TVP Historia Sobota, 18.05.2019 06:15 BYŁ TAKI DZIEŃ - 18 MAJA. ODC. 566 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1897 - pojawił się wampir Dracula jako bohater książki Abrahama Strokera; 1935 - pogrzeb marszałka Józefa Piłsudskiego; 1944 - zdobycie Monte Cassino; 1972 - wielka wystawa Joan Miro w Grand Palace; 07:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - MAURITIUS I RODRIGUES. KRÓLOWE OCEANU INDYJSKIEGO (FLAVORS) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Mauritius to położona między Afryką a Azją wyspa o kolonialnej przeszłości. Najważniejszymi elementami jej krajobrazu są białe, piaszczyste plaże i piękne laguny. Mauritius charakteryzuje się olbrzymią różnorodnością etniczną i kulturową. Osiedlali się tu Europejczycy, Afrykanie, Hindusi i Chińczycy. Siostrzaną wyspą Mauritiusu jest Rodrigues. Obie, wraz z wyspą Reunion, należą do archipelagu Maskarenów. Rodrigues leży 560 kilometrów od północno - wschodniego brzegu Mauritiusu. To niewielka wyspa o długości zaledwie 18 kilometrów. Rzadko docierają do niej turyści, dlatego zdołała zachować swoją kreolską duszę. Wyspa ucierpiała z powodu intensywnej deforestacji, prowadzonej tu od czasów kolonialnych. Na jej zachodnim wybrzeżu znajduje się Anse Quito - sanktuarium żółwi olbrzymich. Aurele Andre wkłada mnóstwo energii w odnowę gatunku, który całkiem zniknął z Rodrigues. Tu żółwie są bezpieczne. 08:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 38 DĘBLIN Magazyn, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Magdalena Felis Scenariusz: Justyna Zahor Zdjęcia: Jacek Sołtysiak, Jarosław Wątor, Jacek Banach Wykonawcy: Tomasz Bednarek (prowadzący) Żadne inne miasto w Polsce nie jest tak blisko nieba jak Dęblin - siedziba jednej z trzech najstarszych szkół lotniczych świata. Z dęblińskiej Szkoły Orląt wywodzą się bohaterowie powietrznych bitew nad Warszawą, Anglią, Atlantykiem, Bałkanami, a nawet Chinami. Tu pierwsze loty odbywali najwięksi mistrzowie polskiego lotnictwa, a w cieniu parku otaczającego rektorat tworzyła Maria Pawlikowska - Jasnorzewska. W kolejnym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza mały punkt na mapie Polski, który odegrał tak dużą rolę w historii Europy. Tylko tu można przechadzać się między śmigłowcami, które zapisały się w dziejach naszego kraju. A jeśli od lotniczych atrakcji zakręci się nam w głowie, można odpocząć... na rybach. Tam gdzie Wieprz wpada do Wisły, bieg rzeki zwalnia i tworzy idealne miejsce dla wędkarzy, którzy zjeżdżają tu z całej Polski. 08:50 RYCERZE I RABUSIE - ODC. 2/7 - Z DIABŁEM SPRAWA Serial przygodowy, 44 min, 7 odc. , Polska 1984 Reżyseria: Tadeusz Junak Scenariusz: Józef Hen Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Leszek Orlewicz Występują: Tomasz Stockinger, Gustaw Lutkiewicz, Tadeusz Paradowicz, Janusz Zerbst, Bożena Adamkówna, Ryszard Dembiński, Stanisław Niwiński, Bruno O'Ya, Piotr Skarga, Anna Chitro, Barbara Horawianka, Marek Litewka, Wiesław Michnikowski, Krzysztof Luft, Jerzy Trela, Marcin Stawski, Ewa Decówna, Tadeusz Borowski, Jerzy Karaszkiewicz, Eugeniusz Kujawski, Anna Dymna i inni Stanisław Stadnicki, znany