TVP Kultura Sobota, 01.06.2019 07:45 TEN NAJPIĘKNIEJSZY ŚWIAT. EWA BEM ŚPIEWA PIOSENKI DLA DZIECI Artystyczne/estradowe (widowisko), 41 min, Polska, 1989 Reżyseria: Grzegorz Styła Scenariusz: Zbigniew Dzięgiel Zdjęcia: Andrzej Piontek, Andrzej Ułłowicz, Piotr Poliński Wykonawcy: Ewa Bem, Pamela Bem, Ryszard Rynkowski, Hanna Kosiewicz, Andrzej Jagodziński, Henryk Majewski, Tadeusz Fedorowski, Janusz Zabiegliński, Waldemar Kurpiński, Roman Syrek, Mariusz Bogdanowicz Muzyczny program dla dzieci. W kolorowej scenografii Ewa Bem śpiewa kilkanaście piosenek dla najmłodszych. 08:40 SERIALOWA NOSTALGIA - PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 4/13 - CZTERY SERCA Serial historyczno-przygodowy, 27 min, Polska 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Daniel Olbrychski, Andrzej Łapicki, Mieczysław Pawlikowski, Barbara Krafftówna i inni Ketling wraca z Kurlandii do swego dworku i zastaje tam miłych gości. Między nim a Krzysią rodzi się uczucie. Nie chcąc łamać narzeczeńskiej umowy z panem Michałem, Krysia postanawia iść do klasztoru. 09:15 SERIALOWA NOSTALGIA - PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 5/13 - MĄŻ BASI Serial historyczno-przygodowy, 30 min, Polska 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Andrzej Łapicki, Barbara Brylska, Bogusz Bilewski, Tadeusz Schmidt, Andrzej Jurczak, Antoni Lewek Wołodyjowski dowiaduje się, dlaczego Krzysia zdecydowała się pójść do klasztoru. Postanawia zemścić się na Ketlingu i wyzywa go na pojedynek. Zamiast do walki dochodzi jednak do pojednania. Michał oddaje rękę Krzysi Ketlingowi, a sam przyjmuje oświadczyny Basi. 10:45 DOKUMENT TYGODNIA - HISTORIA ZLATANA (DEN UNGE ZLATAN / BECOMING ZLATAN) Film dokumentalny, 95 min, Włochy/Holandia/Szwecja, 2015 Reżyseria: Fredrik Gertten, Magnus Gertten Scenariusz: Antonio Piazza, Fabio Grassadonia Muzyka: Florencia Di Concilio, Marc Lizier Zlatan Ibrahimović, enfant terrible współczesnego futbolu, piłkarz tyleż genialny co krnąbrny. Człowiek, który był mistrzem w czterech różnych krajach: Holandii, Włoszech (z trzema różnymi klubami!), Hiszpanii i Francji. Geniusz pełen paradoksów zapisujący się w pamięci kibiców zagraniami z pogranicza cyrkowych gimnastycznych sztuczek (w młodości trenował taekwondo), z drugiej strony oskarżany o to, że pełnię swoich możliwości pokazuje tylko w meczach ze słabszymi rywalami. Ponoć dlatego nigdy nie sięgnął po Puchar Europy, grając z Barceloną był go bardzo blisko. Wychowany na imigranckich, biednych i niebezpiecznych przedmieściach Malmö, nie miał w życiu łatwo. Wyjątkowo uzdolniony, dość szybko zdał sobie sprawę, że piłka jest dla niego jedyną szansą na zaistnienie. Od początku na przeszkodzie stawał jego trudny charakter - zawieszenia za uderzenie obrońcy łokciem, prowokowanie kibiców, satysfakcja z upokorzenia przeciwnika większa niż z wygranej, konflikty z kolegami z drużyny, od których czuł się lepszy. Do tego niszcząca ambicja - mecz bez zdobytego gola doprowadzał go (i doprowadza dalej, wszak jego kariera wciąż trwa) do białej gorączki. Film to fascynująca opowieść o tym, co zwykle pozostaje ukryte przed oczami fanów - treningi, mecze kontrolne, szatnie, podróże na mecze i zgrupowania. Zdjęcia kręcono przez wiele lat