TVP Historia Poniedziałek, 01.07.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 1 LIPCA ODC. 610 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1818 - urodził się I. F. Semmelweis, prekursor antyseptyki; 1929 - pojawiła się sławna postać z kreskówek - Popeye; 1980 - kolejna podwyżka cen mięsa w PRL; 1991 - koniec Układu Warszawskiego; 07:40 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 23/24 Serial historyczno - sensacyjny, 55 min, Polska 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Muzyka: Andrzej Trzaskowski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Jan Monczka, Tomasz Stockinger, Marta Klubowicz - Różycka, Janusz Bukowski, Miłogost Reczek, Jan Jankowski, Joanna Jankowska, Katarzyna Chrzanowska, Włodzimierz Adamski, Marek Lewandowski, Dariusz Jakubowski, Piotr Grabowski, Maciej Kozłowski, Stanisław Jaskułka, Włodzimierz Maciudziński, Maciej Orłoś, Beata Paluch, Ewa Sałacka, Alicja Jachiewicz, Danuta Kowalska, Hanna Wrycza - Polk, Magdalena Michalak, Małgorzata Wachecka, Maria Probosz, Agnieszka Robótka - Michalska i inni Rok 1938. Franz Relke otrzymuje wiadomość, że w polskiej prasie ukazały się sformułowania z tajnej instrukcji gauleitera Forstera dotyczące postępowania z Polakami w Gdańsku. Przeciek nastąpił w gdańskim oddziale NSDAP, którego szefem jest Willy Neumann. Z nim właśnie Franz ma współpracować, aby znaleźć agenta Polaków. Podejrzany jest Rutkowski, nierzucający się w oczy polski kolejarz mający rozległe kontakty wśród Niemców. Przez agenta NSDAP Geibla, pracującego dla Czarka, Rutkowski przekazuje Polakom informacje. Gestapowcy Neumanna zabijają kolejarza. Czarek otrzymuje wiadomość, że jego informator zginął na skutek zdrady Wernera, polskiego celnika będącego konfidentem gestapo. Postanawia "wrobić" Wernera we współpracę z Polakami i skierować na niego podejrzenia Neumanna. Polscy wywiadowcy podrzucają Wernerowi sfałszowane dokumenty. Neumann daje się nabrać na "zdradę" Wernera i razem ze swoimi ludźmi jedzie go aresztować. W mieszkaniu gestapowcy znajdują sfałszowane dokumenty, pieniądze oraz tajną instrukcję Forstera. Zaskoczony Werner wpada w pułapkę i w czasie ucieczki ginie. 08:50 Z NATURĄ NA CO DZIEŃ - ODC. 3/6 WOJ. WIELKOPOLSKIE Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2014 Reżyseria: Tadeusz Litowczenko Scenariusz: Tadeusz Litowczenko Cykl 6 filmów dokumentalnych z udziałem aktora Mieczysława Hryniewicza, opowiadający o walorach historycznych i przyrodniczych polskiego odcinka międzynarodowej drogi wodnej E - 70. Notecią płyniemy do Drawska. Mała miejscowość gminna ma swoją marinę. Wokół Drawska rozciąga się Puszcza Notecka. Jeden z największych kompleksów leśnych w kraju słynie z czystego powietrza oraz różnorodnej flory i fauny. W drodze do Wielenia mijamy na Noteci zabytkowe, ponadstuletnie śluzy. Przez Białośliwie z XIX - wieczną kolejką wąskotorową dopływamy do Osieka nad Notecią, gdzie w skansenie zgromadzono ślady po Olędrach - są zabytkowe chaty, czuć klimat XVIII wieku. 09:25 HISTORIA POLSKI - UNIA LUBELSKA. KOPIA I ORYGINAŁ Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2019 Scenariusz: Tomasz Płuciennik, Lidia Chołody, Marek Stremecki Unia Lubelska to jeden z najważniejszych momentów w polskiej historii. Została zawarta 1 lipca 1569 roku, tworząc fundament pod Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Wspólne państwo Polaków i Litwinów trwało przez ponad dwa wieki aż do czasu, kiedy zniknęło z mapy Europy po rozbiorach w 1795 roku. Kopia konserwatorska Unii Lubelskiej będzie jednym z najważniejszych eksponatów Muzeum Historii Polski. Film opowiada o kulisach powstania oryginalnego dokumentu i jego burzliwej historii. Mówi o tym, jak dużym wyzwaniem było stworzenie kopii, która miała dorównać oryginałowi. Twórcy odkrywają sekrety pracy kopistów. Rozmawiają też z archiwistami, którzy chronią najcenniejsze polskie dokumenty. 