TVP Kultura Wtorek, 02.07.2019 08:45 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - TWIERDZA SREBRNA GÓRA Felieton, 5 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Prace przy jej budowie trwały 12 lat. Od końca XVIII w strzegła południowych granic rosnącego w siłę królestwa Prus. Broniąc przeprawy z Czech w głąb Śląska przez Przełęcz Srebrną, odstraszała przede wszystkim Austriaków. Dzięki swej monumentalnej naskalnej konstrukcji szybko zyskała miano śląskiego Gibraltaru. Twierdza Srebrna Góra - forteca, która z zamyśle architektów miała być nie do zdobycia. Twierdza srebrnogórska wzniesiona z rozkazu króla Fryderyka II zwanego Wielkim należała w XVIII wieku do najnowocześniejszych tego typu budowli nie tylko w Prusach, ale i w Europie. Do dzisiaj zachowała swą integralność i pierwotną formę. Dzięki temu stanowi ona wyjątkowy w skali europejskiego dziedzictwa kulturowego obiekt i Pomnik Historii o światowej randze. 09:00 ANTYFONIE - ZA SIÓDMĄ GÓRĄ Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Andrzej Załęski Scenariusz: Jacek Staniszewski, Andrzej Załęski Wykonawcy: Jacek Staniszewski (prowadzący) Bohater tego odcinka Wojcek Czern prowadził w latach 90. legendarną niezależną wytwórnię płytowo - kasetową Obuh Records, dziś koncentruje się przede wszystkim na doskonaleniu swojego studia Analogowy Rogalów i pracy z innymi muzykami. Wojcek oprowadza nas po studio, wyjaśniając tajniki swojej metody i prezentując m.in.magnetofony studyjne z końca lat 50. i unikalny sprzęt najwyższej klasy, wchodzący kiedyś w skład wyposażenia zachodnich rozgłośni radiowych. Przy akompaniamencie żony Małgorzaty wykonuje również dla nas piosenkę o smoku w wersji unplugged. 09:40 WRÓŻBY KUMAKA (UNKENRUFE) Dramat, 94 min, Polska/Niemcy 2005 Reżyseria: Robert Gliński Scenariusz na podstawie powieści Guntera Grassa: Cezary Harasimowicz, Pawel Huelle, Klaus Richter Zdjęcia: Jacek Petrycki Muzyka: Richard G. Mitchell Aktorzy: Krystyna Janda, Matthias Habich, Dorothea Walda, Bhasker Patel, Udo Samel, Marek Kondrat, Mareike Carrriere, Joachim Krol, Zbigniew Zamachowski, Krzysztof Globisz, Mirosław Baka Nagrobek Daniela Gralatha, burmistrza XVIII - wiecznego Gdańska, jest niezwykły. Na płycie nagrobnej artysta umieścił wizerunki pięciu żon żywotnego włodarza. Ewenementem jest to, że wszystkie kobiety zostały przedstawione nago. Nagrobkiem interesuje się Alexander Reschke, niemiecki badacz sztuki i pisarz. W poszukiwaniu niezwykłego kawałka kamienia jesienią 1989 roku Alexander przyjeżdża do Gdańska. Przez przypadek traci środek lokomocji i bagaże. I choć w Gdańsku urodził się i wychował, błądzi po mieście, którego ulice od dawna mają polskie nazwy. Zbiegiem okoliczności Alexander poznaje Aleksandrę, konserwatorkę zabytków. Mimo początkowego nieporozumienia podczas wspólnie spędzonego wieczoru udaje się im znaleźć wspólny język. Oboje w młodości musieli opuścić rodzinne strony. Rodzice Aleksandry mieszkali niegdyś w Wilnie. Przesiedleni do Gdańska, nigdy nie zapomnieli o ziemi ojczystej. Następnego dnia Alexander jest świadkiem śmierci starej Niemki. Dowiaduje się, że jedynym marzeniem zmarłej było zostać pochowaną w Gdańsku. Mężczyzna przypomina sobie wieczorne, zakrapiane rozmowy, podczas