TVP3 Piątek, 03.05.2019 07:00 URATOWANE Z POTOPU Film dokumentalny, 73 min, Polska, 2014 Reżyseria: Marcin Jamkowski, Konstanty Kulik Scenariusz: Marcin Jamkowski, Konstanty Kulik Dlaczego miecz koronacyjny polskiego króla leży na strychu zamku w Szwecji, a pierwodruki polskiego astronoma Mikołaja Kopernika stoją na półkach w bibliotece Uppsali? Jak do tego doszło, że w Sztokholmie są królewskie zbroje z Polski, a w kościołach na szwedzkiej prowincji biją polskie dzwony? W XVII wieku Szwecja stała się krajem bogatym i potężnym, do tego stopnia, że historycy określają ten okres mianem Złotego Wieku. Przyczyniły się do tego sukcesy na polach walki w niemal całej Europie. W wojnie północnej (1563 - 1570) z Dania i Norwegią, wojnie trzydziestoletniej (1618 - 1648), która wyniszczyła Niemcy i Holandię. Wojnę z Polską określa się mianem potopu (1655 - 1660), który zrujnował kraj nad Wisłą. Żołnierze Karola X Gustawa Wazy grabili wszystko, co wpadło im w ręce, a zwłaszcza dzieła sztuki. Elementy architektoniczne z warszawskich rezydencji, w tym nawet płytki podłogowe, były ładowane na barki, które płynęły przez cały Bałtyk, aby w Szwecji ozdobić kościoły i szlacheckie pałace. Niektóre barki były przeładowane i zatonęły w pobliżu Warszawy. Pamięć o zatopionych skarbach stała się miejską legendą. Film "Uratowane z Potopu" opowiada historię rzeźb leżących na dnie Wisły przez 350 lat. W czasie trzyletniej naukowej ekspedycji zorganizowanej przez Uniwersytet Warszawski na podstawie źródeł historycznych ustalono położenie jednej z zatopionych barek. Grupa naukowców, której członkami byli reżyserzy filmu Marcin Jamkowski i Konstanty Kulik, wydobyła prawie 100 cennych elementów architektonicznych. Odnalezione skarby są jedynymi zachowanymi pamiątkami architektury XVII - wiecznej Warszawy. Staną się częścią wystawy Muzeum Warszawy. "Uratowane z Potopu" to dokument kreatywny o podróży w przeszłość pełnej przygód, która mierzy się z mitem zatopionych skarbów. Dzięki zastosowaniu animacji 2D oraz inscenizacjom, ujęciom współczesnym oraz wywiadom z bohaterami zanurzamy się w historię odnalezionych skarbów. A one mają nam dużo do powiedzenia. Film prowokuje do rozpoczęcia otwartej dyskusji na temat własności dzieł sztuki we wspólnej historii Europejczyków. Autorzy nie mają roszczeń, a koncentrują się na poszukiwaniu rozwiązania, które pozwoli na wspólne korzystanie z dóbr ponad granicami i historycznymi konfliktami. Rozwiązania stanowiącego część kulturalnego dziedzictwa zjednoczonej Europy. 13:15 KRÓL STAŚ LUBIŁ ROSÓŁ Reportaż, 12 min, Polska, 2015 Autor: Róża Fabjanowska Stanisław August Poniatowski, właściwie Stanisław Antoni Poniatowski, to władca budzący do dzisiaj emocje. Jemu zawdzięczamy Konstytucję 3 Maja, z której jesteśmy ciągle niezwykle dumni. Był też ostatnim władcą Rzeczpospolitej Obojga Narodów i jak sam powtarzał, niestety jego panowanie ojczyźnie nie pomogło, choć pragnął dla niej tylko dobra. Przez wielu był i jest uważany za króla słabego, bez charakteru, a przede wszystkim uległego carycy Katarzynie II. Reportaż opowiada o zwyczajach króla Stasia, sposobie życia, stylu uprawiania polityki. Król Stanisław August Poniatowski był człowiekiem bywałym w świecie, miał wyrafinowane gusta, także kulinarne. Lubił np. przed obiadem zjeść kilka ostryg i czynił tak regularnie przez cały rok. Ciekawe np. , w jaki sposób w XVIII wieku świeże ostrygi trafiały na jego stół latem, mimo tak znacznego oddalenia od miejsca