TVP Kultura Wtorek, 11.06.2019 08:35 SIGNUM Film animowany, 13 min, Polska, 2015 Reżyseria: Witold Giersz Scenariusz: Witold Giersz Zdjęcia: Witold Giersz Muzyka: Krzesimir Dębski W skalnej grocie ożywają obrazy malowane przed tysiącami lat ręką pierwszych artystów. Postaci ludzkie i zwierzęce łączą się w ruchu z wielką ekspresją. Odczytany na nowo motyw ucieczki i pogoni za ofiarą wprawia w ruch zastygłe w milczeniu malowidła. Niezwykle dynamiczne i autotematyczne w wymowie "Signum" jest świadectwem pierwotnej ludzkiej potrzeby wyrażania się poprzez obrazy. (filmpolski.pl) 09:05 ŻYCIE JAKO ŚMIERTELNA CHOROBA PRZENOSZONA DROGĄ PŁCIOWĄ Dramat psychologiczny, 97 min, Polska 2000 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Zanussi Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Zbigniew Zapasiewicz, Krystyna Janda, Tadeusz Bradecki, Monika Krzywkowska, Paweł Okraska, Aleksander Fabisiak, Szymon Bobrowski, Jerzy Radziwiłowicz, Teresa Marczewska i inni Filmem tym Krzysztof Zanussi powrócił do tematów poruszanych już w początkach swojej twórczości ("Śmierć prowincjała", "Spirala"), ale także do wielkiej formy twórczej, co potwierdziły liczne nagrody przyznane jego dziełu, m.in.: Złote Lwy Gdańskie, nagroda za najlepszą rolę męską dla Zbigniewa Zapasiewicza i nagroda dziennikarzy na FPFFw Gdyni w 2000 r. , Grand Prix na MFF w Moskwie oraz 6 nagród Orła - Polskiej Nagrody Filmowej w najważniejszych kategoriach. Na szczególne uznanie zasługuje kreacja grającego główną rolę Zbigniewa Zapasiewicza, która na trwałe wpisze się do kronik polskiego kina. Tytuł zaczerpnięty z napisu na warszawskim murze wskazuje na sposób prowadzenia wywodu oparty na ironii i paradoksach, co nie umniejsza powagi tematu. Zanussi uświadamia bowiem widzom prawdę, o której na co dzień nie chcemy pamiętać: że życie od chwili powstania to nieustanny marsz ku śmierci, który czasami gwałtownie przyśpiesza swój rytm. I nawet lekarz z wieloletnią praktyką onkologiczną, obeznany z umieraniem innych, nie od razu jest przygotowany duchowo na przyjęcie własnej śmierci. "Życie..." otwiera sekwencja filmu w filmie rozgrywająca się w średniowieczu. Schwytany na gorącym uczynku koniokrad zostaje skazany na stryczek. Przybyły do wioski zakonnik na osiołku, Bernard z Clairvaux, założyciel zakonu cystersów, prosi, by tymczasowo odstąpiono od wykonania wyroku. Chce zabrać skazańca do klasztoru i przygotować do nieuniknionej egzekucji. Cała scena rozgrywa się na planie, gdzie nad zdrowiem ekipy filmowej czuwa lekarz Tomasz Berg. Od zakonnika - konsultanta filmu Tomasz chce się dowiedzieć, jakie słowa Bernarda pozwoliły złodziejowi pokornie przystać na śmierć. Pyta nie tylko z ciekawości. Ten około 60 - letni racjonalista i cynik podejrzewa, że sam jest śmiertelnie chory. Badania potwierdzają jego przypuszczenia. Tomasz, który potrafił korzystać z uroków życia, teraz desperacko próbuje się bronić przed wyrokiem. Prosi zamożną byłą żonę Annę, która po rozwodzie kupiła mu mieszkanie i samochód, by teraz sfinansowała jego operację w Paryżu. Kobieta, związana z dużo młodszym, nowym partnerem, Karolem, bez wahania na to przystaje. Ale na ratunek jest już za późno. Pozostaje czekanie na śmierć i z góry przegrana walka z narastającym cierpieniem. Berg nie chce jednak umierać bez sensu. W ostatnich tygodniach, jakie mu zostały, szuka wyjaśnienia, rady kogoś, kto pomógłby mu pojąć i zaakceptować sam fakt przemijania, odnaleźć harmonię między życiem i śmiercią, której nie potrafił odnaleźć jako lekarz i naukowiec. 