TVP Historia Wtorek, 18.06.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 18 CZERWCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1945 - początek moskiewskiego procesu Szesnastu; 1948 - sprzedano pierwszeą płytę LONG Play; 1951 - w PRL ogłoszono Narodową Pożyczkę Rozwoju Sił Polski; 1983 - Sally Ride, pierwsza Amerykanka w kosmosie; 07:40 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 14/24 Serial historyczno - sensacyjny, 60 min, Polska 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Muzyka: Andrzej Trzaskowski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Scenografia: Wojciech Majda Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Jan Monczka, Tomasz Stockinger, Marta Klubowicz - Różycka, Janusz Bukowski, Miłogost Reczek, Jan Jankowski, Joanna Jankowska, Katarzyna Chrzanowska, Włodzimierz Adamski, Marek Lewandowski, Dariusz Jakubowski, Piotr Grabowski, Maciej Kozłowski, Stanisław Jaskułka, Włodzimierz Maciudziński, Maciej Orłoś, Beata Paluch, Ewa Sałacka, Alicja Jachiewicz, Danuta Kowalska, Hanna Wrycza - Polk, Magdalena Michalak, Małgorzata Wachecka, Maria Probosz, Agnieszka Robótka - Michalska i inni Rok 1928. Wywiad polski donosi o działaniach Niemców przy granicy. Badania wykazują, że Niemcy złamali polski system szyfrowy stosowany w lotnictwie. Mają wszelkie informacje na jego temat. Czarek i Kaleta uruchamiają błyskawiczną akcję zmontowania nowego szyfru łatwego do złamania, aby szybko podrzucić Niemcom możliwie dużo informacji sprzecznych z dotychczasowymi. Akcja udaje się. Niemcy łamią szyfr dzięki kontrolowanym przeciekom, a szyfranci w lotnictwie polskim konstruują nowy szyfr. W departamencie lotnictwa Kaleta i Czarek umieszczają swojego człowieka, który będzie kontaktem wykrytego podczas akcji szpiega - zwolnionego kiedyś z armii majora lotnictwa Haszewicza. 09:15 HISTORIA POLSKI - CZAS TRANSFORMACJI - ODC. 1 Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2009 Reżyseria: Robert Kaczmarek Scenariusz: Kszysztof Nowak, Paweł Nowacki Zdjęcia: Andrzej Adamczak Autorzy programu przedstawiają pakiet reform gospodarczych zwany potocznie reformą Balcerowicza. Widzowie będą mieli okazję zobaczyć obrazy ilustrujące warunki życia codziennego w kraju zrujnowanym przez komunistyczny system gospodarczy. 09:50 HISTORIA POLSKI - CZAS TRANSFORMACJI - ODC. 2 Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2009 Reżyseria: Robert Kaczmarek Scenariusz: Krzysztof Nowak, Paweł Nowacki Zdjęcia: Andrzej Adamczak Polityczne podziały w obozie Solidarności, czyli tzw. wojna na górze oraz pierwsze wolne wybory prezydenckie to główne tematy kolejnego odcinka programu. Komentatorzy analizują przyczyny konfliktu pomiędzy premierem Mazowieckim a szefem Solidarności oraz wskazują źródła sukcesu Wałęsy w wyborach prezydenckich w 1990 roku 10:25 SENSACJE XX WIEKU - SPRAWA ADMIRAŁA CANARISA CZ 2 Felieton, 24 min, Polska, 2000 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program poświęcony postaci szefa niemieckiego wywiadu wojskowego admirała Wilhelma Canarisa, o którego prawdziwej roli w czasie II wojny światowej wciąż niewiele wiadomo. 10:55 SPÓR O HISTORIĘ - WYPĘDZENI - OFIARY WOJNY. Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2011 Scenariusz: Borys Hass Wykonawcy: Maciej Zakrocki (prowadzący) Bundestag wzywa rząd niemiecki do ustanowienia dnia pamięci Niemców wysiedlonych po II wojnie z Polski i innych krajów. Zgodnie z przyjętą przez Bundestag uchwałą nowe święto miałoby być obchodzone 5 sierpnia, kiedy to ogłoszono Kartę niemieckich wypędzonych ze stron ojczystych w 1950 roku. Łączna liczba Niemców, którzy w końcowym okresie wojny i po wojnie uciekli, powrócili lub zostali przetransportowani do Niemiec, wynosi około 14 milionów. Dziś chcą oni, aby uznano ich za ofiary i domagają się odszkodowań od władz polskich, czeskich. Czy naród który wywołał tak okrutną wojnę, ma prawo do żądań wobec swoich ofiar. O tym porozmawiamy w programie "Spór o historię". 