TVP Historia Środa, 26.06.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 26 CZERWCA ODC. 605 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1959 - w Kraśniku władze komunistyczne usunęły kapliczkę - były starcia z milicją; 1961 - zmarł pisarz Andrzej Bobkowski; 1963 - J. F. Kennedy w Berlinie: "Ich bin ein (sic!) berliner"; 1977 - ostatni koncert Presleya; 07:25 REWOLUCJA Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2019 Reżyseria: Ewa Świecińska Scenariusz: Ewa Świecińska Zdjęcia: Paweł Majak Film dokumentalny powstaje na 40. rocznicę pierwszej Pielgrzymki Jana Pawła II do Polski, w czerwcu 1979 roku. Dokładnie 2 czerwca 2019 roku mija 40 lat od tej historycznej pielgrzymki. Pielgrzymki, która dodała Polakom skrzydeł i rozpoczęła naszą drogę do odzyskania Wolności. Był to jeden z ważniejszych punktów zwrotnych w polskich dziejach. Film autorstwa Ewy Świecińskiej przypomni najważniejsze momenty pielgrzymki z 1979 roku i pokaże, co zawdzięczamy Janowi Pawłowi II. Poruszy najważniejsze wątki jego nauczania. Ukaże postać papieża niezłomnego, odważnego i wiernego do końca. Człowieka który nigdy się nie poddał, nigdy nie zrezygnował. Wygrał wiele bitew, ale czy wygrał wojnę, to się dopiero okaże. W czasach, kiedy Polacy nie mieli swojej reprezentacji politycznej, Kościół pełnił też rolę polityczną, a Jan Paweł II był także politycznym przedstawicielem wolnych Polaków. 07:55 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 20/24 Serial historyczno - sensacyjny, 55 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Olaf Lubaszenko, Cezary Pazura, Janusz Bukowski, Miłogost Reczek, Piotr Grabowski, Witold Dębicki, Piotr Konieczyński, Marta Klubowicz Różycka, Stanisław Jaskułka, Zbigniew Buczkowski, Marian Glinka, Dariusz Jakubowski, Jan Monczka, Mirosław Kowalczyk Admirał Canaris żąda informacji o stanie floty polskiej i rozmieszczeniu wojska na Oksywiu. Radca Voraczek dostarcza Relkemu listę potencjalnych informatorów. Wybór pada na kolejarza Mamela, który ma znajomego w Sztabie Marynarki. Obserwacja kolejarza prowadzona przez Niemców pozwala ustalić Relkemu i Voraczkowi, że w ich siatce nastąpił przeciek. Mamel regularnie odwiedza mieszkanie Ewy Leber pracującej w sztabie niemieckiego dowództwa. Kolejarz jest niewątpliwie łącznikiem między Ewą a polskim wywiadem, któremu dziewczyna dostarcza informacji z dowództwa. Voraczek oraz jego agenci aresztują Ewę i przygotowują zasadzkę na kolejarza. Zatrzymany przez Niemców Mamel zgadza się z nimi współpracować. Ma nadal udawać łącznika Ewy, aresztowanej w sekrecie. Czarek dostaje od niej kartkę z prośbą o szybkie spotkanie, ale brak na kartce umówionych znaków wzbudza jego nieufność. Jedzie do Królewca, lecz pójście do mieszkania Ewy zleca bagażowemu, który chętnie zarobi parę marek. Sam w przebraniu obserwuje, jak agenci Voraczka wyprowadzają jego posłańca od Ewy. Podwójny agent "Hubert" informuje Czarka, że Mamel pracuje dla Niemców i jest przez ich agentów pilnie strzeżony. By go zatrzymać, Polacy organizują misterną akcję, która kończy się powodzeniem. Z Berlina nadchodzi wiadomość, że aresztowany Georg otrzymał wyrok dożywocia, natomiast Benita i Renata - obywatelki niemieckie - karę śmierci. 09:00 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 44 CZARNE ZŁOTO Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Tradycyjnie polskie ziemie wschodnie zajmowały niegdyś trzecie miejsce na świecie, jeśli chodzi o wydobycie ropy naftowej. Radosław Kotarski rusza tym śladem i sprawdza, ile zostało na Podkarpaciu z dziedzictwa, które pozostawił po sobie Ignacy Łukasiewicz i jego współpracownicy? Czy zaprojektowane przez nich urządzenia, także dzisiaj mogłyby wydobywać ropę naftową? 