TVP Historia Środa, 24.04.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 24 KWIETNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1333 - koronacja Kazimierza Wielkiego; 1800 - założenie Biblioteki Kongresu w Waszyngtonie; 1934 - Laurens Hammond skonstruował elektryczny instrument muzyczny zwany "organami Hammonda"; 1956 - zwolniono z więzienia Kazimierza Moczarskiego; 07:45 POLONIA RESTITUTA - ODC. 1 Serial historyczny, 47 min, Polska, 1982 Reżyseria: Bohdan Poręba Scenariusz: Włodzimierz Kowalski Zdjęcia: Wacław Dybowski Aktorzy: Janusz Zakrzeński, Krzysztof Chamiec, Józef Fryźlewicz, Jerzy Kaliszewski, Edmund Fetting, Ignacy Gogolewski, Emil Karewicz, Zdzisław Mrożewski, Henryk Bista, Zygmunt Malanowicz, Eugeniusz Kujawski, Andro Kabaładze, Kirył Ławrow W Galicji powstają Legiony Polskie. Twórcą jest Józef Piłsudski. Roman Dmowski działa na rzecz Polski w stolicach Europy Zachodniej. Próby pozyskania rządu USA dla sprawy polskiej, czynione przez Ignacego Jana Paderewskiego. 09:20 HISTORIA POLSKI - BETAR Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2010 Reżyseria: Robert Kaczmarek Scenariusz: Piotr Gontarczyk Związek imienia Józefa Trumpeldora w skrócie Betar lub Bejtar jest niemal całkowicie nieznaną organizacją młodzieży żydowskiej, działającą w Polsce i na całym świecie, od połowy lat 20. do wybuchu wojny. Betar był organizacją bardzo oryginalną, a przy tym znaczącą, choć dziś nie funkcjonuje ani w literaturze przedmiotu, ani w świadomości historycznej społeczeństwa. Wielu członków polskiego Betaru odegrało ważną rolę w dziejach odbudowy państwa żydowskiego w Palestynie oraz jego późniejszych losach. Członkiem Betaru był między innymi premier Izraela w latach 1977 - 1983 Menachem Begin. Film przedstawia historię powstania tej organizacji, omawia założenia ideowe i cele działania. O tym, jak funkcjonował Betar, jak ważną rolę odegrał w życiu młodych Żydów, opowiadają uczestnicy ruchu, dziś już liczący sobie ponad 90 lat. Tło historyczne zostało oparte w filmie na wypowiedziach historyków: Herzla Makowa i Piotra Gontarczyka. 10:20 SENSACJE XX WIEKU - OSTATNIA NARADA CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Sikoea Muzyka: Wysocki Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Aktorzy: Krzysztof Dracz, Krzysztof Globicz, Mieczysław Hryniewicz W nocy z 28 lutego na 1 marca 1953 roku odbyła się ostatnia narada z udziałem Stalina. Rozpoczynała się walka o władzę po nim. 10:55 INKA. SĄ SPRAWY WAŻNIEJSZE NIŻ ŚMIERĆ Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Frankowski Scenariusz: Jacek Frankowski Zdjęcia: Adrian Frankowski 60%, Jacek Frankowski 40% Muzyka: Stanisław Bokowy Wykonawcy: Tadeusz Zachara, Andrzej Kołakowski, Marek Wilk Film ukazuje tragiczną historię Danuty Siedzikówny Inki, sanitariuszki legendarnej V Wileńskiej Brygady AK dowodzonej przez mjr. Zygmunta Szendzielarza Łupaszkę, która po aresztowaniu przez UB, skazana haniebnym wyrokiem komunistycznego sądu na karę śmierci została zamordowana strzałem w głowę w gdańskim więzieniu na ul. Kurkowej 28 sierpnia 1946 roku na 6 dni przed osiągnięciem pełnoletności. 