TVP3 Sobota, 29.06.2019 06:00 WETERYNARZE Z SERCEM - /18/ Reality show, 24 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Do lekarzy weterynarii trafiają najróżniejsi pacjenci, również mieszkańcy ogrodów zoologicznych czy schronisk. Zobaczymy, jak pracują nie tylko lekarze, ale też inni specjaliści w placówkach zajmujący się zwierzętami. Dzisiaj opowiemy o bocianach, które zderzają się z drutami sieci wysokiego napięcia oraz o lisku, który zderzył się z samochodem. Dzięki trosce przypadkowych świadków tych zdarzeń zwierzęta można było uratować. Odwiedziliśmy też klinikę weterynaryjną w Warszawie, gdzie podpatrywaliśmy dzień jak co dzień. 06:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 169 Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki 1. "Przeszłość to jak dziś, tylko trochę dalej". To zdumiewające, jak wydarzenia, odległe o dwie setki lat, mogą przekrzyczeć wiele innych, późniejszych zdarzeń, dopominających się o rangę i uwagę zdarzeń. Warunek jest jeden: społeczeństwa lokalne muszą zidentyfikować ich uczestników jako swoich. W Muszynce zwrot: "Nasi konfederaci" nikogo nie dziwi. To pamięć o konfederacji barskiej potrafi zgromadzić ludzi różnych pokoleń, spojonych tradycją. Od kilku lat regionaliści organizują tu majówki. Muszynka jest bowiem najlepiej zachowanym w Polsce obozem konfederatów. 2. Nowe tropy. Nasza kolejna opowieść zaczyna się na Mazowszu, w gminie Poświętne. Tu, na miejscowym cmentarzu, spoczęła załoga Karasia z 55. Eskadry Bombowej Lekkiej. Relacjonowaliśmy już poszukiwania wraku tego samolotu na polach wsi Grabie Nowe. Dziś uczestniczymy w uroczystości odsłonięcia tablicy, poświęconej lotnikom, którzy w tej katastrofie zginęli. 07:05 ASTRONOMIA NIEPODLEGŁA 100 LAT POLSKIEJ ASTRONOMII - ODC. 5/19 - INSTYTUT ASTRONOMICZNY UNIWERSYTETU WROCŁAWSKIEGO Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Zdjęcia: Tomasz Stelmach, Adam Rubaszewski Wrocław to miasto, w którym splatają się tradycje polskie i niemieckie. Ta dwojaka spuścizna ukształtowała także tutejszą astronomię. Wrocławskie obserwatorium powstało z połączenia dorobku polskich badaczy, którzy przybyli tu po wojnie i ich niemieckich poprzedników znad Odry. 08:25 NIE INACZEJ... Reportaż, 12 min, Polska, 2014 Jest w naszym kraju taka wyjątkowa grupa ludzi, która wbrew przeciwnościom losu zadziwia i udowadnia, że niepełnosprawność to nie koniec świata. Gdyby patrzeć tylko na ich dzieła, trudno się domyśleć, w jak wyjątkowy sposób powstały. Są artystami i tworzą jak artyści zawodowcy, choć ich talent często ujawnił się dopiero, kiedy stali się osobami niepełnosprawnymi ruchowo. Bez nóg lub bez rąk, ale z pasją malują obrazy ustami lub palcami stóp. Przyjmując nietypowe metody w malowaniu, znaleźli nowy sposób na prawie normalne życie. 