TVP Historia Poniedziałek, 06.05.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 6 MAJA. ODC. 554 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1791 - Luwr stał się muzeum; 1840 - pierwszy znaczek pocztowy; 1945 - oświadczenie TASS o uwięzieniu szesnastu przywódców Polski Podziemnej; 1958 - "Wielki Skok" Mao Tse Tunga; 07:45 DŁUGI WEEKEND Film obyczajowy, 71 min, Polska 2004 Reżyseria: Robert Gliński Scenariusz: Jarosław Sokół Zdjęcia: Zbigniew Wichłacz Aktorzy: Krzysztof Globisz, Joanna Żółkowska, Leszek Piskorz, Bogusław Kierc, Maciej Damięcki, Sławomir Orzechowski, Adam Biedrzycki, Tamara Arciuch i inni W telewizyjnej "Randce w ciemno" prowadzonej przez Tomasza Kammela uczestnik w średnim wieku, Bogdan Lewicki, trochę nieśmiały i stremowany, wybiera kandydatkę numer trzy - Martę. Chociaż prowadzący program stara się rozluźnić atmosferę, bohaterowie wieczoru są sztywni i spięci, a w szególności kobieta, jakby znalazła się w programie wskutek jakiejś fatalnej pomyłki. Para wygrywa długi weekend majowy w pięciogwiazdkowym hotelu nad jeziorem w Wodzimyślu. Od samego początku "Randka..." nie klei się, wydaje się, że uczestników więcej dzieli niż łączy, zupełnie do siebie nie pasują. Obydwoje są samotni, marzą o uczuciu, stabilizacji, kimś bliskim, ale ich wyobrażenia o idealnym partnerze bardzo się różnią. Kobieta jest kierowniczką biblioteki w podwarszawskim Wawrze. Była działaczka opozycji miała narzeczonego, który zginął w stanie wojennym. Potrącił go samochodem jakiś wojskowy. Bardzo przeżyła śmierć ukochanego, stała się zgorzkniała i zła na cały świat. Kiedy dowiaduje się, że jej weekendowy partner jest zawodowym wojskowym, z góry odrzuca go: zawsze pogardzała takimi ludźmi. Do rozdźwięków i konfliktów dochodzi także na miejscu w hotelu. Marta jest oburzona, kiedy dowiaduje się, że mają z Bogdanem dzielić hotelowy pokój. Jej stanowcze argumenty jednak zwyciężają, udaje się wynegocjować apartament prezydencki. Tymczasem okazuje się, że w tym samym hotelu majowy weekend spędza także legendarny bard lat 80. , opozycyjny poeta Jan Tomaszek. Szanse Bogdana na zdobycie serca Marty praktycznie maleją do zera. Zafascynowana Tomaszkiem i jego twórczością kobieta ugania się za poetą, adoruje go, narzuca mu swoje towarzystwo. Korzystając z niepowtarzalnej okazji, postanawia zorganizować, dla uczczenia święta 3 Maja, wieczór poezji śpiewanej. Bogdan nie pozostaje dłużny i zaczyna się przygotowywać, ku wielkiemu oburzeniu Marty, do świętowania 1 Maja. Na ten dzień przygotowuje zabawę, której główną atrakcją ma być karaoke. Hotelowi goście dzielą się na dwa obozy - tych od 1 Maja i 3 Maja. Pogłębia się konflikt między Marta a Bogdanem. Wprawdzie na zakończenie majowego weekendu oboje wymieniają numery telefonów, ale wydaje się że ich dalsza znajomość jest niemożliwa. Lecz w życiu nigdy nic nie wiadomo... 