11:40 DĄBROWSZCZACY Reportaż, 30 min, Polska, 1995 Scenariusz: Dariusz Król Film opowiada o polskich ochotnikach, biorących udział w wojnie domowej w Hiszpanii w latach 1936 - 39. Wspominają: Eugeniusz Szyr, Roman Melchior, Edmund Marcińczak. Nie pokazano historii walk w Hiszpanii, a jedynie losy Polaków, którzy wtedy z racji przekonań uważali, że ich obowiązkiem jest walka o demokrację i w perspektywie komunizm na świecie. Z perspektywy 50 lat ocena tamtych wydarzeń nieco się zmieniła, zmienił się także punkt widzenia samych dąbrowszczaków. Film przedstawia kilku z nich i ich spojrzenie na tamte lata - dziś. Wypowiadają się także politycy współcześni, którzy oceniają historię ze swojej pozycji. Materiał jest ilustrowany archiwalnymi zdjęciami filmowymi i komentarzem wyjaśniającym przyczyny wybuchu konfliktu w Hiszpanii w 1936 roku. 12:25 CZAS HONORU - ODC. 54 "ZAWISZA" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Zgodnie z planem Władka, Michał dyskretnie obserwuje posterunek milicji w Żarnowcu. Okazuje się, że prowokacja zadziałała. Posterunek został wzmocniony siłami KBW, co oznacza, że zdrajca z oddziału partyzantów przekazał informację o planowanym napadzie. W momencie przekazywania Bronkowi rozkazu Delegata Sił Zbrojnych na Kraj o złożeniu broni, do lokalu wpadają funkcjonariusze UB, aresztują Bronka oraz łącznika. Przed lokalem na więźniów czeka kapitan Ryszkowski. Na widok Bronka zaskoczony nie wie, jak się zachować. Zeznania Bronka mogą okazać się dla niego śmiertelnie niebezpieczne. 13:25 PODWODNY GROBOWIEC - TRAGEDIA HMS HOOD (HOW THE BISMARCK SANK HMS HOOD) Film dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2012 Na zdradzieckich, lodowatych wodach Cieśniny Duńskiej na zachód od Islandii rozegrała się jedna z największych bitew morskich drugiej wojny światowej. Duma brytyjskiej Royal Navy, przestarzały krążownik HMS Hood, stanął do walki z nowym niemieckim pancernikiem Bismarckiem. Okręt brytyjski został trafiony i w trzy minuty zatonął. Zginęło tysiąc czterystu piętnastu członków załogi. Jest to największa w dziejach tragedia brytyjskiego okrętu wojennego. Po ponad siedemdziesięciu latach aktualne pozostają dwa pytania: Jak duma brytyjskiej floty mogła pójść na dno tak szybko i kto za to odpowiadał? Tajemnicy nie udało się wyjaśnić dwóm powołanym w tym celu komisjom. Dlatego na Północny Atlantyk płynie statek z ekspedycją badawczą. W zbadaniu wraku pomogą najnowsze zdobycze techniki. 14:25 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - KRÓLOWA WIKTORIA (QUEEN VICTORIA) Film dokumentalny, 101 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Królowa Wiktoria, władająca Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii przez blisko 64 lata, uważana jest za największą monarchinię Anglii. Epoka, w której żyła, nazywana jest od jej imienia epoką wiktoriańską. Widzowie będą mogli poznać nie tylko życie królowej, ale i miejsca, w których żyła: rezydencje Osborne i Balmoral, zamek Eu w Normandii czy Wersal. Wiktora była najpotężniejszą władczynią XIX. wieku, władała jedną czwartą ludności na świecie, na trzech kontynentach. Chętnie korzystała z ówcześnie najnowszych wynalazków: kolei i kina. Lubiła bale. Nie była pięknością, mimo to bił z niej majestat. Zmarła 2 stycznia 1901 r. , a jej ciało złożono w mauzoleum w parku w Windsorze. 