TVP Historia Poniedziałek, 03.06.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 03 CZERWCA ODC. 582 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1924 - zmarł Franz Kafka; 1948 - w Mount Palomar uruchumiono największy wówczas teleskop optyczny; 1951 - pod naciskiem Związku Sowieckiego PRL oddała fragment terytorium wokół miasta Bełz, w zamian otrzymując tereny wokół Ustrzyk Dolnych; 07:45 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 3/24 Serial historyczno-sensacyjny, 56 min, Polska, 1988 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Janusz Bukowski, Piotr Rzymyszkiewicz, Piotr Konieczyński, Hanna Wrycza-Polk, Joanna Jankowska, Marian Kamiński, Asja Łamtiugina, Jacek Kałucki, Leon Niemczyk, Ewa Sałacka, Andrzej Herder, Witold Skaruch, Alicja Jachiewicz Przed zbrojną akcją kolegów na pociąg Franek gdzieś znika i odnajduje się dopiero po paru dniach z raną w nodze. Kolegom opowiada, że trafiła go zbłąkana kula i musiał iść do szpitala. Tymczasem Niemcy na wieść o wybuchu powstania w Wielkopolsce planują operację militarną pod kryptonimem "Wiosenne słońce". Oficjalnie zaś obwieszczają, że pragną rozwiązać "kryzys" metodami politycznymi. Nieufny porucznik Kaleta wysyła Czarka do Berlina, by zdobył jakieś informacje o prawdziwych zamiarach wroga. Młody wywiadowca pod fikcyjnym nazwiskiem Otto Strauss dowiaduje się o planowanym przez Niemców uderzeniu na polskie siły zbrojne. Niezwłocznie wysyła meldunek do Poznania. Polacy rozpoczynają przygotowania do odparcia ataku. Franek zaś rozpoczyna pracę jako korespondent wojenny przy Oficynie Wydawniczej Adamskich. Organizuje też zbiórkę książek dla sierocińca prowadzonego przez Dorotę i jej koleżanki. Nie zaprzestaje jednak działalności szpiegowskiej. Kiedy przypadkowo dowiaduje się o polskich przygotowaniach do odparcia niemieckiego ataku, od razu przekazuje tę wiadomość swemu mocodawcy. W Podgajach, z baraku monterów, Czarka zabiera nagle oficer niemieckiego wywiadu. 09:20 HISTORIA POLSKI - HISTORIA III RP - PROLOG 1980 - 1988 - PRECZ Z KOMUNĄ Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2008 Reżyseria: Andrzej Gajewski Scenariusz: Krzysztof Nowak Film dokumentalny opowiadający historię tworzenia się III RP, jej zrębów instytucjonalnych, ustrojowych i gospodarczych. To ukazanie w sposób przyczynowo - skutkowy najnowszych dziejów Polski i Polaków poprzez genezę i rozwój mechanizmów odradzającego się państwa wraz z jego patologiami i sukcesami. 09:50 HISTORIA III RP - 1989 - 1993 JESTEŚMY WE WŁASNYM DOMU. RZĄDY OPOZYCJI DEMOKRATYCZNEJ Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2008 Reżyseria: Andrzej Gajewski Film dokumentalny opowiadający historię tworzenia się III RP, jej zrębów instytucjonalnych, ustrojowych i gospodarczych. To ukazanie w sposób przyczynowo - skutkowy najnowszych dziejów Polski i Polaków poprzez genezę i rozwój mechanizmów odradzającego się państwa wraz z jego patologiami i sukcesami. 10:25 SENSACJE XX WIEKU - STALIN - DROGA DO WŁADZY /1/ Kameralne i studyjne (widowisko), 19 min, Polska, 1993 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Pierwsza część odcinka poświęconego Józefowi Stalinowi - drodze do władzy i rządom. 