materiał obejmuje rozległy okres od bramek zdobytych dla Malmö w 1999 roku, przez pełną zakrętów karierę w Ajaksie, po dwukrotne mistrzostwo Włoch w barwach Juventusu w latach 2005 i 2006. Ten filmowy portret Zlatana leży na przeciwnym biegunie niż pokazywany w polskich kinach narcystyczny, ocierający się wręcz o śmieszność, film o Cristiano Ronaldo. Potret Ibrahimovicia nie jest PR - owską kreacją, to człowiek z krwi i kości, mierzący się ze swoimi demonami, nieśmiały wobec dziennikarzy i zaskakująco samotny. Jedyne ukojenie daje mu boisko, tylko tam naprawdę jest sobą. Poza nim nie za bardzo potrafi się odnaleźć. Jego przyjaciel, właściciel kawiarni, w której bywał, wspominał, że gdy dopadała go tęsknota za Malmö, jeździł stołować się w Ikei. Z wypowiedzi legend piłki, m.in. Ronalda Koemana, Fabio Capello, Marco van Bastena, Jarego Litmanena, Leo Beenhakkera i fragmentów meczów wyłania się człowiek, który dla sukcesu byłby w stanie zabić. Zresztą, koledze z Ajaksu, którego oskarżył o zbyt małe zaangażowanie, groził publicznie obcięciem głowy. (docsag.pl) 12:30 HYDROZAGADKA Komedia sensacyjna, 70 min, Polska 1970 Reżyseria: Andrzej Kondratiuk Scenariusz: Andrzej Bonarski, Andrzej Kondratiuk Muzyka: Waldemar Kazanecki Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Aktorzy: Roman Kłosowski, Zdzisław Maklakiewicz, Wiesław Michnikowski, Józef Nowak, Wiesław Gołas, Jerzy Duszyński, Franciszek Pieczka, Jerzy Turek, Iga Cembrzyńska, Ewa Szykulska Tytułową zagadką jest niewytłumaczalne znikanie wody w Warszawie podczas największych upałów. Nad jej rozwiązaniem biedzi się naukowiec, profesor Milczarek (Wiesław Michnikowski). Pomaga mu nieustraszony detektyw As (Józef Nowak), który podejmuje nierówną walkę z tajemniczym, demonicznym przeciwnikiem, sprawcą całej wodnej afery. Trop prowadzi najpierw do ciemnego typa zwanego Plamą, a potem do egzotycznego Maharadży. Swoją telewizyjną komedię Andrzej Kondratiuk utrzymał w konwencji groteski i parodii znanych filmów sensacyjnych i opowieści komiksowych. Większość gagów, postaci i humorystycznych sytuacji widzowie znają już z ekranów. Reżyser zadbał o to, by trzymać publiczność w napięciu, ale też zaserwować jej sporą dawkę rozrywki. Są więc w filmie taniec brzucha i mężczyzna pojawiający się niespodziewanie w haremie, a także komiczny Maharadża Kaburu, którego odtwarza niezrównany Roman Kłosowski. 14:25 YESTERDAY Film obyczajowy, 88 min, Polska, 1984 Reżyseria: Radosław Piwowarski Scenariusz: Radosław Piwowarski Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Jerzy Matula Aktorzy: Piotr Siwkiewicz, Andrzej Zieliński, Robert Piechota, Waldemar Ignaczak, Anna Kaźmierczak, Krystyna Feldman, Krzysztof Majchrzak, Henryk Bista Debiut kinowy Radosława Piwowarskiego, a zarazem doskonała próbka jego stylu. "Yesterday" podobnie jak późniejsze filmy autora "Ciuciubabki" to opowieść o uczuciach, w której satyra miesza się z dramatem, humor z powagą, liryzm z tragedią. Głównym bohaterem jest tu jednak nie tyle konkretna osoba, co muzyka legendarnych The Beatles. To właśnie ona napędza machinę filmowej narracji i nadaje sens działaniom postaci. Jest rok 1964. W prowincjonalnym polskim miasteczku czterej uczniowie klasy maturalnej przeżywają fascynację