z historii i legend jako "Diabeł łańcucki", próbuje rozprawić się z mieszczaninem Konstantym Korniaktem. Zamiast uczciwie zwrócić mu dług, gnębi nieszczęśnika napadami, grabieżami, więzieniem w lochu. Świadkiem koszmaru przeżyć Korniakta i jego małżonki jest Piotr Wolski. Młody starosta jurydyczny radzi prześladowanemu wynająć do obrony braci Dydyńskich, którzy przeciwstawią się sile i samowoli Stadnickiego. Jednak Wolski nie do końca ma wpływ na bieg wypadków. 10:10 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - RYBY W MARYNATACH Magazyn, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) Tym razem Karol Okrasa wyruszy wraz z ekipą na Mierzeję Wiślaną do miejscowości Piaski. Miejscowi rybacy od wieków żyli tu z połowu ryb, ale nie zawsze można było liczyć na świeżą rybę z połowu. Po pierwsze niektóre ryby występują tylko w określnych sezonach, a po drugie często warunki pogodowe uniemożliwiają połowy. Kluczową sprawą była umiejętność przechowania ryb i to w czasach, kiedy nie było chłodni i lodówek. Ryby więc suszono, solono, wędzono i marynowano w zalewach z octem. Tym tradycyjnie zajmowały się na Pomorzu kobiety. Z jedną z nich Karol się spotka i dostanie od niej liczne ryby w marynatach, soloną ikrę ze śledzia oraz suszone płaty sandacza z Zalewu Wiślanego. Te wspaniałości będą punktem wyjścia dla Karola do stworzenia niezwykłych dań. W niezwykłej scenerii wielkiej pokrytego jeszcze lodem Zalewu Wiślanego, Karol przygotuje trzy potrawy. Pierwszą będzie ryba marynowana w octowej zalewie z curry. Druga propozycja to dorsz w sosie z wędzonych śliwek i pomidorów z fasolą, z soloną ikrą ze śledzia. A trzecia propozycja to zapiekanka z suszonej ryby z pomidorami. Jak będą wyglądać takie potrawy? Zobaczymy w programie. 11:40 DZIEWICZA NOWA ZELANDIA - ODC. 3/6. PARK NARODOWY GÓRY COOKA (ODC. 3/6) Film dokumentalny, 44 min, USA, 2013 Reżyseria: Alex Clark, Nicky Hommond Scenariusz: Cameron Crawford Nowa Zelandia to niezwykłe miejsce, przez długi czas izolowana na rozległym Pacyfiku stała się ewolucyjnym "laboratorium". W jego pierwotnych lasach żyją unikalne i często dziwne formy życia; ptaki, które nie chcą latać, gigantyczne owady i żywe skamieliny o niebadanym wieku. Nowa Zelandia to ciągle zmieniające się krajobrazy - od szczytów Mt Aoraki Mt Cook, najwyższego wzniesienia tego obszaru, do tajemniczych "cieni" Fiordlandu i niezwykłych głębin Hauraki Marine Park. Seria odkrywa najdziksze miejsca parków narodowych Nowej Zelandii. 13:40 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA FOTOGRAFA W EREWANIU Reportaż, 23 min, Polska, 2003 Autor: Barbara Włodarczyk Tym razem reportaż z Armenii o właścicielu jednego z najbardziej znanych zakładów fotograficznych w Erewaniu. Kamera towarzyszy fotografowi od rana do wieczora, dzięki czemu poznamy jego klientów i miasto. Salon odwiedza w tym dniu między innymi rodzina, która robi zdjęcia przed emigracją do USA, adwokat i nauczycielka, którzy dostają nową pracę, para młoda. Bohater robi też zdjęcia na mieście, a wieczorem zaprasza do domu. Reportaż pokazuje codzienne życie mieszkańców ormiańskiej stolicy i kulisy pracy fotografa, który styka się zarówno z najbardziej znanymi ludźmi Erewania, jak i zwykłymi, prostymi ludźmi. 