10:00 JASTKÓW - 1915 - PÓŹNE SŁOWO O BITWIE Reportaż, 29 min, Polska, 2018 Scenariusz: Leszek Wiśniewski Zdjęcia: Mariusz Kaźmierski, Robert Maj Tematem reportażu są wydarzenia związane z bitwą stoczoną przez żołnierzy Legionów Polskich z oddziałami rosyjskimi w dniach 31 lipca 3 sierpnia 1915 roku na przedpolach Lublina, zwana bitwą pod Jastkowem. Była to jedna z największych bitew legionistów stoczonych na ziemiach polskich. Uważana jest także za chrzest bojowy 4. pułku piechoty Legionów, w którego szeregach walczyło wielu znanych później wybitnych Polaków, miedzy innymi: Karol Bunsch, Władysław Broniewski, Władysław Orkan, Emil Fieldorf, Franciszek Kleeberg, Zygmunt Berling czy Stanisław Grzmot Skotnicki. 10:40 SENSACJE XX WIEKU - MATA HARI Kameralne i studyjne (widowisko), 21 min, Polska, 1998 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Tomasz Kostuch Muzyka: Dariusz Żebrowski Aktorzy: Danuta Stenka, Adam Ferency, Rafał Królikowski, Henryk Talar, Piotr Grabowski, Zbigniew Kosowski, Mirosław Neinert, Bolesław Abart, Zbigniew Paterak, Adam Kopciuszewski, Jacenty Jędrusik, Andrzej Warcaba, Grzegorz Przybył, Ziemowit Pędziwiatr Bohaterką odcinka jest Margaretha Geertruida Zelle znana jako Mata Hari - słynna agentka wywiadu. Program opowiada o jej burzliwym życiu oraz tragicznej śmierci w 1917 r. 11:05 ŻYCIE. CZ. 4. RYBY (LIFE. FISH. (4/10)) Film dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2009 Zdjęcia: Doug Anderson Muzyka: George Fenton Żyjemy na prawdziwie błękitnej planecie. Wody zajmują większą część powierzchni Ziemi. Tutaj to my - ludzie - jesteśmy przybyszami. Podwodny świat zamieszkuje wielka grupa zwierząt - ryby, prawdziwi władcy wód. Oceany to niebezpieczne środowisko, ale u ryb rozwinęły się niezwykłe środki umożliwiające przeżycie. Ich zdumiewająca różnorodność, efekt milionów lat ewolucji, przesądziła o skuteczności ryb. To one zdominowały środowisko, którego nam nie udało się dotąd ujarzmić. 12:15 CZAS HONORU - ODC. 62 "WRÓG CZY SOJUSZNIK" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Bronek nie może dojść do siebie po śmierci kompanów. Janek pogrąża się w depresji, nie może darować sobie, że zginęli przez niego ludzie. Karol przesłuchuje Kobrę, obiecuje, że po ujawnieniu miejsca ukrycia archiwum, zwolnią brata Kobry z radzieckiego łagru. Kobra w końcu się łamie. Wskazuje miejsce, jednak okazuje się, że archiwum zostało wcześniej ewakuowane. Ruda odzyskuje przytomność, daje Marii adres mieszkania, gdzie spotyka Władka. Bronek i Władek zjawiają się u Karola. Grożą mu śmiercią przez powieszenie. Karol jest przerażony i zgadza się przekazać Michałowi gryps i broń. Marii udaje się wprowadzić Władka do szpitala do Rudej. Janek zaczyna śledzić Wasilewskiego i dociera do jego domu. Wasilewski jedzie do swojej matki, u której Lena zostawiła Jasia i porywa dziecko. 