których półżartem wraz z Aleksandrą wpadli na pomysł założenia towarzystwa zapewniającego niegdyś wygnanym pochówek w ziemi ojczystej. Teraz postanawia zrealizować ten zamiar. Wraz z Aleksandrą zabiera się do pracy, razem pozyskują sponsorów. W skład rady nadzorczej wchodzą także duchowni, polski ksiądz i niemiecki pastor. Do polsko - niemieckiego grona dołącza również rodowita gdańszczanka, Erma Brakup. W końcu Polsko - Niemieckie Towarzystwo Cmentarne rozpoczyna działalność, zostaje założony Cmentarz Pojednania. Podczas gdy inicjatywa Alexandra i Aleksandry zyskuje na popularności, pomiędzy obojgiem kwitnie uczucie. Wkrótce jednak nad Towarzystwem zbierają się czarne chmury. Sukces zawrócił w głowach członkom rady nadzorczej, którzy myślą tylko o tym, jak sprawniej zarabiać pieniądze... 11:30 PRZEPROWADZKI - ODC. 3/10 - SERWANTKA GENERAŁOWEJ Serial obyczajowy, 53 min, Polska, 2000 Reżyseria: Leszek Wosiewicz Scenariusz: Cezary Harasimowicz Zdjęcia: Krzysztof Ptak Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Krzysztof Banaszyk, Artur Janusiak, Anna Romantowska, Leon Charewicz, Maja Ostaszewska, Piotr Adamczyk, Krzysztof Kolberger, Łukasz Lewandowski, Paweł Gędłek, Marian Glinka, Tomasz Pijanowski, Maciej Stuhr, Kinga Preis Rok 1905. Po kolejnym nieudanym zamachu na generała - gubernatora jego żona ma dosyć życia w ciągłym zagrożeniu. Postanawia więc wrócić do Petersburga. Przeprowadzkę zleca firmie Szczygła. Niebawem dowiadują się o tym koła konspiracyjne. Do Cześka zgłasza się bojowiec, który zamierza zgładzić namiestnika, umieszczając w jego serwantce bombę. Szczygieł staje przed poważnym dylematem: dobro ojczyzny czy klienta, który mu zaufał. Mimo oporów Czesiek przyjmuje bojowca do pracy, by ułatwić mu umieszczenie śmiercionośnego ładunku. Tymczasem pozostali tragarze buntują się, widząc, że "nowy" wyraźnie i bezkarnie lekceważy swoje obowiązki. Niewygodną dla Cześka sytuację niespodziewanie rozwiązuje Róża. Znalazłszy bombę, zwraca ją bojowcom, oświadczając, że jej firma nie zajmuje się wysadzaniem klientów w powietrze. Nawet, jeśli stoją za tym wzniosłe pobudki patriotyczne. 12:35 PRZEPROWADZKI - ODC. 4/10 - KANAPA DOKTORA REUTTA Serial obyczajowy, 52 min, Polska, 2000 Reżyseria: Leszek Wosiewicz Scenariusz: Cezary Harasimowicz Zdjęcia: Krzysztof Ptak, Piotr Śliskowski Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Krzysztof Banaszyk, Artur Janusiak, Krzysztof Kolberger, Leon Charewicz, Łukasz Nowicki, Wiktor Zborowski, Maja Ostaszewska, Olaf Lubaszenko, Kinga Preis, Maria Pakulnis Rok 1914. Wybucha I wojna światowa. Wzrastają nadzieje Polaków na odzyskanie niepodległości. W Warszawie mobilizacja idzie pełną parą. Mietek Szczygieł - wciąż zakochany w Róży, choć ożeniony z pracownicą firmy, Celiną - wstępuje do rosyjskiej armii i rusza na front. Tymczasem władze carskie zmuszają warszawiaków pochodzenia niemieckiego do opuszczenia miasta. Do firmy Cześka Szczygła zgłasza się Zygfryd Reutt, student medycyny, a zarazem syn znanego ordynatora Szpitala Ewangelickiego. Młodzian zamawia przeprowadzkę rodzinnego majątku do Niemiec. Zamówienie wiąże się z wielkim ryzykiem, gdyż jest równoznaczne z przekroczeniem linii frontu. Róża, która po długim oczekiwaniu niedawno zaszła w ciążę, chce odrzucić ofertę. Jednak, ku jej rozpaczy, Czesiek postanawia przeprowadzić Reuttów. Na granicy Królestwa stary ordynator dostaje ataku serca. Trzeba zrobić przystanek w pobliskiej szopie. Tymczasem ostrzał wokoło wzmaga się, a umierający Reutt nakazuje synowi wracać i walczyć o wolność Polski, gdyż to ona jest jego prawdziwą ojczyzną. 