TVP Kultura Środa, 17.04.2019 08:30 MADAME TUTLI - PUTLI (MADAME TUTLI - PUTLI) Film animowany, 16 min, Kanada, 2007 Reżyseria: Chris Lavis, Maciej Szczerbowski Film animowany. Madame Tutli - Putli, pasażerka nocnego pociągu, jest obciążona całym swoim ziemskim dobytkiem oraz duchami enigmatycznej przeszłości. Podróżuje samotnie, doświadczając zarówno uprzejmości, jak i gróźb nieznajomych. Kiedy zapada ciemność, nawet nie podejrzewa, iż została wplątana w rozpaczliwą, metafizyczną intrygę. Dryfując między realnym a wyimaginowanym światem, targana tajemnicą i podejrzeniem, Madame Tutli - Putli musi stawić czoła własnym potworom. 2008 - nominacja do Oscara w kategorii Najlepszy krótkometrażowy film animowany. 09:00 BO OSZALAŁEM DLA NIEJ Komedia, 98 min, Polska 1980 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Piotr Figiel Aktorzy: Zdzisław Wardejn, Gabriela Kownacka, Ignacy Gogolewski, Witold Pyrkosz, Wiesław Drzewicz, Małgorzata Zajączkowska, Alicja Jachiewicz, Witold Skaruch i inni Adaptacja opowiadania Jerzego Stefana Stawińskiego pod tym samym tytułem. Główna postać filmu to Roman Kolatowski - skromny, prowincjonalny buchalter o aktorskich skłonnościach, marzący o stolicy, Teatrze Wielkim i pracy z Hanuszkiewiczem. Podczas występu w amatorskim teatrze zwraca na niego uwagę szef zaopatrzenia zakładów odzieżowych. Jego zdaniem uzdolnienia aktorskie Kolatowskiego znakomicie się przydadzą do pracy zaopatrzeniowca. I rzeczywiście. Pan Roman jest znakomity. Wyczuwając nastroje dostawców, raz zjednuje ich uśmiechem, raz jest bliski płaczu. Swój kunszt wspiera ofiarowywanymi "po kosztach własnych" najmodniejszymi garniturami. W efekcie do zakładów zaczyna płynąć strumień podszewek, guzików i innych niezbędnych artykułów. Niepostrzeżenie świat przemienia się w oczach Kolatowskiego w wielką teatralną scenę. W domu przykładny mąż i ojciec, w pracy szybko z zahukanego urzędnika przedzierzga się w ustosunkowanego fachmana, bywalca stołecznych restauracji i hoteli. Od tego już tylko krok do wykorzystania aktorskich umiejętności do podbojów miłosnych. Po pierwszych sukcesach Kolatowski wpada w pułapkę. Poderwawszy atrakcyjną blondynkę, zakochuje się w niej bez pamięci. Osadzony we współczesnych realiach film Chęcińskiego balansuje na granicy między satyryczną komedią a dramatem psychologicznym. Kpiąc z wynaturzeń i absurdów rzeczywistości, jest również poruszającą opowieścią o tęsknocie za czymś wielkim, szlachetnym i prawdziwym. 11:00 LALKA - ODC. 8/9 - DAMY I KOBIETY Serial obyczajowy, 78 min, Polska 1977 Reżyseria: Ryszard Ber Scenariusz: Aleksander Ścibor - Rylski, Jadwiga Wojtyłło Zdjęcia: Jacek Korcelli Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Jerzy Kamas, Małgorzata Braunek, Bronisław Pawlik, Barbara Wrzesińska, Roman Wilhelmi, Marta Lipińska, Alina Janowska, Czesław Wołłejko, Zdzisław Maklakiewicz, Emil Karewicz, Andrzej Zaorski, Marek Barbasiewicz i inni Podczas koncertu skrzypcowego Molinariego panna Izabela wpada w ekstazę, potem przychylnym okiem patrzy na zaloty skrzypka. Urażony Wokulski przestaje ją odwiedzać. Pani Wąsowska podsuwa mu myśl, że był to odwet Izabeli