09:30 HISTORIA POLSKI - DZIECI KWATERY Ł Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2013 Reżyseria: Arkadiusz Gołębiewski Scenariusz: Arkadiusz Gołębiewski Przejmujący film dokumentalny "Dzieci kwatery Ł" w reżyserii Arkadiusza Gołębiewskiego przedstawia prace ekshumacyjne na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim, pilnie śledzone przez rodziny Żołnierzy Wyklętych i historyków. Dokument opowiada o tragicznych losach rodzin żołnierzy podziemia niepodległościowego bądź opozycji antykomunistycznej, którzy zostali zamordowani w więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie w latach 1948 - 56. Punktem wyjścia są prace ekshumacyjne ofiar terroru komunistycznego na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim w kwaterze Ł. To miejsce wyjątkowe, przez lata symboliczne, a od 2013 r. przywracające nadzieję rodzinom na odnalezienie szczątków swoich bliskich. Maria Leśnikowska, jedna z bohaterek filmu "Kwatera Ł" również w reżyserii Arkadiusza Gołębiewskiego, mówi, że to miejsce przez lata wyklęte, a dzisiaj święte. Dokument ten stanowi kontynuację "Kwatery Ł", opowiada bowiem historię rodzin Żołnierzy Wyklętych, które poszukując miejsca spoczynku swoich ojców, mężów i dziadków, towarzyszą dr. hab. Krzysztofowi Szwagrzykowi i jego zespołowi podczas kolejnych etapów prac ekshumacyjnych na powązkowskiej Łączce. Widz śledzi m.in. poruszającą historię dwóch braci - synów ppłk. Antoniego Olechnowicza, ostatniego komendanta wileńskiego okręgu AK, zamordowanego w 1951 r. - którzy pozbawieni ojca, a przez kilka lat także matki, żyli w cieniu śmierci. 10:35 SENSACJE XX WIEKU - RAJD NA ST. NAZAIRE CZ 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1994 Reżyseria: Arek Bieńkowski Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Muzyka: Dariusz Żebrowski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Odcinek poświęcony brytyjskiemu atakowi na niemiecką bazę morską we francuskim porcie Saint - Nazaire podczas II wojny światowej. Akcja została przeprowadzona w nocy 28 marca 1942 roku połączonymi siłami Royal Navy i komandosów British Army. 11:10 LODOWA PLANETA - CZ 3. LATO (FROZEN PLANET 3 SUMMER) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2011 Kolejna seria z cyklu przyrodniczych filmów BBC, która na długo pozostają w pamięci widza. Tym razem filmowcy wyruszają w fascynującą podróż do miejsc, w których zawsze panuje temperatura poniżej zera. Zapierające dech w piersiach krajobrazy i wspaniała narracja sir Davida Attenborough to dodatkowe atuty filmu. Sześcioodcinkowa seria pokazuje krainy, które wkrótce zupełnie zmienią swój charakter. Nie ma już odwrotu od tego, by Arktyka i Antarktyda upodobniły się do innych miejsc na ziemi, bo globalne ocieplenie stało się faktem. Filmowcy w swej pracy wykorzystali najnowsze zdobycze technologii. Schodzą pod lód, zbliżają się do polarnych niedźwiedzi, penetrują góry lodowe, podpatrują pingwiny. Obserwują życie, które toczy się tam wbrew wszystkim przeciwnościom. 12:25 CZAS HONORU - ODC. 35 "OPERACJA GENERAŁ" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2010 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka, Michał Rogalski Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maciej Zakościelny Ranny Rainer dochodzi do siebie w szpitalu. Odwiedza go Halbe - przynosi mu cygara, jak wcześniej Kellerowi. Tannenberg wykorzystuje sytuację i przejmuje obowiązki Rainera. Helena nawiązuje kontakt z chłopcem. Dowiaduje się, że ma na imię Adam. Zostają rozdzieleni w czasie ulicznej łapanki. Chłopiec nie wraca do mieszkania. Inżynier Garstecki znajduje w radiostacji mikrofilm. Dowódca za pośrednictwem Janka umawia się z Sowietami. Zgadza się wymienić radiostację, jednak nie na