TVP Kultura Środa, 08.05.2019 08:35 ESTERHAZY (ESTERHAZY) Film animowany, 23 min, Polska/Niemcy, 2009 Reżyseria: Izabela Plucińska Scenariusz: Izabela Plucińska, Anna Jadowska Zdjęcia: Izabela Plucińska, Bernatette Paassen Muzyka: Max Knoth Wykonawcy: Maria Peszek, Wiktor Zborowski, Maciej Stuhr, Piotr Dzięcielski, Bogdan Łazuka, Robert Więckiewicz, Roma Gąsiorowska, Borys Szyc, Krzysztof Kowalewski, Zbigniew Zamachowski, Jolanta Fraszyńska, Mateusz Grabowski, Dominik Bąk, Hanna Piaseczna, Anna Kutkowska Projekt jest adaptacją znanej w Niemczech książki dla dzieci pt. "Esterhazy" autorstwa Irene Dische oraz Hanza Magnusa Ernensbergera. Pod przygodami malutkiego, krótkowzrocznego królika z wiedeńskiego rodu Esterhazy, który z pokolenia na pokolenia staje się coraz mniejszy, ma odnaleźć wielką żonę oraz króliczy raj (zieloną trawę między wschodnią i zachodnią częścią pilnie strzeżonego muru berlińskiego), ukryty jest dramat podzielonej Europy i poszukiwanie wolności. Historia dla dzieci naznaczona jest piętnem historii prawdziwej (króliczy raj pomiędzy częścią wschodnią, a zachodnią muru berlińskiego na prawdę istniał). 09:10 WIELKI TYDZIEŃ Film wojenny, 92 min, Polska, 1995 Autor: Jerzy Andrzejewski Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Andrzej Wajda Zdjęcia: Wit Dąbal Aktorzy: Wojciech Malajkat, Magdalena Warzecha, Bożena Dykiel, Beata Fudalej, Jakub Przebindowski, Cezary Pazura, Wojciech Pszoniak, Agnieszka Kotulanka, Kryzsztof Stroiński, Radosław Pazura, Artur Barciś, Maria Seweryn Opowiadanie "Wielki Tydzień" ukazało się drukiem w 1945 r. w pierwszej powojennej książce Jerzego Andrzejewskiego - tomie opowiadań "Noc". Pisane na gorąco, wiosną 1943 r. , pod wrażeniem tragicznego powstania Żydów w getcie warszawskim, zostało jednak w 1945 r. , pod wpływem wydarzeń antysemickich na południu Polski, zasadniczo zmienione. Kameralny dramat psychologiczny, opowieść o człowieku, który przeżywa konflikt moralny między poczuciem obowiązku ratowania Żydów, a osobistą urazą do pewnej żydowskiej dziewczyny, zamienił się po wojnie w dramat postaw moralnych społeczeństwa polskiego w obliczu holocaustu. Sytuacje skrajnego zagrożenia ujawniły całą skalę zachowań ludzi: od bezinteresownej pomocy po zwykłą podłość i bezduszne okrucieństwo. Pierwsza wersja tekstu zaginęła i za podstawę scenariusza Andrzej Wajda przyjął tę z 1945 r. , nie próbując odtwarzać pierwowzoru. O ekranizacji "Wielkiego Tygodnia" Wajda myślał już od dawna. Pierwszy scenariusz napisali dla niego w 1968 r. Andrzej Żuławski i Jerzy Andrzejewski. Ale ponieważ Żydzi byli tematem tabu dla ówczesnego polskiego kina, scenariusz nie miał szans na realizację i Wajda sprzedał prawa do "Wielkiego Tygodnia" kinematografii niemieckiej. O jego adaptacji myśleli później także Andrzej Żuławski, Agnieszka Holland i paru reżyserów niemieckich. Dopiero w 1995 r. udało się Wajdzie zrealizować swój zamiar. Bohaterowie "Wielkiego Tygodnia" to Irena Lilien i Jan Malecki. Malecki ma w sobie wiele cech samego Andrzejewskiego, w postaci Ireny znajomi i przyjaciele pisarza rozpoznawali jego przyjaciółkę Wandę Wertenstein, choć sam autor twierdził, że prototypem Lilienówny była Janina Askenazy, córka historyka Szymona Askenazego. Przed