TVP Kultura Czwartek, 23.05.2019 08:35 NA KREDYT Film obyczajowy, 29 min, Polska, 2008 Reżyseria: Przemysław Nowakowski Scenariusz: Przemysła Nowakowski Zdjęcia: Romuald Lewandowski Muzyka: Jan Komar Aktorzy: Łukasz Garlicki, Magdalena Popławska, Magdalena Górska, Karolina Gorczyca, Sławomir Grzywkowski Współczesna wersja średniowiecznej legendy o parze kochanków, którzy nie mogli się spotykać, ponieważ ciążyła nad nimi klątwa. Agnieszka i Lucek nie spotykają się. Jednak nie z powodu klątwy, lecz kredytu. Agnieszka pracuje w ciągu dnia jako lekarka w szpitalu, a Lucek nocą jako Dj w klubie. Postanowili, że zainwestują we wspólną przyszłość. Wzięli kredyt i kupili mieszkanie. Spłata rat wymaga, żeby pracowali coraz więcej. Ich godziny pracy rozmijają się. Pewnego dnia znajdują wyjście: będą nagrywać nawzajem swoje życie i przesyłać sobie video - listy. Zaczynają od prostej rejestracji życia codziennego. Potem jednak Lucek zaczyna niebezpiecznie zagłębiać się w wykreowany świat. Z czasem traci kontakt z Agnieszką - a tym samym - z rzeczywistością. I wtedy poznaje Werę. (www. studiomunka. pl) 09:20 CHŁOPCY Komediodramat, 80 min, Polska 1973 Reżyseria: Ryszard Ber Scenariusz: Stanisław Grochowiak Zdjęcia: Wiesław Rutowicz, Jerzy Łukaszewicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Kazimierz Opaliński, Zofia Mrozowska, Zdzisław Mrożewski, Aleksander Dzwonkowski, Ignacy Machowski, Wacław Kowalski, Barbara Ludwiżanka, Maja Komorowska, Zofia Małynicz, Joanna Poraska, Krystyna Kołodziejczyk, Alina Szpakówna i inni "Kto z nas nie schodzi w kopalnie dzieciństwa? Kto z nas nie błądzi światłem po tych ścianach Gdzie w czarnych rzeźbach węgla kamiennego Pełno odcisków Paproci i zwierząt" - - pisał Stanisław Grochowiak w wierszu "Zejście", będącym swego rodzaju hołdem dla tego, co w człowieku jakże cenne - krainy dzieciństwa. Motyw powrotu do młodości, do czasu, kiedy kształtuje się ludzka osobowość, legł też u podstaw innego utworu autora "Ahaswera" - sztuki "Chłopcy", którą na ekran przeniósł Ryszard Ber. Głównymi bohaterami filmu są Kalmita, Pożarski, Jo - Jo, Smarkul, profesor Perlec i hrabina De Profundis - pensjonariusze domu starców, prowadzonego przez siostry zakonne. Jedna z nich, Maria, pragnie wprowadzić w życie ośrodka rządy silnej ręki i żelazną dyscyplinę. Czeka ją wszakże trudne zadanie. Mimo zaawansowanego wieku, jej podopieczni robią wszystko, by zachować jak największą niezależność. Ich walka z zasadniczą siostrą staje się miejscami groteskowa i przypomina sztubackie wybryki. Staruszkowie chichoczą z uciechy, gdy komuś uda się w łazience narysować "świński" obrazek. Niczym grupa młokosów przemycają do pokoju alkohol i kieliszki. Duchowym przywódcą buntowników jest 75 - letni Kalmita, umieszczony niegdyś w pensjonacie przez znacznie młodszą żonę. Małżonka, która do tej pory odwiedzała go raz do roku, niespodziewanie postanawia zabrać Kalmitę do domu. Czy pozostali na placu boju kontestatorzy znajdą w sobie dość siły, by skutecznie przeciwstawić się zakusom siostry Marii? Film Ryszarda Bera to wzruszająca, poetycka, znakomicie sfotografowana historia o ludziach zamkniętych we własnym, izolowanym świecie, żyjących wspomnieniami z "dawnych, dobrych lat". Wielką siłą "Chłopców" jest