TVP Historia Wtorek, 28.05.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 28 MAJA. ODC. 576 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1908 - urodził się Ian Fleming, twórca postaci Jamesa Bonda; 1931 - Auguste Piccard wzbił sie balonem do stratosfery - na 16 kilometrów; 1961 - Peter Benenson założył Amnesty International; 1981 - zmarł kardynał Stefan Wyszyński; 07:40 TAJEMNICA TWIERDZY SZYFRÓW - ODC. 12/13 Serial wojenno - sensacyjny, 45 min, Polska, 2007 Reżyseria: Adek Drabński Scenariusz na podstawie własnej książki: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Stanisław Syrewicz Aktorzy: Paweł Małaszyński, Jan Frycz, Borys Szyc, Paweł Deląg, Piotr Grabowski, Karolina Gruszka, Anna Dereszowska, Cezary Żak, Jan Wieczorkowski, Marcin Dorociński W Niemczech komandosi rozstają się: Compaigne i Czerny jadą do Rosenheim, skąd nadeszło hasło, o którym informował ich Jorg. Wciąż nie wiedzą, co oznacza hasło "Orillo". Do pustoszejącej Czochy przybywa Wolf, wysłany przez Sauera, aby wyrównać rachunki z Jorgiem. W podziemiach zamku nieświadom zagrożenia Jorg i Afgan przygotowują się do jego opuszczenia. Jorgowi udaje się uniknąć zasadzki, jaką przygotował Wolf, i wraz z Afganem umyka z Czochy. Obaj mają jeszcze jedną misję do spełnienia. Docierają do pobliskiej elektrowni, która zasila pompy w odbudowanym ośrodku nuklearnym. Wysadzenie generatorów ma doprowadzić do zalania betonowych tuneli. Przedzierają się do elektrowni i niszczą ją. Teraz muszą dostać się do Rosenheim, gdzie są już Compaigne i Czerny, którzy od miejscowego komendanta dowiadują się, że telefonicznie zgłosił się człowiek nazwiskiem Orillo. Teraz mają czekać na następną wiadomość. Beer zawozi Sauera do sztolni w pobliżu Książa, gdzie SS ukryło skrzynie ze złotem Wrocławia. Sauer, oszołomiony widokiem złotych sztab i wizją ogromnego bogactwa, nie zauważa, że Beer zatknął pochodnię w wieko skrzyni i zniknął w ciemnościach, unikając śmierci. Jorg i Afgan, przedzierając się przez tereny zajęte przez wojska radzieckie, są świadkami egzekucji niemieckich oficerów. Wśród nich jest Kerstin Nowolk. Jorg zaczyna strzelać do Rosjan, ratując w ten sposób Kerstin. Sam zostaje ranny w nogę. Afgan osłania go, dzięki czemu Jorg może się wycofać. Ale sam Afgan przepada. Czy zabili go Rosjanie? W górach Sauer i Wolf nadzorują wysadzanie sztolni i rozstrzeliwanie więźniów. Nagle Wolf strzela do Sauera. Ranny Jorg dociera do Rosenheim, gdzie z Czernym i Compaignem mają czekać na tajemniczego Orillo. 09:20 HISTORIA POLSKI - ODKRYĆ PRAWDĘ Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2007 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Zdjęcia: Alina Czerniakowska, Jan Muszyński, Andrzej Popławski Film opowiada o procesach zachodzących w polityce, gospodarce, kulturze, które zadecydowały o obecnym stanie państwa. Przyszłość można budować tylko na prawdzie. Podstawowy problem poruszony w filmie zawiera się w pytaniu: Co należało zrobić zaraz, na początku III RP, po 1989 r. , aby była przejrzystość życia publicznego, by rozliczyć i właściwie osądzić ludzi i procesy w Polsce, będącej dotychczas pod kuratelą Moskwy? Film pokazuje najważniejsze problemy, które nie zostały ujawnione i jednoznacznie ocenione, tak aby dzisiaj było wiadomo, dlaczego pewni ludzie i pewne grupy rządzące wspierają dawnych partyjniaków i ubeków, mają z nimi wspólne interesy, szkodzące Polsce. Osoby występujące w filmie oraz przedstawione cytaty z prasy i literatury, zdjęcia, fragmenty kronik, filmów archiwalnych dokumentują i uzasadniają postawione w