połowu? Ulubiony bulion, spożywany przez niego regularnie wczesnym rankiem, zaczynał się gotować o drugiej w nocy, a składał się z kilkudziesięciu gatunków mięs. Wiadomo, że Konstytucja 3 Maja została spisana na papierze z Jeziornej, ale mało kto wie, że król nakazał ją także natychmiast drukować i takiej wersji drukowanej pojawiło się ok. 20000 egzemplarzy, co przyczyniło się do szerokiego rozpowszechnienia dokumentu, mimo starań administracji rosyjskiej, by go jak najszybciej unicestwić. Reportaż został zrealizowany we wnętrzach Zamku Królewskiego w Warszawie. 15:05 WSPANIAŁE STULECIE: SUŁTANKA KÖSEM S.I - ODC. 7 (MUHTESEM YÜZYIL. KÖSEM, BOLUM 7) Serial kostiumowy, historyczny, 47 min, Turcja, 2015 Reżyseria: Zeynep Günay Tan, Deniz Kolo, Mert Baykal, Yaz Alp Akaydn Scenariusz: Ylmaz Şahin, Nüket Bak Muzyka: Aytekin Ata Aktorzy: Anastasia Tsilimpiou, Beren Saat, Hülya Avar, Ekin Ko, Tülin Özen odc. 7 Tonąca Anastazja zostaje uratowana przez niemą Gölge hatun. Dziewczyna, w obawie przed Reyhanem agą, nie chce wyznać, kto chciał ją utopić. Zbuntowani janczarzy za namową szanowanego w całym Konstantynopolu Hudayiego wracają do koszar. Mehmet Giray spotyka się ukradkiem z sułtanką Fahriye. 20:00 WETERYNARZE Z SERCEM - /10/ Reality show, 25 min, Polska, 2016 Reżyseria: Krzysztof Kasior, Sandra Andrzejewska, Wojciech Wołoszyn Scenariusz: Wojciech Wołoszyn W tym wydaniu odwiedzamy Oławę w województwie Dolnośląskim, gdzie trafiły bezradne kocięta. Znamy już, działające od 1999 roku, Fokarium przy Stacji Morskiej w Helu. Przyjrzymy się, jak wygląda praca z tymi sympatycznymi ssakami i na czym polega trening medyczny. W warszawskiej klinice doktor Karolina przyjmie Iwana - królika, który wymaga natychmiastowej pomocy. Taka pomoc możliwa jest po dokładnych badaniach diagnostycznych. Trwa wyścig z czasem. 23:20 NASZA WILIA Reportaż, 21 min, Polska, 2018 Autor: Alicja Grzechowiak Polski Zespół Artystyczny Pieśni i Tańca Wilia w 2020 roku będzie obchodził jubileusz 65 - lecia istnienia. To pierwszy polski zespół, który powstał za wschodnią granicą Polski po II wojnie światowej. 23:45 WSPANIAŁE STULECIE: SUŁTANKA KÖSEM S.I - ODC. 7 (MUHTESEM YÜZYIL. KÖSEM, BOLUM 7) Serial kostiumowy, historyczny, 47 min, Turcja, 2015 Reżyseria: Zeynep Günay Tan, Deniz Kolo, Mert Baykal, Yaz Alp Akaydn Scenariusz: Ylmaz Şahin, Nüket Bak Muzyka: Aytekin Ata Aktorzy: Anastasia Tsilimpiou, Beren Saat, Hülya Avar, Ekin Ko, Tülin Özen odc. 7 Tonąca Anastazja zostaje uratowana przez niemą Gölge hatun. Dziewczyna, w obawie przed Reyhanem agą, nie chce wyznać, kto chciał ją utopić. Zbuntowani janczarzy za namową szanowanego w całym Konstantynopolu Hudayiego wracają do koszar. Mehmet Giray spotyka się ukradkiem z sułtanką Fahriye. 01:40 WSPANIAŁE STULECIE: SUŁTANKA KÖSEM S.I - ODC. 8 (MUHTESEM YÜZYIL. KÖSEM, BOLUM 8) Serial kostiumowy, historyczny, 48 min, Turcja, 2015 Reżyseria: Zeynep Günay Tan, Deniz Kolo, Mert Baykal, Yaz Alp Akaydn Scenariusz: Ylmaz Şahin, Nüket Bak Muzyka: Aytekin Ata Aktorzy: Anastasia Tsilimpiou, Beren Saat, Hülya Avar, Ekin Ko, Tülin Özen odc. 8 Sułtan Ahmed wzywa Anastazję do wieży sprawiedliwości. Janczar Iskender postanawia dotrzymać złożonej obietnicy i pomóc Anastazji uciec z Konstantynopola. Złoto z Egiptu, na które czeka sułtan i które miało być rozdane wojsku, za sprawą sułtanki Safiye, nie przybywa do stolicy. 