28 twórców, każdy z wyjątkową dramatyczną historią, ale każdy z pasją, która ich połączyła i która pozwala im pokonać strach przed bezczynnością. Bo jak mówi bohater reportażu, KIEDY BÓG ZAMYKA DRZWI DLA CZŁOWIEKA, TO ZAWSZE ZOSTAWIA OTWARTE OKNO. Skok do wody, tragiczny wypadek lub przypadek od urodzenia. Niepełnosprawni nie mają nóg lub rąk, ale świetnie sobie radzą w życiu, bo znaleźli na siebie sposób. Są artystami malarzami, a malują stopami albo ustami. W ten sposób się życiowo spełniają, ale też na życie zarabiają. W reportażu pokazujemy troje różnych wyjątkowych bohaterów, których łączy niepełnosprawniość i jedno przesłanie dla świata: nigdy nie wolno się poddawać. Historia opowiedziana równolegle. Jadwiga Markur, Walery Siejbatałow i Mariusz Mączka. Każdy z nich ma swoją życiową historię. 09:00 SZLAKIEM OSŁA (DONKEY TALES / ON THE DONKEY ROAD) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Jrme - Ccil Auffret Film dokumentalny o skromnym, poczciwym i pracowitym zwierzęciu domowym - ośle. Po łacinie osioł to Equus asinus. To dzikie bądź udomowione zwierzę jest mniejsze od konia. Ma charakterystyczne długie uszy i szarą sierść. Historia tego sympatycznego zwierzaka prowadzi nas do Egiptu, gdzie pierwsze osły zostały udomowione 6 tysięcy lat temu, wcześniej niż konie. Rzymianie odkryli niezwykłe właściwości tego niepozornego zwierzęcia i zapoczątkowali jego podbój świata. Od tego czasu osioł rozprzestrzenił się niemal wszędzie. Charakteryzuje się dużą głową, długimi uszami, cienkim ogonem z kitą na końcu, małymi wymaganiami pokarmowymi i odpornością na brak wody. Na całym świecie osły uważane są za symbol uporu i głupoty. Czyż nie mówimy głupi jak osioł? Istnieje ponad 70 ras tego ssaka. Osły wykorzystuje się najczęściej jako zwierzęta juczne, rzadziej jako wierzchowe lub pociągowe. Ludzie wykorzystywali osły do pracy w zaprzęgach już od czasów budowy piramid czy Wielkiego Muru Chińskiego. Sprawdzają się trż znakomicie podczas zajęć z małymi dziećmi. Osioł jest symbolem rozpusty, ale też skromności i pokory. W Polsce kojarzy się z uporem, ale również z ciężką pracą. W USA osioł jest symbolem Partii Demokratycznej. Coraz częściej zwierzęta te są wykorzystywane w pracy terapeutycznej - onoterapii z chorymi. Zaczęło się we wschodniej Afryce, na obszarach dzisiejszego Sudanu, Sudanu Południowego, Etiopii, Erytrei i Somalii. Pierwsi badacze odkryli tam pełne energii dzikie zwierzę, do którego nie sposób było się zbliżyć. XIX - wieczni naukowcy widzieli w nim tajemnicze ogniwo w łańcuchu ewolucyjnym koniowatych. Schwytali kilka osobników i nazwali to zwierzę osłem afrykańskim. Miały to być pierwotne osły. Ich potomkowie do dziś żyją w zamknięciu bądź na obszarach chronionych, takich jak rezerwat na pustyni Negew w Izraelu. W północnej Mezopotamii obchodzono święto osłów. Był nawet miesiąc osła. Wiele śladów wskazuje na to, że te zwierzęta były dla ludzi bardzo ważne. Umiejętność porozumiewania się i współpracy z osłem to wielka sztuka. By ją opanować, trzeba zaprzyjaźnić się ze zwierzęciem. To jednak nie przychodzi od razu. Trzeba okazać cierpliwość i zaufanie. Przede wszystkim jednak każda ze stron musi dać coś od siebie. Po ustaleniu, że osły to zwierzęta inteligentne, łagodne, sprawne i przyjazne środowisku, pozostaje tylko przekonać innych, by zaczęli je wykorzystywać. A przecież wciąż dowiadujemy się o nich więcej. Odkrywamy zalety ich mleka, rolę w terapii z użyciem zwierząt, w pracy w winnicach i przy oczyszczaniu lasów. Na całym świecie osły stopniowo odzyskują miejsce w wiejskim krajobrazie i w naszych sercach. Zwierzę, którego historia rozpoczęła się wśród piasków afrykańskiej pustyni, przewędrowało cały świat u boku człowieka. Nieustępliwe, skromne, silne i zawsze wobec nas lojalne. Jeśli zatem chcemy podziękować za wszystko, co dla nas zrobiło, to może należałoby przestać mówić o kimkolwiek głupi jak osioł. 