za jego wizyty u Stawskiej. Wokulski pędzi z przeprosinami i wychodzi z domu Łęckich jako narzeczony Izabeli. Pani Stawska wyjeżdża z Warszawy. Baron wraca do żony i wynajmuje na nowo mieszkanie tym samym studentom. Prezesowa umiera, zostawiając Starskiemu 10 tys. rubli. Wokulski z Izabelą, jej ojcem i panną Florentyną jadą do Paryża. W ostatniej chwili dołącza do nich Starski. W pociągu Wokulski jest mimowolnym świadkiem pieszczot Izabeli i Starskiego. Wzburzony wysiada i usiłuje popełnić samobójstwo. 12:40 BLUES MINUS. JONASZ KOFTA - NAJWIĘKSZE PRZEBOJE Artystyczne/estradowe (widowisko), 47 min, Polska, 1994 Autor: Jonasz Kofta Reżyseria: Jan Szurmiej Scenariusz: Jaga Koftowa Wykonawcy: Czesław Niemen, Edyta Geppert W programie koncertu słynne piosenki Jonasza Kofty wykonują Czesław Niemen i Edyta Geppert. 13:40 PARĘ OSÓB, MAŁY CZAS Dramat psychologiczno - obyczajowy, 105 min, Polska 2005 Scenariusz na podstawie książki Jadwigi Stańczakowej Dziennik we dwoje i reżyseria: Andrzej Barański Zdjęcia: Dariusz Kuc Aktorzy: Krystyna Janda, Andrzej Hudziak, Igor Przegrodzki, Zdzisław Wardejn, Krystyna Tkacz, Arkadiusz Detmer, Monika Obara, Elżbieta Kępińska, Żanna Gierasimowa i inni Andrzej Barański już w połowie lat 80. myślał o przeniesieniu na ekran "Zawału" Mirona Białoszewskiego, ale na przeszkodzie stawały mu kłopoty z pozyskaniem praw autorskich i zdobyciem funduszy na produkcję. Pod koniec lat 90. miał już gotowy scenariusz o jego serdecznej przyjaciółce i sekretarce, niewidomej Jadwidze Stańczakowej, ale znów musiało minąć kilka lat, nim wreszcie projekt doczekał się realizacji. Za kanwę scenariusza posłużyła książka Jadwigi Stańczakowej "Dziennik we dwoje", na podstawie której powstała kameralna i subtelna, niezwykle ciepła, ale przenikliwa opowieść o przyjaźni dwojga artystów pióra, uhonorowana m. in. na FPFFw Gdyni w 2005 r. nagrodą za wybitną kreację Krystyny Jandy i nagrodą dziennikarzy, oraz nagrodą na festiwalu w Karlovych Varach za główną rolę męską dla równie znakomitego Andrzeja Hudziaka. Akcja filmu obejmuje lata 1975 - 1982 i ukazuje złożone relacje Mirona Białoszewskiego i Jadwigi Stańczakowej z punktu widzenia tej ostatniej. Trudno jednak powiedzieć, że jest to wyłącznie jej relacja: niewidoma kobieta oglądała bowiem i poznawała świat oczyma Mirona, czy to podczas przejażdżek z nim po mieście (co prawda, często w środku nocy, bo pisarza drażnili ludzie i światło słoneczne), czy to poprzez jego teksty opisujące rzeczywistość. Potrzebowali siebie nawzajem, mimo że nie umieli nazwać tego, co ich łączyło: przyjaźń, bliskość duchowa, platoniczne uczucie? On - nadwrażliwy egoista, kapryśny introwertyk, odsuwał od siebie wszystko, co stanowiło prozę codziennej egzystencji. Potrzebował kogoś, kto by się nim opiekował i pilnował bieżących spraw: od kupowania ubrań, sprzątania i prania, poprzez załatwianie spraw urzędowych, po przepisywanie jego tekstów, umawianie spotkań z wydawcami i czytelnikami. Ona pragnęła za wszelką cenę żyć jak ludzie widzący, być aktywna i samodzielna, czuć się potrzebna. Po rozstaniu z wieloletnim przyjacielem, nazwanym w filmie Jackiem, Białoszewski