Zdesperowany profesor wybiera śmierć. W córce wola życia jest silniejsza. Na tydzień przed Wielkanocą 1943 r. , gdy w getcie warszawskim trwa właśnie powstanie, Irena ukrywa się u byłego asystenta jej ojca. Aresztowana tam przez dwóch agentów gestapo przekupuje ich i zostaje wypuszczona na wolność. Samotnie błąka się po ulicach Warszawy. Na placu Krasińskich przypadkowo spotyka Jana Maleckiego, narzeczonego sprzed lat. Malecki postanawia zabrać ją do siebie do domu na Bielanach, gdzie czeka na niego żona Anna w zaawansowanej ciąży. Od chwili spotkania z Ireną odczuwa niepokój. Jego zaproszenie nie jest zupełnie szczere, ale wstydzi się już wycofać. Anna bez wahania przyjmuje Irenę pod swój dach. Pobyt Żydówki w mieszkaniu Maleckich niepokoi jednak ich sąsiadkę, Piotrowską. W dodatku mąż Piotrowskiej wyraźnie interesuje się ładną i młodą dziewczyną. Ze strachu i nienawiści jego żona donosi właścicielowi domu o ukrywaniu Żydówki. 15:20 WIELKIE WIDOWISKA NATURY. - CZ. 2. WIELKA WĘDRÓWKA ŁOSOSI (NATURE’S GREAT EVENTS. THE GREAT SALMON RUN.) Cykl dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2009 Narracja: David Attenborough Zdjęcia: Martyn Colbeck Muzyka: Ben Salisbury Większość ludzi zapytana o zwierzęta obdarzone wyjątkowo dobrym węchem nigdy nie pomyślałaby, że mogą się wśród nich znaleźć łososie. A jednak. Ryby te potrafią odróżnić jedną kroplę wody z ich rodzinnej rzeki w ośmiu milionach litrów wody morskiej! Po co im tak czułe powonienie? Na to m. in. pytanie odpowiada druga część Wielkich widowisk natury cyklu dokumentalnego Telewizji BBC. Każdej wiosny u zachodnich wybrzeży Ameryki Północnej ponad pół miliarda łososi rozpoczyna prawdziwą odyseję w wodach Pacyfiku. Mają do przepłynięcia blisko pięć tysięcy kilometrów, by wrócić na tarło do rzek, w których przyszły na świat. Celem wędrówki jest danie życia potomstwu. Przy okazji jednak zapewnienie pożywienia milionom innych zwierząt i roślin. Do dziś nie wiadomo z całą pewnością, w jaki sposób udaje się łososiom odnaleźć drogę powrotną przez otwarty ocean. Najpopularniejsza hipoteza mówi, że to zasługa umiejscowionych w mózgu tych ryb cząsteczek żelaza, które działają jak kompas, umożliwiając kierowanie się liniami ziemskiego pola magnetycznego. Jakkolwiek byłoby droga łososi do krainy dzieciństwa nie jest usłana różami. Wręcz przeciwnie. Już w oceanie czyhają na nie liczne niebezpieczeństwa. Łososie stanowią przysmak nie tylko dla ludzi, lecz także dla orek, uchatek grzywiastych, niektórych gatunków rekinów i bielika amerykańskiego. Jeśli już uda im się dotrzeć do ujścia rodzinnej rzeki i rozpocząć wędrówkę ku jej źródłom, sytuacja bynajmniej nie ulega poprawie. W tzw. lasach mgielnych strefy umiarkowanej, ciągnących się od południowej Kolumbii Brytyjskiej po Alaskę czekają na nie stada wygłodniałych po zimowym śnie niedźwiedzi grizzly. Co gorsza wiele rzek obfituje w płycizny, gdzie łososie stają się dla tych drapieżników łatwym łupem. Jednak jeszcze gorsze są wodospady. Nie są zbyt wysokie, ale niedźwiedzie kontrolują każdy ich skrawek. Jedyna nadzieja w dużej liczebności ryb. Tylko jedna na kilkaset zostaje schwytana. Największe niebezpieczeństwo czeka wszakże - o paradoksie! - u celu wyprawy. Łososie są już bardzo wycieńczone. Samice składają ikrę do wykopanego wcześniej w dnie gniazda. W tym samym czasie samce uwalniają do wody chmurę mleczu. Po akcie rozrodczym wyczerpanie ryb sięga zenitu. Teraz niedźwiedzie mogą się już objadać aż do przesytu. Zresztą nie tylko one. Na wspólną ucztę zlatują się jeszcze stada mew kanadyjskich (preferują ikrę) i hordy wilków. Łososie pacyficzne, które nie posłużyły za pokarm innym zwierzętom umierają