broń, ale na gen. Radziszewskiego, który jest w rękach NKWD. Celina mówi Krzysztofowi, że nie wyjdzie za niego. Wściekły Krzysztof napada na Michała. Zdesperowany, chce go zabić. Bronek dowiaduje się od Dowódcy, że jego ojciec wyszedł z Pawiaka dzięki łapówce. Za namową Dowódcy, odnawia z nim kontakt. Przekazuje mu list z propozycją spotkania. Woyciechowski obiecuje pomóc Bronkowi w znalezieniu mieszkania dla Wandy. Lena coraz bardziej boi się Mongoła. Widząc go na ulicy, mdleje ze strachu. Romek chce ratować siostrę. Daje jej fiolkę z zakażonymi tyfusem wszami. Lena wsuwa ją do kieszeni płaszcza Mongoła. Tadeusz pomaga Bronkowi w przeprowadzce Wandy i Niny. Nina robi im zdjęcia, które przekazuje Rainerowi. Inga widzi Halbego z Tadeuszem. Dochodzi do zrzutu spadochronowego z gen. Radziszewskim. Tadeusz zgłasza się, że po wymianie odwiezie go do lokalu. Janek jest przetrzymywany przez Sowietów. Pilnuje go Staszek. Do mieszkania wpadają Niemcy. Staszkowi i Jankowi udaje się uciec. 13:20 WIELKI BIEG Dramat, 99 min, Polska 1981 Reżyseria: Jerzy Domaradzki Scenariusz: Feliks Falk Zdjęcia: Ryszard Lenczewski Muzyka: Jerzy Matula Aktorzy: Tadeusz Bradecki, Jarosław Kopaczewski, Leon Niemczyk, Krzysztof Pieczyński, Tadeusz Chudecki, Tomasz Dedek, Cezary Harasimowicz, Ryszard Jabloński, Edward Żentara, Piotr Dejmek, Magdalena Jarosz, Ryszard Kotys, Jan Jurewicz Słynny film Jerzego Domaradzkiego aż sześć lat czekał na swoją kinową premierę, która odbyła się dopiero w grudniu 1987 r. Środowiskowi złośliwcy właśnie tym tłumaczyli przyznanie mu nagrody na XI FPFF w Gdańsku: miała to być rekompensata za długie "leżakowanie". Większość krytyków uznała jednak "Wielki bieg" za jeden z najważniejszych - obok "Matki Królów" - polskich filmów należących do tzw. nurtu rozliczeniowego. Znakomity scenariusz Feliksa Falka sytuuje akcję "Wielkiego biegu" w 1952 roku podczas "Biegu Pokoju" - jednej z tak charakterystycznych dla tamtej epoki imprez masowych. Przez kilka dni biorą w niej udział wyróżniający się zetempowcy z całego kraju. Bohaterowie mają po 17 - 20 lat, są pełni zapału, ambitni, każdy z nich myśli o zwycięstwie, choć różne są powody, dla których chcą wygrać. Jeden z nich, Radek, chłopak z Nowej Huty, marzy o motocyklu "Jawa" - głównej nagrodzie zawodów. Inny - Stefan Budny - wierzy, że zwycięstwo da mu szansę dotarcia do zasiadającego na trybunie prezydenta Bieruta i wręczenia mu petycji w sprawie ojca, skądinąd starego komunisty, oskarżonego niesłusznie w procesie politycznym. Nad przebiegiem imprezy czuwają jednak działacze, dla których ważne jest tylko to, by wszystko poszło po ich myśli, by żaden incydent nie przyćmił kolejnego sukcesu propagandowego. O zamiarach Stefana dowiadują się oni już w trakcie zawodów i postanawiają nie dopuścić do jego zwycięstwa. Tymczasem na kilometr przed metą na czele grupy biegaczy znajdują się dwaj zawodnicy - właśnie Radek i Stefan. 15:15 WIELKIE WIDOWISKA NATURY. - CZ. 5. WIELKA WODA (NATURE’S GREAT EVENTS. THE GREAT FLOOD.) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania 2009 Narracja: David Attenborough Zdjęcia: Martyn Colbeck Muzyka: Ben Salisbury Areną jednego z najbardziej niezwykłych widowisk natury są pustynne obszary Kotliny Kalahari, leżącej w południowej Afryce. Raz do roku ta wydawałoby się wysuszona do cna przez słońce równina zmienia się w prawdziwą ziemię obiecaną dla milionów zwierząt. Dzieje się to za sprawą wylewu rzeki Okawango. Zanim to wszakże nastąpi, rozciągająca się na przestrzeni sześciuset kilometrów kwadratowych kotlina stanowi jedno z najsuchszych miejsc na naszej planecie. Pomimo tego zamieszkuje ją wiele stad roślinożernych ssaków. Prowadzą wędrowny tryb życia. W poszukiwaniu żywności przemierzają nieraz ogromne odległości. Najlepiej radzą sobie słonie. Każdej grupie tych zwierząt przewodzi doświadczona samica. Ona najlepiej wie, jak rozłożyć siły i gdzie szukać pokarmu, a zwłaszcza wody, gdyż słonie muszą uzupełniać jej zapas przynajmniej raz na trzy dni. Na szczęście już niedługo nie będzie z tym problemu. Tysiące kilometrów na północ stąd, na wyżynach Angoli gromadzą się chmury, z których niebawem zaczną padać ulewne deszcze. Zgromadzona w ten sposób woda nie spływa ku morzu, lecz na południe. Dociera w sam środek Kotliny Kalahari, wypełniając zbliżoną do kształtu dłoni nieckę o nazwie Okawango. Najpierw nawadniają się bagna, leżące w jej delcie. Tutejsza ziemia, gęsto porośnięta ciborą papirusową wchłania wodę niczym gąbka. Trwa to nieraz całe miesiące. Dopiero kiedy bagna są wystarczająco mokre, woda może popłynąć dalej, rozlewając się do pozostałej części niecki. Początkowo wypełnia koryta, pozostawiając po obu stronach suche brzegi. Po drodze wpada do pustych zagłębień, tworząc bajorka, do których chętnie zlatują się ptaki, zwłaszcza prowadzące wędrowny tryb życia wikłacze czerwonodziobe. Wkrótce gromadnie przybywają inne zwierzęta: hipopotamy, zebry, słonie, bawoły oraz lwy, bardzo chętnie polujące na bawolątka i słoniątka. Tymczasem wody ciągle przybywa. Miliony litrów wylewają się z koryta rzeki. Wysuszona do niedawna kraina powoli przeobraża się w zielone, tętniące mnóstwem form życia, eldorado Natury. Nad brzegami wód znikąd pojawiają się dziesiątki tysięcy ważek, by odbyć tu swe rytuały godowe i dać życie młodym. W ciągu zaledwie kilku dni na wielkich obszarach zakwitają lilie. Kwiaty dostarczają pyłku dla rojów pszczół i schronienia dla rzekotek. Pawiany czakma, choć niechętnie moczą łapy, nie są w stanie odmówić sobie uczty z soczystych kwiatów i mięsistych ślimaków. Muszą jednak uważać, by same nie stały się łakomym kąskiem dla krokodyli. Wraz z podnoszącym się poziomem wody w krainie Okawango powstają tysiące wolnych od drapieżników wysepek, wokół których pływają liczne ryby. Trudno o lepsze miejsca dla ptaków na wychowywanie swoich piskląt. Rzeka Okawango nie wpływa do jeziora ani morza. Kończy swój bieg w rozległej bagiennej delcie. Jej wody, dające życie milionom zwierząt, niedługo wyparują w bezchmurny przestwór afrykańskiego nieba, by za kilka miesięcy wrócić na ziemię w postaci deszczu i znów stać się częścią niezwykłego widowiska natury w Kotlinie Kalahari. 