09:30 HISTORIA POLSKI - GDZIE NAJPIERW BYŁA POLSKA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2018 Reżyseria: Krzysztof Glondys Scenariusz: Krzysztof Glondys Tematem filmu są wydarzenia rozgrywające się jesienią 1918 r. na terenie zachodniej Galicji i Śląska Cieszyńskiego. Pretekstem do ich przypomnienia będzie próba rozstrzygnięcia toczącego się wśród historyków i lokalnych badaczy sporu o to, gdzie najpierw powstała wolna Polska. 10:35 SENSACJE XX WIEKU - JAK UMIERALI BOGOWIE CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1996 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Drugi z serii programów o losach szefa tajnej policji politycznej w ZSRR, Nikołaja Jeżowa. Był on twórcą największego w dziejach ludzkości aparatu terroru, który pochłonął miliony istnień ludzkich. W 1938 roku Stalin postanowił pozbyć się Jeżowa, został on skazany na śmierć. 11:15 GŁOWĄ MUR PRZEBIJESZ - O SOLIDARNOŚCI WALCZĄCEJ Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2007 Scenariusz: Grażyna Ogrodowska, Leszek Furman Zdjęcia: Paweł Dominik Muzyka: Leszek Furman Dokument Grażyny Ogrodowskiej i Leszka Furmana przedstawiający historię najbardziej zakonspirowanej struktury opozycji w stanie wojennym - Solidarności Walczącej. Organizację tę założył w czerwcu 1982 r. we Wrocławiu Kornel Morawiecki. Wywodziła się z NSZZ "Solidarność" zdelegalizowanej wskutek wprowadzenia stanu wojennego. Jej działalność zaznaczyła się szczególnie w Gdańsku i Wrocławiu. 12:20 CZAS HONORU - ODC. 59 "KUZYN Z MURMAŃSKA" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Ruda dociera do Lublina, do matki. Okazuje się, że jej ojciec nie żyje. Rainer próbuje zainteresować Amerykanów swoją wiedzą o zakopanym archiwum. Przesłuchujący go sierżant Meyers nie jest zainteresowany negocjacjami ze zbrodniarzem z gestapo. Berta i Otto przygotowują się do wyjazdu do Niemiec. W ostatnim momencie Otto decyduje się zostać z Marią w Polsce. Michał, Bronek i Władek nie wiedzą, jak UB trafiło na ich ślad. Michał zaczyna śledzić Celinę. Wanda śledzona przez Bronka udaje się na spotkanie z ojcem do siedziby Urzędu Miejskiego. Prosi Kazimierza o pomoc w sprawie nachodzącego ją Karola. Ruda z matką chowają ojca. Na weselu Janek i Bolek odnajdują Kobrę, drugiego mężczyznę ze zdjęcia. Ten też twierdzi, że podczas zakopywania archiwum nie było z nimi żadnej dziewczyny, nie wie, kim jest widoczna na zdjęciu Lena. Bronek i Michał są przesłuchiwani przez pułkownika Orlickiego z Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. Sprawa dotyczy Bociana i jego wiarygodności jako emisariusza generała Okulickiego. 13:20 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - LIBAN. ULUBIENIEC BLISKIEGO WSCHODU (FLAVORS) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Liban to kraj wielu różnic. Swoje niezwykłe pejzaże zawdzięcza wyjątkowemu położeniu geograficznemu. Zaznał czasów wojny i pokoju, wolności i okupacji, wielkości i upadku. Z tych doświadczeń zrodziła się jego wyjątkowa energia, legendarna gościnność oraz różnorodność kulturowa i religijna, oscylująca między Wschodem a Zachodem. Warto odwiedzić ten kraj, by sprawdzić, czym jest życie w libańskim stylu. 