rewelacyjne aktorstwo. Po premierze filmu byli nawet krytycy, którzy pisali, że jest ono "za dobre". "Chłopcy" stali się także jednym z ważniejszych dokonań w artystycznej biografii Bera, którego kilka lat wcześniej krytycy w zasadzie spisali na straty. Tym filmem reżyser udowodnił, że negatywne oceny jego możliwości twórczych były przedwczesne. Sukces "Chłopców" to wprawdzie w dużej mierze zasługa doskonałego scenariusza Grochowiaka, ale autonomiczność filmowej inscenizacji Bera nie podlega dyskusji. Nagroda dla Kazimierza Opalińskiego na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Telewizyjnych w Pradze w 1973 roku. 11:00 WIELKA MIŁOŚĆ BALZAKA - ODC. 3 CONTESSA (CONTESSA) Serial obyczajowy, 58 min, Polska/Francja, 1973 Reżyseria: Wojciech Solarz Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński, Yves Jamiaque Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Aktorzy: Beata Tyszkiewicz, Pierre Meyrand, Zdzisław Mrożewski, Halina Kossobudzka, Jan Matyjaszkiewicz, Danielle Ajoret, Bogusz Bilewski, Hanna Skarżanka, Catherine Lery Balzak wybiera się ponownie do Szwajcarii na święta Bożego Narodzenia. W styczniu 1834 roku Ewelina i Honore zostają kochankami. Nie przeszkadza to słynnemu Francuzowi w nawiązaniu w Paryżu romansu z piękną contessą, Sarą Guidoni - Visconti. Ponieważ pisarz odmawia odbycia służby wojskowej, zostaje wtrącony do więzienia. 12:10 WIELKA MIŁOŚĆ BALZAKA - ODC. 4 KOMEDIA LUDZKA (KOMEDIA LUDZKA) Serial obyczajowy, 57 min, Polska/Francja, 1973 Reżyseria: Wojciech Solarz Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński, Yves Jamiaque Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Aktorzy: Alina Janowska, Pierre Meyrand, Zdzisław Mrożewski, Halina Kossobudzka, Józef Duriasz, Danielle Ajoret, Catherine Lery Dzięki interwencji jednej z przyjaciółek Balzac wychodzi na wolność i nie musi odbywać służby wojskowej. Ale do pani Hańskiej docierają wieści o jego romansie z księżną Guidoboni Visconti; Ewelina zrywa z kochankiem. Zostawia go również księżna, ale na szczęście dla niego wcześniej spłaca jego wszystkie długi. Nastaje wspaniały okres dla Balzaka jako pisarza. Wydawcy decydują się na rozpoczęcie druku ogromnego cyklu powieściowego zatytułowanego "Komedia ludzka". 13:35 TAŚMY KULTURY - PUCHAR WSZECH CZASÓW Artystyczne/estradowe (widowisko), 11 min, Polska, 2018 Lepiej wygrać puchar wszechświata na jedną chwilę czy być mistrzem wszech czasów, ale w drobnej konkurencji? Dyplomy, konkursy, wyróżnienia - dopiero po latach widać, które były wszech, a o których tylko tak myśleliśmy. 13:45 TAŚMY KULTURY - UROKI EPOKI Artystyczne/estradowe (widowisko), 11 min, Polska, 2018 To nieprawda, że średniowiecze było ciemne i brzydkie, nawet nad PRL świeciło czasem słońce. Każdy czas i każda epoka ma swoją specyfikę, swoje piękno i swoje uroki. 