12:20 CZAS HONORU - ODC. 27 SERIA III "KOLEGA Z ROCHESTER" Serial wojenny, 46 min, Polska, 2010 Reżyseria: Michał Rogalski, Michał Rosa, Waldemar Krzystek Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Paweł Małaszyński, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Akcja napadu na Reichsbank zakończyła się sukcesem. Bronek, Janek, Michał i Władek otrzymują gratulacje od dowództwa. Władek ma wyrzuty sumienia po śmierci Kostka. Rainer otrzymuje reprymendę od gubernatora Warszawy, Ludwiga Fischera. Do oddziału dywersantów dołącza Tadeusz, także skoczek z Anglii. Ma pomóc w wywozie pieniędzy. Wynoszenie ukrytych w grobowcu cmentarnym worków z pieniędzmi obserwuje grabarz Pociech. Wiedziony chęcią otrzymania nagrody, donosi Rappkemu. Rainer zarządza blokady dróg. W czasie wywozu pieniędzy poza Warszawę, ciężarówka z dywersantami natrafia na jedną z blokad. Dochodzi do strzelaniny. Chłopakom i Doktorowi udaje się zbiec, nie widząc możliwości dalszej jazdy z pieniędzmi ukrywają je w opuszczonym gospodarstwie. Janek zostaje ranny. Maria opatruje rannego Janka w szpitalu. Ordynator Baranowski, przeciwny ukrywaniu działaczy podziemia, zwalnia Marię ze szpitala. Wanda zostaje ukryta w klasztorze. Okazuje się, że jest w ciąży. Bronek namawia Helenę, by nie wracała do obserwowanego mieszkania. Helena odmawia. Halbe otrzymuje nowe zadanie od pułkownika Frankego - ma zostać łącznikiem agenta, oficera Abwehry, zakonspirowanego w polskim podziemiu. Krzysztof wywozi ranną Celinę do Zoppot. Sajkowscy żyją w coraz większej nędzy. Sajkowski zatraca się w chorobie psychicznej. Rainer, po nieudanej akcji blokowania dróg, szykuje nową zasadzkę. Wraz z oddziałem SS otacza kościół, w którym ma odbyć się ślub Janka i Leny. Lena, tragicznie przeżywająca rozstrzelanie złapanego na ulicy Żyda, decyduje się na powrót do getta. Janek wyrusza na jej poszukiwanie, jednak zamiast narzeczonej znajduje w mieszkaniu tylko list pożegnalny. Kiedy wraca pod kościół, widzi aresztowanie przyjaciół przez ludzi Rainera. Bronek, Michał, Władek i Ruda wpadają w ręce gestapo. 14:35 CZEGO NIE MOGLIŚMY WYKRZYCZEĆ Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2017 Reżyseria: Krzysztof Zwoliński, Ewa Żmigrodzka Scenariusz: Ewa Żmigrodzka, Krzysztof Zwoliński W filmie zostaną udostępnione materiały z archiwum Emanuela Ringelbluma, który jak sam wspomina: przystąpił do zbierania materiałów o obecnych czasach w październiku 1939 roku. "Jako kierownik Żydowskiej Samopomocy Społecznej miałem codziennie kontakt z otaczającym żciem. Dochodziły do mnie wiadomości o wszystkim, co się działo z Żydami w Warszawie oraz na przedmieściach. Niemal codziennie przybywały delegacje z prowincji i opowiadały o ciężkich przeżyciach. Wszystko, czego się w ciągu dnia nasłuchałem, zapisywałem wieczorem". W filmie wykorzystamy unikalne zdjęcia oraz fragmenty zapisanych przez Ringelbluma wspomnień. 