11:00 CHŁOPI - ODC. 3/13 - ZRĘKOWINY Serial obyczajowy, 51 min, Polska, 1972 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Jan Rybkowski, Ryszard Kosiński Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Władysław Hańcza, Jadwiga Chojnacka, Ignacy Gogolewski, August Kowalczyk, Aleksander Fogiel, Tadeusz Fijewski, Magda Wołłejko, Tadeusz Janczar, Bronisław Pawlik, Franciszek Pieczka, Barbara Burska, Irena Karel, Józef Nowak, Emilia Krakowska, Krystyna Królówna Maciej Boryna stara się o rękę pięknej Jagny. Zgodnie ze zwyczajem wysyła swatów do domu Dominikowej. Nie wie, że jego przyszła żona spotyka się wieczorami z Antkiem. Tymczasem rodzina Boryny, zaniepokojona pojawieniem się dodatkowej osoby do podziału majątku, zaczyna domagać się swoich praw. Rozwścieczony ojciec wypędza z domu Antka wraz z żoną i dziećmi. 12:05 CHŁOPI - ODC. 4/13 - WESELE Serial obyczajowy, 51 min, Polska, 1972 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Jan Rybkowski, Ryszard Kosiński Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Władysław Hańcza, Emilia Krakowska, Ignacy Gogolewski, Krystyna Królówna, Tadeusz Fijewski, Jadwiga Chojnacka, August Kowalczyk, Aleksander Fogiel, Lech Ordon, Mieczysław Czechowicz, Bronisław Pawlik, Irena Karel, Barbara Ludwiżanka, Wanda Łuczycka Boryna żeni się z Jagną, w Lipcach odbywa się huczne i długie wesele. Wśród gości brakuje tylko Antka i Hanki, którzy mieszkają teraz w nędznej chałupie jej ojca. Józka, siostra Antka, przynosi im coś do jedzenia. Antek wyrzuca ją, nie chce nic z ojcowskiego stołu. Tymczasem w stodole dogorywa postrzelony Kuba. Próbując odciąć sobie siekierą nogę przeżartą gangreną, traci resztki sił i umiera. 13:25 NIEDZIELA Z... KRYSTYNĄ PROŃKO Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Agnieszka Szydłowska (prowadząca) Gościem "Niedzieli z..." jest Krystyna Prońko - wokalistka, kompozytorka i pedagog, znana z licznych przebojów, m. in. "Jesteś lekiem na całe zło" czy "Małe tęsknoty". 14:20 HI WAY Komedia, 89 min, Polska 2006 Scenariusz i reżyseria: Jacek Borusiński Zdjęcia: Bogumił Godfrejow Muzyka: Dariusz Basiński, Jarosław Januszkiewicz Aktorzy: Jacek Borusiński, Dariusz Basiński, Maciej Słota, Mirosław Meyer, Jadwiga Basińska, Gabriela Olczyk, Monika Wacławska, Ryszard Pypłacz, Tomasz Skorupa i inni Członkowie istniejącego od 1995 r. katowickiego kabaretu Mumio poczuli smak prawdziwej sławy dopiero, gdy wzięli udział w telewizyjnej kampanii reklamowej sieci Plus GSM. Wymyślane i odgrywane przez nich scenki miały w sobie absurdalny humor i wdzięk niespotykane dotąd w reklamach telewizyjnych. Reklamowe dialogi bawiły młodszych i starszych, wiele zaczerpniętych stamtąd powiedzonek i określeń weszło nawet do języka potocznego. Zachęceni sukcesem członkowie Mumio postanowili spróbować swoich sił w pełnometrażowym filmie. Publiczność niecierpliwie oczekiwała premiery, szykując się na niezłą zabawę. Film obejrzało w kinach ponad 200 tys. widzów. Zdania na temat "Hi way" od początku były jednak podzielone: od zachwytów nad pomysłami autorów i ich abstrakcyjnym humorem po opinie niezbyt przychylne, wytykające twórcom brak spójnej koncepcji fabularnej, niedopracowanie wątków itp. Zapewne podobnie zareaguje widownia telewizyjna: fani Mumio i ich sposobu postrzegania świata oraz ludzi będą się świetnie bawić oglądając "Hi way", inni, do których ten typ humoru nie trafia, przyjmą film obojętnie. Dwaj filmowcy nieudacznicy: reżyser Jaco i operator Pablo wyruszają z Katowic do stolicy, żeby wykonać drobną chałturę - mają nakręcić wywiad z pewnym biznesmenem, panem Andrzejem, w jego okazałej willi pod Warszawą. Na miejscu obaj przybysze są wyraźnie onieśmieleni aż nazbyt widocznymi oznakami wysokiej pozycji materialnej gospodarza. Co gorsza, szybko wychodzi na jaw, że nie mają pojęcia o filmowej