13:15 LES MILLES (LES MILLES) Dramat wojenny, Polska 1995 Scenariusz i reżyseria: Sebastien Grall Zdjęcia: Andrzej Jaroszewicz Muzyka: Alexandre Desplat Aktorzy: Jean-Pierre Marielle, Henryk Bista, Andrzej Mastalerz, Jan Peszek, Marek Walczewski, Eugeniusz Priwieziencew, Władysław Kowalski, Tadeusz Borowski, Tomasz Dedek, Piotr Grabowski, Marcin Troński, Jerzy Karaszkiewicz, Rafał Walentynowicz, Ticky Holgado, Rudiger Vogler W 1940 r. rzesze uciekinierów zbiegłych do Francji w poszukiwaniu schronienia przed faszyzmem, zostało zatrzymanych przez francuską policję i umieszczonych w obozach dla internowanych. Osnuty na autentycznych zdarzeniach film przedstawia losy więźniów jednego z takich obozów z okresu II wojny światowej. Akcja "Les Milles" rozpoczyna się właśnie w czerwcu 1940 r. w tytułowym miasteczku w Prowansji. To tu, w miejscu nieczynnej już cegielni zarekwirowanej przez armię zorganizowano obóz dla internowanych. Wśród tysięcy więźniów są Niemcy, Austriacy, Polacy, Czesi, wielu wybitnych ludzi nauki i kultury. Komendantem zostaje kapitan Charles Perrochon, który skrupulatnie wypełnia swoje obowiązki, przestrzega dyscypliny, gorliwie wykonuje powierzone mu zadania, nie ulegając nastrojom i emocjom. I chociaż z pozoru jest surowy i niedostępny, okaże się, że los powierzonych mu ludzi wcale nie jest mu obojętny. Od początku komendant żąda, by kapitan Moinard w pofabrycznych pomieszczeniach, gdzie przebywają internowani, zaprowadził ład i porządek, aby znalazły się tam stoły i łóżka, oczekuje też natychmiastowego urządzenia pryszniców i latryn. Komendant nie pozostaje obojętny na los powierzonych mu ludzi. Kiedy zmienia się sytuacja polityczno - militarna, zdecydowanie staje w ich obronie. Wiedząc, jaki los czeka internowanych, jako pierwszy ujmuje się za nimi, by nie dopuścić do przekazania ich władzom Vichy, a co za tym idzie wydania później Niemcom. Charles Perrochon organizuje ewakuację z obozu wszystkich internowanych, którzy z różnych powodów czują się tu zagrożeni. W tym celu rekwiruje pociąg na stacji rozrządowej w Marsylii. W wypełnionych po brzegi składach po dowództwem kapitana Moinarda więźniowie ruszają do portu w Bayonne, skąd statkiem zostaną przetransportowani do Casablanki. Za przewóz interrnowanych trzeba jednak słono zapłacić. Młoda dziennikarka z Boston Club, Mary - Jane Cooper, z którą komendant zetknął się już wcześniej, ma pomóc mu w szukaniu protekcji w ambasadzie amerykańskiej. 15:10 PIERWSI AMERYKANIE: NAIA (FIRST FACE OF AMERICA) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2018 Reżyseria: Graham Townsley Scenariusz: Graham Townsley Wykonawcy: Jan Wilkans Pewnego niefortunnego dnia 13 tysięcy lat temu, drobna, niedożywiona nastolatka wpadła do głębokiej na 100 stóp studni w jaskini na półwyspie Jukatan w Meksyku. Kiedy poziom morza podniósł się, jaskinia została zalana i odcięta od świata zewnętrznego. Aż do dziś. Grupa nurków natknęła się na prawie kompletny i doskonale zachowany szkielet dziewczyny. Leżał w pobliżu skamielin bestii epoki lodowcowej gigantycznych leniwców i tygrysów szablozębnych. Producenci filmu zabierają widzów na ciekawą, ale i ryzykowną, podwodną wyprawę. Jej celem jest wydobycie kości dziewczyny i rozwiązanie jednej z najbardziej kontrowersyjnych zagadek nauki pochodzenia pierwszych Amerykanów. Szczegółowe badania ujawniły, że to jeden z najstarszych szkieletów odkrytych w Ameryce. Autorzy filmu odwiedzają olśniewające meksykańskie jaskinie, eksplorują dziewicze tereny Jukatanu oraz przeprowadzają badania w najnowocześniejszych laboratoriach genetycznych i medycyny sadowej, aby odkryć fakty, które mogą rzucić nowe światło na historię zapomnianych pierwszych mieszkańców Ameryki. Spróbują odpowiedzieć na pytania: w jakim celu dziewczyna zeszła do tak głębokiej jaskini, skąd pochodził jej lud i dlaczego jej wygląd różni się tak znacznie od wyglądu dzisiejszych rdzennych Amerykanów. 