z wycieńczenia. Ich rozkładająca się padlina użyźnia rzekę, zapewniając obfite pożywienie rozwijającym się jajom. Szczątki ryb porzucone w lesie przez niedźwiedzie i wilki uwalniają do gleby azot, węgiel i fosfor, które organizmy łososi przyswoiły podczas zamieszkiwania w słonych wodach oceanu. Uzyskane w ten sposób substancje odżywcze pozwalają osiągać imponujące rozmiary takim drzewom jak świerk sitkajski, żywotnik olbrzymi i choina zachodnia. Wśród naukowców powszechna jest opinia, że łososie pacyficzne prawdopodobnie zapewniają pożywienie największej liczbie organizmów na świecie. 16:15 SPÓR O HISTORIĘ - WIELKIE MOCARSTWA WOBEC ZAGŁADY ŻYDÓW Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2014 Scenariusz: Elżbieta Szumiec -Zielińska Wykonawcy: Wojciech Roszkowski, Andrzej Ajnenkiel, Andrzej Smoliński, Marek Zając (prowadzący) Po dojściu Hitlera do władzy w Niemczech rozpoczęły się prześladowania Żydów. W latach trzydziestych w obliczu zagrożenia niektórzy Żydzi decydowali się na emigrację, np. do Stanów Zjednoczonych. Jednak już wówczas Wielka Brytania i Stany Zjednoczone nie miały ochoty pomagać europejskim Żydom, czego wyrazem była na przykład historia statku St. Louis z emigrantami nie wpuszczonego do USA. Od 1941 r. Amerykanie całkowicie odmówili przyjmowania imigrantów żydowskich. Ci, którzy pozostali w Europie już wkrótce musieli zderzyć się z "ostatecznym rozwiązaniem kwestii żydowskiej". Z chwilą rozpoczęcia II wojny światowej ich los był przypieczętowany. Żydzi mordowani byli w kolejnych krajach zajmowanych przez Niemców. W Polsce, jako jedynym z okupowanych przez Niemców krajów za pomoc udzielaną Żydom groziła kara śmierci. Zachód od początku wojny wiedział o Hololauście. Informacje o mordach popełnianych na ludności żydowskiej były przesyłane przez polski wywiad do rządu w Londynie, a stamtąd do rządów Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. O represjach wymierzonych w ludność żydowską informował chociażby raport rotmistrza Witolda Pileckiego, czy też materiały przekazane przez Jana Karskiego. Brak zdecydowanej pomocy ze strony rządów Churchilla i Roosvelta pozostaje pytaniem otwartym. 16:55 HISTORIA POLSKI - TAJEMNICE POCZĄTKÓW POLSKI - UKRYTE GNIAZDO DYNASTII Dokument fabularyzowany, 44 min, Polska, 2013 Reżyseria: Zdzisław Cozac Scenariusz: Zdzisław Cozac Zdjęcia: Mariusz Gala, Zdzisław Cozac Wykonawcy: Maciej Gudowski Tym razem autorzy cyklu dokumentalnego wraz z naukowcami poszukują prawdziwego miejsca narodzin dynastii Piastów. Czy faktycznie jest nim Gniezno, czy może gród w Kaliszu - Zawodziu. Naukowcy różnych specjalności: archeolodzy, dendrochronolodzy, historycy przedstawiają argumenty za i przeciw obu tym koncepcjom. Dzięki animacjom komputerowym widzowie przenoszą się w czasy Mieszka I, by śledzić tajniki życia codziennego ówczesnych mieszkańców grodu oraz poznawać wielkie wydarzenia polityczne owych czasów, mające wpływ zarówno na żyjących wówczas ludzi, jak i na przyszłość. 18:55 PRZEDWIOŚNIE - ODC. 2/6 - SZKLANE DOMY Serial historyczno - obyczajowy, 52 min, Polska 2002 Scenariusz na podstawie powieści Stefana Żeromskiego i reżyseria: Filip Bajon Zdjęcia: Bartosz Prokopowicz Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Mateusz Damięcki, Krystyna Janda, Janusz Gajos, Robert Gonera, Asiel Awyłowa, Ewa Dałkowska, Elżbieta Jarosik, Aleksandr Karpienko i inni Baku 1919 r. Jadwiga Barykowa, skazana na ciężkie roboty, umiera z wycieńczenia. W ogarniętym rewolucyjnym zamętem Baku trwa rzeź ormiańskiej i żydowskiej ludności. Polskie pochodzenie ratuje Cezaremu życie: zostaje zatrudniony do kopania grobów. Wśród zmasakrowanych ciał chłopak znajduje zwłoki