piosenkami "czwórki z Liverpoolu". Nadają sobie pseudonimy od imion słynnych muzyków. Zakładają zespół, grający utwory Lennona i McCartneya. W poststalinowskiej rzeczywistości nie spotyka się to rzecz jasna z uznaniem. Przeciwko są nauczyciele, rodzice, nawet ksiądz. Razi ich głośna muzyka, nonkonformizm chłopców, ich długie włosy. Mimo licznych przeszkód, ryzykując zdrowie, a nawet życie John, Paul, George i Ringo kontynuują próby. Niebawem w ich życiu pojawia się piękna dziewczyna z sąsiedniego liceum. Zawraca w głowie dwóm członkom zespołu. Z rywalizacji zwycięsko wychodzi Ringo. Nie oznacza to bynajmniej, że odtąd jego związek z Anią będzie usłany różami... "Reżyser z imponującą lekkością ukazuje emocjonalny świat bohaterów, z poetyckim wdziękiem wprowadza nas w krąg blasków i cieni młodzieńczych porywów miłosnych. Piwowarski łączy talent narracyjny, nerw komediowy z umiejętnością tworzenia nastroju. W mistrzowski sposób splata materię komediową i liryczną. Daje widzom okazję nie tylko do beztroskiego rozbawienia, ale nawet wzruszenia" - pisał o "Yesterday" jeden z krytyków. Początkowo jednak debiut Piwowarskiego przeszedł niemal bez echa. Widownia "nie padła na kolana", recenzenci sarkali, że reżyser nie miał wielkiego pojęcia o polskiej rzeczywistości lat sześćdziesiątych. Dopiero niespodziewane sukcesy filmu na Zachodzie (liczne nagrody m. in. na festiwalach w Wenecji i San Sebastian) diametralnie zmieniły sytuację. Doceniono nie tylko reżysera, lecz także piękne zdjęcia Witolda Adamka i znakomitą grę młodych aktorów z Piotrem Siwkiewiczem na czele. Kolejne dokonania Radosława Piwowarskiego (m. in. "Kochankowie mojej mamy", "Kolejność uczuć") dowiodły, że ich twórca w pełni zasługuje na miejsce w ścisłej czołówce współczesnych polskich reżyserów. 16:40 SŁOMIANY WDOWIEC (THE SEVEN YEAR ITCH) Komedia obyczajowa, 100 min, USA 1955 Reżyseria: Billy Wilder Scenariusz: Billy Wilder, George Axelrod Aktorzy: Marilyn Monroe, Tom Ewell, Evelyn Keyes, Sonny Tufts, Robert Strauss, Oscar Homolka, Marguerite Chapman, Victor Moore, Donald McBride i inni Komedia zrealizowana przez mistrza gatunku Billy'ego Wildera, amerykańskiego reżysera i scenarzystę niemieckiego pochodzenia, kilkakrotnego zdobywcę Oscara, twórcę m.in. nieśmiertelnego "Pół żartem, pół serio". W obsadzie zwracają również uwagę inne nazwiska - Toma Ewella ("Żebro Adama") oraz legendarnej gwiazdy Hollywood Marilyn Monroe, która - jak pisali krytycy - "przekonywająco wczuła się w rolę"głupiej blondynki". Kinomani pamiętają"Słomianego wdowca"ze słynnej sceny, w której wiatr podwiewa sukienkę Marilyn Monroe stojącej na kracie umieszczonej nad tunelem nowojorskiego metra. Richard Sherman, wzorowy mąż i kochający ojciec, po siedmiu latach szczęśliwego pożycia małżeńskiego po raz pierwszy na dłużej pozostaje sam. Odprowadził właśnie na dworzec żonę, która wraz z synem Rickym wyjechała na wakacje. Małżonek zamierza dotrzymać obietnic, jakie złożył Helen przed wyjazdem. Postanawia nie palić, nie pić alkoholu, oprzeć się wszelkim pokusom i przede wszystkim pozostać wiernym żonie. Wróciwszy do swego opustoszałego, nowojorskiego mieszkania, Richard natychmiast próbuje zająć się pracą. Jego spokój zakłóca nowa lokatorka domu, której