12:50 CZY BOBRY URATUJĄ LAS VEGAS? (BEAVER LAS VEGAS) Film dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Sam Callenger Film dokumentalny. Każdego roku do Las Vegas zjeżdża ponad 40 milionów turystów z całego świata, w tym pół miliona Brytyjczyków. Przyciągają ich tu wspaniałe światła i hazard. Rocznie w tutejszych kasynach gracze zostawiają ponad sześć miliardów dolarów. Jednak dobra passa tego miasta może się wkrótce skończyć. Szacuje się, że Las Vegas w ciągu zaledwie dwudziestu lat może zbankrutować. Miastu Grzechu nie zabraknie pieniędzy, ale czegoś o wiele cenniejszego - wody. Las Vegas powstało w samym środku pustyni Mojave. Takie usytuowanie jest zagrożeniem dla tej metropolii. Gwałtownie kończy się tu woda. Dramatyczna sytuacja wymaga podjęcia niekonwencjonalnych środków. Najbogatszy kraj na świecie być może będzie musiał skorzystać z pomocy stworzenia, które przez setki lat prześladował, a jest to nocny ziemnowodny gryzoń, niepozorny bóbr. Bobry to jedne z największych gryzoni. Osiągają 120 centymetrów długości i mogą ważyć nawet 30 kilogramów. Zwykle łączą się w pary na całe życie, co dla gryzoni jest nietypowe. Ale najbardziej słyną z umiejętności budowania tam. Niestrudzenie ścinają drzewa i tną gałęzie, by spiętrzać rzeki i tworzyć duże rozlewiska. Tę właśnie umiejętność gromadzenia wody zamierza wykorzystać grupa nietuzinkowych naukowców. Wierzą oni, że jeśli nauczymy się kontrolować aktywność bobrów i przez to sterować przepływem wody, zyskamy ważne narzędzie do walki z suszą. Spiętrzając rzeki, bobry zatrzymują olbrzymie ilości wody, która wsiąka w okoliczny grunt i podnosi lustro wody. Gdyby na zachodzie Stanów Zjednoczonych żyło odpowiednio dużo bobrów, spadłoby zapotrzebowanie na wodę w rolnictwie i hodowli zwierząt. Dzięki temu można by zaoszczędzić wielkie ilości wody. Obecnie w Stanach Zjednoczonych żyje około dziesięciu milionów bobrów. Ekolodzy szacują, że bez uszczerbku dla środowiska mogłoby ich być o 80 milionów więcej. Taka ich liczba mogłaby zgromadzić ponad 33 biliony litrów wody. To przeszło dziewięć razy więcej, niż mieści się w jeziorze Mead. Mówi się, że Amerykę zbudowano na bobrowych skórach. Czyżby w obliczu zmian klimatu i wielkich niedoborów wody los najpotężniejszego kraju na świecie znowu zależał od tego niepozornego gryzonia? Jeśli mieszkańcy Las Vegas zlekceważą ostrzeżenia, za 20 lat Miasta Grzechu może już nie być. 13:50 JAK TO DZIAŁA - ODC. 164 KONSERWACJA ZNALEZISK ARCHEOLOGICZNYCH Magazyn, 25 min, Polska, 2018 Scenariusz: Malgorzata Kosturkiewicz, Radek Brzózka Wykonawcy: Radek Brzózka (prowadzący) W tym odcinku Radek Brzózka pokazuje, jak nauka radzi sobie z odkrywaniem przeszłości. Wiele osób wątpi w ustalenia naukowców dotyczące naszej historii, wieku Ziemi, itp. Ale jeśli połączymy wiedzę archeologów, antropologów, historyków, fizyków, chemików, biologów, to na podstawie tych wszystkich śladów, które przetrwały do naszych czasów, możemy odtworzyć wydarzenia sprzed tysięcy, a nawet milionów lat! Czy to nie jest fascynujące? 