stał się jeszcze bardziej zależny od niej i grona znajomych, sąsiadów, przyjaciół, którzy dbali o niego i jego sprawy pod dyskretne dyktando Jadwigi. On nie bardzo umiał okazywać wdzięczność, bywał wobec niej opryskliwy, ale też potrafił jak nikt inny pocieszyć ją w samotności i depresji, na którą cierpiała. Gdy Jadwiga też zapragnęła pisać, bezceremonialnie krytykował jej wiersze, powodowany doświadczeniem, ale i zawodową zazdrością. Nie chciał mieć przy sobie konkurentki, która początkowo podejmowała te same tematy, opisywała te same miejsca i osoby co on, lecz jednocześnie udzielał jej cennych wskazówek pisarskich. Gdy zdołał ją przekonać, że powinna się skupić na swych odczuciach i przeżyciach osoby niewidomej, przyniosło to korzyść im obojgu: jej wiersze zyskały na autentyzmie i oryginalności, on przestał się obawiać rywalizacji i porównań. Nie ma w tym filmie wyraźnie zarysowanej akcji, linearnej fabuły, są za to drobne obrazki z PRL - owskiej codzienności, w której oboje żyli (kłopoty z zaopatrzeniem, problemy ze zdobyciem telefonu, biurokracja, nie najłatwiejsze warunki mieszkaniowe itp.), ale także z cowtorkowych spotkań literackich w mieszkaniu pisarza, z jego wieczorów autorskich, spacerów z Jadwigą po mieście. Film Andrzeja Barańskiego opowiada również o tym, jak ta zgrzebna rzeczywistość przekształca się w sztukę, staje się tworzywem literackim, dając dzieła najwyższej próby. 15:35 NASZA ULICA Dramat, 37 min, Polska, 2004 Reżyseria: Łukasz Palkowski Scenariusz: Łukasz Palkowski Zdjęcia: Paweł Sobczyk Aktorzy: Daniel Rawicz, Anna Dymna, Sebastian Bereza, Grzegorz Olszewski, Paulina Kulesza-Strumińska, Ewa Szykulska, Grzegorz Palkowski Krótkometrażowy debiut fabularny Łukasza Palkowskiego. Film powstał na kanwie opowiadania Jana Himilsbacha i jest opowieścią o okupacji w małym miasteczku, widzianej oczami kilkunastoletniego chłopca i jego kolegów. Do niewielkiego miasteczka przybywa samotnie dziesięcioletni chłopiec. Ciągnie za sobą swój jedyny dobytek - wielkie metalowe sanki. Pierwsze, co mały przybłęda widzi w nowym miejscu, to bawiące się na śniegu miejscowe dzieci. Chłopiec postanawia odpocząć chwilę po całonocnej podróży. Siada na sankach i wygrzewa twarz na słońcu. Zasypia. Sielankowa atmosfera pryska wraz ze zmarzniętą bryłą śniegu rozbijającą się z impetem na twarzy śpiącego dziecka. "Nasza ulica" to osadzona w realiach II wojny światowej tragiczna historia samotnego dziecka wydanego na pastwę agresji i niechęci małomiasteczkowej społeczności. Miasteczko i jego dorosłych mieszkańców obserwujemy z perspektywy dzieci, które są lustrem panujących nastrojów. Przypominają drapieżniki, jakich coraz więcej również na współczesnych podwórkach. Nagrody: Łukasz Palkowski za swoj film "Nasza ulica" zdobył I nagrodę na Festiwalu Filmów o tematyce żydowskiej w 2004 roku w kategorii krótkometrażowy film fabularny. 