filmie tezy. 10:15 SENSACJE XX WIEKU - WOJNA CESARZY Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 2000 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Decyzja o rozpoczęciu nieograniczonej wojny podwodnej, podjęta w styczniu 1917 roku na zamku w Pszczynie, gdzie mieściła się kwatera główna cesarza Wilhelma II, zmieniła bieg I wojny światowej. Ataki niemieckich okrętów podwodnych paraliżowały amerykański handel, działając destrukcyjnie na gospodarkę kraju. Niechęć Amerykanów do ingerencji w sprawy "starego kontynentu", malała w miarę, jak coraz mocniej dotykały ich utrudnienia w funkcjonowaniu poszczególnych gałęzi gospodarki. Po pewnym czasie rząd Stanów Zjednoczonych zdecydował się włączyć do wojny w Europie. Bogusław Wołoszański stara się wyjaśnić, dlaczego Wilhelm II uległ swoim doradcom i wykonał krok, który odmienił bieg wojny, a w konsekwencji doprowadził do klęski Niemiec. 10:45 SPÓR O HISTORIĘ - ZWIĄZKU SOWIECKIEGO WALKA Z KOŚCIOŁEM Dysk./wywiad/debata, 29 min, Polska, 2018 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Zwycięski przewrót komunistyczny w Rosji dał początek krwawej walce z wyzyskiwaczami, ale i równie bezpardonowej walce z religią. Nowa bolszewicka Rosja miała stać się krajem ateistycznym. W takim duchu wychowywano młodzież. Związek Wojujących Bezbożników propagował ateizm. Przystąpiono do eksterminacji duchownych. Niszczone były obiekty sakralne. Do jakich jeszcze metod uciekano się, ateizując w kolejnych latach społeczeństwo Związku Sowieckiego? Jaka była sytuacja Cerkwi prawosławnej w ostatnich latach caratu? Co zmienia się w chwili abdykacji cara? Lenin, a religia [marksizm a religia]. Czy bolszewicy chcieli "ułożyć się" w Cerkwią? Jak definiowali religię? Straty duchowe i materialne Kościołów. Początek wojny z Niemcami - czerwiec 1941 roku. Czy paradoksalnie wojna nie uratowała religii? [Stalin zwraca się w stronę Cerkwi - potrzebuje sojusznika. Sytuacja zmieni się po zakończeniu wojny. Politykę walki z religią będą kontynuować następcy Stalina]. Prześladowania Kościoła katolickiego. Polityka na ziemiach polskich włączonych do Związku Sowieckiego w 1939 roku. Wiara jako fundament tożsamości narodowej. 12:20 CZAS HONORU - ODC. 51 "DZIEWCZYNA Z PERŁĄ" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Lichtmann przesłuchuje Lenę. Wypytuje ją o zamach bombowy na Keiserstrasse. Grozi jej, że zostanie przewieziona do Berlina. Lena i Janek mijają się na korytarzu na Szucha. Lena mówi Jankowi, że Osmańska zdradziła. Krawiec informuje Bronka, że Osmańska była kiedyś prostytutką. Miała romans z angielskim agentem. Po jego śmierci przejęła kontakty. Teraz zależy jej na sprzedaży dokumentacji broni V2, obojętnie któremu wywiadowi, liczy się tylko najwyższa cena. Janek zostaje przewieziony do niemieckiego archiwum, gdzie ma rozpracowywać dokumenty. Wykorzystując okazję, zabija obstawiających go Niemców i ucieka. Janek zjawia się u Rudej i spotyka tam Władka. Mówi, że Niemcy chcą wywieźć Lenę do Berlina i że podejrzenia wobec Osmańskiej się sprawdziły. Michał przeszukuje rzeczy Osmańskiej. W kopii obrazu Vermeera znajduje mikrofilm z brakującą dokumentacją V2. Przekazuje mikrofilm Brodowiczowi. Dowódca zarządza akcję likwidacyjną. Michał decyduje się wziąć w niej udział. 