16:10 SPÓR O HISTORIĘ - JAŁTA 1945 Dysk./wywiad/debata, 31 min, Polska, 2016 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Marek Zakrocki (prowadzący), Wojciech Roszkowski, Marek Kornat, Wojciech Materski 4 lutego 1945 r. w Jałcie na Krymie spotkali się szefowie rządów tzw. Wielkiej Trójki: Związku Radzieckiego, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Decyzje podjęte tam przez Józefa Stalina, Winstona Churchilla i Franklina Roosevelta zdecydowały o przyszłym porządku politycznym na świecie. Jedną z najważniejszych kwestii dyskutowanych na konferencji był powojenny los Polski. O jej przyszłości zdecydowano bez niej. Dotychczasowi sojusznicy oddali Polskę i Europę Środkową Stalinowi. Jałta stała się symbolem wiarołomstwa i podziału Europy. Zakończona 11 lutego 1945 roku konferencja jałtańska potwierdziła, że Związek Sowiecki stał się hegemonem w Europie Środkowowschodniej i światowym mocarstwem. Stalin lubił powtarzać, że tam gdzie żołnierz Armii Czerwonej postawił stopę, tam sięga jego władza. Po Jałcie miał pewność, że tę zasadę zaakceptowały Wielka Brytania i Stany Zjednoczone. Józef Stalin, sojusznik Hitlera nie stracił nic z tego, co uzyskał na mocy paktu Ribbentrop - Mołotow. Zyskał dodatkową strefę wpływów sięgającą tysiąc kilometrów na Zachód. Porządek zapanował w Europie. 16:45 HISTORIA POLSKI - SPRAWA PYJASA. TYPOWE UTONIĘCIE Reportaż, 24 min, Polska, 1997 Audycja poświęcona powodom umorzenia śledztwa w sprawie śmierci w 1977 roku krakowskiego studenta Stanisława Pyjasa oraz niewyjaśnionym okolicznościom śmierci Stanisława Pietraszki, kolegi Pyjasa, który jako ostatni widział go żywego. Wykorzystano fragmenty reportaży: "Sprawa Pyjasa" i "Typowe utonięcie A. D. 1977". 17:20 TAJNE TAŚMY SB Film dokumentalny, 34 min, Polska, 2002 Reżyseria: Piotr Morawski Scenariusz: Piotr Morawski i Janusz Weychert Zdjęcia: Andrzej Adamczak W roku 2001 odnaleziono w archiwach Urzędu Ochrony Państwa zakurzone pudełka z taśmami filmowymi. Okazało się, że są to pozostałości dużego archiwum filmowego z okresu PRL - u, które zostało zniszczone w latach 80. Po przejrzeniu tych odnalezionych materiałów realizatorzy postanowili zrobić o nich film, zapraszając do udziału w nim byłych pracowników zespołu filmowego, który w okresie PRL - u realizował te materiały. Do ich komentowania zaproszony został także były wyższy oficer SB, odpowiedzialny za inwigilację Jacka Kuronia. Wśród odnalezionych taśm dominowały materiały operacyjne realizowane na zlecenie SB. Kamery uwieczniły najważniejsze osoby związane z ruchem opozycyjnym w PRL. Widzimy działaczy Komitetu Obrony Robotników; są to Jacek Kuroń, Adam Michnik, Antoni Pajdak, Anka Kowalska, Jan Józef Lipski, Halina Mikołajska, Leszek Kołakowski. Zapisany został także dramatyczny protest Ryszarda Siwca. W czasie dożynek w 1968 roku dokonał on aktu samospalenia w proteście przeciwko interwencji wojskowej w Czechosłowacji. 19:05 WYŚCIG W PRZESTWORZACH - CZ. 1/4 (SPACE RACE) Dokument fabularyzowany, 50 min, 4 odc. , Wielka Brytania 2005 Scenariusz i reżyseria: Christopher Spencer Aktorzy: Richard Dillane, Steve Nicolson, Rawił Isjanow, Chris Robson, Tim Woodard, Stuart Bunce, Mark Dexter, Michaił Gorewoj i inni Zrealizowana przez brytyjską telewizję BBC sensacyjna opowieść o dwóch wybitnych inżynierach konstruktorach: charyzmatycznym Niemcu, Wernerze von Braunie, byłym majorze SS pracującym po wojnie dla Amerykanów, i genialnym Rosjaninie Siergieju Koroljowie, byłym więźniu gułagu. Ci dwaj mężczyźni pod koniec II wojny światowej i w okresie tzw. zimnej wojny, znajdując się po przeciwnych stronach barykady, usiłują skonstruować jak najpotężniejszą rakietę. Ich marzeniem nie jest kontynuacja konfliktu