18:00 PORTRETY - KLUCZ DO SALVADORA DALEGO (LA LLAVE DALI / THE KEY TO DALI) Film dokumentalny, 53 min, Hiszpania, 2016 Reżyseria: David Fernandez Scenariusz: Pau Cavaller, David Fernandez, Simo Mateu Zdjęcia: Bosco Llona Girona to popularne wśród turystów hiszpańskie miasteczko. W 1989 roku w jednym z lokalnych sklepów z antykami niejaki Tomeu I’ Amo trafia na obraz, który wydaje mu się być oryginalnym dziełem Salvadora Dalego. Niestety, jedyna osoba mogąca potwierdzić autorstwo, czyli sam autor dzieła, umiera w tym samym roku. I’ Amo nie zniechęca się jednak i postanawia za wszelką cenę udowodnić wagę swojego znaleziska. Tak rozpoczyna się 25 - letnia przygoda, podczas której ten ekscentryczny naukowiec z Majorki pozna ekspertów z całego świata, a także odkryje specjalny kod jego zdaniem stosowany przez Salvadora Dalego, co rzuci nowe światło na twórczość hiszpańskiego mistrza. W przeciwieństwie do bajek, odnalezienie skarbu to dopiero początek historii, a w rzeczywistości trzeba jeszcze jego wartość udowodnić. Nasz bohater przypomina swoją pewnością i naiwnością Don Kichota, który współcześnie walczy z wiatrakami świata sztuki. Niezależnie od wyniku tego pojedynku, l’ Amo i jego dzieje łączą w sobie narodowe cechy Hiszpanów: fantazję, aktywność, śmiałość. (Against Gravity) 01:00 KONCERT MUZYKI KRZYSZTOFA KOMEDY Koncert, 51 min, Polska, 2006 Wykonawcy: Jimmy Scott, Tomasz Stańko, Aukso Koncert specjalny muzyki Krzysztofa Komedy - fragment koncertu transmitowanego w TVP Kultura na żywo 28 lutego 2006 r. 02:05 LEKKIE OBYCZAJE - HRABINA Z HONGKONGU (THE COUNTESS FROM HONG KONG) Komedia romantyczna, 103 min, Wielka Brytania/USA 1967 Scenariusz, reżyseria i muzyka: Charles Chaplin Aktorzy: Sophia Loren, Marlon Brando, Sydney Chaplin, Tippi Hedren, Patrick Cargill, Michael Medwin, Oliver Johnston, John Paul, Margaret Rutherford i inni Do pracy nad "Hrabiną z Hongkongu" Charlie Chaplin przystąpił w wieku 76 lat, po ośmiu latach przerwy, jakie dzieliły go od realizacji "Króla w Nowym Jorku". Po premierze mówił w wywiadach, że największy problem na planie stanowiło dla niego kierowanie takimi gwiazdami, jak Sophia Loren i Marlon Brando. "Poprzednio sam dla siebie byłem gwiazdą i mogłem dysponować sobą według uznania. Zauważyłem przede wszystkim, jak bardzo staram się im podobać. Spostrzegłem, że ci aktorzy o światowej sławie przeważnie wątpią w siebie, najmniejsze głupstwo wytrąca ich z równowagi, gubią się wtedy. (...) Marlon Brando (..) w czasie zdjęć robił masę rzeczy, które mi się zupełnie nie podobały, ale później, na przeglądzie materiałów zdjęciowych, widziałem, że są doskonałe". Scenariusz "Hrabiny..." zainspirowała podróż Chaplina do Szanghaju w 1931 r. Poznał wówczas wielu autentycznych rosyjskich emigrantów arystokratów, którzy wiedli tam nędzny żywot. Gdy wybuchła II wojna światowa, większość przedstawicieli pierwszego pokolenia emigrantów już nie żyła, a ich dzieci przeniosły się do Hongkongu, gdzie ich los był jeszcze gorszy. Oczywiście, w filmie ten poważny temat został potraktowany z przymrużeniem oka, lekko i z wdziękiem. Ogden Mears - syn amerykańskiego potentata naftowego i początkujący dyplomata, mianowany ambasadorem USA w Arabii Saudyjskiej, płynie luksusowym statkiem z Hongkongu do Honolulu. Młodemu podróżnemu przyjaciele organizują podczas postoju w Hongkongu przyjęcie w towarzystwie pań "z arystokracji". W wyniku wojen światowych