TVP Kultura Poniedziałek, 29.04.2019 07:40 RZECZ POLSKA - ŻELAZKO TURYSTYCZNE Film dokumentalny, 10 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości! Żelazko turystyczne projektu Andrzeja Jana Wróblewskiego i Andrzeja Latosa, choć nigdy nie weszło do produkcji, jest jednym z ciekawszych pomysłów w polskim AGD lat 70. To niepozorne urządzenie było odpowiedzią na prężnie rozwijającą się turystykę - rodzinne wyjazdy na wakacje, czyli jeden z symboli czasów Gierka. Zaprojektowane w 1975 roku żelazko, po złożeniu mieściło się w każdej walizce, a jego wielofunkcyjna grzałka mogła zostać użyta do zaparzenia herbaty. Cykl TVP Kultura to propozycja przyjrzenia się krajowej sztuce projektowania. Będzie to zarówno odpowiedź na obserwowaną od jakiegoś czasu modę na przedmioty vintage, jak i promocja najciekawszych nowych rozwiązań projektowych. Choć polski design w ostatnich latach staje się jednym z naszych eksportowych hitów, to wciąż zbyt mało się o nim mówi. Program ma opowiadać o konkretnych przedmiotach, rekonstruując historię ich powstania, pokazując ich funkcję w przestrzeni, przedstawiając twórców i projektantów. Ta opowieść o rzeczach stanie się również opowieścią o najnowszej historii Polski. 08:00 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - JAGODA IGNACZAK Dysk./wywiad/debata, 9 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadząca) Książka "Istnienie grać. Portret Ewy Wycichowskiej" to wnikliwe podsumowanie artystycznego dorobku nadzwyczajnie utalentowanej tancerki primabaleriny, to także biografia i pełna humoru opowieść "zza kulis", ukazująca nieznane fakty z życia legendy polskiego baletu. Naszym gościem jest autorka tej fascynującej publikacji "Jagoda Ignaczak". 08:15 KOBIELA NA PLAŻY Dokument fabularyzowany, 32 min, Polska, 1963 Reżyseria: Andrzej Kondratiuk Scenariusz: Andrzej Kondratiuk Zdjęcia: Bogusław Lambach Aktorzy: Bogumił Kobiela Niemiłosiernie zatłoczona plaża w Sopocie. Z jednej z kabin wychodzi Bogumił Kobiela. Jest w kombinezonie, wełnianej czapeczce, goglach. Na nogach ma narty. W takim przebraniu rusza między opalających się, budząc sensację wśród dzieciaków i rozbawienie dorosłych, którzy nie wiedzą, że aktor ma przypięty mikrofon wielkości guzika, a śledzi go z oddali ukryta kamera. Tak zaczyna się szalona prowokacja. Już po chwili Kobiela jako ratownik - dmąc w trąbkę, by zwrócić na siebie uwagę - brodzi w wodzie i sprawdza, czy kąpiący się mają karty pływackie. Zaraz potem przykłada ramię do ramion napotkanych plażowiczów, by stwierdzić kto jest bardziej opalony. Zbiera ogromne muszle (skąd takie w Bałtyku?), a następnie rybaków, którzy właśnie wrócili z połowu, przekonuje, że łowienie ryb siecią jest nie fair, nie daje bowiem zwierzęciu - w odróżnieniu od wędki - żadnych szans. Nie przeszkadza mu to w kupieniu pięknej flądry, którą przyczepia do haczyka swojej wędki i dumny paraduje wzdłuż plaży, budząc sensację. Flądra znika. Kobiela z papierosem w ustach wyszukuje palących, staje obok i - zaciągając się głęboko - zachwala zdrowotne walory morskiego powietrza. Po chwili usiłuje się wcisnąć do długaśnej kolejki stojącej karnie przed kioskiem z napojami. Udaje mu się to, lecz trzymając kilka butelek piwa, wyraża swoje niezadowolenie, że nie było już wody