16:15 MARZYCIELE - OZJASZ THON Dysk./wywiad/debata, 43 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski W 1939 roku w Polsce mieszkało około 3, 5 miliona Żydów. W samej Warszawie ponad 350 tysięcy (30%), czyli więcej niż na terenie ówczesnej Palestyny. Środowiska żydowskie były bardzo zróżnicowane, rożne też były wyobrażenia żydowskiego życia w niepodległej Polsce. Już 12 listopada 1918 roku Józef Piłsudski przyjął delegację środowisk żydowskich, zapewniając, że w nowej Polsce Żydzi otrzymają pełnię praw obywatelskich. Marzeniem Naczelnika Państwa była kontynuacja idei Rzeczpospolitej wielu narodów, w której wszystkie narodowości zamieszkujące Polskę są traktowane równo. Ciekawym środowiskiem polskich Żydów byli tak zwani Galicjanie skupieni wokół krakowskiego Nowego Dziennika. Założycielem dziennika był Ozjasz Thon, poseł do polskiego Sejmu w latach 1919, aż do śmierci w 1936 roku. Przez wiele lat był przewodniczącym Koła Posłów Żydowskich, a w 1925, za rządów Władysława Grabskiego, inicjatorem tak zwanej ugody polsko - żydowskiej. 17:05 HISTORIA POLSKI - MIASTO Z WYROKIEM - PROTEST Film dokumentalny, 40 min, 3 odc. , Polska 1996 Reżyseria: Wojciech Maciejewski Scenariusz: Jacek Indelak Zdjęcia: Igor Kropat 24 czerwca 1976 roku premier Piotr Jaroszewicz ogłosił rozpoczęcie dwudniowych konsultacji mających poprzedzić wprowadzenie drastycznych podwyżek cen. Ludzie odebrali to jednoznacznie, zwłaszcza że konsultacje miały się odbywać wśród tzw. aktywu polityczno - społecznego. Następnego dnia o godzinie 7.00 robotnicy z Wydziału P - 6 radomskiego "Waltera" nie przystąpili do pracy. Jakiś czas dyskutowali zdenerwowani, a potem wyszli z hali. Przyłączyli się do nich koledzy z innych wydziałów. Dyrektor usiłował przekonać załogę, by podjęła swe obowiązki. Jego argumentacja nie trafiała do przekonania robotników. Dyrektor zareagował więc nerwowo, czym sprowokował ludzi do wyjścia na ulicę. Kierują się do budynku Komitetu Wojewódzkiego PZPR. Po drodze przyłączają się do nich kolejno pracownicy Zakładów Sprzętu Grzejnego i Radoskóru, potem ściągają robotnicy z zakładów ZREMB i RWT, Wytwórni Części Zamiennych i Zakładów Mięsnych. O godzinie 12.30 do demonstrantów wyszedł sekretarz Janusz Prokopiak. Obiecał, że do godz. 14.00 otrzymają odpowiedź o cofnięciu podwyżki. O ustalonej godzinie odpowiedzi jednak nie było. O 14.30 budynek zaczął płonąć. Tymczasem na ulicach pojawiły się barykady i zmechanizowane oddziały milicji usiłujące przedostać się do KW. Bunt ogarnął całe miasto. W ogniu stanął Urząd Wojewódzki i Biuro Paszportów KW MO. Milicja bez pardonu zaczęła atakować robotników, także tych, którzy wyszli z drugiej zmiany. Funkcjonariusze zatrzymywali kogo popadnie i odwozili na komendę. O godznie 20.00 śródmieście prawie opustoszało. Operowały po nim wieloosobowe patrole milicji, atakując każdego napotkanego. Potem swą bezwględną akcję pacyfikacyjną przeniosły na tereny peryferyjne. Bez przerwy trwały aresztowania. O godzinie 23.00 akcję zakończono. Film jest rekonstrukcją tych wydarzeń. Realizatorzy wykorzystali w nim wspomnienia uczestników i świadków, materiały Polskiej Kroniki Filmowej i Telewizji Polskiej, materiały operacyjne MSW, fotogramy z zajść i rysunki. Posłużyli się również inscenizacją. 17:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - OBSZAR WAROWNY PRZEMYŚL Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Obszar Warowny Przemyśl Historia zawsze była bóstwem o wielu twarzach. Dziś gdybyśmy mieli określić najpowszechniejszy sposób jej uprawiania, byłaby to mikrohistoria opowiadana i badana w kręgu najbliższych doświadczeń jednej rodziny, jednego miasta, najbliższej okolicy. Ten właśnie sposób jest nam najbliższy. Obiekty militarne w czasie pokoju najczęściej przegrywają walkę o byt z industrializacją i miejską zabudową. W czasach pokoju nie były już potrzebne. Niemniej są jednak takie obiekty jak schrony w Przemyślu, które nadal trwają. Niestety przez wiele lat obiekty te służyły za śmietnik i schronienie bezdomnych. Koledzy z lokalnego stowarzyszenie przez ostatnie sześć lat opiekują się tym miejscem ku naszej radości z imponującym skutkiem. Z ruin schronów wydobyli też pamiątki: zbiornik na paliwo, fragment hełmu, tabliczkę znamionową, maski p - gaz. , metalowe fragmenty półek, osprzęt hydrauliczny. Echa odległej wojny Do Bielska Podlaskiego zaproszono nas na uroczystości przywracające pamięć o wielkiej bitwie pod ta miejscowością z czasów I wojny. Uczestniczyliśmy też w poświęceniu cmentarza ofiar tej bitwy. Po stu latach od tamtych wydarzeń w okolicy zostały tylko rozrzucone pośród pól kopce mogił oraz stalowe i betonowe krzyże. Nie ma żadnej wiedzy o zajadłej sześciotygodniowej bitwie ogromnych niemieckich i rosyjskich armii. Nikt nie pamięta nazwisk dowódców ani strategicznego sensu tych zmagań. I jak zawsze najlepszym sposobem na przywracanie pamięci jest teatr historii, czyli rekonstrukcja historyczna. Ważne jest, żeby widzowie rozeszli się do domów z zapamiętanymi obrazami i świadomością, że to wszystko rzeczywiście zdarzyło się tutaj, na naszych polach. 19:05 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 15/24 Serial historyczno - sensacyjny, 59 min, Polska 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Muzyka: Andrzej Trzaskowski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Scenografia: Wojciech Majda Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Jan Monczka, Tomasz Stockinger, Marta Klubowicz - Różycka, Janusz Bukowski, Miłogost Reczek, Jan Jankowski, Joanna Jankowska, Katarzyna Chrzanowska, Włodzimierz Adamski, Marek Lewandowski, Dariusz Jakubowski, Piotr Grabowski, Maciej Kozłowski, Stanisław Jaskułka, Włodzimierz Maciudziński, Maciej Orłoś, Beata Paluch, Ewa Sałacka, Alicja Jachiewicz, Danuta Kowalska, Hanna Wrycza - Polk, Magdalena Michalak, Małgorzata Wachecka, Maria Probosz, Agnieszka Robótka - Michalska i inni Rok 1932. W Gdańsku mnożą się prowokacje wobec Polaków, widoczna jest koncentracja szturmowców z SA. W Sopocie instaluje się Relke, nowy szef aktywizującej się komórki Abwehry. Planuje się przeszkolenie oddziałów SA, by były gotowe do zaatakowania w każdej chwili wyznaczonych obiektów. Polski kontrwywiad łamie szyfr Kriegsmarine. Z przechwyconych depesz wynika, że Niemcy mają dobry przeciek z polskiej floty. Pracuje dla nich "Stokrotka" z Gdańska, obłaskawiany jest pracownik floty polskiej "Zenon". Czarek dociera do "Stokrotki". Jest nią Helga Witte, pracownica gdańskiej kolei. Jej narzeczony, porucznik Nachowski z Oksywia, zaopatruje składnicę wojskową na Westerplatte. "Stokrotka" ma skłonić "Zenona" do współpracy z Niemcami. Czarek próbuje dotrzeć do "Zenona". 20:15 MURY RUNĄ - CZ. 2 Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2010 Reżyseria: Bogdan Saganowski, Jerzy Modlinger Kluczowy dla odzyskania naszej niepodległości rok 1989 nie obrasta taką legendą jak np. rok 1918 czy 1944 (powstanie warszawskie). Wybory 4 czerwca i powołanie rządu Tadeusza Mazowieckiego były pokojową, zwycięską rewolucją. Bez hekatomby krwi przebicie się do mitologicznej świadomości Polaków wydaje się niemal niemożliwe. A jednak - konieczne. Tym, co przeszkadza Polakom w uwewnętrznieniu tamtej historycznej chwili, jest wielość sprzecznych narracji opisujących te czasy. A przecież wielość narracji