wojną Irena Lilien nie czuła się Żydówką. Bogata rodzina profesora Juliusza Liliena była zasymilowana i prowadziła życie, w którym rasa nie odgrywała żadnej roli. Nawet w czasie wojny Lilienowie nie poszli do getta, nie nosili gwiazdy Dawida. Dopiero nasilające się w 1942 r. zagrożenie aresztowaniem zmusza ich do ukrywania się. Szybko jednak się przekonują, że z licznego grona przyjaciół nikt nie chce lub nie może im pomóc. Zdesperowany profesor wybiera śmierć. W córce wola życia jest silniejsza. Na tydzień przed Wielkanocą 1943 r. , gdy w getcie warszawskim trwa właśnie powstanie, Irena ukrywa się u byłego asystenta jej ojca. Aresztowana tam przez dwóch agentów gestapo przekupuje ich i zostaje wypuszczona na wolność. Samotnie błąka się po ulicach Warszawy. Na placu Krasińskich przypadkowo spotyka Jana Maleckiego, narzeczonego sprzed lat. Malecki postanawia zabrać ją do siebie do domu na Bielanach, gdzie czeka na niego żona Anna w zaawansowanej ciąży. Od chwili spotkania z Ireną odczuwa niepokój. Jego zaproszenie nie jest zupełnie szczere, ale wstydzi się już wycofać. Anna bez wahania przyjmuje Irenę pod swój dach. Pobyt Żydówki w mieszkaniu Maleckich niepokoi jednak ich sąsiadkę, Piotrowską. W dodatku mąż Piotrowskiej wyraźnie interesuje się ładną i młodą dziewczyną. Ze strachu i nienawiści jego żona donosi właścicielowi domu o ukrywaniu Żydówki. 11:00 SŁAWA I CHWAŁA - ODC. 3 WOJENKA Serial historyczno-obyczajowy, 55 min, Polska, 1998 Autor: Jarosław Iwaszkiewicz Reżyseria: Kazimierz Kutz Scenariusz: Krzysztof Teodor Toeplitz Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Joanna Szczepkowska, Michał Żebrowski, Adolf Grabowski Piotr, Mariusz Bonaszewski, Leszek Teleszyński, Artur Dziurman, Zbigniew Bielski, Piotr Adamczyk, Stanisław Górka, Agnieszka Warchulska, Leszek Zduń, Grażyna Trela Józio Royski i Janusz Myszyński dołączają do III Korpusu Armii Polskiej w Winnicy. Uczestniczą w licznych przemarszach i potyczkach. Niebawem ich formacja zostaje rozbrojona przez Austriaków. Spotkany przypadkowo Spychała wysyła Józia i Janusza do Kijowa. W pociągu młodzi żołnierze poznają malarza Antoniewskiego, dzięki któremu zawierają liczne znajomości w kijowskim środowisku teatralnym. Józio nawiązuje nawet romans z aktorką Wyczerówną. Beztroskie życie szybko się jednak kończy. Młodzieńcy wyruszają do oddziałów generała Hallera. Przyjeżdżają 11 maja 1918 roku, w dzień bitwy pod Kaniowem. Zabłąkana kula śmiertelnie rani Józia. Tymczasem jego młodszy brat Walerek stacjonuje z wojskiem w Odessie. Wpada w towarzystwo umundurowanych szumowin i przestępców. Biorąc udział w rozmaitych oszustwach i aktach przemocy, szybko oswaja się ze złem. Po pewnym czasie nie stanowi już dlań problemu zamordowanie żydowskiego kupca, dostarczającego armii konie. 