sodowej. Potem sprzedaje lody "Mewa" i namawia jedną z pięknych dziewczyn na wspólną acz niefortunną przejażdżkę wiosłowym katamaranem. Na koniec - uzbrojony w aparat fotograficzny z ogromnym teleobiektywem - prosi kilka osób, by mu pozowały do zdjęcia. Narobiwszy tyle zamieszania, opuszcza plażę ściskając ludziom dłonie na pożegnanie. Doskonały film. Niektóre epizody może straciły swoją wymowę - jak ten z wszechobecnym dziś piwem, niegdyś przedmiotem pożądania. Całość jednak nieodparcie śmieszy, a aktor w brawurowej błazenadzie wykorzystuje cały swój talent komiczny, bezbłędnie tworząc i rozwijając przezabawne sytuacje. 09:00 ZNIEWAŻONA ZIEMIA (LA TERRE OUTRAGEE (LAND OF OBLIVION)) Dramat, 103 min, Niemcy/Francja, 2011 Reżyseria: Michale Boganim Scenariusz: Michale Boganim Muzyka: Leszek Możdżer Aktorzy: Olga Kurylenko, Andrzej Chyra, Nicolas Wanczycki, Vyacheslav Slanko, Sergei Strelnikov Akcja filmu rozpoczyna się 26 kwietnia 1986 roku w miasteczku Prypeć, położonym zaledwie parę kilometrów od elektrowni atomowej w Czarnobylu. Za kilka godzin dojdzie tu do groźnej katastrofy, która pociągnie za sobą niewyobrażalne skutki. Na razie życie w miasteczku toczy się utartymi koleinami, panuje spokój, nikt nie spodziewa się tragedii, która wkrótce się tu wydarzy. Tego dnia każdy z mieszkańców ma swoje plany, marzenia. Jedni przygotowują się już do obchodów 1 Maja, z kolei Ania i Piotr żyją odbywającym się dziś swoim weselem, a mały Walery i jego ojciec Aleksy, fizyk zatrudniony w pobliskiej elektrowni, sadzą jabłoń. Tymczasem leśniczy Mikołaj robi rutynowy obchód w lesie otaczającym elektrownię. Wkrótce ich dotychczasowe życie zmieni się zupełnie. Dochodzi do katastrofy. Awaria czarnobylskiej elektrowni jądrowej jest utrzymywana przez władze w wielkiej tajemnicy. Bardzo zdawkowe wyjaśnienia kryją prawdę o przerażających rozmiarów wybuchu. Piotr, który jest strażakiem, jedzie do pożaru, nieświadomy, że wstępuje w sam środek piekła. Naukowiec z elektrowni, Aleksy, zmuszony do milczenia na temat katastrofy, woli zniknąć. Dziesięć lat później Prypeć to już miasto widmo, ziemia niczyja i dziwaczna atrakcja turystyczna. Ania jeździ do żony jako pilot wycieczek, z kolei Walery wraca tu, by szukać śladów swego ojca. Mikołaj pielęgnuje w skażonej strefie zatruty ogród. Dawni mieszkańcy miasteczka żyją dramatyczną przeszłością, nie potrafią zacząć wszystkiego od nowa w innym miejscu. 11:00 WSZYSTKIE PIENIĄDZE ŚWIATA - ODC. 1/4 Serial obyczajowy, 56 min, Polska 1999 Reżyseria: Andrzej Kotkowski Zdjęcia: Włodzimierz Głodek Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Maciek Stuhr, Radek Elis, Joanna Benda, Agnieszka Pilaszewska, Ewa Wiśniewska i inni "Wszystkie pieniądze świata" to czteroodcinkowy serial, zrealizowany na podstawie powieści Anatola Potemkowskiego pod tym samym tytułem. Akcja cyklu rozgrywa się w latach 1939 - 44, a jej bohaterami są dwaj chłopcy, stojący na progu dorosłości. Tłem opowieści o ich młodzieńczych fascynacjach są wojenne losy Warszawy. Jesień 1939 roku. Dwóch siedemnastolatków wraca z wakacji do stolicy. Burek i Władek, zmęczeni długotrwałą, pieszą wędrówką, bez grosza przy duszy, zatrzymują ciężarówkę. Jej kierowca, niejaki Bolek, zgadza się zabrać wędrowców. Chłopcy jako zapaleni miłośnicy