15:05 ZADZIWIAJĄCY ŚWIAT CHRZĄSZCZY Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2017 Reżyseria: Sławomir Skupiński Scenariusz: Sławomir Skupiński, Jacek Kurzawa Chrząszcze to jeden z najliczniejszych rzędów owadów. Przybierają przeróżne kształty i rozmiary. Poszczególne gatunki zasiedliły niemal wszystkie nisze ekologiczne, środowiska leśne, wodne, martwe drewno, grzyby, glebę, liście, odchody zwierzęce, szczątki martwych zwierząt. Spotkamy je zarówno w glebie, jak również w koronach drzew. Zazwyczaj pozostają w ukryciu, przez co w naturze spotykamy jedynie niewielki ułamek z całego ich bogactwa gatunkowego. W filmie pojawiają się chrząszcze reliktowe, jak choćby kruchniczka sosnowa czy dyląż garbarz, amatorzy odchodów, jak żuki czy garbarze, są też piękni drapieżcy - trzyszcze. Poznać można też chrząszcze, które wcale na chrząszcze nie wyglądają: trzmielopodobną rabież czy kusokrywkę, wyglądająca jak gąsienicznik. Warto odkryć świat chrząszczy, jest naprawdę zadziwiający! 17:00 TYSIĄCE TWARZY Reportaż, 12 min, Polska, 2015 Autor: Katarzyna Kwiatkowska Zza baru wszyscy są tacy sami, nie widać stanowiska, przynależności politycznej czy preferencji seksualnych. Z perspektywy baru liczy się tylko człowiek. Nieważne, kim jest i jakie jest jego życie. Ważne, że jest. Po 40 latach stania za barem gość przestaje być tajemnicą. Pan Roman zna te twarze i wie o nich wszystko. Zna przepływający ulicami ludzki strumień i wie, o których godzinach jego fala dosięgnie drzwi lokalu. Czy coś jest w stanie go zaskoczyć? Chyba już nie. Przeszedł wszystkie szczeble kulinarnej drabiny - od obierania kartofli, poprzez zmywak, aż po obsługę sali i wreszcie bar. Tam stał się postacią kultową, przynajmniej dla warszawiaków. Roman Modzelewski sam stanowi kartę tego miasta. Kiedyś grał w piłkę, boksował, pracował z trudną młodzieżą. Kończył hotelarstwo, studiował na AWF. Od 37 lat stoi za barem. Tu jest psychologiem, trenerem i szefem. No i czasami księdzem. 23:50 ASTRONOMIA NIEPODLEGŁA 100 LAT POLSKIEJ ASTRONOMII - ODC. 5/19 - INSTYTUT ASTRONOMICZNY UNIWERSYTETU WROCŁAWSKIEGO Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Zdjęcia: Tomasz Stelmach, Adam Rubaszewski Wrocław to miasto, w którym splatają się tradycje polskie i niemieckie. Ta dwojaka spuścizna ukształtowała także tutejszą astronomię. Wrocławskie obserwatorium powstało z połączenia dorobku polskich badaczy, którzy przybyli tu po wojnie i ich niemieckich poprzedników znad Odry. 00:20 BALLADA O SZCZĘŚCIU Reportaż, 23 min, Polska, 2017 W 1986 roku napłynęła wielka woda. Tak właśnie powstał jeden z największych na terenie Polski zbiorników retencyjnych - Zalew Jeziorsko na rzece Warta. Zniknął stary, przez wieki pielęgnowany pierwotny ład. Wtedy pod wodą znalazło się 46 wsi, osad, kolonii. Mieszkańcy zatopionych miejscowości opowiadają o swoich losach, najdalszej historii i o próbach odbudowania starej wspólnoty w nowych realiach. 