robocie i nawet tak proste zadanie przerasta ich umiejętności, co biznesmen bezlitośnie im wykazuje. "Ekipa" opuszcza więc rezydencję mocno upokorzona. W drodze powrotnej Jaco, chcąc poprawić sobie samopoczucie i odbudować nadwątlone ego, zaczyna snuć opowieści o swoim rzekomym talencie artystycznym i znajomości filmowego rzemiosła. Przechwala się też rozlicznymi pomysłami na filmy różnych gatunków: obyczajowe, komedie, kryminały. Przedstawia operatorowi rozmaite wersje swoich scenariuszy. Snuje też wizje, w których on i biznesmen Andrzej zamieniają się rolami: teraz to Jaco jest zamożnym właścicielem rodowej rezydencji, podejmującym właśnie zagranicznego gościa i traktującym Andrzeja z protekcjonalną pobłażliwością. Pełen podziwu dla jego kreatywności Pablo również przedstawia własny pomysł na film. Powoli wytwory ich wyobraźni zaczynają żyć własnym życiem, fikcja miesza się z rzeczywistością aż do dosyć zaskakującego końca. 16:05 PANNA NIKT Dramat, 98 min, Polska/Niemcy 1996 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Radosław Piwowarski Dramat, 98 min, Polska/Niemcy 1996 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Radosław Piwowarski Zdjęcia: Krzysztof Ptak Muzyka: Andrzej Korzyński Występują: Anna Wielgucka, Anna Powierza, Anna Mucha, Stanisława Celińska, Jan Janga Tomaszewski, Małgorzata Potocka, Leszek Teleszyński, Małgorzata Pieczyńska, Anna Romantowska, Adam Siemion i inni Adaptacja głośnej powieści Tomka Tryzny, uznanej przez polską krytykę literacką za jeden z najważniejszych debiutów lat dziewięćdziesiątych. Historia piętnastoletniej Marysi, która pod wpływem dwu koleżanek wyrzeka się swego kodeksu moralnego i ukształtowanych przez tradycję poglądów na życie, daje się rozmaicie interpretować. Można ją odczytywać zgodnie z wymową podtytułu ("tajemnicza podróż o dojrzewaniu") jako opowieść o bolesnej inicjacji w dorosłość lub potraktować w kategoriach filozoficznej powiastki o rozpadzie świata. Równie uprawione są interpretacje, których myślowym tworzywem będzie kontrast między naturą i kulturą, cywilizacją wiejską i miejską. Oniryczno - erotyczna warstwa "Panny Nikt" z pewnością zainspiruje freudystów, zaś wielowarstwowa narracja - zwolenników postmodernizmu. Andrzej Wajda poszedł jeszcze innym tropem. Jego adaptacja powieści Tryzny to przede wszystkim współczesny moralitet. W dziejach wchodzącej w dorosłość Marysi reżyser dostrzegł metaforę sytuacji duchowej współczesnego Polaka, który zafascynowany mirażami dobrobytu i obyczajowo - politycznej swobody zbyt pochopnie i niejako "hurtowo" rezygnuje z dotychczas pielęgnowanych wartości. Tymczasem Wajdowska "Panna Nikt" zdaje się przywoływać znane jeszcze w XIX wieku powiedzenie o zdejmowaniu kajdan razem z butami. Reżyser zdaje się za romantycznym poetą ostrzegać, że z "pawia narodów" łatwo stać się "papugą". Udziałem tej ostatniej jest śmieszność i wewnętrzna pustka, o czym tak boleśnie przekonała się Marysia. Film Wajdy to nie tylko kryptocharakterystyka dzisiejszego stanu "duszy polskiej". To także świetnie zagrana i nowocześnie zrealizowana (krótsze ujęcia, oryginalne zdjęcia) opowieść o pokusach młodości. To wreszcie pierwsza od wielu lat próba nawiązania przez reżysera autentycznego kontaktu z nastoletnim widzem. Wszak "każdy był kiedyś małą dziewczynką", jak mówił w wywiadzie twórca "Korczaka". Problem tylko w tym, czy uda się odkryć ją w sobie na nowo. Piętnastoletnia Marysia mieszka w starej wiejskiej chałupie wspólnie z ojcem, matką i licznym rodzeństwem. Kiedy jej rodzice dostają mieszkanie w bloku, dziewczynka przenosi się do miasta. Musi też zmienić szkołę. W nowej nie czuje się jednak dobrze. Jej widoczny na każdym kroku prowincjonalizm wywołuje nieustanne drwiny i szyderstwa kolegów. Uwagę Marysi szybko zwracają dwie dziewczynki. Pierwsza, Kasia Bogdańska, ma duszę artystki. Ponadprzeciętna inteligencja łączy się u niej z talentem kompozytorskim oraz cygańskim, buntowniczym stylem życia. Druga zaś, Ewa Bogdaj, imponuje nieśmiałej i zahukanej prowincjuszce niezwykłą urodą i modnymi, kosztownymi ubraniami. Przypadek sprawia, że Marysia zaprzyjaźnia się po kolei z obiema, co radykalnie zmienia jej życie i spojrzenie na świat. 