motoryzacji szybko znajdują wspólny język z Bolkiem, który pracuje w warsztacie samochodowym w pobliskim miasteczku. Mało tego, wkrótce ich niepospolite jak na młody wiek umiejętności sprawiają, że zostają zatrudnieni jako mechanicy samochodowi. Mieszkanie znajdują na poddaszu, u pani Kaweckiej. Nadchodzi zima. Pewnego dnia do sąsiedniego pokoju wprowadza się Rysia - trzydziestodwuletnia nauczycielka biologii. Wspólne troski i trudy wegetowania na wyziębionym poddaszu zbliżają chłopców do kobiety. 12:10 WSZYSTKIE PIENIĄDZE ŚWIATA - ODC. 2/4 Serial obyczajowy, 53 min, Polska 1999 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Kotkowski Zdjęcia: Włodzimierz Głodek Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Maciek Stuhr, Radek Elis, Joanna Benda, Agnieszka Pilaszewska, Ewa Wiśniewska i inni Późna jesień 1940 r. Po przyjeździe do Warszawy, Burek, Władek oraz Rysia zamieszkują u ciotki, która robi co może, by całej trójce jak najlepiej zorganizować życie. Po pierwszej lekcji w szkole rezygnują i dzięki znajomości ciotki z prezesem Parcewiczem zatrudniają się jako mechanicy w fabryce "Neptun". Dobrze zarabiają, mają ausweisy. Idylla się jednak kończy. Chłopcy dostają skierowanie do pracy w Monachium. 13:10 GŁOS MOJEJ DUSZY Film animowany, 13 min, Polska, 2014 Reżyseria: Wojciech Bąkowski Scenariusz: Wojciech Bąkowski Zdjęcia: Wojciech Bąkowski Eksperymentalny film Wojciecha Bąkowskiego podzielony jest na 6 aktów, których opisowe tytuły porządkują zawarte w dziele treści. Artysta poprzez zestawienie ze sobą obrazów i dźwięków próbuje zdemaskować swoją duszę, pokazać ważny problem niedostępności emocji. Film zdobył Grand Prix 61. Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Oberhausen. 13:25 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - JAGODA IGNACZAK Dysk./wywiad/debata, 9 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadząca) Książka "Istnienie grać. Portret Ewy Wycichowskiej" to wnikliwe podsumowanie artystycznego dorobku nadzwyczajnie utalentowanej tancerki primabaleriny, to także biografia i pełna humoru opowieść "zza kulis", ukazująca nieznane fakty z życia legendy polskiego baletu. Naszym gościem jest autorka tej fascynującej publikacji "Jagoda Ignaczak". 15:00 DROGA MŁODYCH Film fabularny kinowy, 57 min, Polska, 1936 Reżyseria: Aleksander Ford Scenariusz: Wanda Wasilewska, Jakub Pat Zdjęcia: Stanisław Lipiński Muzyka: Henryk Kon Dyrektor sanatorium, Noah, wyjaśnia, że głównym celem jest nie tylko przywracanie dzieciom zdrowia, ale także wpajanie im zasad przyjaźni, solidarności i godności ludzkiej. Do sanatorium przyjęta zostaje nowa trójka żydowskich dzieci - dziewczynka i dwóch chłopców. Są głodne, chore, brudne... Nie wierzą, że mogą się tu najeść do syta, że nikt im nie ukradnie jedzenia, że tu nawet króliki mają co jeść, że jest tak czysto, tak jasno, tak radośnie... Normalny dzień sanatorium: lekcje, gimnastyka, zajęcia w ogrodzie; dzieci bawią się, czytają, rysują... Powoli nowo przybyła trójka wciągnięta zostaje do nauki, pracy i zabawy... W Zagłębiu trwa strajk górników. Jedna ze starszych dziewczynek proponuje, by każde dziecko oddało jeden dzień swego pobytu dzieciom z Zagłębia... Kiedy te przybywają, powitane zostają pod ogromnym napisem "Przyjaźń". Początkowo