04:05 WITAJ MAJOWA JUTRZENKO Film dokumentalny, 21 min, Polska, 1992 Autor: Rajnold Suchodolski Reżyseria: Andziej Chiszewski Scenariusz: Andziej Chiszewski Zdjęcia: Marek Ostapowicz Wykonawcy: Andziej Zachorski, Aleksander Gieysztor Audycja historyczna poświęcona rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja, zrealizowana we wnętrzach Zamku Królewskiego w Warszawie. W programie wypowiedzi historyków: prof. Andrzeja Zahorskiego i prof. Aleksandra Gieysztora. 05:00 NASZA WILIA Reportaż, 21 min, Polska, 2018 Autor: Alicja Grzechowiak Polski Zespół Artystyczny Pieśni i Tańca Wilia w 2020 roku będzie obchodził jubileusz 65 - lecia istnienia. To pierwszy polski zespół, który powstał za wschodnią granicą Polski po II wojnie światowej. 05:30 RYCERZE UŚPIONEGO MIASTA Reportaż, 11 min, Polska, 2014 W 1775 r. na Sejmie Wielkim szlachcic Zygmunt Siemieński otrzymał prawo założenia miasta kilkadziesiąt kilometrów od Radomia, w pobliżu dzisiejszego Szydłowca. Na pustkowiu zwanym "czerwoną ziemią" powstał Zygmuntów. W mieście była karczma, kowal, w sobotę odbywały się targi, a w niedzielę jarmarki. Ostatnia informacja o mieście pochodzi z 1809 r. Wtedy odbył się tu ostatni ślub. Dzisiaj po mieście pozostało puste pole, zapiski w księgach parafialnych, pamięć ludzi i legenda. Jedni mówią, że miasto zapadło się pod ziemię, bo powstało na bagnach, jeszcze inni, że mieszkańców zabiła zaraza, a miasto zostało spalone. Jest też legenda o śpiących rycerzach, którzy kiedyś się obudzą. Dzieci lubią bajki, a opowieść o Zygmuntowie jest jak bajka, tyle tylko że jej koniec nie jest szczęśliwy. Dawno, dawno temu. - Bajkę o Zygmuntowie zaczynają opowiadać dzieci ze szkoły podstawowej w Wysokiej w Szydłowcu. Opowieść dzieci, które brały udział w warsztatach o Zygmuntowie, jest motywem przewodnim całego reportażu. Bajka przeplata się z rzeczywistością, a kamera powoli odkrywa kolejne, zachowane gdzieś ślady Zygmuntowa. Wieczorem na polu między Wysoką a Omięcinem zapalone świecie przywracają światła dawnego miasta. Na chwilę. Bo każda bajka ma swój koniec. 05:45 KRÓL STAŚ LUBIŁ ROSÓŁ Reportaż, 12 min, Polska, 2015 Autor: Róża Fabjanowska Stanisław August Poniatowski, właściwie Stanisław Antoni Poniatowski, to władca budzący do dzisiaj emocje. Jemu zawdzięczamy Konstytucję 3 Maja, z której jesteśmy ciągle niezwykle dumni. Był też ostatnim władcą Rzeczpospolitej Obojga Narodów i jak sam powtarzał, niestety jego panowanie ojczyźnie nie pomogło, choć pragnął dla niej tylko dobra. Przez wielu był i jest uważany za króla słabego, bez charakteru, a przede wszystkim uległego carycy Katarzynie II. Reportaż opowiada o zwyczajach króla Stasia, sposobie życia, stylu uprawiania polityki. Król Stanisław August Poniatowski był człowiekiem bywałym w świecie, miał wyrafinowane gusta, także kulinarne. Lubił np. przed obiadem zjeść kilka ostryg i czynił tak regularnie przez cały rok. Ciekawe np. , w jaki sposób w XVIII wieku świeże ostrygi trafiały na jego stół latem, mimo tak znacznego oddalenia od miejsca połowu? Ulubiony bulion, spożywany przez niego regularnie wczesnym rankiem, zaczynał się gotować o drugiej w nocy, a składał się z kilkudziesięciu gatunków mięs. Wiadomo, że Konstytucja 3 Maja została spisana na papierze z Jeziornej, ale mało kto wie, że król nakazał ją także natychmiast drukować i takiej wersji drukowanej pojawiło się ok. 20000 egzemplarzy, co przyczyniło się do szerokiego rozpowszechnienia dokumentu, mimo starań administracji rosyjskiej, by go jak najszybciej unicestwić. Reportaż został zrealizowany we wnętrzach Zamku Królewskiego w Warszawie.