10:50 BLIŻEJ NIEDŹWIEDZI - CZ. 1 (GREAT BEAR STAKEOUT) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: Jeff Wilson, David Marks Dwuczęściowa opowieść o niedźwiedziach grizzly, które gromadzą się każdego roku w Ameryce Północnej, aby walczyć o partnerki, dominację i pożywienie. Filmowcy podpatrują sceny z życia kilku bohaterów w ich naturalnym środowisku. Dzięki zdjęciom z ukrytych kamer i nowoczesnemu sprzętowi widać te niebezpieczne zwierzęta z odległości kilku centymetrów. Grizzly zamieszkują głównie Amerykę Północną. Są dość duże, długość ich ciała dochodzi do ponad 3 m, a masa do 700 kg. Na szczęście ten niedźwiedź jest wszystkożerny, odżywia się głównie pokarmem roślinnym, padliną, drobnymi zwierzętami, poluje także na większe ssaki. Zazwyczaj ponad 100 tysięcy niedźwiedzi grizzly przemierzało zachodnią część Ameryki Północnej, od ubogich terenów Arktyki aż po góry i wyżyny centralnego Meksyku. Obecnie północnoamerykańskie niedźwiedzie grizzly spotkać można jedynie w Kolumbii Brytyjskiej oraz w rejonie Parku Narodowego Yellowstone i na Alasce. 12:05 CZAS HONORU - POWSTANIE - ODC. 3 "HOTEL VICTORIA" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2014 Reżyseria: Jan Hryniak Scenariusz: Jarosław Sokół Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Jakub Wesołowski, Maciej Zakościelny Godzina "W" zastaje powstańców w różnych miejscach Warszawy. Pluton Władka dotarł na miejsce zgrupowania, do fabryki na Woli. Oddział Bronka, odcięty przez Niemców, przedziera się przez ruiny getta. Podlegli Bronkowi żołnierze znajdują się w polu rażenia niemieckiego RKM - u. Apacz wyrywa się do walki, twierdząc, że poradzi sobie z Niemcami tylko przy użyciu noża. Koledzy Mickiewicza namawiają go, żeby wreszcie podszedł do Zosi, która tak bardzo mu się podoba. Karkowski donosi Rainerowi o planowanym ataku na dzielnicę policyjną. Na Ochocie dochodzi do próby linczu na folksdojczach Knapikach. Michał musi opuścić szpital. Jest pełen obaw o wciąż nieprzytomną Celinę, wie jednak, że jego obowiązkiem jest walka. W szpitalu spotyka tajemniczego pacjenta nazwiskiem Słowiński. Wycieńczony przez ciężką chorobę Słowiński prosi Michała, by pomógł mu dostać się do sztabu powstańczego w hotelu Victoria. Na Woli Krawiec wydaje rozkaz szturmu na niemieckie magazyny wojskowe na Stawkach. 13:05 RZYMSKIE WAKACJE (ROMAN HOLIDAY) Komedia, 113 min, USA 1953 Reżyseria: William Wyler Scenariusz: Ian McLellan Hunter i John Dighton Zdjęcia: Franz Planer i Henri Alekan Muzyka: Georges Auric Aktorzy: Gregory Peck, Audrey Hepburn, Eddie Albert, Hartley Power, Harcourt Williams, Margaret Rawlings, Tullio Carminati, Paolo Carlini i inni "Rzymskie wakacje" to jedna z najbardziej czarujących komedii lat 50. , jeden z najlepszych filmów w dorobku Williama Wylera i jedna z najlepszych, choć praktycznie pierwsza znacząca rola w karierze Audrey Hepburn, która zasłużenie otrzymała za nią Oscara ("to arystokratka w każdym calu, aż po koniuszki palców", zachwycał się 22 - letnią wówczas aktorką Wyler po premierze filmu). "Rzymskie wakacje" uhonorowano ponadto statuetkami Akademii także za scenariusz i kostiumy, a w sumie film otrzymał aż 10 nominacji do tej nagrody. Film Williama Wylera to - jak pisali amerykańscy recenzenci - opowieść o Kopciuszku, tyle że a rebours. Śliczna dziewczyna, Anne, jest już bowiem księżniczką, córką władcy nie nazwanego w filmie państwa, która odbywa podróż po stolicach Europy. Wychowana w luksusie, lecz zarazem według sztywnych reguł dworskiej etykiety, nie ma prawa decydować o swym postępowaniu, sposobie spędzania czasu, ubierania się. Sztab doradców, guwernantek