14:20 DWIE STRONY BARYKADY RADOMSKIEGO CZERWCA Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2016 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Sławomir Koehler Zdjęcia: Tomasz Kornat Po 40 latach od radomskiego czerwca nadal nie zostali rozliczeni odpowiedzialni za prowokację i represje z 1976 roku. Najaktywniejsi zomowcy i milicjanci, uczestnicy pacyfikacji Radomia, do dziś nie zostali ukarani. Kiedy ofiary buntu w końcu doczekają się sprawiedliwości? Okazuje się, że czyny oprawców, wykonujących na aresztowanych słynne radomskie "ścieżki zdrowia", uległy przedawnieniu, a kosztami procesów obciążono skarb państwa. Sady okręgowe w Radomiu i w Lublinie owych "ścieżek zdrowia" nie uznały ani za zbrodnie komunistyczne, ani za zbrodnie przeciwko narodowi polskiemu. Co na to IPN? W reportażu materiał ukazujący losy ludzi uczestniczących w radomskim proteście po obu stronach barykady. O oprawcach: funkcjonariuszach MO i SB, przedstawicielach komunistycznej władzy, którzy byli organizatorami i wykonawcami tłumienia robotniczego buntu w Radomiu, a także o ofiarach tamtych wydarzeń. Okazuje się, że nikt z ówczesnych decydentów nie poniósł kary za brutalne akcje milicji, część nadal zaprzecza, że "ścieżki zdrowia" w ogóle istniały, a ofiary Czerwca '76 do dziś nie doczekały się zadośćuczynienia. Niektórzy z oprawców i decydentów żyją nadal w Radomiu, stanowiąc elitę tego miasta. Porobili kariery zawodowe, piastują lukratywne stanowiska, mają wysokie emerytury, prowadzą firmy ochroniarskie, handlują bronią i amunicją, są biznesmenami, notariuszami, komornikami, mają biura w centrum miasta, mieszkają w pięknych willach, jeżdżą luksusowymi samochodami, mają dzieci na stanowiskach, czego nie można powiedzieć o ich ofiarach, kombatantach radomskiego protestu, często schorowanych i żyjących w ubóstwie. W reportażu znajdzie się szczera i obszerna wypowiedź byłego prezydenta Radomia, który opowiada jak na spędzie robotników na radomskim stadionie był zmuszony wygłosić - czytając z kartki przysłanej z KC - słynne przemówienie o "warchołach...". 15:25 RAMZES II. WIELKA PODRÓŻ (RAMESSES II: THE GREAT JOURNEY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2011 Reżyseria: Valerie Girie Scenariusz: Valerie Girie Wielka podróż 3200 lat wstecz, Egipt przeżywa ostatnie dni swojego złotego wieku pod rządami Ramzesa II. Po panowaniu krajem przez 67 lat, wielki faraon umiera w wieku 92 lat. Jego mumia jest pochowana w sercu Doliny Królów. Jest to początek jego wielkiej podróży ku życiu pozagrobowemu, ale tylko pod jednym warunkiem: jego grobowiec pozostaje na zawsze poza granicami. Jednak w XIX wieku wielu europejskich poszukiwaczy przygód odkrywa grobowiec króla poszukującego komory grobowej. Następnie rozpoczyna się badanie archeologiczne, które ujawnia historię życia po śmierci Ramzesa II. 16:30 HISTORIA POLSKI - NARODZINY POLSKICH SKRZYDEŁ Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2018 Reżyseria: Grzegorz Styła Scenariusz: Marek Szczepanek Zdjęcia: Maciej Mroziewski Swoistym przewodnikiem będzie album wydany w roku 1933 przez majora Mariana Romeykę pt. Ku czci poległych lotników. Jest to wyjątkowej jakości, także edytorskiej, praca dedykowana początkom wojsk lotnictwa polskiego, a jednocześnie księga pamięci lotników poległych w pierwszych latach niepodległości. Księga ta jest niejako podsumowaniem starań o budowę Pomnika Lotnika w Warszawie, łączy się z konkretnym miejscem i czasem. Film stanowi wędrówkę w czasie i przestrzeni po miejscach, gdzie w pierwszych trzech miesiącach polskiej niepodległości ogromnym wysiłkiem garstki ludzi stworzono podstawy samodzielnego i w miarę nowoczesnego rodzaju broni. Cała opowieść jest oparta na odniesieniach do miejsc i ludzi na szlaku kluczowych zdarzeń tego procesu historycznego. Odwiedzimy lotnisko Rakowice, gdzie są realizowane zdjęcia do wszystkich pozostałych części, opartych na zasobach Muzeum Lotnictwa Polskiego. Realizacja uwzględnia też takie miejsca, jak Hureczko pod Przemyślem, Lewandówka we Lwowie, Pole Mokotowskie w Warszawie, a także Poznań, lotnisko Ławica oraz Muzeum Czynu Powstańczego, 17:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - Z