13:15 ŻYCIE. CZ. 10. NACZELNE (LIFE. PRIMATES. (10/10)) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2009 Zdjęcia: Barrie Britton Muzyka: George Fenton Na Ziemi żyje ponad 350 gatunków naczelnych. Pierwsze osobniki pojawiły się ponad 65 milionów lat temu. Przez ten czas te inteligentne zwierzęta zdołały przystosować się do rozmaitych, często zupełnie odmiennych środowisk. Dłonie naczelnych mają mocny chwyt. Oczy skierowane do przodu pomagają dokładnie ocenić odległość. Obie te cechy są niezbędne dla trybu życia, który ukształtował się wśród drzew. Ale naczelne potrafią też rozwiązywać złożone problemy, wykorzystywać nowe pomysły i tworzyć długotrwałe związki i co najważniejsze, zapamiętują to, czego się nauczyły. Inteligencja pomaga naszym najbliższym krewnym stawiać czoło wielu wyzwaniom. 14:20 ANGIELSCY CHŁOPCY Z BOMBOWCÓW (BOMBER BOYS) Film dokumentalny, 89 min, Wielka Brytania, 2012 Reżyseria: Harvey Lilley Wykonawcy: Ewan Mcgregor (prowadzący), Colin Mcgregor (prowadzący) Znany aktor angielski, Ewan McGregor i jego brat lotnik, Colin McGregor, przedstawiają porywającą, dramatyczną i rzadko opowiadaną historię pilotów bombowców RAF - u: ludzi, którzy walczyli i umarli na niebie nad Europą. Jest to opowieść o indywidualnym bohaterstwie i niezwykłym kolektywnym duchu. Ewan i Colin spotkają się z wieloma uczestnikami tamtych wydarzeń. Przeżyją i podejmą wiele wyzwań: Colin spełni swoje największe marzenie latania jednym z dwóch ocalałych bombowców Lancaster, a Ewan nauczy się, co to znaczy nawigować, bombardować, a także być strzelcem. 16:00 MARZYCIELE - OJCIEC ZŁOTÓWKI Dysk./wywiad/debata, 20 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Władysław Grabski (1874 - 1938) był ekonomistą, ministrem skarbu, dwukrotnie premierem (1920, 1923 - 25) i autorem reformy walutowej. Ukończył Szkołę Nauk Politycznych w Paryżu, studiował też historię i ekonomię na Sorbonie oraz agronomię w Hadze. Po studiach wrócił do rodzinnego majątku w zaborze rosyjskim i podjął nowatorską działalność rolniczą w swoim 520 - hektarowym gospodarstwie. Przez trzy kadencje (1905 - 12) był posłem ziemi łowickiej w rosyjskiej Dumie z ramienia Narodowej Demokracji. Występował na wiecach jako orędownik swobód politycznych i poprawy losu chłopów w Królestwie Polskim. Po zakończeniu I wojny światowej został delegatem na Konferencję Pokojową w Paryżu (obok Paderewskiego i Dmowskiego) odpowiedzialnym za sprawy ekonomiczne. Policzył, że Niemcy powinny zapłacić Polsce 20 mld marek w złocie za okupację ziem polskich podczas I wojny światowej. Po zamachu na Narutowicza (1922) zerwał z endecją. Jako premier rządu w 1923 roku podjął gruntowne reformy ekonomiczne państwa. W 1924 roku wyemitował nową walutę polski złoty. Po dymisji w 1925 roku poświęcił się pracy naukowej w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. 16:30 HISTORIA POLSKI - TAŚMY CHROMIŃSKIEGO Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2010 Scenariusz: Jerzy Lubach, Andrzej Ślązak Zdjęcia: Andrzej Ślązak, Mateusz Skalski Muzyka: Tomasz Bajerski Film powstał wokół odkrytych przez reżysera materiałów archiwalnych z okresu tworzenia się Brygady Karpackiej w czasie II wojny światowej. Materiał został nakręcony przez Tadeusza Chromińskiego, amatora filmowca, który dokumentował zarówno ważne wydarzenia z historii Brygady, jak również okruchy życia żołnierzy w czasie wolnym i na służbie. Na ekranie zobaczyć można miedzy innymi generała Władysława Sikorskiego, pułkownika Stanisława Kopańskiego i generała władysława Andersa. 17:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KURYŁÓWKA 6. V. 1945 Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Wojna i obydwie okupacje dla najmłodszych pokoleń odpłynęły już na dystans nieomal mityczny. Dlatego przypomnimy dziś jedną z najbardziej zapomnianych bitew bitwę pod Kuryłówką, prawdopodobnie największą walkę polskiego podziemia niepodległościowego. Właściwie opowieść o tym wydarzeniu należałoby rozpocząć od głównej ulicy Biłgoraja przed gmachem stanowiącym niegdyś siedzibę Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Na pierwszy rzut oka ta bitwa rozegrana została w sposób sprzeczny z partyzancką taktyka walki "dopaść - ugryźć - odskoczyć". Trwanie przez wiele godzin pośród zabudowań wioski miało jednak swój głęboki sens i wynikało z przekonania, iż stawką jest życie wszystkich jej mieszkańców. Gdyby Rosjanie wzięli zabudowania szturmem, w bitewnym amoku z pewnością nie oszczędziliby nikogo. Jest parę przyczyn, dla których ta bitwa warta jest pomnika i naszej trwałej pamięci. O konspiracji narodowej i obrońcach Nadsania wciąż wiemy stosunkowo niewiele. Z całą pewnością nieproporcjonalnie mało w odniesieniu do jej patriotycznych zasług. 19:05 TAJEMNICA TWIERDZY SZYFRÓW - ODC. 13/13 Serial wojenno - sensacyjny, 45 min, Polska, 2007 Reżyseria: Adek Drabński Scenariusz na podstawie własnej książki: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Stanisław Syrewicz Aktorzy: Paweł Małaszyński, Jan Frycz, Borys Szyc, Paweł Deląg, Piotr Grabowski, Karolina Gruszka, Anna Dereszowska, Cezary Żak, Jan Wieczorkowski, Marcin Dorociński W komendanturze w Rosenheim stawia się Orillo. Takie nazwisko przybrał Globcke, chroniąc się przed kolegami z SS. Gotów jest oddać "Aparat" w zamian za dokument in blanco umożliwiający mu uzyskanie nowej legalnej tożsamości i uniknięcie sądu. Zawozi Amerykanów do miejsca, gdzie ukrył "Aparat". Jorg sprawdza skrzynie i potwierdza, że esesman mówi prawdę. Natalia, przetrzymywana w pobliskim kościele, zostaje zwolniona przez Globckego i spotyka się z Jorgiem. Wkrótce "Aparat" zostaje uruchomiony. Amerykanie orientują się, że dzięki temu będą mogli odczytywać radzieckie depesze. Do Rosenheim przybywa przedstawiciel Departamentu Stanu, który nie chce ujawniać, że szpiedzy zostaną zdemaskowani dzięki niemieckiemu urządzeniu. Nakazuje zatuszować całą sprawę. Compaigne zostaje zwolniony z wojska. W Paryżu spotykają się Czerny, Joanna i Natalia. Wciąż nie wiedzą, co się stało z Afganem. Prawdopodobnie dostał się do niewoli, ale Rosjanie nie chcą tego potwierdzić. Z paryskiego hotelu dzwonią do Compaigne'a, który szykuje się do powrotu do Stanów. Globcke nie cieszy się długo nową tożsamością. Odnajduje go generał Kroll z organizacji "Pająk" i nakazuje powrót do Książa zajętego przez NKWD. Globcke zjawia się tam i przedstawia jako niemiecki komunista i antyfaszysta. Oferuje pomoc, ale czeka go przykra niespodzianka: Rosjanie nie wierzą niemieckim komunistom. W ruinach niemieckiego miasta Anna Maria, która zajmuje się osieroconymi dziećmi, dostrzega Jorga jadącego jeepem z Czernym i Compaignem. Woła go, ale uliczny hałas zagłusza jej głos. 20:05 ŚLĄZACY Z BOMBOWCÓW Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2011 Reżyseria: Zbigniew Kowalewski Imponują zwykłym "szczurom lądowym" nieprzeciętną sprawnością fizyczną i intelektualną, znajomością języków, grą na instrumentach i śpiewem, umiejętnościami plastycznymi, tworzeniem wierszy. Film o lotnikach z Dywizjonu Bombowego 304 porusza wszystkie osobiste wątki oparte o wspomnienia żyjących w Krakowie bohaterów: Stanisława Jury i Ludwika Krępy. Wszystko to umieszczone w historycznym kontekście buduje wszechstronny i rzetelny obraz asów przestworzy. 