jest także dowodem niezwykłości tamtego okresu. Osoby o zupełnie innych światopoglądach i hierarchiach wartości zjednoczyły się w dziele odbudowy niepodległości. Polacy wykazali swą wielkość, pokazując zdolność do współpracy. Przeszli demokratyczną próbę ognia, zanim jeszcze wywalczyli prawdziwą demokrację. "Mury runą" jest próbą opowiedzenia o tych kluczowych wydarzeniach właśnie z zachowaniem wielości narracji. Spojrzeniem na rok 1989 z różnych perspektyw. Władza, przestraszona nadciągającą katastrofą gospodarczą, kuszona przez Zachód, zachęcana do inicjatywy przez Gorbaczowa próbuje stworzyć plan zachowania władzy przy pozorach podzielenia się nią z opozycją. Plan obarczenia opozycji odpowiedzialnością za błędy władzy, bez realnego wpływu na bieg wydarzeń. Opozycja ma jedno jedyne żądanie i hasło: "Nie ma wolności bez Solidarności" - o wolnych wyborach nikt nawet nie marzy. Tak dochodzi do spotkań na Zawrat, w Magdalence, wreszcie do Obrad Okrągłego Stołu. 22:20 MĘSKIE SPRAWY Dramat, 102 min, Polska 1988 Scenariusz, dialogi i reżyseria: Jan Kidawa - Błoński Zdjęcia: Andrzej Wolf Muzyka: Zbigniew Raj Aktorzy: Karolina Czernicka, Jerzy Bińczycki, Maciej Robakiewicz, Dorota Stalińska, Krzysztof Kowalewski, Krzysztof Zaleski, Henryk Bista, Andrzej Buszewicz, Zdzisław Kuźniar, Bronisław Pawlik, Zdzisław Wardejn, Marcin Kuźmiński, Łukasz Rybarski, Jakub Jabłoński, Andrzej Pośniak Akcja filmu rozgrywa się w listopadzie i grudniu 1918 r. w bliżej nieokreślonym mieście niedaleko Poznania. Bohaterami są kilkunastoletni chłopcy, którzy rwą się do walki z Niemcami: wypisują hasła na ścianach, konspirują i marzą o zdobyciu niemieckich koszar. Za przystąpieniem do walki jest też Maks, dezerter z armii niemieckiej, kuzyn Turowskich, miejscowych właścicieli browaru, rodziny o starych tradycjach powstańczych. Ale Józef Turowski, senior rodu, uważa, że trzeba spokojnie poczekać na postanowienia konferencji pokojowej. Tymczasem w mieście komitet obywatelski powołuje legalną Straż Ludową do pilnowania porządku i bezpieczeństwa. Chłopcy nie dają jednak za wygraną i wreszcie udaje im się zdobyć potrzebną broń. Gdy w Wigilię jeden z nich - Jasio Ministrant - ginie od ciosu nożem zadanego przez niemieckiego wyrostka, młodzi nieodwołalnie postanawiają wyruszyć do walki, zwłaszcza że w Poznaniu trwa już powstanie. Gdy dochodzi do strzelaniny, ginie Zyga, wnuk Turowskiego. To ostatecznie przełamuje skrupuły dziadka, który wraz z młodymi przystępuje do szturmu koszar. Akcja kończy się zwycięstwem, ale Turowski przypłaca je życiem. Po jego pogrzebie bracia Klingerowie proponują Gundzi, 10 - letniej wnuczce Turowskiego i jedynej jego spadkobierczyni, by sprzedała rodzinny browar, ale dziewczynka nie wyraża na to zgody. Wprawdzie akcja filmu prowadzona jest z pozycji narratora obiektywnego, jednak Gundzia, grana przez Karolinę Czernicką piekielna dziewczynka, typ starej - malutkiej, sprytnej, palącej wszystko, w czym jest choć odrobina nikotyny i ogrywającej bezlitośnie dorosłych w kości, cały czas przewija się przez film, wnosząc pierwiastek humoru, ironii, dystansując się od owych "męskich spraw". 00:10 SENSACJE XX WIEKU - SPRAWA ADMIRAŁA CANARISA CZ 2 Felieton, 24 min, Polska, 2000 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program poświęcony postaci szefa niemieckiego wywiadu wojskowego admirała Wilhelma Canarisa, o którego prawdziwej roli w czasie II wojny światowej wciąż niewiele wiadomo. 00:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - JAPONIA Kameralne i studyjne (widowisko), 19 min, Polska, 1995 Reżyseria: Bogusław Wołoszański "Jeśli pragniesz zaatakować przeciwnika, uczyń to o trzeciej nad ranem, w oślepiającej zamieci śnieżnej..." Japończycy z pewnością studiowali pilnie idee klasyka strategii chińskiej, Sun - tsu. Jednak wymogi techniki i dwudziestowiecznej sztuki wojennej sprawiły, że dopiero o godzinie szóstej samoloty z lotniskowców grupy uderzeniowej admirała Magumo zaczęły zapuszczać silniki. Mimo zwłoki atak zaskoczył amerykańską Flotę Pacyfiku: po nalocie w Pearl Harbor zostały ruiny, wraki i zgliszcza. Dalsze wydarzenia potoczyły się zgodnie ze scenariuszem opracowanym przez głównodowodzącego Połączonej Floty, admirała Yamamoto. Japońskie lotnictwo rozniosło w strzępy brytyjskie siły morskie pod Kuantanem, padły amerykańskie bazy Guam, Wake i Tarawa, poddał się Singapur, Sprzymierzeni wycofali się z Filipin i Indii Holenderskich. Srogie cięgi przyjęła flota amerykańska w bitwie na Morzu Koralowym. Kolejnym etapem japońskiego blitzkriegu był Midway, atol leżący na zachód od Wysp Hawajskich, zgodnie z nazwą - w połowie drogi ze Stanów Zjednoczonych do Japonii. Do zajęcia wyspy Japończycy wyznaczyli ogromne siły zahartowane w bojach z przeciwnikiem. Amerykanie przeciwstawić im mogli zaledwie trzy lotniskowce, w tym jeden prowizorycznie naprawiony stolarskimi metodami, po ciosach na Morzu Koralowym, i kilka krążowników. Początek bitwy pod Midway, przełomowego etapu zmagań na Zachodniej Półkuli, nie był dla Sprzymierzonych obiecujący. Kolejne eskadry lotnicze atakujące flotę japońską, ginęły w ogniu japońskiej osłony. I nagle zdarzył się cud: kilkanaście powolnych samolotów torpedowych zespołu kapitana McCluskiego zaskoczyło siły przeciwnika podczas przezbrajania maszyn pokładowych z bomb na torpedy lotnicze. W ciągu paru minut dumne lotniskowce cesarskiej floty przemieniły się w płonące wraki. Środek Drogi - Midway - stał się symbolem przełomu w wojnie na Pacyfiku. 01:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - OBSZAR WAROWNY PRZEMYŚL Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Obszar Warowny Przemyśl Historia zawsze była bóstwem o wielu twarzach. Dziś gdybyśmy mieli określić najpowszechniejszy sposób jej uprawiania, byłaby to mikrohistoria opowiadana i badana w kręgu najbliższych doświadczeń jednej rodziny, jednego miasta, najbliższej okolicy. Ten właśnie sposób jest nam najbliższy. Obiekty militarne w czasie pokoju najczęściej przegrywają walkę o byt z industrializacją i miejską zabudową. W czasach pokoju nie były już potrzebne. Niemniej są jednak takie obiekty jak schrony w Przemyślu, które nadal trwają. Niestety przez wiele lat obiekty te służyły za śmietnik i schronienie bezdomnych. Koledzy z lokalnego stowarzyszenie przez ostatnie sześć lat opiekują się tym miejscem ku naszej radości z imponującym skutkiem. Z ruin schronów wydobyli też pamiątki: zbiornik na paliwo, fragment hełmu, tabliczkę znamionową, maski p - gaz. , metalowe fragmenty półek, osprzęt hydrauliczny. Echa odległej wojny Do Bielska Podlaskiego zaproszono nas na uroczystości przywracające pamięć o wielkiej bitwie pod ta miejscowością z czasów I wojny. Uczestniczyliśmy też w poświęceniu cmentarza ofiar tej bitwy. Po stu latach od tamtych wydarzeń w okolicy zostały tylko rozrzucone pośród pól kopce mogił oraz stalowe i betonowe krzyże. Nie ma żadnej wiedzy o zajadłej sześciotygodniowej bitwie ogromnych niemieckich i rosyjskich armii. Nikt nie pamięta nazwisk dowódców ani strategicznego sensu tych zmagań. I jak zawsze najlepszym sposobem na przywracanie pamięci jest teatr historii, czyli rekonstrukcja historyczna. Ważne jest, żeby widzowie rozeszli się do domów z zapamiętanymi obrazami i świadomością, że to wszystko rzeczywiście zdarzyło się tutaj, na naszych polach.