18:00 IKONY MUZYKI - JOHNNY CASH (DISCOVERING MUSIC - JOHNNY CASH) Film dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Lyndy Saville "Discovering Music" to cykl dokumentalny poświęcony różnym artystom muzyki rockowej i popularnej. Bohaterem tego odcinka jest Johnny Cash. Urodził się 26 lutego 1932 roku w Kingsland, był muzykiem, piosenkarzem i aktorem. Wykonywał wiele gatunków muzycznych, specjalizował się w country i balladach cowboyskich, jednak grał także gatunki zbliżone do gospel, spirituals, rockabilly, rocka chrześcijańskiego, southern bluesa i rock and rolla. Nazywano go także często "Man in black" z racji czarnych ubrań, które nosił na znak sprzeciwu wobec społecznych nierówności i dyskryminacji. W młodości prowadził tryb życia charakterystyczny dla przedstawiciela muzyki rozrywkowej lat 60. i 70. , nie stroniąc od alkoholu i narkotyków. Pod wpływem swej drugiej żony June Carter zmienił radykalnie swoje postępowanie i stał się głęboko wierzący. Jego barytonowy głos i charakterystyczna, oszczędna technika gry na gitarze pozwoliły na wypracowanie stylu rozpoznawalnego na całym świecie. Nagrywał m.in. z Elvisem Presleyem, Bobem Dylanem, U2, Royem Orbisonem, Sheryl Crow i Willie Nelsonem. Jego płyta "At Folsom Prison" w całości została nakręcona w więzieniu, zainspirował go do tego przedsięwzięcia film "The Walls of Folsom Prison". Pozostawał aktywny muzycznie do samej śmierci, jeszcze w 2002 r. wydał swą ostatnią za życia płytę "American IV - The Man Comes Around". Zmarł 12 września 2003 r. w wyniku powikłań pooperacyjnych. 20:20 MŁODY TANCERZ ROKU 2019 - PÓŁFINAŁ (2) Artystyczne/estradowe (widowisko), 65 min, Polska, 2019 Tegoroczna edycja konkursu będzie wyjątkowa. Po pierwsze dlatego, że z uczestnikami zwiążemy się na dłużej, obserwując już ich półfinałowe występy. Po drugie w przeformatowanym programie młodzi tancerze będą musieli zmierzyć się z klasyczną choreografią baletową. Po trzecie, konkurs ten przyniesie wiele dodatkowych emocji - jeden z uczestników, który nie zostanie zaklasyfikowany do finału przez jurorów będzie mógł do niego wejść dzięki głosom telewidzów i internatów. 4 i 11 czerwca na antenie TVP Kultura widzowie zobaczą zmagania półfinałowe, w których poznamy 14 młodych tancerzy. Następnie Jury złożone z autorytetów w dziedzinie tańca, w składzie: prof. dr hab. Aleksandra Dziurosz (Instytut Muzyki i Tańca), wybitny choreograf Jacek Przybyłowicz oraz światowej sławy polski tancerz Wiesław Dudek wybiorą najlepszych sześciu uczestników finału. 23:20 ONE. KOBIETY KULTURY - MARLENA PAŃKOWSKA Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2019 Scenariusz: Andrzej Warchił Wykonawcy: Łukasz Orbitowski (prowadzący) Tym razem gościem Łukasza Orbitowskiego jest Marlena Magdalena Pańkowska, znana jako Shazza - popularna wykonawczyni muzyki tanecznej zwanej disco polo. Łukaszowi Orbitowskiemu opowiada o swoich muzycznych początkach, fenomenie disco polo w latach 90. i wiernej publiczności. 