12:05 SŁAWA I CHWAŁA - ODC. 4 WARSZAWA Serial historyczno-obyczajowy, 55 min, Polska, 1998 Autor: Jarosław Iwaszkiewicz Reżyseria: Kazimierz Kutz Scenariusz: Krzysztof Teodor Toeplitz Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Michał Żebrowski, Mariusz Bonaszewski, Zbigniew Zamachowski, Joanna Szczepkowska, Joanna Mastalerz, Stanisława Celińska, Maria Gładkowska, Nina Andrycz, Olgierd Łukaszewicz, Aleksandra Justa, Aldona Grochal, Jan Peszek, Andrzej Szenajch Nadchodzi rok 1920. Janusz wraz z siostrą Marią mieszkają w Warszawie w pałacyku jej teściowej. Po sprzedaży kosztowności ocalonych z Ukrainy Maria kupuje bratu czterdziestohektarowy majątek w Komorowie. Tymczasem powiększa się rodzina Gołąbków. Ola rodzi już drugiego syna. Jej dawna miłość - Spychała - robi karierę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Potajemnie też spotyka się z Marią. Nie ma jednak nadziei na zalegalizowanie czy choćby ujawnienie ich związku. Mija sześć lat. Janusz kończy studia na uniwersytecie i wyjeżdża do Paryża, gdzie od kilku lat mieszka Antoniewski. W stolicy Francji Myszyński spotyka Ariadnę, która pędzi tam gorzki żywot "białej" emigrantki. Dawny kochanek Niewolin porzucił ją i ożenił się z inną. Na przyjęciu w świecie dyplomatycznym Janusz rozpoznaje jeszcze jedną znajomą z dawnych lat. Jest nią Hania Wolska - córka stróża z odeskiego domu Szyllerów. Obecnie Hania nazywa się Evans i posiada majątek wart miliony dolarów. Proponuje Januszowi małżeństwo, ten jednak odrzuca ofertę. Następnego dnia znajduje w gazecie nekrolog Ariadny, która popełniła samobójstwo. Myszyński postanawia wrócić do Polski. 13:25 BALLADY BUŁATA OKUDŻAWY Film dokumentalny, 50 min, Polska, 1973 Autor: Bułat Okudżawa Reżyseria: Olga Lipińska Scenariusz: Olga Lipińska Zdjęcia: Tomasz Ruszkowski, Sławomir Pijewski, Ryszard Kośmiński, Marek Krajewski Wykonawcy: Tomasz Ochalski Aktorzy: Hanna Okuniewicz, Krystyna Sienkiewicz, Joanna Sobieska, Piotr Fronczewski, Piotr Garlicki, Marian Kociniak, Józef Nowak Ballady Bułata Okudżawy w wykonaniu popularnych aktorów. 14:30 TYDZIEŃ Z ŻYCIA MĘŻCZYZNY Film obyczajowy, 85 min, Polska 1999 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Stuhr Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Jerzy Stuhr, Gosia Dobrowolska, Danuta Szaflarska, Krzysztof Stroiński, Jacek Romanowski, Ewa Skibińska, Maciej Niesiołowski, Alex Możdżyński, Małgorzata Drozd, Janusz Michałowski, Anna Samusionek, Jolanta Fajkowska, Iwona Schymalla, Agnieszka Dygant, Mikołaj Klimek, Barbara Kurzaj, Dominik Bąk, Jacek Jerzyna, Krzysztof Kumor, Bohdan Ejmont, Karina Kunkiewicz, Jerzy Łapiński, Barbara Baryżewska, Maria Klejdysz i inni "Jak doskonałym tworem jest człowiek! Jak wielkim przez rozum! Jak niewyczerpanym w swych zdolnościach! Jak szlachetnym postawą i w poruszeniach! Czynami podobnym do anioła, pojętnością zbliżonym do bóstwa! Ozdobą on i zaszczytem świata! Arcytypem wszech jestestw!" - tak brzmią słowa pieśni, śpiewanej przez chór w "Tygodniu z życia mężczyzny". Słowa te pochodzą z Szekspirowskiego "Hamleta" i stanowią raczej ironiczne motto do trzeciego autorskiego filmu Jerzego Stuhra. Główny bohater "Tygodnia...", prokurator Adam Borowski, jest bowiem człowiekiem pełnym słabości, łatwo ulegającym pokusom. Tylko pozornie tydzień z jego życia, o którym opowiada film, jest szczęśliwy. Bohater kupuje dom, na rynku księgarskim ukazuje się jego książka, za parę dni ma wyjechać z chórem na występy do Wielkiej Brytanii, jego żona Anna otrzymuje prestiżową nagrodę. W rzeczywistości z każdym z tych wydarzeń wiążą się mniejsze lub większe podłości popełniane przez Borowskiego. Popełniane nie zawsze z