ODMĘTÓW PILICY Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Włączamy kamery, w momencie gdy liny wyciągarki potężnego holownika SA już mocno napięte sygnalizują ich mocowanie się ze spoczywającym w głębinach ciężarem. Wśród obserwatorów rusza giełda informacji próbująca podsumować który to już pojazd wydobywany w Pilicy. Najliczniej reprezentowane są popularne transportery opancerzone SDKFZ 251, z których najpopularniejszy to pojazd o nazwie ROSIE. Ale co do tego, ile jeszcze potencjalnych celów wydobywczych kryje dno rzeki, licytacja nie ma końca. Dziś wydobywany jest SDKZF 7, popularnie zwany ośmiotonówką ciągnik artyleryjski przeznaczony do holowania całej gamy dział, produkowany dla Wehrmachtu i Luftwaffe przez niemal jedenaście lat w licznych odmianach. Następnie odwiedzamy Podlaskie Muzeum Techniki Wojskowej i Użytecznej w miejscowości Bielany Wąsy. To, co tu oglądamy i plany, o których słyszymy pokazują jak daleko takie nowoczesne placówki odeszły od standardowego znaczenia słowa muzeum. Zamiast zobaczyć pojawia się kategoria przeżyć, zobaczyć, uczestniczyć. 18:45 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 21/24 Serial historyczno - sensacyjny, 59 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Janusz Bukowski, Olaf Lubaszenko, Piotr Krukowski, Maciej Dobaniewicz, Maria Probosz, Andrzej Staszczyk, January Brunow, Maciej Orłoś, Maciej Robakiewicz, Andrzej Konic, Gustaw Lutkiewicz, Tomasz Budyta, Bohdana Majda Rok 1937. W Świnoujściu Niemcy planują budowę ośrodka do badań nad nową bronią rakietową. Materiałów dostarcza bytomska huta, a odpowiedzialnością za terminowe wykonanie konstrukcji stalowych wysyłanych do Swinemunde zostaje obarczony inspektor Kriegsmarine Alex Radisch. Macket, informator Czarka, przekazuje mu wiadomości o działalności Radischa. Czarek postanawia zdobyć dokumenty dotyczące nowej broni. Na jego polecenie agentka Hilda bez trudu uwodzi Aleksa i spędza z nim noc. Niebawem Polacy mają zdjęcia kompromitujące Radischa oraz fotokopie tajnych dokumentów z jego teczki. Zawierają one wykaz fabryk na Penemunde. Z informacji, jakie zdobył Czarek, wynika że przodkowie Radischa pochodzili z Wielkopolski, on sam Polaków darzy sympatią, a w Szamotułach mieszka jego kuzyn Robert Walter. Czarek odnajduje Roberta i proponuje mu pracę dla polskiego wywiadu, co wiązałoby się z wyjazdem do Berlina i nawiązaniem kontaktu z Aleksem. Zdjęciami szantażuje Radischa, który też przystaje na współpracę. Dwaj kuzyni działają w Berlinie bardzo sprawnie. Wkrótce wywiadowi polskiemu wiadomo, że Swinemunde jest tylko zapleczem dla tajnego ośrodka badań, jaki powstaje w głębi wyspy, w Penemunde. Ma nim kierować dr Riedel, naukowiec z instytutu prof. Wanderaw Jenie. Czarek odnajduje swojego kolegę Rajmunda, który robił doktorat u prof. Wandera, i prosi go o nawiązanie kontaktów ze znajomymi niemieckimi naukowcami. 19:55 BOMBA - BOMBA 1/2 Film dokumentalny, 52 min, USA, 2015 Reżyseria: Rushmore Denooyer, Kirk Wolfinger Scenariusz: Rushmore Denooyer Film odsłania kulisy pracy nad wynalezieniem pierwszej bomby atomowej, jednego z najpotężniejszych i najbardziej destrukcyjnych wynalazków w historii. Pokazuje, jak ludzie poskromili jego niesamowitą moc i jakie wyzwania stawia to przed nami. Odrestaurowane materiały filmowe, rzadkie nagrania testów jądrowych z lat 50. i 60. pokazują moc i zaskakująco pociągające piękno nuklearnych eksplozji. W filmie wystąpili: historyk specjalizujący się w badaniach nad bronią nuklearną Richard Rhodes, były sekretarz obrony William Perry, były sekretarz stanu George Shultz, a także liczni naukowcy, projektanci broni, piloci oraz zwykli ludzie, którzy mieli styczność z bombą atomową. Dzięki temu każdy może zweryfikować swój pogląd o trafności decyzji społeczeństw, by żyć obok wynalazku, który w każdej chwili może zniszczyć Ziemię. 