zbrojnego, lecz podbój kosmosu. W tej bezwzględnej walce ścierają się polityczne ambicje obu mocarstw USA i ZSRR, dochodzi też do brutalnej rywalizacji między oboma naukowcami. Kiedy pod koniec wojny było już jasne, że Niemcy ją przegrają, Hitler podjął ostatnią próbę odwrócenia biegu historii i wydał rozkaz wypróbowania nowej, tajnej broni - rakiet V2. Alianci szybko zdali sobie sprawę, że muszą znaleźć ich odpowiednik. Amerykanie wiedzieli dodatkowo, że połączenie V2 z ich bombą atomową dałoby im do rąk najbardziej przerażającą broń. Sprawa była tym pilniejsza, że poszukiwania rakiety V2 rozpoczęli też Rosjanie. Jedni i drudzy chcieli jak najszybciej dotrzeć do ośrodka badawczego w Peenemunde na wyspie Uznam, gdzie pracował zespół niemieckich konstruktorów pod kierunkiem Wernera von Brauna, twórcy V2. Na wieść o zbliżających się oddziałach radzieckich Von Braun zarządził natychmiastową ewakuację ośrodka badawczego na południe kraju, w pobliże miejsca, gdzie w podziemnej fabryce produkowano te rakiety. Von Braun nie był fanatycznym hitlerowcem. Jego projekty rakiet dalekiego zasięgu i kapsuł załogowych stanowiły przede wszystkim urzeczywistnienie marzeń o podboju kosmosu. W tym celu został on członkiem amatorskiej grupy badawczej. Naziści szybko jednak odkryli jego geniusz. Chcąc zapewnić przyszłość swoim badaniom, Von Braun wstąpił do partii faszystowskiej i przyjął stopień majora SS. W marcu 1945 r. Rosjanie docierają na przedmieścia Berlina, ale ciągle nie udaje im się schwytać Von Brauna, ani zdobyć żadnej z rakiet V2. Gen. Lew Gajdukow i płk Iwan Sierow traktują to jako osobistą porażkę. O pomoc zwracają się do Walentina Głuszko, czołowego radzieckiego specjalisty w dziedzinie silników rakietowych. Głuszko ma pokierować grupą specjalistów do rozszyfrowania tajemnicy V2, dobrać sobie współpracowników. Sugeruje, że w tej grupie powinien znaleźć się Siergiej Koroliow, którego wiedza techniczna dorównuje wiedzy Von Brauna. Ale Koroliow od 6 lat przebywa w obozie pracy zesłany tam na podstawie fałszywych oskarżeń samego Głuszki, zmuszonego groźbami i szantażem do "wydania" kolegi. Teraz jego umiejętności są jednak potrzebne Stalinowi, więc Koroljow wraca z gułagu do Moskwy. Tymczasem Von Braun i jego współpracownicy po raz kolejny muszą się ewakuować, tym razem przed nadciągającymi oddziałami amerykańskimi, które odkrywają podziemną fabrykę, gdzie robotnicy z obozów pracy produkują V2. Amerykanie są wstrząśnięci widokiem ponad 6 tys. niepogrzebanych ciał tych, którzy nie przetrzymali morderczych warunków. Ale czas nagli: likwidują więc fabrykę, wywożąc stamtąd wszystko, co mogłoby zainteresować Rosjan. Gdy radio podaje informację o śmierci Hitlera, Von Braun dochodzi do wniosku, że dalsze ukrywanie się nie ma sensu. Oddaje się w ręce Amerykanów, licząc, że ci umożliwią mu kontynuację jego badań. Nie myli się. On i ponad setka jego współpracowników oraz dokumentacja produkcji V2 trafiają za ocean. Z kolei Rosjanie wywożą schwytanych pozostałych specjalistów z zespołu Von Brauna i znalezione części rakiet V2 w głąb ZSRR. Koroljow szybko jednak uświadamia sobie, że zamiast kopiować V2 musi stworzyć własną rakietę. W razie niepowodzenia wróci do gułagu. 