02:30 MOJA AMAZONIA Reportaż, 11 min, Polska, 2016 Michał Marcinkiewicz to doktorant Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego. Z zamiłowania i tradycji rodzinnych akwarysta i podróżnik. Już dwukrotnie odbył kilkumiesięczne wyprawy nad Amazonkę, Jak sam mawia, jego prywatnym celem jest rozwój siebie przez zdobywanie nowych doświadczeń życiowych i poznawanie innego świata niż ten, w którym na co dzień żyje. Istnieje oczywiście również mniej egoistyczny cel - społecznie utylitarny, czyli próba przekazania ducha Amazonii tym wszystkim, którzy pragną dowiedzieć się czegoś więcej o tych terenach, a z różnych przyczyn nie mogli odwiedzić ich osobiście. Stworzył u siebie kawałek Ameryki Południowej 02:45 JAK TO DZIAŁA - ODC. 164 KONSERWACJA ZNALEZISK ARCHEOLOGICZNYCH Magazyn, 25 min, Polska, 2018 Scenariusz: Malgorzata Kosturkiewicz, Radek Brzózka Wykonawcy: Radek Brzózka (prowadzący) W tym odcinku Radek Brzózka pokazuje, jak nauka radzi sobie z odkrywaniem przeszłości. Wiele osób wątpi w ustalenia naukowców dotyczące naszej historii, wieku Ziemi, itp. Ale jeśli połączymy wiedzę archeologów, antropologów, historyków, fizyków, chemików, biologów, to na podstawie tych wszystkich śladów, które przetrwały do naszych czasów, możemy odtworzyć wydarzenia sprzed tysięcy, a nawet milionów lat! Czy to nie jest fascynujące? 03:20 OPERACJA ZDROWIE! - /18/ LARYNGOLOGIA. MIGDAŁKI Magazyn, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj Poleski Migdałki. Są odpowiedzialne za naszą odporność, ale mogą też przyczyniać się do częstych infekcji. Choć migdałki kojarzymy głównie z anginami u dzieci, to przysparzają kłopotów niezależnie od wieku. Wycinać czy nie wycinać? - oto jest pytanie. Na to i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w programie. Jaką funkcję czynnościową pełnią w organizmie człowieka? Ile mamy migdałów i gdzie się znajdują? Czym grożą zaniedbane migdałki? Dlaczego się powiększają? Co to jest trzeci migdał? 03:50 WYGRAĆ Z PRZEZNACZENIEM Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2016 Reżyseria: Marek Lechowicz Scenariusz: Marek Lechowicz Zdjęcia: Michał Chojak Muzyka: Robert Chojnacki Film o ludzkich losach. O cierpieniu, upodleniu, beznadziei i śmierci. Ale też o sile, wierze w lepszą przyszłość i o dobrym losie. Prawdziwa historia grupy 733 polskich dzieci, które po deportacji na daleką północ ZSRR i Syberię znalazły swój dom w Nowej Zelandii, w Pahiatua, leżącym w południowo - wschodniej części Wyspy Północnej. 05:35 ASTRONOMIA NIEPODLEGŁA 100 LAT POLSKIEJ ASTRONOMII - ODC. 5/19 - INSTYTUT ASTRONOMICZNY UNIWERSYTETU WROCŁAWSKIEGO Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Zdjęcia: Tomasz Stelmach, Adam Rubaszewski Wrocław to miasto, w którym splatają się tradycje polskie i niemieckie. Ta dwojaka spuścizna ukształtowała także tutejszą astronomię. Wrocławskie obserwatorium powstało z połączenia dorobku polskich badaczy, którzy przybyli tu po wojnie i ich niemieckich poprzedników znad Odry.