TVP Historia Środa, 05.06.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 05 CZERWCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1783 - pierwszy balon braci Montgolfier; 1894 - otwarcie Panoramy Racławickiej we Lwowie; 1938 - mecz Polska - Brazylia na Mistrzostwach Świata w piłce nożnej w Strasburgu; 07:45 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 5/24 Serial historyczno - sensacyjny, 61 min, 24 odc. , Polska 1990 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Muzyka: Andrzej Trzaskowski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Jan Monczka, Tomasz Stockinger, Marta Klubowicz - Różycka, Janusz Bukowski, Miłogost Reczek, Jan Jankowski, Joanna Jankowska, Katarzyna Chrzanowska, Włodzimierz Adamski, Marek Lewandowski, Dariusz Jakubowski, Piotr Grabowski, Maciej Kozłowski, Stanisław Jaskułka, Włodzimierz Maciudziński, Maciej Orłoś, Beata Paluch, Ewa Sałacka, Alicja Jachiewicz, Danuta Kowalska, Hanna Wrycza - Polk, Magdalena Michalak, Małgorzata Wachecka, Maria Probosz, Agnieszka Robótka - Michalska i inni Berlin 1923 rok - Franek Relke zostaje koordynatorem przygotowań do uruchomienia w Polsce placówek niemieckiego wywiadu. Wyjeżdża do Gdańska i uruchamia oddział w gmachu miejscowej policji. Szefem mianuje radcę Wettera, który od razu zdobywa wiele materiałów obciążających w oczach polskich władz porucznika Konrada Piątkowskiego. Wykorzystując jego skłonność do hazardu i alkoholu, szantażuje go i zmusza do zostania płatnym niemieckim informatorem. Chełmno 1923 rok - Czarek Adamski ulega namowom majora i angażuje się w pracę polskiego kontrwywiadu. Argumentem, który pomógł Czarkowi w podjęciu decyzji, jest wiadomość o pracy Franka w niemieckim wywiadzie. Pierwszym zadaniem Adamskiego jest rozszyfrowanie anonimowego informatora, którym jest prowokator pracujący przy sprawie Konrada. 09:35 HISTORIA POLSKI - DUCHEM CIOSANY Film dokumentalny, 30 min, Polska, 2009 Reżyseria: Arkadiusz Gołębiewski Scenariusz: Paweł Nowacki Film opowiada o trzydziestoletniej historii obecności krzyża na placu Piłsudskiego w Warszawie. Autorzy filmu skupiają się na okresie od wezwania papieskiego z 2 czerwca 1979 do Ducha Świętego po wydarzenia współczesne - powstanie kamiennego krzyża na placu. W filmie zobaczymy niezwykłość miejsca i czasów. Wydarzenia historyczne, przeżycia duchowe, narodziny Solidarności, brutalne czasy lat osiemdziesiątych oraz lata współczesne. Poznamy świadków tamtych dni. Narrację historyczną wspiera wysmakowana estetycznie i dźwiękowo opowieść o procesie powstawania kamiennego monumentu według projektu Marka Kucińskiego, Jerzego Mierzwiaka i Natalii Wilczak, poczynając od wyboru bloku granitowego w kamieniołomach przez prace kamieniarskie i rzeźbiarskie w zakładzie kamieniarskim, po budowę monumentu na placu Piłsudskiego (d. Zwycięstwa) w Warszawie. 10:30 SENSACJE XX WIEKU - STALIN - DROGA DO WŁADZY /3/ Kameralne i studyjne (widowisko), 19 min, Polska, 1994 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Trzecia część odcinka poświęconego Józefowi Stalinowi - drodze do władzy i rządom. 10:55 KRÓLOWA PANORAM Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2012 Reżyseria: Marcin Bradke Scenariusz: Marcin Bradke Wykonawcy: Marcin Bradke Filmowa opowieść o historii Panoramy Racławickiej, od pomysłu jej powstania po czasy współczesne. Narratorem opowieści jest wrocławski historyk sztuki dr hab. Piotr Oszczanowski. Przedstawia kulisy powstania Panoramy i konfliktu jej twórców, dramatyczne wojenne losy płótna oraz drogi, jakie doprowadziły dzieło od Lwowa do Wrocławia. Tłem opowieści są wydarzenia polityczne i społeczne drugiej połowy XIX wieku. 