15:40 ODTAJNIONE AKCJE SZPIEGOWSKIE - ODC. 1/8 (DECLASSIFIED: UNTOLD STORIES OF AMERICAN SPIES) Film dokumentalny, 40 min, USA, 2016 Reżyseria: Aaron Saidman Seria przedstawiająca opowieści o tajnych operacjach amerykańskich prowadzonych w Stanach Zjednoczonych i na całym świecie. Każdy odcinek przedstawia historię nowo odtajnionej misji i komentarz agentów, którzy ją przeżyli. Wielu agentów występuje przed kamerą po raz pierwszy. Dzięki zaproszeniu do współpracy kongresmana Mike ' a Rogersa, który współpracował ściśle z członkami wszystkich szesnastu agencji wywiadowczych przez dekadę, seria umożliwia nam dostęp do sekretnego świata szpiegów. 16:35 HISTORIA POLSKI - EWANGELIA I BUNT Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2010 Reżyseria: Leszek Wiśniewski Scenariusz: Leszek Wiśniewski Film dokumentalny prezentujący życie, działalność i twórczość pisarską księdza Piotra Ściegiennego, XIX - wiecznego działacza społecznego, spiskowca, radykalnego przywódcy Związku Chłopskiego. Ten 89 - letni ksiądz rewolucjonista, przebywający 25 lat na katordze, przeszedł do tradycji i legendy polskich ruchów niepodległościowych. Jego imię noszą ulice i szkoły, lecz życie, a zwłaszcza dokonania pisarskie są mało znane. Zamiarem autora filmu jest przybliżenie sylwetki tego niezwykłego człowieka. Tryptyk "Ewangelia i bunt" to film dokumentalny oparty na tekstach lektorskich, partiach narratorskich oraz inscenizacjach z udziałem aktorów i statystów. Inscenizacje służyć mają nadaniu opowieści filmowej większej dynamiki i dramaturgii, oddać klimat czasu, przemówić do wyobraźni widza. Partie lektorskie to przede wszystkim fragmenty pism księdza Ściegiennego, jego zeznań i wspomnień. Narratorem filmu jest prof. Eugeniusz Nebelski z KUL - u. Jego narrację cechuje oszczędny komentarz, podprowadzający poszczególne sekwencje filmu. 17:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NIEDOKOŃCZONA HISTORIA Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Autorski program Adama Sikorskiego, przypominający postacie i miejsca, które odegrały znaczącą rolę w historii Polski. Rano we wtorek 12 września 1939 r. z lotniska Gnojno - Owadno koło Włodzimierza Wołyńskiego pięć załóg łosi z 211. Eskadry Bombowej wystartowało z zamiarem zaatakowania wielokilometrowej niemieckiej kolumny pancernej na drodze Radymno - Jaworów - Krakowiec. W tym czasie z lotniska w Dębicy, skąd operowały dwadzieścia trzy messerschmitty 109, wzbiła się w powietrze piątka tych maszyn na tzw. wolne polowanie. Zasadniczo miały szukać działających polskich lotnisk polowych, ale koło Jarosławia nad miejscowością Charytany napotkały samotny polski bombowiec. Po ataku z dużą przewagą wysokości wynik walki był przesadzony. Łoś, płonąc, próbował jeszcze awaryjnego lądowania, ale roztrzaskał się przy zetknięciu z ziemią. Są miejsca, do których regularnie powracamy za sprawą nowych możliwości technicznych. Charytany są właśnie jednym z takich miejsc. 100 lat później Jakaż jest siła pamięci o bohaterach, skoro tak nieprzyjazną porą, z dala od domostw potrafi zgromadzić taką rzeszę ludzi. Na wojskowych mapach to wzgórze zaznaczono numerem 360. Ale po bitwie, która przez cztery dni i trzy noce toczyła się tutaj u schyłku roku 1914 pierwsza brygada Legionów Polskich przeszła do legendy. Zapamiętano to zmaganie jako bitwę pod Łowczówkiem. Dziś będziemy mieli okazję obejrzeć rekonstrukcję tej bitwy. 