21:00 CICHA WOJNA - POZNAJ SWOJEGO WROGA - ODC. 1 (KNOW YOUR ENEMY - EP. 1) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: David Belton W drugiej połowie XX wieku toczyła się zimna wojna między USA i ZSRR. Oba kraje dysponowały gigantycznymi arsenałami nuklearnymi. Kilkakrotnie dochodziło do sytuacji grożących globalnym konfliktem. Terenem konfrontacji były też, o czym mało kto wiedział, podmorskie głębiny. Dwuczęściowy film dokumentalny zawiera zupełnie nieznane materiały archiwalne, a także relacje osób bezpośrednio zaangażowanych w supertajne szpiegowskie działania okrętów podwodnych obu mocarstw. Dowiadujemy się, jak wyglądało życie na tych okrętach i jak tropiono się nawzajem, doprowadzając do dramatycznych sytuacji, gdy wydawało się, że wybuch wojny nuklearnej jest nieunikniony. 22:00 MARZYCIELE - FABRYKA ZIELENIEWSKICH Dysk./wywiad/debata, 20 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Założycielem fabryki był kowal Ludwik Zieleniewski. Budynek jego kuźni parowej z 1851 roku do dzisiaj stoi przy ul. św. Krzyża 16 w Krakowie. Synowie Leon i Edmund w 1907 roku zbudowali dużą i nowoczesną fabrykę na Grzegórzkach, z bocznicą kolejową i dostępem do Wisły. Zbudowali m. in. okręt bocznokołowiec Melsztyn, który był wykorzystany w wojnie polsko - bolszewickiej, pływał do 1970 roku. W okresie międzywojennym fabryka była znaczącym punktem na mapie przemysłowej Polski produkującym różnorodne maszyny i metalowe konstrukcje, w tym mosty i wagony, z kilkoma zakładami w Wielkopolsce, na Śląsku, we Lwowie. Tuż przed wybuchem II wojny światowej zakład na Grzegórzkach zatrudniał ponad tysiąc robotników i produkował ponad 10 tysięcy ton urządzeń, maszyn i konstrukcji. 22:30 POZNAŃ 56 Dramat, 106 min, Polska, 1996 Reżyseria: Filip Bajon Scenariusz: Filip Bajon, Andrzej Górny Zdjęcia: Łukasz Kośmicki Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Tadeusz Karolak Aktorzy: Daniel Olbrychski, Jerzy Radziwiłowicz, Piotr Prońko, Marta Stanisławska, Mariusz Puchlowski, Bogdan Kupisiewicz, Jan Nowicki, Maciej Talaga, Stefan Sendecki, Robert Siwak, Piotr Nadolski, Tadeusz Szymkow, Michał Żebrowski, Mateusz Hornung, Arkadiusz Walkowiak Najżywiej komentowany film podczas Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w 1996 roku. Kontrowersje i spory wokół "Poznania '56" dotyczyły niemal wszystkiego: perspektywy narracyjnej, zgodności z faktami, montażu, a nawet stylu uprawiania manifestacji politycznych. Filip Bajon zaproponował bowiem nowy sposób opowiadania o dramatach najnowszej historii. Doniosłe i tragiczne dzieje poznańskiego powstania ukazał w sposób, jak sam mówił, "antyrocznicowy, antykombatancki, antymartyrologiczny, antypolityczny i antyrozrachunkowy". Tego nie było ani w "Człowieku z żelaza", ani w "Dreszczach", ani w żadnej innej produkcji z rodzimego kanonu. Gdy w Poznaniu wybuchły rozruchy, Filip Bajon miał dziewięć lat. "To wszystko działo się w mojej dzielnicy. Nagle na ulicach i podwórkach, na których bawiliśmy się w wojnę, zaczęła się wojna naprawdę. Pojawił się czołg, na dachu stał karabin maszynowy, wokół pełno łusek..." - mówił o tym fragmencie swej biografii reżyser. Jego pamięć stanowi jedyną kanwę scenariusza. Wpłynęła też na wybór czarno - białej taśmy, na której nakręcono film. "Tak we wspomnieniach widzę ówczesną rzeczywistość" - dowodził Bajon w jednym z wywiadów. Głównymi bohaterami "Poznania'56" są dwaj chłopcy w wieku 10 - 12 lat. To z ich perspektywy widz śledzi rozwój wydarzeń. Dzieci w tym wieku mają naturalną skłonność "pchania