14:10 POZNAŃ 56 Dramat, 106 min, Polska 1996 Reżyseria: Filip Bajon Scenariusz: Filip Bajon i Andrzej Górny Zdjęcia: Łukasz Kośmicki Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Tadeusz Karolak Aktorzy: Daniel Olbrychski, Jerzy Radziwiłowicz, Piotr Prońko, Marta Stanisławska, Mariusz Puchlowski, Bogdan Kupisiewicz, Jan Nowicki, Maciej Talaga, Stefan Sendecki, Robert Siwak, Piotr Nadolski, Tadeusz Szymkow, Michał Żebrowski, Mateusz Hornung, Arkadiusz Walkowiak Najżywiej komentowany film podczas Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w 1996 roku. Kontrowersje i spory wokół "Poznania '56" dotyczyły niemal wszystkiego: perspektywy narracyjnej, zgodności z faktami, montażu, a nawet stylu uprawiania manifestacji politycznych. Filip Bajon zaproponował bowiem nowy sposób opowiadania o dramatach najnowszej historii. Doniosłe i tragiczne dzieje poznańskiego powstania ukazał w sposób, jak sam mówił, "antyrocznicowy, antykombatancki, antymartyrologiczny, antypolityczny i antyrozrachunkowy". Tego nie było ani w "Człowieku z żelaza", ani w "Dreszczach", ani w żadnej innej produkcji z rodzimego kanonu. Gdy w Poznaniu wybuchły rozruchy, Filip Bajon miał dziewięć lat. "To wszystko działo się w mojej dzielnicy. Nagle na ulicach i podwórkach, na których bawiliśmy się w wojnę, zaczęła się wojna naprawdę. Pojawił się czołg, na dachu stał karabin maszynowy, wokół pełno łusek..." - mówił o tym fragmencie swej biografii reżyser. Jego pamięć stanowi jedyną kanwę scenariusza. Wpłynęła też na wybór czarno - białej taśmy, na której nakręcono film. "Tak we wspomnieniach widzę ówczesną rzeczywistość" - dowodził Bajon w jednym z wywiadów. Głównymi bohaterami "Poznania'56" są dwaj chłopcy w wieku 10 - 12 lat. To z ich perspektywy widz śledzi rozwój wydarzeń. Dzieci w tym wieku mają naturalną skłonność "pchania się tam, gdzie dzieje się coś ciekawego". Posiadają jednak także instynkt samozachowawczy. Dlatego kamera ukazuje rozruchy uliczne z głębi ciemnych bram, poprzez sztachety płotów, zagracone podwórka. W filmie Bajona nie ma akcji w klasycznym rozumieniu tego słowa. Panuje chaos, dezorientacja. Rewolucyjny mechanizm napędza się niejako sam, unosi kolejnych ludzi, zaskoczonych tym, co sami sprowokowali. Poszczególne sceny nie tworzą przyczynowo - skutkowego ciągu, lecz coś w rodzaju "powstańczej magmy". Zdaniem reżysera, ta reportażowa technika dobrze oddaje spontaniczność poznańskiego zrywu, gwarantuje jego wiarygodny obraz. Oprócz dwójki uczniów, trochę bezładnie "oprowadzających" widza po powstańczym teatrum, w filmie Bajona można odnaleźć jeszcze kilka innych wątków. Najważniejsze z nich to perypetie Zenka - młodego robotnika, który, uniesiony emocjonalnym porywem staje się mimowolnym przywódcą protestu oraz losy pięciu profesorów, którzy zdążając na sympozjum naukowe do Szczecina, trafiają w sam środek rozruchów. Ich wagon zostaje przez władze odłączony od reszty składu, zaryglowany i pozostawiony na bocznym torze. Z tej perspektywy obserwują i komentują rozgrywające się wokół wydarzenia. 16:10 JEST SPRAWA Komedia, 84 min, Polska 2002 Reżyseria: Olaf Lubaszenko Scenariusz: Leszek Malinowski Zdjęcia: Tomasz Wert Muzyka: Jarosław Barów Aktorzy: Joanna Kurowska, Leszek Malinowski, Krzysztof Kowalewski, Jarosław Gruda, Tomasz Sapryk, Michał Malinowski, Tadeusz Huk, Stefan Friedman, Bohdan Łazuka, Olaf Lubaszenko Osadzona w popegeerowskich realiach komedia obyczajowa, pełna zabawnych sytuacji, ciepłego humoru. Jest to filmowa wersja znanego z Dwójki serialu "Skarb sekretarza". Wieś Piaski na Pomorzu. Tysiące hektarów ziemi leży odłogiem, większość mieszkańców jest bez pracy i próbuje jakoś przeżyć, stosując