16:10 SPÓR O HISTORIĘ - WOJNA POLSKO - BOLSZEWICKA Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2018 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Maciej Zakrocki (prowadzący) Po zakończeniu I wojny światowej rozpoczęła się ewakuacja niemieckich wojsk z obszaru od Zatoki Botnickiej po Morze Azowskie. Bolszewicy uzgodnili z Niemcami, że będą zajmować opuszczane przez nich tereny. W ten sposób bez walki przesuwali się na Zachód. Niepodległa Polska stanęła wobec sowieckiego zagrożenia. 14 lutego 1919 roku w rejonie miasta Mosty nad Niemnem doszło do spotkania oddziałów wojska polskiego z wojskami sowieckimi. Sowieci wycofali się. W kolejnych miesiącach wojsko polskie przesuwało się na Wschód. Walki toczyły się do początku 1920 roku, z przerwą na jesieni, ponieważ Józef Piłsudski nie chciał zwycięstwa carskiego generała Antona Denikina nad Armią Czerwoną. Polski wywiad przywidywał, że bolszewicy zaatakują Polskę po rozstrzygnięciu wojny domowej. Józef Piłsudski liczył, że sojusznikiem w walce z bolszewikami może być państwo ukraińskie, którego powstanie miałoby osłabić Rosję. W kwietniu 1920 roku Polska zawarła układ z rządem Ukraińskiej Republiki Ludowej Symona Petlury. Wojska obu państw miały wspólnie walczyć. 7 maja wojska polskie i ukraińskie wkroczyły do opuszczonego przez wojska sowieckie Kijowa. Armia Czerwona wycofała się, ale nie została rozbita. Wkrótce ruszyła na Zachód. Wojsko polskie przegrało bitwy o Wilno i Grodno, załamała się linia obrony Niemna, Szczary i Kanału Ogińskiego. Polacy przegrali także na Ukrainie. 4 lipca na Białorusi ruszyła nowa, wielka ofensywa bolszewicka pod dowództwem Michaiła Tuchaczewskiego. Wojsko polskie było od kilku tygodni w odwrocie. W połowie sierpnia front ustabilizował się na wschód od Stolicy Polski. 13 sierpnia rozpoczęła się bitwa warszawska. O zwycięstwie Polaków zdecydowały wydarzenia z 15 sierpnia i dni następnych. Armia Czerwona rozpoczęła odwrót. Polska piechota, posuwając się na północ, goniła oddziały bolszewickie nawet po czterdzieści kilometrów dziennie. Zwycięstwo Polaków w bitwie nad Niemnem przyspieszyło zawarcie traktatu pokojowego z Rosją bolszewicką w Rydze w marcu 1921 roku. 16:45 HISTORIA POLSKI - LATA PRZEŁOMU - ODC. 1 Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2009 Reżyseria: Robert Kaczmarek Scenariusz: Krzysztof Nowak, Paweł Nowacki Zdjęcia: Andrzej Adamczyk Czteroodcinkowy cykl opisujący współczesną historię Polski od pierwszych wolnych wyborów parlamentarnych w październiku 1991 roku i utworzenia rządu Jana Olszewskiego, poprzez konflikt z prezydentem Lechem Wałesą i upadek tego rządu po próbie lustracji polityków i urzędników państwa, dalej przez próby kontynuacji reform rządu Hanny Suchockiej i falę protestów związanych z ceną tych reform. Wreszcie klęskę podzielonej prawicy i powrót do władzy partii postkomunistycznych SLD i PSL po wyborach w 1993 roku, oraz przegraną Lecha Wałęsy z Aleksandrem Kwaśniewskim w wyborach prezydenckich 1995 roku. Na koniec upadek rządów komunistycznych w wyborach 1997 roku i powrót na scenę polityczną prawicy zintegrowanej przez szefa NSZZ Solidarność Mariana Krzaklewskiego w ramach Akcji Wyborczej Solidarności. Dzieje polityczne współczesnej Polski pokazywane w kontekście pontyfikatu papieża Polaka i jego kolejnych pielgrzymek do ojczyzny w 1995, 1997 i 1999 roku. Dopiero w 1991 roku odbywają się w Polsce pierwsze wolne wybory parlamentarne. Startuje w nich blisko 100 ugrupowań, a mniejszościowa ordynacja powoduje, że do Sejmu trafia ich kilkanaście, czego efektem jest rozdrobnienie polityczne izby. Po dwu miesiącach negocjacji powstaje pierwszy demokratycznie wybrany rząd Jana Olszewskiego. Działając z poparciem niestabilnej większości parlamentarnej, nie