ukochanej Aidy. Tragiczne wydarzenia, których jest świadkiem, oznaczają dla niego koniec beztroskiej młodości i naiwnego idealizmu. Cudem uratowany z zawieruchy wojennej ojciec, który walczył w Legionach Polskich, przekonuje Cezarego do wyjazdu z Baku, zapewniając, że tu czeka go śmierć. Pierwszy etap podróży wiedzie do Moskwy, gdzie obaj mężczyźni zdobywają potrzebne dokumenty wyjazdowe. Tam ojciec wyjawia synowi, że faktycznym celem ich podróży jest Polska. Urodzony i wychowany w Baku Cezary jest temu przeciwny: nie odczuwa żadnych związków z ojczyzną rodziców, nie czuje się Polakiem. Zmienia w końcu zdanie, gdy ojciec roztacza przed nim wspaniałą wizję Polski "szklanych domów", kraju powszechnej szczęśliwości i sprawiedliwości, ładu i porządku. Wyczerpanie, choroba i ciężkie warunki wielotygodniowej podróży sprawiają, że Seweryn Baryka umiera. Zgodnie z danym ojcu słowem Cezary kontynuuje jednak podróż do Polski. Wraz z tysiącami uchodźców dociera wreszcie do granicy. 20:00 BARD Film dokumentalny, 90 min, Polska, 2013 Reżyseria: Katarzyna Koscielak Scenariusz: Mirosław Chojecki, Katarzyna Kościelak Film opowiada o życiu i twórczości Jacka Kaczmarskiego, poety i pieśniarza, nazywanego często bardem Solidarności, choć on sam starał się od tego odcinać. Teksty jego piosenek, pełne aluzji i odniesień do politycznej i społecznej rzeczywistości kształtowały światopogląd i wrażliwość dwóch pokoleń. Jego liryka, odbierana przede wszystkim jako protest songi, rozpowszechniana w tzw. drugim obiegu, kojarzona z okresem pierwszej Solidarności oraz stanem wojennym, wykracza jednak poza opozycyjny stereotyp, zawiera wiele treści bardzo uniwersalnych, aktualnych w każdym czasie. Kaczmarski pisze i śpiewa o zawiłościach ludzkiej natury i paradoksach historii. Sam Kaczmarski był postacią niejednoznaczną, pełną sprzeczności, a takie postaci zazwyczaj fascynują najbardziej. Zdaniem najbliższych przyjaciół twarzy miał wiele, a być może tę prawdziwą ukrywał za różnymi maskami. Z jednej strony charyzmatyczny, porywający tłumy, ujmujący swą otwartością i serdecznością, z drugiej targany namiętnościami, trudny jako partner. Te dwa skrajnie róże portrety wyłaniają się z relacji osób związanych z Jackiem Kaczmarskim. W filmie wypowiadają się przyjaciele z różnych etapów drogi twórczej bohatera, m. in. Agnieszka Holland, Andrzej Seweryn, Jan Pietrzak. Wykorzystano bogaty materiał zdjęciowy z wielu archiwów prywatnych, nigdy dotąd nie pokazywany. "Bard" jest próbą rekonstrukcji obiektywnego, złożonego i prawdziwego portretu wybitnego barda. A także próbą odpowiedzi na kilka pytań: Na ile Kaczmarskiego ukształtowały czasy, w których żył? W jaki sposób zdeterminowały go życiowe doświadczenia?Na czym polegał i czym jest dzisiaj fenomen Jacka Kaczmarskiego jako artysty? Film jest także opowieścią o życiu przeżywanym całą pełnią, życiu z pasją, zaangażowaniem, ale także rozdarciem i cierpieniem, życiu, którego wielu młodych ludzi mogłoby pozazdrościć. Jest to film o człowieku z jednej strony kochającym życie, z drugiej - balansującym na krawędzi. 22:00 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - TWÓRCZOŚĆ NA WYGNANIU Magazyn, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Odcinek opowiada o autorach, których żelazna kurtyna odcięła od kraju. Publikowali w paryskiej Kulturze i londyńskim Pulsie, występowali przed mikrofonami Radia Wolna Europa, BBC I Głosu Ameryki. Gość programu Andrzej Krzeczunowicz, dziennikarz, dyplomata, długoletni pracownik i wicedyrektor Rozgłośni Polskiej RWE. 22:30 MARZYCIELE - ADOLF SZYSZKO - BOHUSZ Dysk./wywiad/debata, 20 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Przybliżenie