18:00 ZAPOMNIANY BOHATER Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marcin Tomaszewski Scenariusz: Marcin Tomaszewski Film dokumentalny "Zapomniany bohater" to historia kapitana Pawła Cymsa, który walczył w powstaniu wielkopolskim, wojnie polsko - bolszewickiej oraz III powstaniu śląskim. Poprzez jego losy film ma opowiadać o trudach pierwszych tygodni i miesięcy niepodległej Rzeczpospolitej, która odzyskała niepodległość po 123 latach niewoli. Początek II RP to walka o granicę, tę zachodnią i wschodnią. Cyms był głównym autorem działań powstańczych, dzięki którym zdobyto tereny zachodnich Kujaw w tym Gniezno i Inowrocław. Potem kapitan Cyms uczestniczył w wojnie polsko - bolszewickiej. Za swoje męstwo odznaczony został krzyżem Virtuti Militari. W 1921 roku brał udział w III powstaniu śląskim. Jego żołnierze zdobyli m.in. Bierawę, uczestniczył też w zdobyciu Kędzierzyna. Gdy ustały walki, nastał czas odbudowy i scalania ziem polskich, które znajdowały się pod obcym panowaniem. Dalsze losy naszego bohatera to studia prawniczo - ekonomiczne i praca nad rozwojem gospodarki kraju. W 1928 wraca w szeregi wojska. W 1939 walczy w kampanii wrześniowej, zostaje wzięty do niewoli w ostatniej bitwie polskiego Września - 5 października. W czasie okupacji działał w strukturach państwa podziemnego w Armii Krajowej. 18:45 POLONIA RESTITUTA - ODC. 2 Serial historyczny, 46 min, Polska, 1982 Reżyseria: Bohdan Poręba Scenariusz: Włodzimierz Kowalski Zdjęcia: Wacław Dybowski Aktorzy: Janusz Zakrzeński, Krzysztof Chamiec, Józef Fryźlewicz, Jerzy Kaliszewski, Edmund Fetting, Ignacy Gogolewski, Emil Karewicz, Zdzisław Mrożewski, Henryk Bista, Zygmunt Malanowicz, Eugeniusz Kujawski, Andro Kabaładze, Kirył Ławrow Drugi rok wojny. Proklamowanie Królestwa Polskiego na ziemiach zaboru rosyjskiego. Licytacja w sprawie polskiej między zaborcami. 20:00 LUDOBÓJSTWO ORMIAN (ARMENIAN GENOCIDE) Film dokumentalny, 54 min, USA, 2018 Reżyseria: Andrew Goldberg Scenariusz: Andrew Goldberg Wykonawcy: Julianna Margulies, Ed Harris, Natalie Portman, Orlando Bloom Podczas I Wojny Światowej Imperium Osmańskie dopuściło się jednego z największych ludobójstw w historii - ludobójstwa zamieszkującej je mniejszości ormiańskiej. Ponad milion Ormian straciło wówczas życie w wyniku egzekucji i prześladowań. Akcja ludobójcza rozpoczęła się 24 kwietnia 1915 roku aresztowaniem, i w większości wymordowaniem, przedstawicieli ormiańskiej inteligencji. Następnym krokiem było przesiedlenie społeczności ormiańskiej, z kolejnych rejonów Turcji, do Mezopotamii i Syrii. Wiązało się to wielotygodniowymi marszami przez pustkowia i pustynie, w czasie których przesiedleńców mordowano, rabowano i torturowano. Do dziś Turcja odmawia uznania tych masowych mordów za ludobójstwo. Film "Ludobójstwo Ormian", produkcja zdobywcy nagrody Emmy, Andrew Goldberga, pokazuje kompleksową historię ludobójstwa Ormian: wydarzenia poprzedzające I wojnę światową, jej przebieg, ale i rozwój sytuacji po wojnie, do czasów współczesnych, w których Turcja w dalszym ciągu neguje ludobójczy charakter tych mordów. W filmie udział wzięli uznani badacze, w tym pochodzenia tureckiego, tacy jak: Peter Balakian, Samantha Power, Ron Suny, Taner Akcam, Halil Berktay czy Israel Charny. W roli narratora wystąpiła Julianna Margulies, a historię opowiadają Ed Harris, Natalie Portman, Laura Linney i Orlando Bloom. 