jest w stanie przeprowadzić zamierzonych reform, wkrótce popada w konflikt z silnym prezydentem Lechem Wałęsa w sprawie polityki wobec Rosji oraz kontroli nad służbami specjalnymi. Próba lustracji polityków i urzędników III RP z prezydentem Wałesą na czele, spotyka się z kontrakcją koalicji antylustracyjnej pod przewodnictwem prezydenta i przy wsparciu Gazety Wyborczej. Autorzy dokumentu stawiają pytania: Jak w oparciu o mniejszościową ordynację kształtowała się polska scena polityczna? Czy rząd Jana Olszewskiego był zmarnowana szansą, czy ofiara spisku koalicji strachu? Jak dokonał się ostateczny rozłam w obozie politycznym opozycji antykomunistycznej i jak przebiegała lustracyjna oś podziału? 17:20 LATA PRZEŁOMU - ODC. 2 Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2009 Reżyseria: Robert Kaczmarek Scenariusz: Krzysztof Nowak, Paweł Nowacki Zdjęcia: Andrzej Adamczyk Rząd Suchockiej, dziecko i ofiara Solidarności? (1992/93) Po nieudanej misji Waldemara Pawlaka, którego na premiera desygnował Lech Wałęsa, by przejął natychmiast służby specjalne po ustąpieniu rządu Olszewskiego, powstaje rząd Hanny Suchockiej. Koalicja parlamentarna UD KLD, ZCHN, PPG przy poparciu Solidarności daje większość sejmową, tymczasem w obozie opozycji patriotycznej po upadku rządu Olszewskiego następuje dalsza dezintegracja. Jak się okazuje, nie bez znaczenia są tu działania służb specjalnych. Tymczasem w kraju narasta fala protestów wobec ceny, jaką przychodzi społeczeństwu zapłacić za reformy. Z jednej bowiem strony spada inflacja i powstają tysiące prywatnych firm, z drugiej jednak wzrasta bezrobocie, w związku z upadkiem wielu wielkich państwowych zakładów pracy. Na protestach rolniczych wyrastać zaczyna Andrzej Lepper i jego Samoobrona. Gdy Solidarność wycofuje swoje poparcie dla rządu, ten upada, a Wałęsa rozwiązuje parlament rozpisuje nowe wybory. Autorzy dokumentu pytają: O Sukcesy i porażki premier Suchockiej. Jak rodziły się patologiczne zjawiska w gospodarce? Na czym polegał plan liberałów powszechnego uwłaszczenia? Czy działania służb specjalnych przeciw partiom opozycji były inicjatywą URM - u, czy pałacu prezydenckiego? Czy ustawa ograniczająca aborcję była rzeczywiście politycznym i społecznym kompromisem? 17:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - W PUSZCE PO LANDRYNKACH Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki W puszce po landrynkach Miejsce akcji warszawska dzielnica Bródno. Zdarzenie, którym postanowiliśmy się zająć, miało miejsce we wrześniu 1939 r. Upamiętnia je stojący na osiedlu, już siedemdziesięciopięcioletni krzyż, który przetrwał wojenną zawieruchę. W początkach wojny, 14 września 1939 r. Niemcy zgromadzili tu zamieszkujących okoliczne domy mężczyzn i rozstrzelali. Dane osób, które tu zginęły, zgromadziła jedna z mieszkających tu wówczas kobiet i ukryła je w puszce po landrynkach, którą następnie zacementowano u podstawy krzyża. Przez wszystkie powojenne lata żaden sąd nie skazał żadnego z żołnierzy ani oficerów Wehrmachtu winnych zbrodni takiej jak ta. Dziś sprawcy dawno już wywinęli się sprawiedliwości ludzkiej i mają do czynienia z tą dalece skuteczniejszą - Boską. Ale czy to oznacza, że można uznać ten czarny rozdział wojennej epopei za zamknięty? Z pewnością nie i jeżeli jest szansa zdobycia nowych informacji na ten temat, należy to zrobić. Puszcza ciągle pamięta Następnie, opuszczając stolicę, kierujemy się na południe, gdzie zieloną plamą rozlewa się na mapie Roztocze. Główną postacią tej opowieści będzie Konrad Bartoszewski Wir. Spotykamy się z członkami grupy rekonstrukcyjnej WIR, w miejscu, które niegdyś funkcjonowało jako schron Konrada Bartoszewskiego. Członkowie grupy szukają środków na rekonstrukcję tego schronu. Jest to jeden z ważniejszych punktów na partyzanckiej mapie tego lasu. Innym, równie ważnym jest punkt o kryptonimie 665. W tym miejscu, w roku 1944 r. znajdował się partyzancki szpital polowy. 