i lokajów czuwa nad nią przez 24 godziny na dobę. Podczas kilkudniowego pobytu w Rzymie zmęczona takim trybem życia dziewczyna jest już na skraju załamania nerwowego. Zaordynowane jej środki uspokające mają pomóc w odzyskaniu równowagi. Korzystając z chwili nieuwagi służby, Anne wymyka się z ambasady, by choć przez chwilę zasmakować "normalności". Śpiącą na ławce dziewczynę znajduje przystojny dziennikarz Joe Bradley, który ofiarowuje jej gościnę w swym skromnym mieszkanku. Anne nie wyjawia mu, kim jest i dopiero następnego dnia zdjęcie w prasie pod notatką informującą o odwołaniu przez księżniczkę Anne wszystkich oficjalnych spotkań, pozwala Joemu poznać prawdziwą tożsamość jego lokatorki. Bradley wpada na pomysł, który może mu bardzo pomóc w dalszej karierze dziennikarskiej. Postanawia przygotować sensacyjny materiał o "prywatnym" dniu księżniczki nieoficjalnie zwiedzającej Wieczne Miasto. Do pomocy bierze swego kolegę reportera, który ma fotografować Anne z ukrycia. Ustaliwszy szczegóły, wyrusza z księżniczką, podającą się nadal za skromną pensjonarkę, na całodniową wycieczkę po mieście. W tym samym czasie sprowadzona pośpiesznie przez ambasadę armia detektywów usiłuje odszukać zaginioną Anne, zanim dojdzie domiędzynarodowego skandalu. 15:10 ŚWIAT Z LOTU PTAKA - ODC. 3. EUROPA (EARTHFLIGHT) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2012 W trzeciej części spojrzenie z lotu ptaka na Europę. Wiosną dziesiątki tysięcy bocianów białych opuściły Afrykę i zmierzają ku oddalonym o tysiące kilometrów lęgowiskom w Europie. W czasie wędrówki, podobnie jak miliony innych migrujących ptaków, napotykają liczne trudności. W czasie lotu wykorzystują wznoszące prądy ciepłego powietrza, które jednak nie tworzą się nad wodą. Ciągłe machanie skrzydłami coraz bardziej je męczy. Wysiłek daje o sobie znać. Wystarczy, że musną skrzydłem wodę, a mogą wpaść do morza i zatonąć. Walczą o życie. Skały wyłaniające się z wody to Adalar, czyli Wyspy Książęce, upragniony przystanek. Żurawie pokonują Morze Śródziemne nad Cieśniną Gibraltarską. Camargue, jedna z największych delt rzecznych Europy, to idealne miejsce na ich odpoczynek. Do żurawi dołączają czerwonaki różowe, świeżo przybyłe z zachodniej Afryki. Choć w Europie jest coraz mniej naturalnych terenów, wiele ptaków wciąż przylatuje tu, by akurat tutaj się rozmnażać. Poznamy również szpaki krążące nad Rzymem, sokoła wędrownego, orła przedniego, brzegówki, bernikle obrożne i białolice. W następnym odcinku będziemy towarzyszyć między innymi kondorom wielkim i arom żółtoskrzydłym w wędrówce po Ameryce Południowej. 16:10 SPÓR O HISTORIĘ - GORĄCY CZERWIEC 1989 Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2011 Scenariusz: Borys Hass Wykonawcy: Maciej Zakrocki (prowadzący) Wybory czerwcowe były pierwszym aktem politycznym po II wojnie światowej, w którym komuniści dopuścili do głosu opozycję. Gwarancją utrzymania władzy była ograniczona wolność wyborów i lista krajowa, która miała zapewnić mandaty najważniejszym funkcjonariuszom komunistycznym. Społeczeństwo odrzuciło jednak listę krajową i zdecydowanie opowiedziało się za opozycją. To zaskoczyło zarówno liderów Solidarności jak i komunistów. Wprawdzie Joanna Szczepkowska w Dzienniku telewizyjnym ogłosiła, że 4 czerwca skończył się w Polsce komunizm, ale już wkrótce zaczęły się spory o istotę zmian, które nastąpiły, i o to, kto był ich beneficjentem. Zarysowały się wówczas podziały, które ukształtowały polską scenę polityczną. 