nieufne, szybko tworzą jeden krąg nowych (grają je dzieci). Lalki się buntują, nie chcą słuchać rozgniewanego dyrektora, przepędzają go i bawią się z dziećmi na widowni. Kiedy kończy się turnus, trójka dzieci musi wracać do dawnego życia. Są smutne, lecz słyszą narastający śpiew: "Idziemy z ogniem w dal, idziemy spragnieni miłości". Coraz więcej dzieci trzymających się za ręce, coraz mocniejsza pieśń... Film powstał z inicjatywy Szlomy Glińskiego z kierownictwa Sanatorium im. Medema w Miedzeszynie, sfinansowany został przez "Bund", partię żydowskich socjalistów. Film nie został dopuszczony do rozpowszechniania przez cenzurę filmową, zarzucono mu, że "pod pozorami humanitaryzmu i współczesnych metod wychowaczych zawiera sceny będące żerowaniem na nędzy mas oraz propagandę światopoglądu komunistycznego". Pomimo zakazu cenzury dzieło Forda było jednak prezentowane w Polsce na licznych pokazach prywatnych. Oficjalna premiera filmu nastąpiłą w marcu 1936 r. we Francji, gdzie prezentowano go pod tytułem "Nous arrivons". W roku 1944 Stefan Osiecki, przedwojenny scenograf filmowy, opracował w Studio Concanen w Wielkiej Brytanii skróconą wersję filmu Forda. Na końcu filmu pojawiał się napis informujący, że wszyscy bohaterowie, zarówno dzieci, jak i wychowawcy, zostali wymordowani przez Niemców w roku 1942. (filmpolski.pl) 16:10 BRZEZINA Dramat, 91 min, Polska, 1970 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Wajda Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Olgierd Łukaszewicz, Daniel Olbrychski, Marek Perepeczko, Danuta Wodyńska, Elżbieta Żołek, Mieczysław Stoor, Jan Domański, Andrzej Kotkowski "Andrzej Wajda po raz pierwszy (i nie ostatni) dokonał niemożliwego. Zrobił film nasycony treściami filozoficznymi, a jednocześnie pełen nieposkromionej zmysłowej urody. A najdziwniejsze, że uroda ta bierze się ze śmiałej transpozycji malarstwa Jacka Malczewskiego" - pisał o "Brzezinie" jeden z krytyków. Związki filmu z twórczością autora słynnego obrazu obrazu Melancholia podkreślano zresztą wielokrotnie. Trudno się dziwić. Wajda z rozmysłem stylizował niektóre sceny na płótna Malczewskiego. Wszechstronność plastycznej wrażliwości reżysera sprawiła, że w "Brzezinie" dostrzec można też wpływy innych mistrzów pędzla, choćby Gierymskiego i Wyspiańskiego. W umiejętnym nasyceniu filmu malarskimi aluzjami miał też swój udział operator Zygmunt Samosiuk, który potrafił tak wkomponować żywe obrazy w tkankę fabuły, że nie zaburzają one płynności narracji. Scenariusz "Brzeziny" powstał na kanwie noweli Jarosława Iwaszkiewicza pod tym samym tytułem. Leśniczówkę, położoną analogicznie jak w literackim pierwowzorze, znaleziono w Puszczy Kampinoskiej. Tu i ówdzie reżyser pozwolił sobie na zmiany wobec tekstu Iwaszkiewicza. Odmłodził bohaterów, dodał Bolesławowi wojskową przeszłość, śmielej potraktował sceny erotyczne, dopisał też kilka nowych dialogów. Pomimo to udało mu się zachować ducha i filozoficzną głębię noweli. "Brzezina" na ekranie pozostała przede wszystkim kameralną, intymną, poruszającą historią o miłości, śmierci i samotności. Ciekawostką może być fakt, że utwór Wajdy jest pierwszym filmem wyprodukowanym przez polską telewizję, który wyświetlano także w kinach. Choć nie podejmuje, typowych dla twórcy "Kanału", wielkich narodowych tematów, został doceniony przez krytykę zarówno w kraju, jak i za granicą (niektórzy widzieli w nim nawet arcydzieło). Zdobył też kilka prestiżowych wyróżnień, w tym: Złoty Medal - dla najlepszego filmu oraz nagrodę za najlepszą rolę męską dla Daniela Olbrychskiego na MFF w Moskwie w 1971 r. , nagrodę na Międzynarodowych Targach Filmu Dokumentalnego i Telewizyjnego MIFED w Mediolanie za najwybitniejszy fabularny obraz roku zrealizowany na taśmie barwnej dla TV (1970) oraz Złote Grono dla filmu i nagrodę dla Daniela Olbrychskiego na LLF w Łagowie (1971). Akcja "Brzeziny" toczy się w latach dwudziestych. W zagubionym w puszczy domku mieszka leśnik Bolesław. Śmierć żony całkowicie odmieniła jego życie. Jedynie obecność córeczki Oli i gosposi Maliny sprawia, że nie został kompletnym odludkiem. Pewnego dnia Bolesława odwiedza brat Stanisław. Przyjechał prosto z Davos. Jest ciężko chory na gruźlicę. Wie, że niebawem umrze. Pragnie jednak do końca cieszyć się pełnią życia. Jego rozpaczliwa fascynacja urodą świata i sztucznie hałaśliwy sposób bycia coraz bardziej drażnią Bolesława, ale i budzą go z duchowego odrętwienia. Rozpoczyna się podświadoma, uczuciowa rywalizacja obu braci. Dla jednego z nich skończy się ona śmiercią, drugiego zaś przywróci życiu. 18:00 LEGENDY POLSKIEGO TEATRU - CONRAD DRZEWIECKI O SOBIE - TO NIE JA TO TANIEC Reportaż, 37 min, Polska, 1998 Scenariusz: Bogumiła Wander Wykonawcy: Małgorzata Komorowska, Xymena Zaniewska, Wojciech Kilar, Henryk Konwiński Bohaterem, a zarazem narratorem filmu jest światowej sławy tancerz i choreograf Conrad Drzewiecki. Opowiada on o początkach swej kariery, kiedy w 1956 roku wyjechał do Francji, gdzie studiował choreografię, kompozycję, techniki klasyczne i amerykański modern dance, a także tańczył jako solista w świetnych zespołach baletowych, jak Théâtre d'Art du Ballet, Grand Ballet Marquiz de Cuevas czy Roland Petit Ballet. W 1960 roku powrócił do kraju. Został solistą w Operze Poznańskiej. W 1973 roku założył słynny Polski Teatr Tańca, którego kolejne premiery zawsze były wielkimi wydarzeniami w naszym życiu artystycznym. Był też dyrektorem poznańskiej Szkoły Baletowej, choreografem i reżyserem filmów muzycznych, autorem choreografii do oper, spektakli teatralnych i filmów fabularnych. Uzupełnieniem opowieści Conrada Drzewieckiego są materiały archiwalne - zdjęcia i fragmenty filmów, które współtworzył. O tancerzu mówią też: krytyk Małgorzata Komorowska, choreograf Henryk Konwiński, scenograf Xymena Zaniewska, krytyk Bogusław Kaczyński, tancerz Ryszard Węgrzynek oraz kompozytor Wojciech Kilar, którego "Krzesanego" Drzewiecki zamienił w świetny, pełen dynamiki i ekspresji film. 19:25 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - VOLODYMYR KUZNETSOV Magazyn, 6 min, Polska, 2016 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Instalację Volodymyra Kuznetsova można usytuować w ramach szerszego zjawiska, jakim jest zwrot do materialności, obserwowany na różnych polach kultury, począwszy od lat 90. ubiegłego wieku. Badacze literatury polskiej ostatnich dwóch dekad diagnozują intensywną obecność przedmiotów w prozie tego okresu, uznając to za jej wyróżnik historyczno - literacki i łącząc tak z przemianami ekonomicznymi, jak