18:55 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 24 (OST.) Serial historyczno-sensacyjny, 58 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Olaf Lubaszenko, Cezary Pazura, Jan Pęczek, Lech Łotocki, Sławomir Matczak, Stanisław Jaskułka, Marian Glinka, Miłogost Reczek, Piotr Krukowski, Jarosław Tyrański, Andrzej Jakubas, Grażyna Jakubecka, Krystyna Chmielewska, Iwona Słoczyńska, Zbigniew Buczkowski Rok 1939. W imieniu wywiadów polskiego i niemieckiego Czarek i Relke uzgadniają wymianę agentów. Polacy chcą wydostać Ewę i "Georga". Na prośbę Relkego Czarek wiezie go do matki, z którą nie widział się przez dwadzieścia lat. Widok syna wzrusza ją, ale nie chce go spotkać nigdy więcej. Ewa ma zaawansowaną gruźlicę. Jerzy już na granicy zostaje przez Polaków aresztowany jako podejrzany o współpracę z Abwehrą. Rozkaz ten wydano bez wiedzy Kalety i Czarka, pewnych niewinności Jerzego. Zbuntowany Czarek ma zostać zawieszony, ale pułkownik Kaleta grozi zwierzchnictwu swoją dymisją. Meldunki polskich wywiadowców są jednoznaczne: wojna jest przesądzona. Czarek rozdaje współpracownikom fałszywe paszporty, żegna się z rodzicami. Ma przydział do armii "Poznań" generała Kutrzeby. Gdy Schleswig-Holstein atakuje Westerplatte, Relke z Voraczkiem piją w Gdańsku szampana. Szpital zawiadamia Czarka o śmierci Ewy. Na Warszawę nadciąga pierwszy nalot. 20:05 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - CHARLES DE GAULLE (CHARLES DE GAULLE) Film dokumentalny, 98 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel W 1940 roku radiowe przemówienie Charles ' a de Gaulle ' a, wzywające Francuzów, by nie godzili się z przegraną, odmieniło los Francji w walce z Niemcami, ale i jego los jako polityka. De Gaulle uosabiał wizję Francji, która nie kolaborowała z Niemcami i która wyparła ich z Paryża. To otworzyło mu drogę do sukcesu w polityce, czego zwieńczeniem był jego wybór na prezydenta Francji w 1959 roku. Był największym mężem stanu, a jednocześnie najwyższym (196 cm wzrostu), jakiego miała Francja w XX stuleciu. W życiu prywatnym oddany rodzinie mąż i ojciec, na pierwszym miejscu stawiający jednak Francję i interes państwa. 22:55 WYJĘCI SPOD PRAWA - ODC. 3/4. BEN HALL (ODC. 3) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Michael Davie Scenariusz: Daniela Ortega, Margaret Parker Seria filmów dokumentalnych przedstawiających zbrodnie, które zapisały się w historii kolonialnej Australii. To opowieści zarówno o tych, którzy złamali prawo, jak i o tych, którzy go bronili. Od narodzin legendy Neda Kelly'ego do brutalnej śmierci Bena Halla. Wydarzenia te spowite są tajemnicą oraz zostały zniekształcone przez ludowe przekazy. Mike Munro, popularny australijski prezenter telewizyjny, wraz z zespołem ekspertów, postarają się oddzielić fakty od fikcji. W tym celu wykorzystają zdobycze współczesnej nauki, badania archeologiczne oraz najnowsze metody medycyny sądowej. Dzięki temu odkryją nowe dowody i często głęboko ukrytą, ale i niewygodną, prawdę. 