widzom postaci Polaków, którzy podjęli walkę o niepodległość Ojczyzny, znajdując w Krakowie wyjątkowe ku temu miejsce i środowisko. Poszczególne odcinki cyklu przedstawiają postacie i wydarzenia z bliższej perspektywy przez zaproszenie do programu osób, które potrafią w sposób popularny przedstawić bohaterów także jako zwyczajnych ludzi, którzy mogą stać się bliscy współczesnemu pokoleniu. Stąd między innymi wybór takich miejsc rozmowy, które stwarzają lżejszy, galicyjski klimat spotkania - stare krakowskie kawiarnie z ciekawymi wnętrzami. Bohater kolejnego odcinka serii "Marzyciele" to Adolf Szyszko - Bohusz, niezwykle uzdolniony, wszechstronny architekt. Zaprojektował budynki, które stały się ikonami międzywojennego Krakowa: Bank PKO przy ulicy Wielopole, Feniks przy Rynku Głównym, Dom Plastyków przy Łobzowskiej, a także, na przykład, Zamek Prezydenta RP w Wiśle. Od 1916 roku był głównym konserwatorem Wawelu, gdzie odnowił większość wnętrz zamkowych. Jednocześnie wykładał na ASP w Krakowie i Politechnice Warszawskiej. Żartobliwie mówiono o nim Adolf Wszystko Bohusz. 23:05 OCALIĆ TITANICA (SAVE THE TITANIC WITH BOB BALLAD) Film dokumentalny, 45 min, USA, 2012 Reżyseria: Bob Ballad Scenariusz: Bob Ballard Sto lat po tym, jak Titanica spotkał tragiczny koniec w lodowatych wodach Atlantyku, liniowiec napotyka nowe niebezpieczeństwo. Zagrożenie niosą setki poszukiwaczy skarbów i podwodnych turystów chcących zobaczyć jego wrak. Dlatego Robert Ballard, człowiek, który odkrył szczątki parowca wyrusza na nową misję mającą na celu ochronę ogromnego podwodnego cmentarza - miejsca spoczynku Titanica. Film pokazuje oryginalne plany jego budowy i początki statku, ukazując nieznane dotąd historie bohaterów Titanica i nienapisaną jeszcze historię jego przyszłości. 24:00 PASZPORTY PARAGWAJU Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2019 Reżyseria: Robert Kaczmarek Film "Paszporty Paragwaju" opowiada o działalności grupy Aleksandra Ładosia, czyli nielegalnej polsko - żydowskiej struktury, zajmującej się masowym fałszowaniem dokumentów dla ratowania Żydów podczas II wojny światowej. Dotyczy to głównie okresu tzw. Akcji Reinhardt, której celem była zagłada ludności żydowskiej. "To Polacy pomogli najwięcej, polskie państwo nie mogło zrobić więcej. Przede wszystkim polskie państwo nie miało terytorium, było okupowane, więc dyplomaci i polski rząd na uchodźstwie robili, co mogli" - powiedział jeden z bohaterów filmu, Markus Blechner, konsul honorowy RP w Szwajcarii. W skład grupy wchodzili dyplomaci żydowskiego i polskiego pochodzenia, m.in. konsul Rzeczypospolitej Polskiej w Bernie w latach 1939 - 45 Konstanty Rokicki, ambasador Aleksander Ładoś, jego zastępca Stefan Ryniewicz i dyplomata Juliusz Kuehl. Należeli do niej także poseł na Sejm II RP Abraham Silberschein oraz przedstawiciel organizacji żydowskich Chaim Eiss. Paszporty krajów latynoskich, głównie Paragwaju, Salwadoru, Hondurasu, Boliwii, Peru i Haiti, chroniły swoich posiadaczy w gettach przed wywózką do niemieckich obozów zagłady. Ich właścicieli kierowano do obozów dla internowanych, gdzie pewna część z nich doczekała końca wojny. 01:05 SENSACJE XX WIEKU - WOJNA POLSKO - BOLSZEWICKA 1920 ROK Kameralne i studyjne (widowisko), 49 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Zdjęcia: Adam Sikora Aktorzy: Krzysztof Globisz, Tadeusz Malak Odtworzenie biegu wydarzeń, które sprawiły, że armie bolszewickie doszły na odległość 20 kilometrów od Warszawy w 1920 roku. 02:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - BUNKRY DOVER Magazyn, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Pierwsza część odcinka poświęconego fortyfikacjom w Dover.