20:10 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - TALLEYRAND. DYPLOMATA BEZ SKRUPUŁÓW (TALLEYRAND) Film dokumentalny, 94 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Talleyrand był człowiekiem o wielu obliczach: biskupem, najbliższym współpracownikiem Napoleona Bonaparte, ministrem spraw zagranicznych, ambasadorem, który wyniósł na tron Burbonów. Przetrwał 70 lat politycznych zawirowań. Jedno, co mu trzeba oddać, to jego miłość do Francji, której interesu zawsze bronił. Bronił też pewnego stylu życia. Otoczony pięknymi kobietami w swoim pałacu w Valenncay wydawał królewskie przyjęcia przygotowane przez wielkiego szefa kuchni Careme’a. Spędzał czas naprzemiennie bogacąc się i rujnując. Niekiedy budził się milionerem, po czym, wszystko przegrywał w wista. Jeśli jakieś jedno słowo może scharakteryzować Talleyranda, to jest nim gracz. Grał życiem, grał w politykę, grał o władzę i z rządami. Był dyplomatą i biznesmenem, ale przede wszystkim człowiekiem czerpiącym radość z życia. 22:40 MARZYCIELE - CHŁOPAK Z SOSNOWCA Dysk./wywiad/debata, 20 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Jan Kiepura (1902 - 1966) po raz pierwszy zaśpiewał publicznie w swoim rodzinnym Sosnowcu w 1923 roku. Rok później występował już w Operze Warszawskiej. Od 1926 roku śpiewał w Wiedniu, Berlinie, Londynie i innych stolicach europejskich, a także w Metropolitan Opera House i na Broadwayu w Nowym Jorku. Jan Kiepura wspominał, że przełom w jego karierze nastąpił, gdy zaśpiewał na rynku w Krakowie pod pomnikiem Mickiewicza: "Wokół mnie zebrał się tłum. Odczuwałem wtedy potrzebę śpiewania dla nich. Zrozumiałem wówczas, że mój głos nie jest już moją własnością, lecz należy do nich. Tak zaczęła się moja legenda". 00:10 KRÓLIK PO BERLIŃSKU Film dokumentalny, 52 min, Polska 2009 Scenariusz i reżyseria: Bartek Konopka Zdjęcia: Piotr Rosołowski Opowieść o królikach żyjących w sąsiedztwie muru berlińskiego, mimowolnych świadkach burzliwej, powojennej historii miasta i dzielącego go muru. Prowadzona zza kadru, pełna absurdalnego humoru narracja o codziennym bytowaniu królików przeradza się niepostrzeżenie w opowieść o ludziach, mieszkańcach nie tylko Berlina Wschodniego, ale i całej NRD, poddanych wbrew woli, społecznemu i politycznemu eksperymentowi, odciętych dosłownie i w przenośni murem od reszty świata. Dziwnym trafem, historia tamtejszych królików stanowi wierne odbicie historii ludzi. Przed wojną Plac Poczdamski był tętniącym życiem fragmentem Berlina. Po wojnie zamienił się w dziką łąkę, na której wkrótce zaczęły powstawać ogródki działkowe. W poszukiwaniu pożywienia ściągały tam dzikie króliki z całego miasta. Ale pewnego dnia na łące pojawili się żołnierze, którzy poprowadzili przez środek zasieki z drutu kolczastego, by niebawem zastąpić je wysokim, ceglanym murem zwieńczonym opaskami z drutu. Ludzie stawali po obu stronach muru na różnych skrzynkach i stołkach, zaglądali na drugą stronę, machali do siebie, wysyłali sygnały świetlne, wypatrywali się przez lornetki, ustawiali transparenty, coś wykrzykiwali. Króliki nie rozumiały z tego nic, mogły się tylko przyglądać. Krzyki płoszyły je, choć z czasem zwierzęta zaczęły się do nich przyzwyczajać. Jednak ludzie zachowywali się coraz dziwniej. Niektórzy próbowali przeskoczyć mur, potem szybko przebiec szeroki pas ziemi i przedrzeć się przez zaporę z drutu kolczastego. Czasami