jest zmuszony otworzyć drzwi wejściowe. Urocza i powabna sąsiadka od razu rozbudza wyobraźnię"słomianego wdowca", który już widzi siebie jako zwycięskiego uwodziciela. Kiedy siedząc na tarasie znowu usiłuje zająć się swoimi sprawami, niespodziewanie spada prosto pod jego nogi doniczka z kwiatami, nieumyślnie strącona przez sąsiadkę z góry. Domyśla się, kim jest właścicielka rośliny i natychmiast zaprasza ją do siebie na kieliszeczek dobrego trunku. Nazajutrz, czując się winnym, Richard dzwoni do Helen. Kiedy dowiaduje się, że żona wyszła na spotkanie z przyjacielem, znanym powieściopisarzem, budzi się w nim zazdrość. Jest przekonany, że tych dwoje ma romans. W odwecie wybiera się z sąsiadką do kina, potem wpadają do niego. Mężczyzna zgadza się też, by w tę upalną noc dziewczyna przenocowała w jego klimatyzowanym mieszkaniu. Próbując odwrócić swoją uwagę od pięknej panny, zaczyna nerwowo pakować wiosło, które Ricky zapomniał zabrać na wakacje. Nad ranem w koszmarnym śnie widzi Helen wracającą niespodziewanie z urlopu i strzelającą do niego. Przerażony ucieka z domu. 19:15 ALL YOU NEED IS KLAUS (ALL YOU NEED IS KLAUS) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Jorg Bundschuh Klaus Voormann to postać niezwykle związana z ruchami artystycznymi ostatnich dekad. W 1960 roku artysta spotkał Beatlesów w Hamburgu, kiedy byli jeszcze mało znanym zespołem. Jak się później okazało, te spotkanie przyniosło owoce - projektował okładki ich płyt, a za grafikę na albumie "Revolver" zdobył nagrodę Grammy. Voormann współpracował także z innymi gwiazdami, m.in. Bee Gees, B. B. Kingiem, Lou Reedem, Jerrym Lee Lewisem czy Keithem Moonem. Jego działalność nie ograniczała się jednak wyłącznie do sztuk wizualnych. Udzielał się także muzycznie. Grał z Beatlesami, Erikiem Claptonem czy Bobem Dylanem. Film "All you need is Klaus" to podróż w głąb niesamowitego życia Klausa Voormanna. To historia o przyjaźni, rock'n'rollu i sztuce. 20:20 BILET DO KINA - GRA TAJEMNIC (THE IMITATION GAME) Film biograficzny, 109 min, USA/Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Morten Tyldum Scenariusz: Graham Moore Zdjęcia: Oscar Faura Muzyka: Alexandre Desplat Aktorzy: Benedict Cumberbatch, Keira Knightley, Matthew Goode, Mark Strong, Rory Kinnear, Charles Dance Dramat biograficzny, któremu spośród ośmiu nominacji do nagrody Oscara 2015, Akademia przyznała jedną statuetkę w kategorii: najlepszy scenariusz adaptowany. To wzbogacona o wątki sensacyjne i obyczajowe historia Alana Turinga, genialnego brytyjskiego matematyka i kryptologa, który podczas drugiej wojny światowej skutecznie zmagał się z niemieckim kodem Enigma. Nad złamaniem skomplikowanego kodu, stosowanego przez nazistów, Turing współpracował z zespołem najbardziej utalentowanych ludzi w tej dziedzinie na świecie. Niezwykłe dokonanie pozwala dużo wcześniej położyć kres najbardziej okrutnej wojnie w historii. Niestety, w filmie nie wspomniano o wkładzie polskich naukowców. Alan Turing to także twórca podstaw nowoczesnej informatyki. Po złamaniu kodu Enigma, w blasku chwały przystępuje do badań, a ich efektem będzie rewolucyjne osiągnięcie naszych czasów - powstanie komputera. Zasługi i triumf bohatera filmu przyćmiewają jednak jego problemy osobiste. Ostatecznie doprowadzają one do kompletnego załamania i upadku genialnego Alana Turinga. 