14:10 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 2 JAK ZOSTAĆ HUSARZEM? Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czy w ciągu zaledwie paru dni treningu ze zwykłego człowieka można zrobić husarza? Aby się o tym przekonać na własnej skórze prowadzący program, Radosław Kotarski, podróżuje do Zamku Gniew, gdzie spotyka jeźdźców kultywujących pamięć o husarii, piekielnie skutecznej formacji zbrojnej. Po zaznajomieniu się z teorią oraz po przeprowadzeniu treningu z kopią, koncerzem i szablą przystępuje do ostatecznego testu, w którym będzie musiał wykonać husarskie ewolucje. Poza tym rozprawia się z wieloma mitami na temat tej słynnej polskiej jazdy i razem z widzami odkrywa prawdę. 15:45 SPÓR O HISTORIĘ - LUDOBÓJSTWO NIEROZLICZONE Dysk./wywiad/debata, 31 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Nienawiść do Polaków głoszona od lat 30. XX wieku przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów doprowadziła do ludobójstwa na Polakach na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej. Do pierwszego masowego mordu na Polakach doszło w lutym 1943 roku we wsi Parośla. Mordowanie Polaków swoje apogeum osiągnęło 11 lipca 1943 roku w czasie "krwawej niedzieli", kiedy Ukraińska Powstańcza Armia wraz z miejscową ludnością przeprowadziła masowe mordy w około stu miejscowościach na Wołyniu. Według szacunków historyków ofiarami ukraińskiego ludobójstwa było około 100 tysięcy Polaków, a skala okrucieństwa i nieludzkich sposobów zadawania śmierci do dziś budzi grozę i przerażenie. 17:15 MARZYCIELE - DĄBROWSKI OD IKACA Dysk./wywiad/debata, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący) Marian Dąbrowski (1878 - 1958) był dziennikarzem, twórcą największego koncernu prasowego w okresie międzywojennym, posłem na Sejm w latach 1919 - 35 oraz radnym Krakowa. Pierwszy numer Ilustrowanego Kuryera Codziennego wydał w 1910 roku. W niepodległej Polsce dziennik osiągał nakład 180 tysięcy egzemplarzy i był wydawany w 11 oddziałach terenowych, w tym w Warszawie i Lwowie. Od 1927 roku siedzibą koncernu był Pałac Prasy przy ul. Wielopole 1 w Krakowie. Dąbrowski wydawał też szereg samodzielnych dodatków do IKC - a (Kurier Literacko - Naukowy, Gospodarczy, Filmowy, Ogrodniczo - Hodowlany, itd.), a także 5 osobnych tygodników. Stał się człowiekiem zamożnym, który nie szczędził pieniędzy na cele społeczne. Był jednym z fundatorów gmachu Muzeum Narodowego w Krakowie, pomysłodawcą powstania Teatru Bagatela, prezesem Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, amatorem i sponsorem wyścigów kolarskich, motocyklowych i samochodowych, wspierał rozwój sportu i turystyki w Zakopanem, przyczynił się do budowy zakopianki, czyli szosy z Krakowa do Zakopanego. 