i rosnącą świadomością zmieniających się znaczeń przypisywanych przedmiotom. Swoistość tego zjawiska, niebędącego jednak innowacją ostatnich dekad, sprowadza się do faktu, iż zarówno w literaturze, jak i sztukach wizualnych rzeczy stały się, by użyć słów literaturoznawcy Przemysława Czaplińskiego, wyjątkowo gadatliwe. W pracy Kuznetsova istotny jest kontekst historyczny, uwydatniony przez wideo odtwarzane na starym telewizorze turystycznym, stanowiącym element instalacji. Artysta zmontował archiwalne nagrania protestów społecznych w krajach komunistycznych z lat 80. i początku 90. XX w. oraz kadry z aktualnych manifestacji na Białorusi. Ścieżkę dźwiękową stanowi buntowniczy utwór Peremen! [Zmiana] rosyjskiego wokalisty rockowego Wiktora Coja. Instalacja przywołuje zjawisko handlu przygranicznego, będącego popularnym sposobem zarabiania pieniędzy, namiastką kapitalizmu, prywatnej przedsiębiorczości, rozsadzającej odgórnie sterowaną gospodarkę. Mikrokosmos przedmiotów jest figurą (znamiennego dla okresu przełomu) bazaru, zbiorowiska rzeczy osobliwych, mających wyjątkowy posmak towarów z drugiego obiegu. Maluchowi, kiczowatym ubraniom, kosmetykom i pozostałej straganowej tandecie Kuznetsov nadaje status rzeczy historycznych i nieredukowalnych, będących niezastąpioną reprezentacją epoki, z której pochodzą. W jego pracy rola przedmiotu nie ogranicza się jednak do budowania narracji na temat nieodległej historii krajów byłego bloku wschodniego. Relikty przeszłości, seryjne i jednostkowe równocześnie, na płaszczyźnie odbioru okazują się splecione z biografiami wielu osób, w dalszej perspektywie odnoszą do ciągle żywych wspomnień z młodości i dzieciństwa. Ujawniają tym samym właściwy im potencjał rzeczy alegorycznych. 19:35 VIDEOFAN - PORTRETY: SHARON LOCKHART Felieton, 14 min, Polska, 2017 Wywiad z amerykańską artystką Sharon Lockhart. Jej filmy i zdjęcia są pokazywane na całym świecie, zarówno na festiwalach filmowych jak i najważniejszych muzeach i galeriach. Lockhart jest twórczynią projektu, który był pokazywany w 2017 w Pawilonie Polskim w Wenecji. 20:20 NOCNY RECEPCJONISTA - ODC 8/8 (THE NIGHT MANAGER) Serial szpiegowski, 44 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Susanne Bier Scenariusz: David Farr, John Le Carre Aktorzy: Tom Hiddleston, Hugh Laurie, Olivia Colman, Tom Hollander Odc. 8 Przy współpracy Jed, Pine zdobywa listy przewozowe. Udaje się z nimi do bazy pod Kairem, gdzie jest przechowywana broń. Przywozi z sobą członków tajnej organizacji, którzy zakładają w ciężarówkach ładunki wybuchowe. Roper odkrywa, że Jed wykradła z sejfu dokumenty. Usiłuje torturami wymusić od niej zeznanie z kim współpracuje, choć dobrze wie, ze chodzi o Jonathana. Jonathan jest mu jednak potrzebny do sfinalizowania transakcji. Kiedy Pine ma autoryzować przelew, uruchamia telefonem wybuch. Arabscy klienci nie są zachwyceni i żądają zwrotu pełnej kwoty 600 milionów. Konto jest jednak puste. W hotelu na Ropera czeka Angela Burr i jej amerykański współpracownik, Joel Steadman. Na ich polecenie miejscowa policja aresztuje Ropera, który sprytnie zatarł jednak wszelkie ślady. Ale z rąk policji przejmują go prywatni goryle arabskich klientów. 