22:20 MŁODA KULTURA - DOROTA MIŚKIEWICZ I KWADROFONIK - LUTOSŁAWSKI/ TUWIM "PIOSENKI NIE TYLKO DLA DZIECI" Koncert, 43 min, Polska, 2013 Wykonawcy: Dorota Miśkiewicz, Kwadrofonik Dorota Miśkiewicz wraz z zespołem Kwadrofonik nagrali płytę z piosenkami nie tylko dla dzieci. Jest to połączenie twórczości dwóch artystów: Witolda Lutosławskiego i Juliana Tuwima. Dzięki temu projektowi powstały utwory, które mogą zainteresować nie tylko najmłodszych. 23:20 SEANS KULTOWY - PIŁKARSKI POKER Film obyczajowo - sensacyjny, 102 min, Polska 1988 Reżyseria: Janusz Zaorski Scenariusz: Jan Purzycki Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Piotr Figiel Aktorzy: Janusz Gajos, Małgorzata Pieczyńska, Marian Opania, Mariusz Dmochowski, Jan Englert, Edward Lubaszenko, Olaf Lubaszenko, Mariusz Benoit, Adrianna Biedrzyńska, Bronisław Pawlik, Andrzej Zaorski, Grzegorz Warchoł, Zdzisław Wardejn i inni Laguna, niegdyś sławny piłkarz, którego karierę przerwała kontuzja, pogrąża się w alkoholizmie. Jego dawnym kolegom z boiska też nie wiedzie się najlepiej. Laguna - obecnie sędzia - jest bacznym obserwatorem tego, co się wokół niego dzieje. Zdaje sobie sprawę z istniejących w piłkarskim światku układów, przekupywania piłkarzy i sędziów, manipulowania ludźmi. Nie chce mieć z tym nic wspólnego. Postanawia w niezwykły sposób ukoronować swoją sędziowską karierę - zadrwić z traktujących go protekcjonalnie działaczy klubowych. Chce doprowadzić do tzw. niedzieli cudów, czyli "ustawić" ostatnią kolejkę rozgrywek ligowych tak, by w poszczególnych meczach padły ustalone przez niego wyniki. Różnymi sposobami przekupuje zawodników, a nawet innego sędziego. Gdy jednak dochodzi do decydującego meczu, nieoczekiwanie zmienia swój plan. Roboczy tytuł filmu brzmiał "Kocham piłkę", co ujawniało tęsknotę reżysera za romantyką sportu, której spragnieni są jego prawdziwi miłośnicy. Utrzymany w konwencji filmu sensacyjnego "Piłkarski poker" ujawnia kulisy krajowej piłki. "Polska piłka nożna toczy się po równi pochyłej. Wyniki i jakość gry są uzależnione od wartości pieniądza. Na trybunach siedzi kilka lub kilkanaście tysięcy naiwnych kibiców. Czekają na wynik, nie wiedząc, że ustaliło ten wynik wcześniej kilka osób" - mówił reżyser Janusz Zaorski. 01:45 WIECZÓR KINOMANA - WSTRĘT (REPULSION) Dramat obyczajowy, 100 min, Wielka Brytania, 1965 Reżyseria: Roman Polański Scenariusz: Gerard Brach, Roman Polański Zdjęcia: Gilbert Taylor Muzyka: Chico Hamilton Aktorzy: Catherine Deneuve, Ian Hendry, John Fraser, Patrick Wymark, Yvonne Furneaux, Renee Houston, Helen Fraser, Valerie Taylor, James Villiers "Wstręt" to pierwsza długometrażowa fabuła zrealizowana przez Romana Polańskiego po wyjeździe z Polski. Film powstał za pieniądze brytyjskiej wytwórni Compton, która w połowie lat sześćdziesiątych robiła wiele, by ugruntować swój wizerunek kompanii promującej artystów ambitnych i nietuzinkowych. Chętnie więc zgodziła się finansować produkcję Polańskiego, tym bardziej że Polak miał już na koncie entuzjastycznie przyjęty na Zachodzie "Nóż w wodzie" (nominacja do Oscara) i jako świeżo upieczony emigrant nie miał wygórowanych oczekiwań co do