17:45 DROGI WOLNOŚCI - ODC. 3 - HERBATA Z CUKREM Serial historyczny, 52 min, Polska, 2018 Reżyseria: Maciej Migas Scenariusz: Hanna Probulska - Dzisiów, Stanisław Krzemiński, Joanna Wojdowicz Aktorzy: Paulina Gałązka, Katarzyna Zawadzka, Julia Rosnowska, Adam Cywka, Izabela Kuna Koniec października 1918 roku. Na starym strychu krakowskiej kamienicy działa już redakcja tygodnika Iskra. Jego redaktor naczelna, Alina, wystaje na korytarzach magistratu, próbując znaleźć dojście do posła Wincentego Witosa, przewodniczącego Komisji Likwidacyjnej. Początki nie są dla niej łatwe, a rozdawany próbny numer nie znajduje wielu zwolenników. Na Alinę zwraca jednak uwagę korespondent Rudolf Katzner, mający słabość do młodych kobiet parających się piórem. Gazeta od początku boryka się z wieloma kłopotami. Właściciel papierni, Karol Doster, z dnia na dzień zrywa zamówienie. Nowe kobiece pismo jest też nie w smak wydawcy Ilustrowanego Kuriera Codziennego, Henrykowi Dembińskiemu. Jakby tego było mało, znika najmłodsza z sióstr, Lala. Gdy wydaje się, że katastrofa jest bliska, Kraków jako jedno z pierwszych miast wyzwala się spod władzy zaborcy. Przychodzi też nieoczekiwana pomoc. 11 listopada ukazuje się pierwszy numer Iskry. 20:00 JAPONIA. TAJEMNICZE IMPERIUM - DROGA SAMURAJA 1/3 (JAPAN: MEMOIRS OF A SECRET EMPIRE) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2003 Reżyseria: Michael Chin Scenariusz: Gail Yasunoga Zdjęcia: Michael Chin Imponujący szoguni i samuraje, egzotyczne gejsze i wykwalifikowani rzemieślnicy. Wszyscy oni mieli swój udział w japońskim renesansie, okresie między XVI a XIX wiekiem, kiedy Japonia przekształciła się z kraju, w którym panowały chaos i przemoc, w kraj niemal rytualnego wyrafinowania i pokoju. Stabilizacja ta miała jednak swoją cenę: przez 250 lat Japonia była krajem zamkniętym na Zachód, pod absolutystycznymi rządami Szoguna. Seria "Japonia. Tajemnicze Imperium" odkrywa nieznane wątki historii i relacje z Zachodem. Ukazuje też proces kształtowania się narodu, który stał się jednym z najbardziej wpływowych na świecie. 21:05 ROZBITE MARZENIA 1918 - 1939 - ODC. 1 (18 CLASH OF FUTURE.) Dokument fabularyzowany, 52 min, Austria/Niemcy, 2017 Reżyseria: Jan Peter, Frederic Goupil Scenariusz: Camilla Ahlgren, Jan Peter, Frederic Goupil Muzyka: Laurent Eyguem Wykonawcy: Natalia Witmer, Joel Basman, Roxane Duran, Solene Rigot, Robinson Stevenin, Rebecka Hemse, Gennaro Cannavacciuolo, Charlotte Merriam, Alexandre Nguyen, David Acton, Pyotr Skvortsov Aktorzy: Michalina Olszańska Jeden z najważniejszych seriali Europy ostatnich lat. W produkcję zaangażowało się kilkanaście europejskich telewizji publicznych, w tym także Telewizja Polska. To historia odradzającej się po I wojnie światowej Europy, przedstawiona z perspektywy autentycznych postaci. Poznamy losy niezwykłych mężczyzn i kobiet z różnych krajów: z Francji, Niemiec, Włoch, Wielkiej Brytanii, Austrii, Szwecji i Polski. Próbują się odnaleźć w nowym, powojennym świecie. Chcą żyć, kochać i walczyć o to, aby świat po Wielkiej Wojnie okazał się lepszy i bardziej sprawiedliwy. Ważną postacią w serialu jest reprezentująca polskie wątki gwiazda kina, Pola Negri. Odtwarza ją Michalina Olszańska, a w roli jej matki wystąpiła Małgorzata Zajączkowska. Klimat tamtych czasów poznamy m.in. dzięki zapisanym w dziennikach wspomnieniom oraz fragmentom listów, pamiętników, telegramów, artykułów prasowych z epoki. Sceny fabularne osadzone są w kontekście wydarzeń historycznych i zostały wzbogacone unikatowymi materiałami archiwalnymi. Serial przedstawia losy bohaterów, którzy poprzez swoje wybory i przekonania zostają wciągnięci w konflikt dwóch najgroźniejszych XX - wiecznych ideologii: komunizmu i faszyzmu. 