12:20 CZAS HONORU - POWSTANIE - ODC. 5 "MODLITWA O ŻYCIE" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2014 Reżyseria: Jan Hryniak Scenariusz: Jarosław Sokół Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Jakub Wesołowski, Maciej Zakościelny Modlitwa o życie Rainer jest załamany rozwojem sytuacji w mieście. Pabst informuje go, że do Warszawy przyjeżdżają jeszcze gorsi degeneraci niż von Hackel, Brygada Dirlewangera i RONA - Rosyjska Wyzwoleńcza Armia Narodowa. Rainer postanawia prosić Fischera o przeniesienie. Chce być jak najdalej od epicentrum zbrodni. Przyda mu się do tego Emilia. W siedzibie powstańców w fabryce na Woli żołnierze przygotowują się do ataku na niemieckie więzienie na Gęsiej, gdzie przetrzymywany jest między innymi Romek Sajkowski. Pluton Władka rusza do akcji z pomocą batalionu Zośka i dwoma zdobycznymi czołgami niemieckimi. Mickiewicz postanawia wyznać Zosi miłość... Wilk świetnie dogaduje się z Rudą, co zdecydowanie nie podoba się Władkowi. Helena wraz z Leną i innymi mieszkańcami kamienicy wciąż ukrywa się w piwnicy. Strzały na Ochocie w końcu milkną i mieszkańcy postanawiają wyjść na ulicę. Helena ostrzega ich przed niebezpieczeństwem, jednak sąsiedzi ignorują ją... Niemcy z pomocą ronowców kontynuują brutalną pacyfikację Warszawy. Rosyjscy kolaboranci zdobywają szpital. Wanda stara się ukryć ranną Celinę. Michał spostrzega pod hotelem Victoria węszącego Karkowskiego z Emilią. Konfident zostaje złapany, jednak Emilia ucieka. 13:15 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - WYSPY KANARYJSKIE - ATLANTYCKI TYGIEL (FLAVORS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Wulkaniczne Wyspy Kanaryjskie zachowały swój dziki i majestatyczny wygląd, pomimo napływu turystów. Ten należący do Hiszpanii, atlantycki archipelag w pobliżu wybrzeży Afryki Północnej, leży na szlaku przetartym przez Krzysztofa Kolumba. Każda z wysp zachowała własny charakter, własny krajobraz i własne tradycje. Największą i najsłynniejszą wyspą archipelagu jest Teneryfa. Podpływając do niej od strony północnej, możemy wyobrazić sobie zasięg kataklizmu, który wstrząsnął wyspą zaledwie 300 lat temu. Garachico było najważniejszym portem na Teneryfie. W 1706 roku miasto zalała lawa po potężnym wybuchu wulkanu. Dziś zastygła lawa tworzy naturalne baseny przy brzegach. Niecki napełniają się wodą w czasie przypływów. 14:20 HISTORIA POLSKI - PACHOŁKI ROSJI Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2014 Reżyseria: Alina Czerniakowska Polscy historycy analizują rolę komunistycznych ugrupowań Armii Ludowej i Gwardii Ludowej w historii Polski po II wojnie światowej. "Pachołki Rosji" to historia komunizmu w Polsce - kolejne etapy, przeobrażenia, aż do dzisiaj. Zachowajcie to dziedzictwo, pomnóżcie to dziedzictwo, przekażcie je następnym pokoleniom! - wołał nasz wielki rodak, papież Jan Paweł II. Żeby tak się stało, musimy znać prawdę o nas dzisiaj, o naszych ojcach, dziadach, musimy znać prawdę o ludziach, którzy zadecydowali o dzisiejszym obliczu Polski. Musimy wiedzieć, kto i kiedy wymordował naszą elitę narodową, kto dzisiaj sięga po władzę w Polsce, kto kradnie, kłamie, niszczy Polskę, a kto kocha Polskę? Bez tej wiedzy będziemy żyć w świecie fikcji, kłamstwa, pomylenia pojęć, słabi, nie szanowani przez inne kraje i narody, skazani na wegetację. Komunizm to zło, które przyszło ze wschodu, aby zniszczyć Polskę. Musi nastąpić wyraźny rozdział, cezura między tymi, którzy niszczyli i niszczą Polskę i Polaków, a tymi, którzy budowali, walczyli, kochali Polskę. - Zbigniew Herbert. 17:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ORLE GNIAZDO KONFEDERATÓW Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Orle gniazdo konfederatów Nieczynna dziś stacja kolejowa w Łupkowie jest dla nas punktem wyjścia do wyprawy w stronę Przełęczy Łupkowskiej, w pobliżu której zlokalizowany jest dobrze zachowany szaniec konfederatów barskich. Jest to jeden z obiektów, których w tej części Karpat jest około dziesięciu. Ten, który nas zainteresował, jest jak dotąd najmniej znany i zbadany, nie został opublikowany jego plan. Przy pomocy nowoczesnej aparatury sprawdzimy, czy doszło tam do jakiejś bitwy lub potyczki, o której źródła pisane milczą. Niezależnie od wyników naszych starań zależy nam, by docenić ten zepchnięty gdzieś na tyły tradycji naszych narodowych powstań epizod dziejowy. 18:45 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 6/24 Serial historyczno - sensacyjny, 59 min, 24 odc. , Polska 1988 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Muzyka: Andrzej Trzaskowski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Janusz Bukowski, Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Miłogost Reczek, Dariusz Siatkowski, Janusz Sadowski, Tadeusz Somogi, Włodzimierz Adamski, Andrzej Szczytko, Jacek Domański Współpracownik polskiego wywiadu w gdańskiej policji niemieckiej, Hubert, ujawnia Czarkowi istnienie przecieku w sztabie WP. Radca Wetter, jego zastępca Voraczek i wysłannik berlińskiej centrali, porucznik Relke, w komórce Abwehry w Gdańsku czekają na tajny dokument ze sztabu WP. Jego cenę ustalono z polskim oficerem na 10 tys. dolarów. Dowodem prawdomówności Huberta jest kopia jednego z dawnych dokumentów sztabu WP, rozesłanych do jednostek. W którejś z nich zaginął? Tropy wiodą do jednostki w Chełmnie. Dowodzi nią por. Sarna, wśród oficerów jest por. Konrad. Czarek i Sarna zastawiają pułapkę. Aresztowany Konrad usiłuje popełnić samobójstwo. Jego nieświadomym wspólnikiem okazuje się porucznik Rubanek. Zdezorientowana niestawieniem się Konrada na spotkanie Abwehra szuka przecieku w komórce gdańskiej. 19:55 KONWÓJ: BITWA O ATLANTYK - ODC. 2/4 POLOWANIE (CONVOY) Film dokumentalny, 60 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Paul Copeland, Christopher Rowley W odpowiedzi na niemiecki atak na Polskę, Wielka Brytania i Francja wypowiedziały 3 września 1939 roku wojnę Niemcom. Europa szybko uległa jednak armii niemieckiej, a Wielka Brytania wkrótce została odcięta. Sytuacja była krytyczna. Podstawowego zaopatrzenia miało wystarczyć jedynie na trzy tygodnie. Neutralne Stany Zjednoczone nie chciały udzielić pomocy. Wielka Brytania musiała liczyć na Kanadę będącą częścią Imperium Brytyjskiego. Spokojne dotąd porty Halifax i Sydney stały się centrum największej operacji zaopatrzeniowej w historii. Kanadę dzieli od Wielkiej Brytanii 4500 km przez ocean. To był doskonały teren działania dla U - botów, a U - boty to najlepsza ofensywna broń w wojnie morskiej i najlepsze okręty torpedowe. Wielka Brytania była przekonana że Królewska Marynarka Wojenna, najpotężniejsza na świecie, z łatwością ochroni statki zaopatrzeniowe. Do Bożego Narodzenia 1939 roku system konwojów zaczął sprawnie funkcjonować. U - boty zatopiły 110 płynących samotnie statków, ale konwoje straciły tylko cztery z sześciu tysięcy jednostek. Wkrótce jednak Niemcy opracowali strategię wilczych stad, która okazała się dla hitlerowców wielkim sukcesem. A los drugiej wojny światowej zależał od wyniku bitwy o Atlantyk. 22:00 MARZYCIELE - SPÓŁDZIELCA WOJCIECHOWSKI Dysk./wywiad/debata, 20 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Stanisław Wojciechowski (1869 - 1953) był ministrem spraw wewnętrznych w pierwszym rządzie II RP. Kilka dni po zabójstwie Gabriela Narutowicza w grudniu 1922 roku został wybrany przez Zgromadzenie Narodowe na kolejnego Prezydenta RP. Jego kadencja została przerwana zamachem majowym w 1926 roku. Z Piłsudskim, z którym przyjaźnił się od młodości, m.in. redagowali razem socjalistyczną gazetę Robotnik, poróżniła go wizja zarządzania Polską. Po dymisji, Wojciechowski poświęcił się działalności spółdzielczej w Społem, był także profesorem SGGW i WSH. W 1937 roku był współzałożycielem Stronnictwa Pracy. Jego hasłem było: Praca ponad kapitałem. W programie rozmowa o kryzysie przesilenia w tworzącym się państwie, a także o idei rozwoju społeczeństwa obywatelskiego przez ruch spółdzielczy. Zdjęcia plenerowe do odcinka nagrano m. in. w Pałacu Belwederskim w Warszawie (przed pałacem i w Sali Pompejańskiej) oraz na Moście Poniatowskiego. 