zasady handlu wymiennego, w którym najistotniejszym towarem są ryby nielegalnie łowione w pobliskim jeziorze. Wójt gminy Piaski jest bezradny wobec tej sytuacji, ma zresztą mnóstwo innych zmartwień, a do tego jeszcze musi się przygotować na przyjęcie delegacji z niemieckiego okręgu Wielensdorf, która ma przybyć w ramach nawiązywania unijnej przyjaźni i współpracy. Z tego też powodu zjawia się we wsi wiceminister. Co prawda chce, by przyjęcie delegacji wypadło jak najlepiej, w istocie jednak jest zainteresowany zakupem popegeerowskiej ziemi, a przede wszystkim - o czym w tajemnicy informuje swego protegowanego wójta - odnalezieniem popiersia Lenina, w którym zmarły już były sekretarz PZPR przemycił ogromnej wartości diament "Oko Syberii". Poufną rozmowę wiceministra z wójtem przypadkiem słyszy bezrobotny Stanisław Michałek. Informuje o sprawie swoich przyjaciół, Olka Humeniuka i Tadka Zawadzkiego. Trzej mężczyźni postanawiają odnaleźć skarb sekretarza, co pozwoliłoby im urządzić się do końca życia. Rzecz w tym jednak, że zmarły sekretarz przywiózł mnóstwo gipsowych popiersi Lenina, które służyły mu do przemytu, i teraz poniewierają się we wsi w różnych miejscach, najwięcej zaś spoczęło w piwniczce proboszcza. Stanisław z Olkiem i Tadkiem obmyślają sposób dostania się do owej piwnicznej spiżarni. Tymczasem we wsi najpierw zjawia się rosyjska mafia również zainteresowana popiersiami Lenina, a zaraz potem delegacja z Wielensdorfu. Zapada decyzja, by w ramach nawiązywania przyjaźni Polacy rozegrali z Niemcami mecz piłki nożnej. Stanisław i jego przyjaciele zamiast szukać skarbu muszą przygotowywać się do meczu pod okiem specjalnie sprowadzonego z Warszawy trenera. Nie rezygnują jednak z odnalezienia diamentu. Nie wiedzą, że skarbu szukają też ich sprytni synowie, którzy podsłuchali rozmowy dorosłych. 18:00 KAŻDE DOTKNIĘCIE ZOSTAWIA ŚLAD. ALINA SZAPOCZNIKOW Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2009 Reżyseria: Anna Zakrzewska, Joanna Turowicz Scenariusz: Anna Zakrzewska, Joanna Turowicz Wykonawcy: Andrzej Wajda, Wojciech Fangor, Annette Messager, Olivier O. Olivier, Claudine Martin Filmowy portret Aliny Szapocznikow przybliżający postać artystki, jej stosunku do życia, do tragicznej przeszłości naznaczonej Holocaustem, i do niezwykłej pasji tworzenia, zawsze i za wszelką cenę. W programie przyjaciele wspominają artystkę, ale także w bardzo osobisty i emocjonalny sposób interpretują jej twórczość, noszącą cechy autobiograficzne. 20:20 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - AŻ DO PIEKŁA (HELL OR HIGH WATER) Dramat, kryminał, USA 2016 Reżyseria: David Mackenzie Scenariusz: Taylor Sheridan Aktorzy: Chris Pine, Ben Foster, Jeff Bridges, Dale Hickey, Gregory Cruz Film stanowiący melanż thrillera, westernu, kryminału, a nawet dramatu psychologicznego. Całość dopełnia fantastyczna muzyka Nicka Cave'a i Warrena Ellisa, świetnie oddająca specyficzny klimat filmu. 