budżetu filmu. Po ustaleniu warunków reżyser zabrał się do pracy. Miał pełną świadomość, jak wiele zależy od efektu jego starań. W rezultacie powstał film, który dziś krytycy zgodnie zaliczają do klasyki dreszczowca i horroru, stawiając go na równi z "Psychozą" Alfreda Hitchcocka czy "Halloween" Johna Carpentera. "Wstręt", choć nie okazał się wielkim sukcesem frekwencyjnym, otrzymał znakomite recenzje. Wychwalano nie tylko reżyserską wirtuozerię i znakomite zdjęcia, lecz także popisową grę dwudziestojednoletniej Francuzki Catherine Deneuve. Zarówno dla niej, jak i dla Polańskiego "Wstręt" stał się przepustką na filmowy Olimp. Fabuła "Wstrętu" jest niezwykle prosta. Młoda Belgijka Carol Ledoux dzieli wraz z siostrą Helen mieszkanie w Londynie. Mimo niewątpliwej urody, Carol nie tylko nie ma chłopaka, lecz także nie potrafi normalnie rozmawiać z mężczyznami. Zamknięta w sobie, pełna seksualnych zahamowań, unika ludzkiego wzroku i towarzystwa. Jej siostra nie zadaje sobie nawet trudu, by zrozumieć dziwne zachowanie dziewczyny. Całkowicie pochłania ją własna osoba i romans z żonatym mężczyzną. Nie wyobraża sobie nawet, że jej głośne jęki rozkoszy słyszy zza ściany Carol, na próżno starająca się zasnąć (tropiciele filmowych ciekawostek ustalili, że "Wstręt" jest pierwszy angielskim filmem, w którym można usłyszeć odgłosy orgazmu). Prawdziwy dramat zaczyna się wszakże z chwilą wyjazdu Helen i jej kochanka na wakacje do Włoch. Carol zostaje w domu sama. Coraz bardziej sparaliżowana przez strach przestaje chodzić do pracy i stopniowo pogrąża się w obłędzie. Tykanie zegara, kapanie wody z kranu urastają w jej świadomości do zwiastunów nieokreślonego, monstrualnego niebezpieczeństwa. Na domiar złego Carol zaczyna mieć halucynacje. Słyszy wyimaginowane kroki na korytarzu, czuje, jak ze ścian nagle wyrastają ręce i obejmują ją za piersi. Zaszczuta przez własną psychikę traci kontakt z rzeczywistością i przestaje odpowiadać za swoje czyny. Niekłamana groza obecna w filmie Polańskiego powstaje wskutek mistrzowsko wcielonego w życie pomysłu realizacyjnego. Widz ogląda bowiem świat przedstawiony na ekranie z punktu widzenia głównej bohaterki. Jej przerażenie i paranoja stają się przez to wyjątkowo realistyczne, odbierane jako coś znajomego, lecz trwożliwie spychanego w podświadomość. Wrażenie potęguje klaustrofobiczna atmosfera utworu. Gros akcji rozgrywa się przecież w czterech ścianach mieszkania Carol, które staje się dobrowolnym więzieniem dziewczyny, a jednocześnie obrazem jej udręczonej świadomości. Specjalna Nagroda Jury dla Romana Polańskiego na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie w 1965 roku. 03:40 BRIAN JOHNSON: ŻYCIE W TRASIE - ROBERT PLANT (BRIAN JOHNSON'S A LIFE ON THE ROAD) Film dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Bob Smeaton, Christopher Walker "Brian Johnson's A Life On The Road" to seria, podczas której frontman zespołu AC/DC odwiedza legendy muzyki rockowej. W trakcie rozmów ze swoimi gośćmi poruszane są historie zespołów od ich pierwszych dni aż do momentów największej sławy. Całość jest bogato okraszona materiałami archiwalnymi oraz znakomitymi anegdotami. Gościem tego odcinka jest Robert Plant - wokalista legendarnego zespołu Led Zeppelin.