21:05 POWRÓT CZARNEJ ŚMIERCI (RETURN OF THE BLACK DEATH) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Kenny Scott Czarna śmierć była największym koszmarem średniowiecznego świata. Czarna śmierć, łac. mors nigra, to pandemia dżumy. Zarazki zostały przyniesione do Europy z Azji Środkowej. Czarna śmierć spowodowała ogromne straty demograficzne. Szacuje się, że na dotkniętych nią obszarach zmarło w skali całej Europy, około 1/3 ludności. Film odkrywa tajemnicę, co tak naprawdę spowodowało Czarną śmierć. Czarna śmierć zabijała biednych i bogatych, starych i młodych; ofiary cierpiały na bolesne czyraki, krwawienie z uszu i czarne plamy. Świat nie widział nic podobnego, ani przedtem, ani potem. W filmie naukowcy ponownie badają szczątki, dochodząc do nowych wniosków dzięki nowoczesnej medycynie. 22:00 PO PRLU - NOWE SOJUSZE W III RP NATO, UE, V4 Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2019 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Zdjęcia: Michał Jarosiński, Witold Karaś, Marcin Krynicki Wykonawcy: Beata Michniewicz (prowadząca) Temat: nowe sojusze w III RP - NATO, UE, V4. Gość: dr Jan Parys socjolog, były szef gabinetu politycznego w MSZ, były minister obrony narodowej. W tym odcinku opowiadamy o pierwszych latach III RP, kiedy Państwo po obaleniu komunizmu zaczęło budować nowe sojusze. Kiedy zaczął się ten proces? Czy od wizyty George ' a Busha, który jako pierwszy prezydent USA przemawiał jeszcze w parlamencie PRL? Czy od gestów pojednania premiera Mazowieckiego i kanclerza Kohla w Krzyżowej, w chwili której walił się mur berliński? Integracja Polski z Zachodem miała też tam wielu przeciwników, którzy nadal uważali, że nie można drażnić "rosyjskiego niedźwiedzia". Bardzo ważnym elementem polskiej polityki była integracja środkowo - europejska, współpraca z Czechami, Węgrami i Słowacją, w ramach Grupy Wyszehradzkiej. Sprawy polsko - rosyjskie. Rosja najpierw zgadzała się na wejście Polski do NATO, ale potem je blokowała. Nawet w czasach Jelcyna współpraca z Rosją nie była łatwa. Udało się jednak wyprowadzić armię rosyjską z Polski, co otworzyłonam drogę do przystąpienia do Paktu Północnoatlantyckiego. Droga do NATO nie była łatwa, były też inne koncepcje. 22:35 DZIEJE GRZECHU Melodramat psychologiczny, 124 min, Polska 1974 Scenariusz i reżyseria: Walerian Borowczyk Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Występują: Grażyna Długołęcka, Karolina Łubieńska, Zdzisław Mrożewski, Jolanat Szemberg, Jerzy Zelnik, Olgierd Łukaszewicz, Roman Wilhelmi, Marek Walczewski, Mieczysław Voit, Marek Bargiełowski, Jadwiga Chojnacka, Zbigniew Zapasiewicz "Romans kolejowy", "powieść seksualna", "estetyczna katastrofa w dwóch tomach" - tak określano na początku wieku "Dzieje grzechu" Stefana Żeromskiego. Drukowana na łamach warszawskiej "Nowej Gazety" - od września 1906 do lutego 1908 - powieść stała się skandalem literackim epoki. Filmowcy zainteresowali się nią już w roku 1911. Za przyzwoleniem pisarza pierwszej ekranizacji - oczywiście niemej - dokonał wówczas Antoni Bednarczyk, i była to pierwsza w Polsce filmowa adaptacja literackiego utworu. W roku 1933 wersję dźwiękową zrealizował Henryk Szaro. Nie zachowała się jednak żadna kopia tych filmów. Film Waleriana Borowczyka jest więc już trzecią adaptacją powieści Żeromskiego i to adaptacją bardzo wierną. "Czytając"Dzieje grzechu", myślałem jednak mniej o bohaterach, a bardziej o samym pisarzu, o tym, jaki był jego prawdziwy stosunek do nich, myślałem też o czytelniku, o jego reakcjach i wyobraźni. Na tym głównie polega wierność mojego filmu w stosunku do powieści" - mówił reżyser w jednym z wywiadów. Film zwraca uwagę bogatą scenografią i dbałością o szczegóły, większa część akcji