wyrachowania, częściej pod wpływem presji chwili. Adam nie jest człowiekiem amoralnym, dręczą go wyrzuty sumienia, czego dowodzi finał filmu. W jego życiu dochodzi do bolesnego rozdarcia. Oskarżając na sali sądowej, nie uznaje taryfy ulgowej. Dziwnym zrządzeniem losu przez siedem kolejnych dni tygodnia sam staje wobec podobnych problemów, co ludzie, dla których domagał się surowych wyroków. I co? W porównaniu z nimi wcale nie jest lepszy. "Tydzień z życia mężczyzny" to pierwszy film w reżyserskim dorobku Jerzego Stuhra, pod którym może - jak sam stwierdził - "podpisać się obiema rękami". Mówiąc te słowa, artysta miał na myśli głównie swoje opanowanie warsztatu realizatora. Nie ukrywał wszakże, że bliskie jest mu także przesłanie filmu, będące swoistym apelem o wyrozumiałość i tolerancję dla ludzkiej niedoskonałości. Adam Borowski bowiem to klasyczny typ "everymana", w którego duszy nieustannie toczy się walka między dobrem i złem. Raz jedno jest na wierzchu, raz drugie, zaś każdy dzień stanowi egzamin dla sumienia. Głównymi zaletami filmu Stuhra, oprócz oczywiście świetnego aktorstwa, są klarowna kompozycja, sprawnie poprowadzona intryga i muzyka Wojciecha Kilara. "Tydzień z życia mężczyzny" uhonorowano nagrodą OCIC na MFF w Wenecji (1999), dwoma wyróżnieniami na FPFF w Gdańsku - Gdyni (1999) oraz nagrodą publiczności podczas Lata Filmowego w Kazimierzu Dolnym (1999). 16:10 ZŁOTE KOŁO Film kryminalny, 99 min, Polska 1971 Reżyseria: Stanisław Wohl Scenariusz: Aleksander Ścibor - Rylski Zdjęcia: Mikołaj Sprudin Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Występują: Tadeusz Janczar, Janusz Bukowski, Zdzisław Maklakiewicz, Teresa Lipowska, Ryszard Pietruski, Kazimierz Wichniarz, Katarzyna Łaniewska, Jerzy Trela Znakomicie utrzymany klimat początku lat 70. i zawikłana intryga w kryminale, do którego scenariusz napisał sam Aleksander Ścibor - Rylski. Uwagę zwraca świetna obsada z Tadeuszem Janczarem i Zdzisławem Maklakiewiczem na czele. W filmie zagrał syn Janczara, Krzysztof, którego widzowie pamiętali jeszcze z roli w niezwykle popularnym serialu telewizyjnym "Wojna domowa" (1965). "Złote Koło" gloryfikuje profesjonalizm i humanitaryzm oficerów milicji, równocześnie jest kryminałem spełniającym wszelkie wymagania gatunku. Na ulicy Złote Koło znaleziono nieprzytomnego nastolatka z raną zadaną w głowę. Nieznany mężczyzna przywiózł chłopca do szpitala i natychmiast się oddalił, nie pozostawiając żadnych danych o sobie. Wkrótce nastolatek umiera, a lekarze podejrzewają, że nie był to zwykły wypadek. Policja prowadzi śledztwo w tej tajemniczej sprawie. Szczególnie jest nią zainteresowany kapitan milicji Budny. Denat był w wieku jego syna, miał przecież całe życie przed sobą. Biorący udział w dochodzeniu funkcjonariusze próbują ustalić presonalia chłopca, który nie miał przy sobie żadnych dokumentów. Sprawa przyjmuje kryptonim "Złote Koło". Okazuje się, że ofiarą był siedemnastoletni Janusz Kruk, sierota, do niedwana uczeń technikum. Głównym podejrzanym o dokonanie zabójstwa staje się lokalny pijaczek. Śledztwo wykazuje, że chłopiec mógł mieć powiązania z członkami bandy wyrostków, mających sporo na sumieniu. Ten fakt i inne ujawnione okoliczności kierują dochodzenie na zupełnie