21:05 LATAJĄCA MASZYNA AMERYKAŃSKICH KONFEDERATÓW (CONFEDERATE FLYING MACHINE) Film dokumentalny, 45 min, USA, 2012 Reżyseria: Emily Bernhard Scenariusz: Jonathan Wickham Marzec 1865. Oblężenie Petersburga, podczas wojny secesyjnej w USA, trwało już prawie rok. Tuż przed świtem, atakujący żołnierze Konfederacji, usłyszeli nad głowami dziwny ryk. Zaskoczenie było tak duże, że obserwujący otwierali usta ze zdziwienia. Ogromny, dymiący ptak zniszczył baterie maszyn oblężniczych Unii. Losy bitwy odwracają się, dając zwycięstwo żołnierzom Konfederacji. Niewielu ludzi zdaje sobie sprawę, jak bliska tej alternatywnej historii była rzeczywistość. 40 lat przed tym, zanim bracia Wright przeszli do historii, model napędzanego parą samolotu, startującego z dachu pociągu, na krótko wzbił się w powietrze. Lekarz z Mississippi, Richard Oglesby Davidson zbierał pieniądze na budowę maszyny latającej "Artis Avis", która mogłaby przelecieć nad polem bitwy. Teraz, 150 lat później, inżynier i wynalazca, Maris Ensing, zamierza zbudować kopię tego samolotu, na podstawie oryginalnych projektów z lat 50. i 60. XIX wieku, żeby sprawdzić, czy może unieść się w powietrzu. 22:00 WETERANI. WYRWANI ŚMIERCI Reportaż, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Wojciech Pepliński, Grzegorz Zasępa Scenariusz: Wojciech Pepliński, Grzegorz Zasępa Zdjęcia: Maciej Gruda, Paweł Piotrowski, Maciej Kurpiewski Seria dokumentalna ukazująca losy polskich żołnierzy walczących w Afganistanie. Walka z terroryzmem w tym kraju była jedną z najtrudniejszych misji w historii sztuki wojennej. Także dla Polaków. Po raz pierwszy armie wielu krajów musiały mierzyć się z niewidzialnym wrogiem, którym mógł być każdy mieszkaniec Afganistanu. Talibowie nie mają przecież ojczyzny, narodowości, regularnej armii z mundurami, dowództwem czy jakimikolwiek zasadami. W Afganistanie wszystko działo się z zaskoczenia, niespodziewanie. Polscy weterani wojenni wspominają akcje, potyczki, patrole, w trakcie których musieli patrzeć śmierci w oczy. Wielu z weteranów zostało okrutnie i trwale okaleczonych. Wszyscy pamiętają o wyjątkowym poświęceniu towarzyszy broni, bezinteresownie ratujących im życie. W odcinku: Sierżant Mariusz Saczek, na misję do Afganistanu zgłosił się na ochotnika. Liczył, że ta służba pozwoli mu zapomnieć o problemach rodzinnych. Nie wiedział jednak, że VII misja przyniesie najwięcej polskich ofiar. Pluton, w którym służył nazwano plutonem śmierci. 22:35 EL DORADO (EL DORADO) Western, 121 min, USA 1967 Reżyseria: Howard Hawks Scenariusz na podstawie powieści Harry'ego Browna: Leigh Brackett Występują: John Wayne, Robert Mitchum, James Caan, Charlene Holt, Michele Carey, Arthur Hunnicutt, R.G. Armstrong, Edward Asner i inni Nakręcona w plenerach Arizony ekranizacja powieści Harry'ego Browna z 1960 r. z udziałem takich gwiazd ekranu, jak John Wayne ("Dyliżans", "Rio Bravo", "Fort Apaczów", "Nosiła żółtą wstążkę", "Rzeka Czerwona", "Prawdziwe męstwo" - Oscar za główną rolę), Robert Mitchum ("Krzyżowy ogień", "Rzeka bez powrotu", "Noc