21:15 PANORAMA KINA POLSKIEGO - SPRAWIEDLIWY Dramat wojenny, 93 min, Polska, 2015 Reżyseria: Michał Szczerbic Scenariusz: Michał Szczerbic Zdjęcia: Jacek Petrycki Muzyka: Robert Wasilewski Aktorzy: Jacek Braciak, Aleksandra Hamkało, Urszula Grabowska, Jan Wieczorkowski Historia Żydówki Hani, która jako dziecko zostaje uratowana przez Anastazję i Jana. Postanawiają ukryć dziewczynkę u siebie, lecz ze względu na działalność Jana w konspiracji, obecność małej w ich domu staje się zbyt niebezpieczna. Ostatecznie Hania trafia pod dach Dziuni i lokalnego dziwaka o złotym sercu. Uważany za mruka i dziwaka Pajtek zaprzyjaźnia się z 6 - letnią, osieroconą dziewczynką. Więź, która ich połączy pozwoli przetrwać okrucieństwa wojny, ludzką zawiść i samotność. Na końcu długiej drogi, która ich czeka, odnajdą jednak w sobie sprawiedliwość i dobro. 23:40 ŻELAZNA KLASYKA - MILCZENIE (TYSTNADEN) Dramat psychologiczny, 91 min, Szwecja 1963 Scenariusz i reżyseria: Ingmar Bergman Zdjęcia: Sven Nykvist Muzyka: Jan Sebastian Bach Występują: Ingrid Thulin, Gunnel Lindblom, Jorgen Lindstrom, Haakan Jahnberg, Birger Malmsten, Eduardo Gutierrez, Lissi Alandh, Leif Forstenberg i inni Trzecie, po filmach "Jak w zwierciadle" i "Goście Wieczerzy Pańskiej", dzieło Ingmara Bergmana z tryptyku powstałego w latach 1961 - 63, w którym podejmuje on problem stosunku człowieka wobec Boga. Ukazuje świat rozpaczy, zagubienia, niemożności porozumienia się, lęku przed śmiercią, świat, w którym Bóg milczy. Dwie siostry: Ester i Anna z 10 - letnim synkiem Johanem wracają z wakacji pociągiem do Szwecji. W drodze ciężko chora Ester dostaje nagle ataku i zaczyna pluć krwią. Kobiety przerywają podróż, zatrzymują się w nieznanym kraju, którego języka nie rozumieją, w mieście, gdzie ludzie z poważnymi twarzami pośpiesznie przemykają ulicami, wśród przejeżdżających czołgów. W ogromnym hotelu, gdzie mają nocować, są niemal jedynymi gośćmi. Pustka i ponura atmosfera hotelu udzielają się siostrom, reprezentującym dwie strony ludzkiej natury - ciało i ducha, zmysłowość i intelekt, dwa skrajnie odmienne typy osobowości. Starsza Ester - sfrustrowana intelektualistka o nieco męskiej powierzchowności, ogarnięta obsesją rychłej śmierci, szuka zapomnienia i ukojenia fizycznych cierpień w alkoholu, negując własny seksualizm. Anna - pozornie bardziej wyzwolona, ze skłonnościami do nimfomanii, usiłuje znaleźć spełnienie i wolność w erotycznych przygodach. Nienawidzi przy tym siostry, czując się przez nią zdominowana. By ją upokorzyć i dać upust źle skrywanej agresji Anna na oczach siostry kocha się ze sprowadzonym do hotelu przypadkowo poznanym mężczyzną. Następnego dnia Anna opuszcza wraz z synem hotel, pozostawiając umierającą siostrę na łasce starego kelnera. Dzięki niemu Ester poznaje znaczenie kilku słów w miejscowym języku i zapisuje je małemu Johanowi na kartce. Ten prosty gest pozostawia cień nadziei na porozumienie w świecie zagubionych i samotnych ludzi. U podstaw scenariusza "Milczenia" legły wspomnienia Bergmana z dzieciństwa i jego fascynacja podróżami i nieznanymi miejscami. Początkowo bohaterami filmu mieli być dwaj mężczyźni, ostatecznie reżyser zdecydował się na kobiety - dwie siostry. Zarówno ówczesna żona Ingmara Bergmana - Kahi Laretei, jak i szef Svensk Filmindustri - producenta jego filmów odradzali mu realizację "Milczenia". Ich złe przeczucia szybko znalazły potwierdzenie. Premiera filmu wywołała skandal, twórca odsądzany od czci i wiary otrzymywał dziesiątki listów z wyrazami oburzenia i potępienia, a nawet obelgami i pogróżkami. W wywiadach Bergman konstatował ze smutkiem, że w powodzi oskarżeń o nieobyczajność wypaczono całkowicie właściwy temat i sens filmu, który zresztą dzisiaj nikogo już nie szokuje. 