inne tory. 20:20 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - MIARA CZŁOWIEKA (LA LOI DU MARCHE) Dramat, 87 min, Francja 2015 Reżyseria: Stephane Brize Scenariusz: Stephane Brize, Olivier Gorce Aktorzy: Vincent Lindon, Karine de Mirbeck, Matthieu Schaller, Yves Ory, Xavier Mathieu, Paul Portoleau Świetną kreację stworzył odtwórca głównej roli Vincent Lindon, który na festiwalu w Cannes w 2015 roku zdobył nagrodę dla najlepszego aktora, a rok później odebrał też prestiżową statuetkę filmową Cezara. Wcielił się w postać 51 - letniego Thierry'ego Taugourdeau, który traci posadę w fabryce. Od ponad roku bezskutecznie poszukuje pracy poprzez urząd zatrudnienia, uczestniczy w szkoleniach, które nic mu nie dają, chodzi na bezsensowne rozmowy, cierpliwie znosi wszelkie upokorzenia. Jest gotów nawet przyjąć propozycję pracy na niższym stanowisku niż dotychczas i za niższą pensję, jednak i tak nadal nie ma żadnej konkretnej oferty. Nie poddaje się, próbuje utrzymać rodzinę za niewielką sumę z czeku dla bezrobotnych. Stara się być dobrym mężem dla żony Katherine i nastoletniego syna Mathieu, który jest ułomny, jednak chciałby studiować biologię na uniwersytecie. Aby podreperować domowy budżet i spełnić marzenia syna, Katherine i Thierry podejmują decyzję o sprzedaży domu letniskowego, ale rezygnują po rozmowie z kupcem, który wykorzystując ich trudną sytuację, chce zbić cenę znacznie poniżej rynkowej. Po długich staraniach Thierry dostaje w końcu posadę ochroniarza w supermarkecie. Mając do dyspozycji kilkadziesiąt kamer tropi złodziei w sklepie. Jest świadkiem dramatów wielu zwykłych ludzi, biednych i zagubionych. Ale teraz to on musi bronić interesów wielkich szefów, podobnych do tych, którzy wcześniej jego wyrzucili z pracy. 22:40 ZIEMIA, PLANETA LUDZI - DUBAJ - SZTUKA ULICY (ART IN THE CITY: DUBAI WALLS) Film dokumentalny, 52 min, Zjednoczone Emiraty Arabskie, 2017 Reżyseria: Tewe Pannier Zdjęcia: Harvey Glen Dokument przedstawia artystów, którzy przyjeżdżają z całego świata do Dubaju, aby wspólnie wykonać zbiorowe murale. W filmie obserwujemy proces powstawania wielkoformatowych murali, które ożywiają tkankę miejską Dubaju, pierwszego miasta na Bliskim Wschodzie, które otworzyło się na street art. 23:50 MARCUS MILLER PLAYS BALOISE SESSION (MARCUS MILLER PLAYS BALOISE SESSION) Koncert, 89 min, Szwajcaria, 2016 Reżyseria: Roli Bärlocher Wykonawcy: Marcus Miller Marcus Miller to amerykański kompozytor muzyki jazzowej, producent i multiinstrumentalista najbardziej znany jako znakomity basista. W swojej karierze pracował z wieloma uznanymi artystami, jak chociażby Miles Davis, Herbie Hancock, Luther Vandross czy David Sanborn. Praca Millera została w pełni doceniona, o czym świadczą liczne nagrody Grammy. Amerykański muzyk jest także zaangażowany w projekt UNESCO przeciwko niewolnictwu. Wszechstronnie uzdolniony artysta zaprezentował swoje niezliczone talenty przed publicznością na Baloise Session. 