11 listopada 1918 roku. Wielka Wojna wreszcie się zakończyła, zacznie się nowa era. Niektórym towarzyszą stare lęki i nienawiść, smutek, rozczarowanie, ale pojawiają się również marzenia i nadzieje. Dla Mitfordów to czas zmagań między komunizmem i faszyzmem. Jessica pragnie uciec od surowych zasad brytyjskiej szlachty. May Picqueray marzy o wolności. W Paryżu 1920 roku odkrywa miłość i anarchię. Razem z przyjaciółmi jest wciągnięta w walkę o sprawiedliwszy świat i wielokrotnie udowadnia swoją odwagę i wielkie serce. Młody, niemiecki żeglarz Hans Beimler marzy o świecie bez różnic klasowych. Dla niego rewolucja komunistyczna to jedyne rozwiązanie. Jest przeciwnikiem demokracji, ale jego głównym celem jest walka z nazizmem i faszyzmem. Bierze udział w hiszpańskiej wojnie domowej. Silvio Crespi, włoski przemysłowiec i polityk, marzy o postępie technologicznym. Wierzy w faszyzm i pomaga mu się rozwinąć. Przeżywa katastrofę w 1929 r. i traci wszystko. Marzeniem Poli Negri są sukcesy i sława. Była gwiazdą ery kina niemego w Hollywood, ale wraz z jego końcem, w połowie lat 30. , polska aktorka musi wrócić do Niemiec, gdzie jej kariera się właściwie zaczęła. 22:05 SŁYNNE JEDNOSTKI SPECJALNE - SPIDERMANI ALEKSANDRA WIELKIEGO. ODC. 2/10 (ANCIENT ASSASSINS) Film dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Chris Lethbridge Wykonawcy: Janusz Szydłowski Od wieków historia pełna jest opowieści o odważnych wojownikach i elitarnych jednostkach bojowych, które walczyły, aby chronić władców, pokonywać wrogie armie i ratować imperia. Seria ta opowiada o najbardziej zabójczych formacjach wojskowych w historii, od starożytnej Grecji po Japonię. Przy pomocy rekonstrukcji filmowych i wypowiedzi ekspertów przypomina ich misje i dzieje. Władcy zawsze potrzebowali elitarnych oddziałów bojowych; mężczyzn czy kobiet doskonale wyszkolonych, zręcznych w posługiwaniu się bronią, zdolnych do infiltracji szeregów wroga, a w razie konieczności do ich eliminacji. Każdy z odcinków serii poświęcony jest jednemu wojownikowi albo jednej wyspecjalizowanej grupie. Bada ich szczegolne umiejętności, w jaki sposób się szkolili, jaki mieli cel, co dokładnie uczyniło z nich najbardziej przerażających morderców ich czasów i jak ich działania wpłynęły na współczesną taktykę wojenną. W cyklu będzie można znaleźć odpowiedź, między innymi, na pytania: jak buddyjska mniszka stała się wojowniczką Kung Fu, jak saksońskie siły bojowe ostatecznie pokonały wikingów, jak cygańscy najemnicy Vlada Palownika zatrzymali inwazję osmańską i jak holenderskie plemię doprowadziło do przejęcia Brytanii przez cesarza rzymskiego Klaudiusza. Ta oryginalna, pełna akcji i niesamowitych faktów seria, wciągnie wszystkich miłośników historii. 