24:00 UNIA LUBELSKA. KOPIA I ORYGINAŁ Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2019 Scenariusz: Tomasz Płuciennik, Lidia Chołody, Marek Stremecki Unia Lubelska to jeden z najważniejszych momentów w polskiej historii. Została zawarta 1 lipca 1569 roku, tworząc fundament pod Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Wspólne państwo Polaków i Litwinów trwało przez ponad dwa wieki aż do czasu, kiedy zniknęło z mapy Europy po rozbiorach w 1795 roku. Kopia konserwatorska Unii Lubelskiej będzie jednym z najważniejszych eksponatów Muzeum Historii Polski. Film opowiada o kulisach powstania oryginalnego dokumentu i jego burzliwej historii. Mówi o tym, jak dużym wyzwaniem było stworzenie kopii, która miała dorównać oryginałowi. Twórcy odkrywają sekrety pracy kopistów. Rozmawiają też z archiwistami, którzy chronią najcenniejsze polskie dokumenty. 00:35 JASTKÓW - 1915 - PÓŹNE SŁOWO O BITWIE Reportaż, 29 min, Polska, 2018 Scenariusz: Leszek Wiśniewski Zdjęcia: Mariusz Kaźmierski, Robert Maj Tematem reportażu są wydarzenia związane z bitwą stoczoną przez żołnierzy Legionów Polskich z oddziałami rosyjskimi w dniach 31 lipca 3 sierpnia 1915 roku na przedpolach Lublina, zwana bitwą pod Jastkowem. Była to jedna z największych bitew legionistów stoczonych na ziemiach polskich. Uważana jest także za chrzest bojowy 4. pułku piechoty Legionów, w którego szeregach walczyło wielu znanych później wybitnych Polaków, miedzy innymi: Karol Bunsch, Władysław Broniewski, Władysław Orkan, Emil Fieldorf, Franciszek Kleeberg, Zygmunt Berling czy Stanisław Grzmot Skotnicki. 01:20 SENSACJE XX WIEKU - MATA HARI Kameralne i studyjne (widowisko), 21 min, Polska, 1998 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Tomasz Kostuch Muzyka: Dariusz Żebrowski Aktorzy: Danuta Stenka, Adam Ferency, Rafał Królikowski, Henryk Talar, Piotr Grabowski, Zbigniew Kosowski, Mirosław Neinert, Bolesław Abart, Zbigniew Paterak, Adam Kopciuszewski, Jacenty Jędrusik, Andrzej Warcaba, Grzegorz Przybył, Ziemowit Pędziwiatr Bohaterką odcinka jest Margaretha Geertruida Zelle znana jako Mata Hari - słynna agentka wywiadu. Program opowiada o jej burzliwym życiu oraz tragicznej śmierci w 1917 r. 01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - W PUSZCE PO LANDRYNKACH Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki W puszce po landrynkach Miejsce akcji warszawska dzielnica Bródno. Zdarzenie, którym postanowiliśmy się zająć, miało miejsce we wrześniu 1939 r. Upamiętnia je stojący na osiedlu, już siedemdziesięciopięcioletni krzyż, który przetrwał wojenną zawieruchę. W początkach wojny, 14 września 1939 r. Niemcy zgromadzili tu zamieszkujących okoliczne domy mężczyzn i rozstrzelali. Dane osób, które tu zginęły, zgromadziła jedna z mieszkających tu wówczas kobiet i ukryła je w puszce po landrynkach, którą następnie zacementowano u podstawy krzyża. Przez wszystkie powojenne lata żaden sąd nie skazał żadnego z żołnierzy ani oficerów Wehrmachtu winnych zbrodni takiej jak ta. Dziś sprawcy dawno już wywinęli się sprawiedliwości ludzkiej i mają do czynienia z tą dalece skuteczniejszą - Boską. Ale czy to oznacza, że można uznać ten czarny rozdział wojennej epopei za zamknięty? Z pewnością nie i jeżeli jest szansa zdobycia nowych informacji na ten temat, należy to zrobić. Puszcza ciągle pamięta Następnie, opuszczając stolicę, kierujemy się na południe, gdzie zieloną plamą rozlewa się na mapie Roztocze. Główną postacią tej opowieści będzie Konrad Bartoszewski Wir. Spotykamy się z członkami grupy rekonstrukcyjnej WIR, w miejscu, które niegdyś funkcjonowało jako schron Konrada Bartoszewskiego. Członkowie grupy szukają środków na rekonstrukcję tego schronu. Jest to jeden z ważniejszych punktów na partyzanckiej mapie tego lasu. Innym, równie ważnym jest punkt o kryptonimie 665. W tym miejscu, w roku 1944 r. znajdował się partyzancki szpital polowy.