01:30 LEKKIE OBYCZAJE - TA NASZA MŁODOŚĆ (WHILE WE'RE YOUNG) Film obyczajowy, komediowy, 93 min, USA 2014 Scenariusz i reżyseria: Noah Baumbach Aktorzy: Ben Stiller, Naomi Watts, Adam Driver, Amanda Seyfried, Charles Grodin Mieszkający w Nowym Jorku Josh i Cornelia to małżeństwo w średnim wieku, które przeżywa kryzys. Josh próbuje zakończyć swój film dokumentalny. Ona, po dwóch poronieniach, straciła nadzieję na szczęśliwe macierzyństwo. Rozumieją się coraz mniej, ich związek powoli rozpada się. Wszystko się zmienia, kiedy Josh i Cornelia poznają nowych sąsiadów, hipsterską parę dwudziestokilkulatków. Para dostaje zaproszenie na kolację od uznanego, młodego reżysera Jamiego Masseya i jego żony Darby, którzy wyrażają jak najlepsze opinie na temat filmowych osiągnięć Josha. Jamie namawia go do współpracy na filmem. Josh jest pod dużym wrażeniem stylu życia Masseyów. Razem z Cornelią coraz chętniej i częściej spotykają się z sąsiadami. Zażyła znajomość z Jamiem i Darby powoduje, że Josh i Cornelia na dobre zarażają się ich luzem i sami zaczynają przeżywać drugą młodość. Z czasem jednak ogarniają ich wątpliwości. Pewne okoliczności sprawiają, że muszą zastanowić się, czy rzeczywiście ich młodzi przyjaciele są godni zaufania. 03:35 KINO NOCNE - SPIS CUDZOŁOŻNIC Komedia, 64 min, Polska 1994 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Stuhr Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Stanisław Radwan Aktorzy: Jerzy Stuhr, Proeben Osterfelt, Jan Peszek, Dorota Pomykała, Stanisława Celińska, Bożena Adamek, Jan Frycz, Anna Radwan, Małgorzata Hajewska - Krzysztofik, Agnieszka Wagner, Agnieszka Wróblewska, Edyta Olszówka i inni Debiut reżyserski Jerzego Stuhra. Scenariusz filmu został oparty na wydanej w roku 1992 powieści Jerzego Pilcha "Spis cudzołożnic. Proza podróżna". Na okładce książki widnieje napis: "Spis cudzołożnic" to groteskowa, pełna wyrafinowanej ironii relacja z jednego wieczoru i nocy w życiu bohatera, Gustawa, intelektualnego kabotyna, nieurzeczywistnionego artysty, grającego nieustannie przed sobą i ludźmi rolę pisarza - spadkobiercy najświetniejszych tradycji rodzimej i światowej literatury. Obaj - Pilch i Stuhr - od lat mieszkają w Krakowie. Gdy Stuhr kończył polonistykę, Pilch ją zaczynał. "Książka Pilcha zafascynowała mnie głównie przez typ bohatera. Przecież to ten sam facet, przybierający różnorodne pozy, często tragiczne, którego niosę przez moje teatralno - filmowe życie. Jest mi on szalenie bliski przez swą śmieszność i tragizm" - wyznał w jednym z wywiadów Jerzy Stuhr. Akcja filmu rozgrywa się w Krakowie, w latach 70. Gustaw, pracownik naukowy Uniwersyteu Jagiellońskiego, ma oprowadzić po Krakowie szwedzkiego humanistę z tzw. wymiany naukowo - kulturalnej. Gość pragnie spędzić wieczór w damskim towarzystwie, Gustaw zaczyna więc wyszukiwać w notesie telefony do znajomych, przyjaciółek, dawnych kochanek, które mogłyby stać się towarzyszkami wieczornej wyprawy. Wędrując ulicami Krakowa, "zaliczając" kolejne bary, bohater zaczyna przypominać sobie dawne namiętności, marzenia, miłości. Stopniowo wyłania się obraz uczuciowej klęski Gustawa. Gość ze Szwecji również poddaje się tej atmosferze i także wspomina swój spis cudzołożnic. 04:50 TAŚMY KULTURY - MUZEUM PRZYSZŁOŚCI Artystyczne/estradowe (widowisko), 12 min, Polska, 2018 Przyszłość to niewiadoma. Dzisiaj Muzeum Przyszłości, gdyby istniało, stałoby puste - eksponaty do niego dopiero się pojawią. Możemy jednak zobaczyć, jak wygląda Muzeum Przyszłości w przeszłości.