Hongkong przepełniony jest bowiem uciekinierami z dawnej Rosji, wśród których można spotkać przedstawicieli dawnej arystokracji rosyjskiej - teraz ubogich, zagubionych ludzi walczących różnymi sposobami o przetrwanie. Panie zaproszone przez przyjaciela Ogdena Mearsa dla urozmaicenia wieczoru pochodzą właśnie z takich zubożałych rodzin. Obudziwszy się w swojej kabinie z okropnym kacem, Ogden znajduje w szafie piękną Nataszę, rosyjską hrabinę poznaną poprzedniego wieczoru. Natasza chce za wszelką cenę dostać się do Stanów Zjednoczonych, nie ma jednak paszportu i pieniędzy. Ogden panicznie boi się skandalu, który mógłby zaszkodzić jego karierze, choć w gruncie rzeczy rozwód z żoną Marthą byłby mu nawet na rękę. Próbuje pozbyć się Nataszy, ale to wcale nie jest takie proste. Jego sekretarz Harvey początkowo sądzi, że chodzi tu tylko o próbę szantażu i całą sprawę da się załagodzić pieniędzmi. Szybko uświadamia sobie, że się mylił. Mijają kolejne dni rejsu, a między Nataszą i Ogdenem, pomimo ciągłych awantur, zaczyna kiełkować uczucie. Przed przybyciem do Honolulu Ogden wpada na pomysł wydania hrabiny za swego kamerdynera Hudsona. Kapitan godzi się nawet udzielić młodej parze ślubu, nie oglądając papierów dziewczyny, które rzekomo wiatr wywiał do morza. Ale pojawienie się Nataszy na balu kapitańskim, gdzie rozpoznaje ją dawny znajomy z Hongkongu, wywołuje tyle zamieszania, że do Honolulu przybywa natychmiast zaniepokojona Martha. Ogden musi grać rolę przykładnego małżonka, przykazuje jednak Harveyowi, żeby pozostał na Hawajach i zaopiekował się Nataszą. Jest przekonany, że sam więcej jej nie ujrzy. Ale los chce inaczej. 04:25 KINO NOCNE - DZIECI ŚMIECI Dramat, 56 min, Polska, 1986 Reżyseria: Maciej Dejczer Scenariusz: Maciej Dejczer Zdjęcia: Krzysztof Pakulski Muzyka: Jerzy Hajdun Aktorzy: Bartosz Sikorski, Krzysztof Tyniec, Mirosława Marcheluk, Bronisław Wrocławski, Tomasz Kępiński Dyplomowy film Macieja Dejczera, ukończony w 1986 r. , czekał na pierwszą telewizyjną emisję 4 lata. Uhonorowany nagrodą kanału 4 londyńskiej telewizji za najlepszy film dyplomowy na festiwalu szkół filmowych w 1987 r, pokazywany był zaledwie kilka razy w zamkniętym gronie. Dopiero po Felixie dla filmu "300 mil do nieba" przypomniano sobie o poprzednich dokonaniach mało znanego reżysera. Kilkunastoletni Witek rezygnuje ze szkoły i postanawia sprzedawać gazety, by zarobić na bilet do Anglii, dokąd wyjechał jego jedyny przyjaciel. Początkowo praca przebiega bez przeszkód. Wkrótce jednak pojawiają się problemy. Chłopiec wpada w sidła szajki wykorzystującej dzieci do nielegalnych a dochodowych przedsięwzięć. Zmuszony jest przejść różne kręgi przestępczego wtajemniczenia. Rozpaczliwie broni wartości wpojonych mu przez rodzinę. Niestety, nie ma już odwrotu. Zostaje schwytany przez policję i niebawem wypuszczony. Wzbudza to podejrzenia jego "pracodawców"... 05:30 TAŚMY KULTURY - IDENTYFIKACJA ADAMA Artystyczne/estradowe (widowisko), 12 min, Polska, 2018 Przybysze z obcej planety prowadzą baczną obserwację gatunków zamieszkujących Ziemię. Katalogują zwyczaje, zachowania, motywacje. Szukają jakichkolwiek spójnych wniosków.