23:50 MŁODA POLSKA - ADAPTACJA Dramat, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Bartosz Kruhlik Scenariusz: Bartosz Kruhlik Zdjęcia: Michał Dymek Muzyka: Andrzej Strzemżalski Aktorzy: Michał Włodarczyk, Dariusz Siastacz, Małgorzata Witkowska, Magdalena Celówna - Janikowska, Waleria Gorobets Kiedy w wypadku ginie Marcin, jego rodzina pogrąża się w żałobie. Jednak zamiast szukać pogodzenia, bliscy zmarłego zapamiętale rozdrapują świeże rany. Atmosfera w domu gęstnieje z każdym wypowiedzianym słowem, ponieważ ani brat, ani rodzice nie byli przygotowani na odejście młodego mężczyzny. Komplikują się również wzajemne relacje, a próby podjęcia rozmowy nie prowadzą do porozumienia. Na domiar złego coraz wyraźniej powraca pytanie: kto jest winny tej śmierci? (polishshorts.pl) 00:25 NOCNY DOKUMENT - MALOWANIE I ŚPIEWANIE. JAN KANTY PAWLUŚKIEWICZ Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2016 Reżyseria: Marta Węgiel Scenariusz: Marta Węgiel Wykonawcy: Jan Kanty Pawluśkiewicz Film dokumentalny o Janie Kantym Pawluśkiewiczu jest opowieścią linearną: dzieciństwo w Nowym Targu, rodzinne tradycje gry na organach, wykształcenie i pierwsze ważne doświadczenia. Następnie studia na Politechnice Krakowskiej i spotkanie z Markiem Grechutą, zespół Anawa, pierwsze realizacje sceniczne w teatrze STU, Piwnica pod Baranami. Spotkania na scenach teatralnych i realizacje muzyki filmowej. Ważni ludzie, ważne przedsięwzięcia, wyzwania artystyczne. Fascynacja malarstwem, nowa dziedzina sztuki żel - art. Jan Kanty Pawluśkiewicz opowiada o sobie w różnych okresach życia, opowieści są ilustrowane bogatym materiałem archiwalnym. 01:45 PANORAMA KINA POLSKIEGO - SZCZĘŚCIE ŚWIATA Komediodramat, 98 min, Polska, 2016 Reżyseria: Michał Rosa Scenariusz: Michał Rosa Zdjęcia: Marcin Koszałka Aktorzy: Karolina Gruszka, Agata Kulesza, Tomasz Borkowski, Krzysztof Stroiński, Dorota Segda, Marcin Perchuć, Przemysław Bluszcz, Marek Kalita Akcja filmu dzieje się na Śląsku - latem 1939 i w czasach powojennych - w latach 50. Opowieść o niezwykłej kamienicy na Śląsku, tuż przy granicy polsko - niemieckiej, i jej mieszkańcach: pięknej Róży oraz zauroczonych nią trzech mężczyznach Polaku, Ślązaku i młodym Niemcu. Róża jest niezależną kobietą, Żydówką. W trakcie jedynej w filmie wojennej sceny będącej wyraźną, nie tylko czasową cezurą znika z życia kamienicy. Pozostawia jednak ślad w sercach mieszkających za ścianą mężczyzn: puste miejsce, tęsknotę i poczucie winy, czyli uczucia, które w drugiej, powojennej części filmu odmienią losy bohaterów. 03:30 TAŚMY KULTURY - MUZYCZNE PRZEKAZY Artystyczne/estradowe (widowisko), 12 min, Polska, 2018 Czy muzyka musi nieść ze sobą jakiś przekaz? Musi! Tylko, że po latach przekazuje często zupełnie co innego niż w momencie swojej premiery. 03:45 SCENA KLASYCZNA - (52) DARIUSZ PRZYBYLSKI I LESZEK LORENT Koncert, 40 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Dariusz Przybylski, Leszek Lorent W kolejnym odcinku Sceny klasycznej wystąpi niezwykły duet przyjaciół: Dariusz Przybylski - organista i kompozytor oraz Leszek Lorent - perkusista. Dariusz Przybylski ma na koncie ponad 80 kompozycji, za które otrzymał wiele nagród oraz ponad 25 albumów płytowych. Leszek Lorent to prawdziwy szaman perkusji. Specjalizuje się w wykonywaniu utworów multiperkusyjnych oraz dzieł teatru instrumentalnego. Na swoim koncie ma prawykonania utworów współczesnych m.in. Marcina Błażewicza, Dariusza Przybylskiego, Ignacego Zalewskiego, Tomasza Opałki, Aleksandry Gryki. Obydwaj muzycy związani są z Uniwersytetem Muzycznym Fryderyka Chopina. Ich przyjaźń zaowocowała wieloma kompozycjami pisanymi specjalnie na instrumenty perkusyjne. W programie wykonają utwory Dariusza Przybylskiego, Arvo Parta, Andrzeja Krzanowskiego oraz Eunho Changa. Leszek Lorent - perkusja Dariusz Przybylski organy Hammonda