22:30 BILET NA KSIĘŻYC Film obyczajowy, 118 min, Polska 2013 Scenariusz i reżyseria: Jacek Bromski Zdjęcia: Michał Englert Muzyka: Ludek Drizhal, Aaron Frescas, Spencer Gibb Aktorzy: Filip Pławiak, Mateusz Kościukiewicz, Bożena Adamek, Anna Przybylska, Łukasz Simlat, Andrzej Chyra, Andrzej Grabowski, Piotr Dąbrowski Na festiwalu filmowym w Gdyni w 2013 r. Jacek Bromski został nagrodzony za scenariusz filmu. To opowieść o młodości, przyjaźni i miłości w odległych już czasach, gdy człowiek stawiał pierwsze kroki na Księżycu, na ulicach królowały saturatory, sklepy świeciły pustymi półkami, z tranzystorów płynęła rockandrollowa muzyka, a szczytem marzeń każdego Polaka były własne cztery kółka. Twórcy filmu zabierają widza w sentymentalną podróż do szalonych lat 60. , do czasów młodzieżowej kontestacji, hipisów i bigbitowców, do barwnej epoki długowłosych dzieci kwiatów, nawołujących do miłości, nie do wojny. Akcja filmu rozgrywa się w 1969 r. Główny bohater to młody chłopak, Adam Sikora, który pasjonuje się lotnictwem. Kiedy dostaje powołanie do wojska, przeżywa pierwsze życiowe rozczarowanie. Jego marzenia i plany nagle legły w gruzach. Okazuje się, że na przekór swoim zainteresowaniom, młody człowiek przez trzy lata ma służyć w Marynarce Wojennej w Świnoujściu. Już wkrótce musi stawić się w jednostce. Wraz ze swoim starszym bratem Antkiem wyrusza więc na Wybrzeże. Podczas podróży przez Polskę bracia przeżywają różne przygody, zawierają nowe znajomości. Antek, który uchodzi za niepoprawnego podrywacza i króla nocnych lokali, próbuje wprowadzić nieśmiałego Adama w dorosły świat, pokazać mu prawdziwe życie, nauczyć samodzielności i odwagi w podejmowaniu różnych decyzji. Spotkanie z piękną i tajemniczą tancerką Roksaną mocno skomplikuje życie Adama. Ta znajomość pociągnie za sobą całą serię zaskakujących zdarzeń. 00:40 SENSACJE XX WIEKU - STALIN - DROGA DO WŁADZY /3/ Kameralne i studyjne (widowisko), 19 min, Polska, 1994 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Trzecia część odcinka poświęconego Józefowi Stalinowi - drodze do władzy i rządom. 01:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - WOJNA I GOSPODARKA CZ. 2 Magazyn, 23 min, Polska, 1991 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykl popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Druga część odcinka poświęconego związkom wojny z gospodarką. Wykorzystano archiwalne materiały filmowe z okresu wojny. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ORLE GNIAZDO KONFEDERATÓW Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Orle gniazdo konfederatów Nieczynna dziś stacja kolejowa w Łupkowie jest dla nas punktem wyjścia do wyprawy w stronę Przełęczy Łupkowskiej, w pobliżu której zlokalizowany jest dobrze zachowany szaniec konfederatów barskich. Jest to jeden z obiektów, których w tej części Karpat jest około dziesięciu. Ten, który nas zainteresował, jest jak dotąd najmniej znany i zbadany, nie został opublikowany jego plan. Przy pomocy nowoczesnej aparatury sprawdzimy, czy doszło tam do jakiejś bitwy lub potyczki, o której źródła pisane milczą. Niezależnie od wyników naszych starań zależy nam, by docenić ten zepchnięty gdzieś na tyły tradycji naszych narodowych powstań epizod dziejowy.