01:40 KINO NOCNE - PRAWDZIWE MĘSTWO (TRUE GRIT) Western, 122 min, USA 1969 Reżyseria: Henry Hathaway Scenariusz: Marguerite Roberts Aktorzy: John Wayne, Glen Campbell, Kim Darby, Jeremy Slate, Robert Duvall, Dennis Hopper, Alfred Ryder, Strother Martin, Jeff Corey i inni Scenariusz powstał na podstawie powieści Charlesa Portisa. Odtwórcą głównej roli jest John Wayne, wielki gwiazdor westernu, symbol amerykańskiego kowboja. Zmarły w 1979 r. aktor debiutował w 1927 roku. Uwagę widzów i recenzentów zwrócił znakomitą kreacją w "Drodze olbrzymów" (1930), ale międzynarodową sławę przyniósł mu głośny western "Dyliżans" (1930) Johna Forda. Za największe osiągnięcia aktora krytycy uważają ponadto role w filmach "Fort Apache", "Rzeka Czerwona", "Rio Bravo", "El Dorado", "Złoto Alaski", "The Alamo" czy wreszcie "Prawdziwe męstwo", za który został uhonorowany Oscarem. Rzecz dzieje się w 1880 roku. Frank Ross wybiera się do fortu Smith, by kupić kucyki do hodowli. Żegna się z córką Mattie i żoną, nie zdając sobie sprawy, że widzi je po raz ostatni. W podróży towarzyszy mu łajdak i nicpoń Tom Chaney. Na miejscu Tom zabija Franka i kradnie mu dwie złote monety oraz konia. Czternastoletnia córka zamordowanego poprzysięga zemstę. Postanawia za wszelką cenę odnaleźć go i postawić przed sądem. Rezolutna nastolatka wynajmuje jednookiego rewolwerowca Roostera Cogburna, który za sto dolarów ma schwytać zabójcę. Dziewczyna ubija z nim interes, choć wszyscy przestrzegają ją przed znanym pijaczyną i awanturnikiem. Zyskuje także drugiego sojusznika, młodego rewolwerowca La Boeufa, który - by przypodobać się pewnej majętnej pannie - chce doprowadzić do powieszenia Chaneya. Ponadto młodzieniec liczy na wysoką nagrodę. Rooster Cogburn i La Boeuf ruszają do Meksyku w pogoń za zbiegiem. Mattie postanawia im towarzyszyć. Rewolwerowcy organizują zasadzkę na bandę Neda, do której przyłączył się Tom. Zaskoczonym bandytom udaje się jednak wymknąć i wziąć Mattie jako zakładniczkę. 03:55 TAŚMY KULTURY - STRZĘPY PAMIĘCI Artystyczne/estradowe (widowisko), 11 min, Polska, 2018 Pamięć jest zawodna i selektywna. Czasem pamiętamy tylko strzępy telewizji sprzed lat. A co jeśli te strzępy to jedwabne i złote nici tkające dywan naszych wspomnień. 04:15 SCENA ALTERNATYWNA - KASAI Magazyn, 20 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Kasai Katarzyna Piszek współpracująca na co dzień z innymi artystami, m.in. Brodką i Arturem Rojkiem otwiera nowy rozdział. Działając pod pseudonimem Kasai, nagrała płytę pt. "Equals". Artystka od 2008 roku prowadzi czynną działalność koncertową i studyjną. Pisała piosenki dla takich artystów jak Edyta Górniak, Natalia Kukulska i Patrycja Markowska. Współpracowała m.in. z Anią Dąbrowską, Bogdanem Kondrackim, Karoliną Kozak, Noviką, Andrzejem Smolikiem. Na Scenie Alternatywnej zaprezentowała utwory ze swojej najnowszej płyty.