rozgrywa się we wnętrzach naturalnych, głównie w Łodzi. Wszystko jest wierną kopią rzeczywistości, np. obrazy wiszące w domach bohaterów w większości zostały wypożyczone z muzeum. Autorce scenografii Teresie Barskiej zadanie ułatwiła drobiazgowość, z jaką Żeromski opisywał wnętrza. Walerian Borowczyk ogromną uwagę przywiązuje nie tylko do scenografii, ale i do zdjęć, sam bowiem jest operatorem. Dlatego też wybrał Zygmunta Samosiuka, którego uważał wówczas za najlepszego polskiego operatora, jak podkreślał "Jego zrozumienie roli operatora, ogromna elastyczność, umiejętność przystosowania się do życzeń i temperamentu reżysera są przykładowe" Akcja "Dziejów grzechu" rozgrywa się na przełomie wieków. Ewa Pobratymska, młoda dziewczyna pochodząca ze zubożałej rodziny ziemiańskiej, pracuje w biurze kolejowym. Zarobione pieniądze oddaje rodzicom, którzy utrzymują się jedynie z wynajmowania pokojów sublokatorom. Właśnie między jednym z nich, Łukaszem Niepołomskim, a Ewą rodzi się miłość. Łukasz jest jednak żonaty, a jego starania o rozwód nie przynoszą efektów. Matka Ewy, przeczuwając zbliżającą się tragedię, nakłania Niepołomskiego, by wyjechał z miasta. Zakochana Ewa trafia jednak na jego ślad, dowiaduje się, że jej ukochany został ranny w pojedynku i jest w szpitalu. Dziewczyna rzuca dom i pracę i jedzie do Łukasza. Jej opieka sprawia, że szybko wraca on do zdrowia. Na czas rekonwalescencji wynajmują pokój w żydowskiej dzielnicy. Szczęście Ewy trwa jednak krótko, Łukasz wyjeżdża do Rzymu, by starać się o rozwód, a ona uświadamia sobie, że jest w ciąży. 00:55 SENSACJE XX WIEKU - BOMBA HITLERA Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1999 Autor: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Rafał Paradowski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program porusza zagadnienie bomby atomowej. Co było przyczyną jej braku, czy zadecydowała niekompetencja czy brak poparcia dla niemieckiego "projektu uranowego" wśród dowódców wojskowych, czy też fakt wyjazdu z Niemiec wybitnych uczonych narodowości żydowskiej? 01:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PRZERWANA WOJNA Magazyn, 19 min, Polska, 1994 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Ładysław Lipkowski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony genezie wojny, której źródeł autor doszukuje się w przebiegu I wojny światowej. 01:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KURYŁÓWKA 6. V. 1945 Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Wojna i obydwie okupacje dla najmłodszych pokoleń odpłynęły już na dystans nieomal mityczny. Dlatego przypomnimy dziś jedną z najbardziej zapomnianych bitew bitwę pod Kuryłówką, prawdopodobnie największą walkę polskiego podziemia niepodległościowego. Właściwie opowieść o tym wydarzeniu należałoby rozpocząć od głównej ulicy Biłgoraja przed gmachem stanowiącym niegdyś siedzibę Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Na pierwszy rzut oka ta bitwa rozegrana została w sposób sprzeczny z partyzancką taktyka walki "dopaść - ugryźć - odskoczyć". Trwanie przez wiele godzin pośród zabudowań wioski miało jednak swój głęboki sens i wynikało z przekonania, iż stawką jest życie wszystkich jej mieszkańców. Gdyby Rosjanie wzięli zabudowania szturmem, w bitewnym amoku z pewnością nie oszczędziliby nikogo. Jest parę przyczyn, dla których ta bitwa warta jest pomnika i naszej trwałej pamięci. O konspiracji narodowej i obrońcach Nadsania wciąż wiemy stosunkowo niewiele. Z całą pewnością nieproporcjonalnie mało w odniesieniu do jej patriotycznych zasług.