się tam, gdzie dzieje się coś ciekawego". Posiadają jednak także instynkt samozachowawczy. Dlatego kamera ukazuje rozruchy uliczne z głębi ciemnych bram, poprzez sztachety płotów, zagracone podwórka. W filmie Bajona nie ma akcji w klasycznym rozumieniu tego słowa. Panuje chaos, dezorientacja. Rewolucyjny mechanizm napędza się niejako sam, unosi kolejnych ludzi, zaskoczonych tym, co sami sprowokowali. Poszczególne sceny nie tworzą przyczynowo - skutkowego ciągu, lecz coś w rodzaju "powstańczej magmy". Zdaniem reżysera, ta reportażowa technika dobrze oddaje spontaniczność poznańskiego zrywu, gwarantuje jego wiarygodny obraz. Oprócz dwójki uczniów, trochę bezładnie "oprowadzających" widza po powstańczym teatrum, w filmie Bajona można odnaleźć jeszcze kilka innych wątków. Najważniejsze z nich to perypetie Zenka - młodego robotnika, który, uniesiony emocjonalnym porywem staje się mimowolnym przywódcą protestu oraz losy pięciu profesorów, którzy zdążając na sympozjum naukowe do Szczecina, trafiają w sam środek rozruchów. Ich wagon zostaje przez władze odłączony od reszty składu, zaryglowany i pozostawiony na bocznym torze. Z tej perspektywy obserwują i komentują rozgrywające się wokół wydarzenia. 00:20 SENSACJE XX WIEKU - JAK UMIERALI BOGOWIE CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1996 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Drugi z serii programów o losach szefa tajnej policji politycznej w ZSRR, Nikołaja Jeżowa. Był on twórcą największego w dziejach ludzkości aparatu terroru, który pochłonął miliony istnień ludzkich. W 1938 roku Stalin postanowił pozbyć się Jeżowa, został on skazany na śmierć. 00:50 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - EBEN EMAEL CZ 2 Magazyn, 28 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykl popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Bogusław Wołoszański przedstawia historię zdobycia przez niemieckich spadochroniarzy fortu Eben Emael, pełniącego kluczową rolę w belgijskim systemie obronnym. Fort ten, zbudowany w newralgicznym miejscu połączenia Mozy z Kanałem Alberta, miał w maju 1940 roku zagrodzić drogę wojskom niemieckim w ich pochodzie w głąb Belgii i Francji. Opanowanie fortu przez niemieckich spadochroniarzy pozwoliło na sforsowanie Kanału Alberta przez główne siły niemieckie i w konsekwencji szybkie opanowanie Belgii. W drugiej części Bogusław Wołoszański kontynuuje oprowadzanie po zabudowaniach fortu Eben Emael. Na zakończenie audycji spotkanie z telewidzami w ramach Klubu Encyklopedii II Wojny Światowej. 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - Z ODMĘTÓW PILICY Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Włączamy kamery, w momencie gdy liny wyciągarki potężnego holownika SA już mocno napięte sygnalizują ich mocowanie się ze spoczywającym w głębinach ciężarem. Wśród obserwatorów rusza giełda informacji próbująca podsumować który to już pojazd wydobywany w Pilicy. Najliczniej reprezentowane są popularne transportery opancerzone SDKFZ 251, z których najpopularniejszy to pojazd o nazwie ROSIE. Ale co do tego, ile jeszcze potencjalnych celów wydobywczych kryje dno rzeki, licytacja nie ma końca. Dziś wydobywany jest SDKZF 7, popularnie zwany ośmiotonówką ciągnik artyleryjski przeznaczony do holowania całej gamy dział, produkowany dla Wehrmachtu i Luftwaffe przez niemal jedenaście lat w licznych odmianach. Następnie odwiedzamy Podlaskie Muzeum Techniki Wojskowej i Użytecznej w miejscowości Bielany Wąsy. To, co tu oglądamy i plany, o których słyszymy pokazują jak daleko takie nowoczesne placówki odeszły od standardowego znaczenia słowa muzeum. Zamiast zobaczyć pojawia się kategoria przeżyć, zobaczyć, uczestniczyć.