18:55 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 4/24 Serial sensacyjno-historyczny, 51 min, Polska, 1988 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Olaf Lubaszenko, Janusz Bukowski, Piotr Rzymyszkiewicz, Piotr Konieczyński, Cezary Pazura, Hanna Wrycza-Polk, Joanna Jankowska, Jacek Kałucki, Andrzej Herder, Witold Skaruch, Barbara Sołtysik, Piotr Siejka, Edward Warzecha, Miłogost Reczek, Maciej Kozłowski W Poznaniu Franek jako korespondent wojenny zdobywa informacje o polskich liniach umocnień. Stara się też dowiedzieć od chłopców i Doroty o miejscu pobytu Czarka. Tymczasem w Podgajach Czarkowi udaje się zdobyć plan koncentracji oddziałów nieprzyjaciela pod Lesznem, a także ich dokładny stan osobowy oraz wykaz jednostek. Przypadkiem z wypowiedzi Raffela dowiaduje się, że koncentracja sił wroga nastąpi 24 maja o świcie. W stolicy Wielkopolski wrze. Trwają przygotowania do walki zbrojnej. Voraczek spotyka się z Frankiem. Informuje Felkego, że Krauze został złapany z jego meldunkiem i Kaleta zaczyna coś podejrzewać. Czarek natomiast ma już pewność: Franek jest niemieckim szpiegiem. Niestety, nie udaje się go schwytać. Na domiar złego w strzelaninie ginie Dorota - dziewczyna, o której względy Czarek z Frankiem długo rywalizowali. 20:05 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - ŚWIĘTY LUDWIK (KING SAINT LOUIS (LOUIS IX)) Film dokumentalny, 99 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel 25 kwietnia 1214 roku urodził się jeden z największych władców Francji Ludwik IX. Ludwik był cnotliwy, prawy i charyzmatyczny. Jego nieprzejednana postawa wobec innowierców i krucjaty krzyżowe wyniosły go na ołtarze. Został w ten sposób jedynym kanonizowanym królem Francji. Film z cyklu "Historia w postaciach zapisana", przybliżając życie tego wybitnego i bogobojnego władcy, wprowadzi widzów w złoty wiek średniowiecza. W życiu króla ważną rolę odegrała jego matka Blanka Kastylijska, a polityczny ślub z Małgorzatą Prowansalską okazał się bardzo udanym związkiem. Małgorzata powiła Ludwikowi jedenaścioro dzieci. 40 - letnie rządy króla to lata rozkwitu Francji tak w sferze militarnej, politycznej, terytorialnej, jak i kulturalnej. Wprowadzona przez Ludwika IX reforma sądownictwa była wzorem organizacji wymiaru sprawiedliwości w całej Europie. Ludwik był pierwszym władcą, który świadomie korzystał z zasad komunikacji społecznej, dbając o swój wizerunek wśród ludu. Zmarł podczas ósmej wyprawy krzyżowej w 1270 roku. 00:35 DRZWI DO WOLNOŚCI Film dokumentalny, 75 min, Polska, 2017 Reżyseria: Maria Dłużewska Scenariusz: Maria Dłużewska Zdjęcia: Bartłomiej Maj Bohaterami filmu są adwokaci, obrońcy w procesach politycznych: Wiesław Johann i Piotr Łukasz Andrzejewski oraz ich mistrzowie Władysław Siła - Nowicki i Jan Olszewski. Pokażemy też tych, którzy dziś, wbrew politycznej poprawności, narażeni na ostracyzm środowiska prawniczego, podjęli się obrony praw rodzin tych, którzy zginęli w katastrofie smoleńskiej. 02:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - KILKA NAJDŁUŻSZYCH DNI CZ. 2 Magazyn, 28 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii drugiej wojny światowej. Odcinek poświęcony największej operacji desantowej mającej na celu otwarcie drugiego frontu w Europie Zachodniej - lądowaniu aliantów w Normandii 6 czerwca 1944 roku.