myśliwego", "Przylądek strachu") oraz James Caan ("Deszczowi ludzie", Ojciec chrzestny", "Elita zabójców", "Misery"). Podobnie jak inne "kowbojskie" filmy Howarda Hawksa - "Rio Bravo" czy "Rio Lobo" - także i ten ukazuje dramatyczny proces starzenia się zarówno bohaterów Dzikiego Zachodu jak i westernu jako gatunku filmowego. Doświadczony rewolwerowiec Cole Thornton (Wayne) zostaje wynajęty przez bogatego posiadacza ziemskiego Barta Jasona do wykonania pewnego zlecenia. Zgodnie z instrukcją Thornton udaje się do miasteczka El Dorado na granicy z Meksykiem. Na miejscu rezygnuje jednak z wykonania zlecenia. Dowiaduje się bowiem, że miałby siłą usunąć rodzinę MacDonaldów z ich farmy, którą Jason chce przejąć ze względu na znajdujące się tam źródła wody. Dodatkowym argumentem jest fakt, że podejmując walkę z MacDonaldami Thornton musiałby się przeciwstawić swemu dawnemu przyjacielowi, J.P. Harrahowi, który jest obecnie szeryfem w El Dorado. Wracając z posiadłości Jasona, Cole Thornton niechcący rani najmłodszego z czterech synów Kevina MacDonalda, Luke'a, doprowadzając w efekcie do jego śmierci. Ojciec chłopaka przyjmuje jego wyjaśnienia i przeprosiny, ale zrozpaczona siostra Luke'a, Joey, usiłuje w odwecie zabić rewolwerowca. Wystrzelona przez nią kula zatrzymuje się w ciele Thorntona, w pobliżu kręgosłupa. Miejscowy doktor nie podejmuje się wyjęcia jej i odsyła kowboja do innego lekarza. Cole, odczuwając dotkliwy ból i nawracający paraliż ręki, rusza w drogę. Niebawem zawiera znajomość z młodym włóczęgą o przezwisku Mississipi i dowiaduje się, że Jason wynajął nowego rewolwerowca na jego miejsce, młodego i bezwzględnego Nelse'a McLeoda oraz jego bandę. McLeod próbuje skaptować Thorntona do pomocy, przekonując go, że rozprawa z farmerami będzie dziecinną igraszką, a nieszczęśliwie zakochany i pijany z udręki szeryf nie przeszkodzi im w wykonaniu dobrze płatnego zadania. Cole Thornton i Mississipi rzeczywiście wracają do El Dorado. Z pomocą szeryfa Harraha, którego udaje im się nakłonić, by odstawił alkohol, szykują się do ostatecznej rozprawy z Jasonem i wynajętymi przez niego bandytami. 00:50 SENSACJE XX WIEKU - SYNDYKAT ZABÓJCÓW Kameralne i studyjne (widowisko), 45 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Andrzej Zieliński, Sławomir Orzechowski, Andrzej Szopa, Magdalena Wójcik Ręce dyktatora sięgały daleko. Nawet na drugą półkulę. W 1940 roku z rozkazu Kremla zginął przebywający na emigracji w Meksyku Lew Trocki, człowiek numer dwa - tuż po Leninie w hierarchii władzy wczesnych lat bolszewickiej Rosji. Zabójca zatłukł skłóconego ze Stalinem bohatera rewolucji toporkiem do kruszenia lodu. Stalin zmarł w roku 1953, nie bez dyskretnej pomocy najbliższych współpracowników. Wprawdzie żaden z akolitów nie ośmielił się podnieść świętokradczej ręki na generalissimusa, ale też nikt nie wyciągnął pomocnej dłoni, gdy pozbawiony opieki medyków wódz przez wiele godzin konał w swej podmoskiewskiej daczy. Walkę o schedę po Chorążym Pokoju wygrał Nikita Chruszczow. Wkrótce ujawnił wybranym i wypróbowanym towarzyszom zbrodnie byłego przywódcy, potępił też surowo metody stosowane przez siepaczy z NKWD. Nie bez