4 nominacje do nagrody Oscara (w tym dla najlepszego filmu) oraz do Złotych Globów i nagrody BAFTA. Twórcy poruszają w swoim filmie problemy natury społecznej, dotykają trudnych tematów, jak niesprawiedliwość, bieda, rozpaczliwa walka o lepszą przyszłość. Akcja tej historii rozgrywa się współcześnie, a miejsce to pogranicze Nowego Meksyku i Teksasu. Bohaterami są dwaj bracia: rozwiedziony Toby, który chciałby stworzyć jak najlepsze życie dla swego syna oraz wybuchowy i nieobliczalny Tanner, mający już za sobą kryminalną przeszłość i wyrok. Bracia łączą siły w napadach na banki na teksaskiej prowincji. Mają powody, by ograbiać właśnie te banki. Jeden z oddziałów skonfiskował ich zadłużoną ziemię, od pokoleń należącą do rodziny. Zorganizowany przez nich kolejny napad kończy się wprawdzie sukcesem, ale sprawy szybko wymykają się spod kontroli. W pościg za rabusiami wyrusza bowiem Marcus (Jeff Bridges), który jest wyjątkowo zawzięty w pełnieniu funkcji strażnika Teksasu. Chce zabłysnąć jeszcze jedną udaną akcją przed odejściem na zasłużoną emeryturę. Towarzyszy mu jego latynoski partner, Bear, któremu stale dokucza, rzucając pod jego adresem niewybredne rasistowskie uwagi, choć tak naprwadę w jego wydaniu to raczej dobroduszne naigrywanie się. Policyjna obława trwa, ale Toby i Tanner nie zamierzają rezygnować ze złodziejskiego procederu. Przyświeca im tylko jeden cel: zdobyć jak największą forsę. Decydują się więc na kolejny wielki skok. Ostateczna konfrontacja braci z nieustępliwym stróżem prawa wydaje się jednak nieunikniona. 22:30 SCENA KLASYCZNA - (35) TOMASZ KONIECZNY - BAS BARYTON Koncert, 35 min, Polska, 2018 Bohaterem kolejnego odcinka Sceny klasycznej jest śpiewak, aktor filmowy i teatralny Tomasz Konieczny. Obdarzony wspaniałym bas - barytonem jest jednym z czołowych śpiewaków na świecie. Absolwent łódzkiej Filmówki i Akademii Muzycznej w Warszawie. Debiutował u Andrzeja Wajdy ("Pierścionek z orłem w koronie"). Od ponad 10 lat śpiewa w wiedeńskiej Staatsoper (m.in. swoją ukochaną partię Wotana w "Pierścieniu Nibelunga" Wagnera). W lipcu 2018 r. jako pierwszy Polak wystąpił na festiwalu wagnerowskim w Bayreuth, a w marcu 2019 r. zadebiutuje w Metropolitan Opera w Nowym Jorku. Specjalizuje się w repertuarze niemieckim - dziełach Ryszarda Wagnera i Ryszarda Straussa. Ostatnio ukazała się jego płyta z "Podróżą zimową" ("Winterreise") Franza Schuberta w wersji z tekstami Stanisława Barańczaka. W programie artysta wykona "Pieśni i tańce śmierci" Modesta Musorgskiego oraz "Trzy Sonety do Don Kichota" Romualda Twardowskiego. Przy fortepianie towarzyszyć mu będzie Lech Napierała. 23:20 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - ŚWIAT KINA W OBIEKTYWIE AGENCJI MAGNUM (CINEMA THROUGH THE EYE OF MAGNUM) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2017 Reżyseria: Sophie Bassaler Historia agencji fotograficznej Magnum, założonej w 1947 roku przez czterech wybitnych fotoreporterów - Roberta Capę, Henriego Cartier - Bressona, George'a Rodgera i Davida Chim Seymoura. Członkowie Magnum dokumentowali najważniejsze wydarzenia społeczno - polityczne na całym świecie. Fotografowie Magnum cechowali się oryginalnością stylu, świeżym spojrzeniem, ich prace wprowadziły nową jakość i nowe podejście do fotografii. Angażowali się także w pracę przy planach zdjęciowych, dokumentowali poszczególne etapy pracy nad filmem. 