im się to udawało, więc niebawem zamiast drutów pojawił się drugi mur. Pomiędzy murami ciągnął się pas ziemi niczyjej. Teraz już ucieczka była dużo trudniejsza, zwłaszcza że wzdłuż muru krążyli uzbrojeni żołnierze z psami i wyłapywali desperatów. Niekiedy do nich strzelali, mimo że każdy strzał wymagał udokumentowania w raporcie. Do królików, które też znalazły się między murami, nie strzelano, widać nie zasługiwały na raporty, ale stały się więźniami. Nawet jeśli biegły długo wzdłuż muru, nie mogły opuścić swojego terytorium, a jedynie wrócić w to samo miejsce. Królicze więzienie zaczęło jednak zwierzakom odpowiadać: nikt tam na nie nie polował, nic nie zakłócało ich spokoju, a sporadyczne strzelanie do uciekinierów dawało się jakoś znieść. Króliki mogły nawet dojść do wniosku, że wzniesiono mur i wystawiono straże po to, żeby je chronić. Ludzie z całego świata przyjeżdżali, żeby zobaczyć ten jedyny w swoim rodzaju króliczy rezerwat, fotografowali zwierzaki, uwieczniali ich wizerunki na murze. Króliki rozmnażały się więc na potęgę, żeby nie zawieść widowni. Z czasem jednak brak zewnętrznych zagrożeń zaczął obracać się przeciwko nim: straciły zainteresowanie otoczeniem, popadły w bierność i apatię. Kiedy na czele kraju stanął Erich Honecker, miłośnik zwierząt, postanowił udowodnić, że rezerwat jest idealnym miejscem do życia. Brał pożyczki z Zachodu na wysiew trawy, nad pasem ziemi rozbłysły latarnie, żeby nikt nie plątał się tam po ciemku, a szczeliny w murze starannie zamurowano, aby króliki nie zaraziły się przywleczonymi z zewnątrz chorobami. Coraz więcej psów pilnowało też króliczego bezpieczeństwa. Mimo to wciąż były króliki, które próbowały wydostać się na wolność, budując podkopy pod murem. Aż nagle w murze pojawiły się dziury i możliwe stało się opuszczanie rezerwatu. Króliki wreszcie mogły zobaczyć prawdziwy świat, przekonać się, że trawa na zewnątrz jest bujniejsza, spróbować nawet chrupiącej sałaty. Sam rezerwat postanowiono zlikwidować, strażnicy zniknęli. Dziś króliki żyją na zwykłych podwórkach i w parkach, muszą rywalizować o jedzenie z innymi zwierzętami. Po spokojnym życiu między murami trudno im było odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Najłatwiej przystosowały się młode osobniki. Stare czasami jeszcze tęsknią za rezerwatem. "Królik po berlińsku" znalazł się wśród ośmiu filmów dokumentalnych kandydujących do Oscara 2009 w kategorii najlepszy dokument długometrażowy. Z tej listy trzy uzyskają oficjalną nominację do tej najbardziej prestiżowej nagrody. Za swój film Bartek Konopka dostał już m. in. Złotego Lajkonika na 49. Krakowskim Festiwalu Filmowym i nagrodę na festiwalu Hotdoc w Toronto. 01:10 SENSACJE XX WIEKU - DIEPPE Kameralne i studyjne (widowisko), 28 min, Polska, 1989 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Tematem odcinka jest desant przeprowadzony przez aliantów 19 sierpnia 1942 roku na francuskim wybrzeżu w rejonie portowego miasta Dieppe. 01:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DESANT Magazyn, 28 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Jerzy Dłużkowski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Rola wojsk desantowych podczas walk w II wojnie światowej. Program ilustrowany fragmentami filmów archiwalnych z frontów II wojny światowej.