racji; korzystanie ze sprzętu użytku domowego do wykonywania wyroków na przestępcach politycznych jest nienowoczesne, często nieskuteczne (Trocki nie zginął na miejscu) i zdecydowanie nieprofesjonalne. Wrogowie Kraju Rad mieli być odtąd likwidowani metodami naukowymi. Niestety, naukowo opracowany zamach na Gieorgija Okołowicza, przewodniczącego jednej z emigracyjnych organizacji rosyjskich w Niemczech, nie udał się, bowiem niedoszły zabójca "wybrał wolność", oraz pokazał dziennikarzom swą broń - ukryty w papierośnicy minipistolet strzelający zatrutymi pociskami. Mniej szczęścia od Okołowicza miał Lew Rebet, jeden z prominentnych działaczy ukraińskiej organizacji nacjonalistycznej rezydującej w Monachium. Morderca użył z powodzeniem nowego wynalazku specjalistów z KGB - niemal niewykrywalnego gazu trującego zatrzymującego akcję serca ofiary. Udoskonalony, dwustrzałowy model miotacza gazowego posłużył w październiku 1959 roku do zabójstwa Stepana Bandery, przywódcy OUN - Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów. Realizatorzy widowiska przedstawiają też inne akcje agentów Biura Zadań Specjalnych. Celem tej placówki, działającej w strukturze radzieckiej służby bezpieczeństwa, była fizyczna likwidacja niewygodnych dla Kremla liderów emigracyjnych ugrupowań antysowieckich, dysydentów, zbiegów i innych "zdrajców ojczyzny". 01:50 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - SZLAK ŻYCIA Magazyn, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony alianckim konwojom morskim dostarczającym zaopatrzenie do Murmańska i Archangielska dla ZSRR walczącego z armią niemiecką. 02:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NIEDOKOŃCZONA HISTORIA Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Autorski program Adama Sikorskiego, przypominający postacie i miejsca, które odegrały znaczącą rolę w historii Polski. Rano we wtorek 12 września 1939 r. z lotniska Gnojno - Owadno koło Włodzimierza Wołyńskiego pięć załóg łosi z 211. Eskadry Bombowej wystartowało z zamiarem zaatakowania wielokilometrowej niemieckiej kolumny pancernej na drodze Radymno - Jaworów - Krakowiec. W tym czasie z lotniska w Dębicy, skąd operowały dwadzieścia trzy messerschmitty 109, wzbiła się w powietrze piątka tych maszyn na tzw. wolne polowanie. Zasadniczo miały szukać działających polskich lotnisk polowych, ale koło Jarosławia nad miejscowością Charytany napotkały samotny polski bombowiec. Po ataku z dużą przewagą wysokości wynik walki był przesadzony. Łoś, płonąc, próbował jeszcze awaryjnego lądowania, ale roztrzaskał się przy zetknięciu z ziemią. Są miejsca, do których regularnie powracamy za sprawą nowych możliwości technicznych. Charytany są właśnie jednym z takich miejsc. 100 lat później Jakaż jest siła pamięci o bohaterach, skoro tak nieprzyjazną porą, z dala od domostw potrafi zgromadzić taką rzeszę ludzi. Na wojskowych mapach to wzgórze zaznaczono numerem 360. Ale po bitwie, która przez cztery dni i trzy noce toczyła się tutaj u schyłku roku 1914 pierwsza brygada Legionów Polskich przeszła do legendy. Zapamiętano to zmaganie jako bitwę pod Łowczówkiem. Dziś będziemy mieli okazję obejrzeć rekonstrukcję tej bitwy.