00:30 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - CUDA (LE MERAVIGLIE) Dramat, 106 min, Włochy/Niemcy/Szwajcaria, 2014 Reżyseria: Alice Rohrwacher Scenariusz: Alice Rohrwacher Zdjęcia: Hlne Louvart, Hélène Louvart Muzyka: Piero Crucitti Aktorzy: Maria Alexandra Lungu, Sam Louwyck, Alba Rohrwacher, Sabine Timoteo Zwycięzca Grand Prix na festiwalu w Cannes. Film, który oczarował członków jury: Jane Campion oraz Sophię Coppolę, a Nicolasa Windinga Refna poruszył do łez. "Cuda" młodej reżyserki Alice Rohrwacher opowiadają prawdziwą historię jej dorastania w ekscentrycznej rodzinie, mieszkającej w wielkim, starym domu w Toskanii. Kiedy lato dobiegnie końca nic już nie będzie takie samo w życiu Gelsominy i jej trzech młodszych sióstr. Dziewczyna mieszka z dala od cywilizacji, w ukrytym zakątku na włoskiej prowincji, gdzie trudno jeszcze spotkać turystów. To właśnie tutaj przenieśli się jej rodzice, dawni członkowie hippisowskiej komuny, by żyć blisko natury i chronić swoje dzieci przed upadkiem świata. Tego lata, jak co roku, większość dni będzie upływała rodzinie na tradycyjnej produkcji miodu, z której z trudem udaje im się związać koniec z końcem. Jednak po raz pierwszy surowe reguły narzucone przez ojca ulegną rozluźnieniu. Gelsomina marzy bowiem, by uratować rodzinę przed bankructwem i zdobyć wielką nagrodę w telewizyjnym teleturnieju prowadzonym przez tajemniczą Milly Catenę (Monica Bellucci). Choć stoi to w całkowitej sprzeczności z poglądami i wartościami, które do tej pory wpajał jej ojciec, dziewczyna za wszelką cenę będzie starała się przekonać go do tego pomysłu. (gutekfilm.pl) 02:45 KINO NOCNE - BENEK Komediodramat, 97 min, Polska/Austria, 2007 Reżyseria: Robert Gliński Scenariusz: Irena Morawska, Jerzy Morawski Zdjęcia: Jan Budzowski Aktorzy: Marcin Tyrol, Mirosława Żak, Magdalena Popławska, Zbigniew Stryj, Andrzej Mastalerz 29 - letni Benek Kacik pracuje w kopalni, dzieli mieszkanie ze starą matką, bratem Erykiem, szwagierką i ich kilkuletnim synem Rysiem. Jest przepracowany i przemęczony, kiedy wraca po szychcie do domu, marzy tylko o wygodnym łóżku i porządnym odpoczynku. Sen zakłóca mu jednak kilkulatek, który akurat chce się bawić. Benek traci cierpliwość, ma już wszystkiego dość. Chce odmienić swoją szarą egzystencję, zacząć nowe, lepsze życie. Odchodzi z kopalni, żegnając się z górnictwem na zawsze. Bierze 40 tysięcy odprawy i pełen nadziei, że teraz jego los się odmieni, z ufnością patrzy w przyszłość. Zaczyna nowe życie od kupna kawalerki. Następnym etapem ma być praca, ale tu zaczynają się problemy. Dla byłego górnika nie ma nigdzie miejsca. Wszelkie próby znalezienia jakiegoś zajęcia kończą się fiaskiem. Bliski załamania Benek idzie na kurs rzeźniczy, ale szybko przekonuje się, że i u rzeźnika nikt na niego nie czeka z otwartymi ramionami. Dalsze poszukiwania też nie przynoszą rezultatu. Zakochany w ładnej Dance Benek próbuje zdobyć dziewczynę, jednak i tu nie ma szczęścia. Kiedy okazuje się, że skromna firma Danki zbankrutowała, próbuje pomóc dziewczynie stanąć na nogi. Miłość wyzwala w nim siły do dalszej walki. 04:30 TAŚMY KULTURY - GRANICE PODRÓŻY Artystyczne/estradowe (widowisko), 11 min, Polska, 2018 Podróżujemy lokalnie, podróżujemy globalnie, ale najczęściej podróżujemy mentalnie. Aby podróżować musimy przekraczać granice - te tradycyjne, między państwami, finansowe, ale chyba najtrudniejsze do przekroczenia są granice mentalne.