22:55 GENERAŁ WŁADYSŁAW ANDERS Film dokumentalny, 39 min, Polska, 1992 Reżyseria: Zbigniew Wawer Scenariusz: Zbigniew Wawer Biografia gen. Władysława Andersa. Opis kariery wojskowej ze szczególnym uwypukleniem okresu II wojny światowej. Podkreślenie roli politycznej generała w okresie powojennym. 23:45 ANGIELSCY CHŁOPCY Z BOMBOWCÓW (BOMBER BOYS) Film dokumentalny, 89 min, Wielka Brytania, 2012 Reżyseria: Harvey Lilley Wykonawcy: Ewan Mcgregor (prowadzący), Colin Mcgregor (prowadzący) Znany aktor angielski, Ewan McGregor i jego brat lotnik, Colin McGregor, przedstawiają porywającą, dramatyczną i rzadko opowiadaną historię pilotów bombowców RAF - u: ludzi, którzy walczyli i umarli na niebie nad Europą. Jest to opowieść o indywidualnym bohaterstwie i niezwykłym kolektywnym duchu. Ewan i Colin spotkają się z wieloma uczestnikami tamtych wydarzeń. Przeżyją i podejmą wiele wyzwań: Colin spełni swoje największe marzenie latania jednym z dwóch ocalałych bombowców Lancaster, a Ewan nauczy się, co to znaczy nawigować, bombardować, a także być strzelcem. 01:25 TELEWIZJA - HISTORIA TELEWIZJI. MAŁA STABILIZACJA Film dokumentalny, 58 min, Polska, 1992 Reżyseria: Barbara Pawłowska, Dariusz Król Scenariusz: Barbara Pawłowska, Dariusz Król Zdjęcia: Zbigniew Maziarz, Przemysław Chrząstek Cykl dokumentalny, poświęcony historii telewizji w Polsce. W tej części o funkcjonowaniu tej instytucji w latach sześćdziesiątych XX wieku. Ukazano kontekst społeczno - polityczny, związany z tamtym okresem. Wykorzystano materiały archiwalne Telewizji Polskiej oraz Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych. 02:40 POMIĘDZY WILKI Dramat psychologiczny, 89 min, Polska 1984 Scenariusz na podstawie opowiadania Ksawerego Pruszyńskiego: Juliusz Janicki i Wojciech Niżyński Reżyseria: Juliusz Janicki Zdjęcia: Krzysztof Ptak Muzyka: Henryk Kuźniak Występują: Piotr Dejmek, Grażyna Szapołowska, Katarzyna Gniewkowska, Jan Machulski, Henryk Bista, Henryk Machalica i inni "Pomiędzy wilki" to jedno z mniej znanych opowiadań wojennych Ksawerego Pruszyńskiego. Wojna jest w nim tylko tłem, a osią akcji jest zderzenie poglądów, życiowych doświadczeń i charakterów dwojga ludzi złączonych uczuciem. Historia ich miłości sprzed lat jest ukazana z punktu widzenia kobiety. Porucznik Jan, młody polski lotnik, pochodzi z gór, z okolic Rymanowa. Wojna rzuciła go do Anglii, gdzie służy w RAF - ie. Za odwagę w walce otrzymuje kilka odznaczeń bojowych. Gdy premier Winston Churchill składa oświadczenie, z którego wynika, że Wielka Brytania nie popiera roszczeń Polski do ziem na wschodzie, Jan czuje się oszukany. Dochodzi do wniosku, że jego dalsza służba w brytyjskim lotnictwie mija się z celem, oddaje otrzymane odznaczenia i medale. Konsekwencją tego gestu jest przeniesienie go do cywila i oddelegowanie do Waszyngtonu w charakterze attache wojskowego. W obcym mu środowisku dyplomatów Jan czuje się jeszcze bardziej nieswojo i coraz bardziej tęskni za ojczyzną, żyje wiadomościami z kraju. Na jednym z przyjęć poznaje piękną Amerykankę Denis. Kobieta urzeka go urodą i wdziękiem, a i ona przychylnie spogląda na przystojnego Polaka, w dodatku bohatera wojennego. Wzajemne zainteresowanie przeradza się w miłość. Ale Denis trudno zrozumieć emigrancką chorobę ukochanego.