13:55 NIEDZIELA Z... BOHDANEM ŁAZUKĄ Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2017 Scenariusz: Katarzyna Jurkowska Wykonawcy: Agnieszka Szydłowska (prowadząca) Tym razem bohaterem "Niedzieli z..." jest Bohdan Łazuka, aktor teatralny i filmowy, artysta estradowy, konferansjer i piosenkarz. Z Bohdanem Łazuką i jego gośćmi porozmawiamy m.in. o aktorstwie i estradzie, poczuciu humoru, o mistrzach zawodu, jego kolejnych przedsięwzięciach artystycznych oraz dlaczego w życiu najważniejsze jest życie. 14:50 TYLKO BEATRYCZE Film historyczno-psychologiczny, 129 min, Polska, 1975 Autor: Teodor Parnicki Reżyseria: Stefan Szlachtycz Scenariusz: Stefan Szlachtycz Zdjęcia: Wiesław Zdort Muzyka: Zygmunt Krauze Aktorzy: Mirosław Gruszczyński, Stanisław Igar, Joanna Sobieska, Hugo Krzyski, Zbigniew Zapasiewicz, Jan Nowicki, Piotr Wysocki Scenariusz filmu oparty został na powieści Teodora Parnickiego. "Z pomysłem adaptacji tej książki nosiłem się od dawna, nie było jednak partnera." - mówił w jednym z wywiadów reżyser. Proza Parnickiego jest bowiem bardzo trudna, pełna psychologicznych analiz i filozoficznych dociekań, jest wielopłaszczyznowa w czasie i wielowarstwowa w formie, zmusza przez to czytelnika do intelektualnego wysiłku. Jednak Stefan Szlachtycz znalazł w koncu partnera. Film powstał w "Poltelu" i jest produkcją typowo telewizyjną. Bohaterem "Tylko Beatrycze" jest młody Polak, Stanisław oskarżony o udział w buncie chłopskim (akcja rozgrywa sie pod koniec XIII wieku) i spalenie klasztoru cystersów w Mochach wraz z mnichami, przez których został wychowany. Zaopatrzony w list polecający królowej Polski i Czech, Ryksy Elżbiety udaje się przed sąd papieski Jana XII w Awinionie. Njawyższy sąd duchowny chce jednak nie tylko osądzić czyny oskarżonego, ale także uzyskac od niego informacje o sytuacji politycznej w Polsce i uczynić ze Stanisław swego zausznika. 17:15 LEŚMIAN Film biograficzny, 79 min, Polska, 1990 Reżyseria: Leszek Baron, Piotr Werner, Zdzisława Kijowska, Bożena Politańska Jakubowska Scenariusz: Leszek Baron Zdjęcia: Stefan Czyżewski Aktorzy: Piotr Bajor, Katarzyna Iwona Pawlak, Bogusz Bilewski, Grażyna Walasek, Małgorzata Paruzel, Ewa Domańska, Gustaw Lutkiewicz, Włodzimierz Adamski, Anna Bojarska, Alicja Cichecka, Jerzy Czupryniak, Małgorzata Flegel Siedler, Ewa Gajda, Jarosław Gruda Opowieść o życiu Bolesława Leśmiana oparta na materiałach faktograficznych, wspomnieniach rodziny i znajomych. Jej głównym wątkiem jest związek poety z Teodorą Lebenthal, "Dorą" od momentu ich poznania się w wakacje 1917 roku. Film ma charakter sfabularyzowanej monografii Leśmiana, a jego założeniem jest przekład leśmianowskiej wizji świata na język filmu. W filozofii Leśmiana człowiek jest częścią natury - współistnieją ze sobą i nie da się ich rozdzielić, ani nadać hierarchii. W jego świecie odrębne miejsce zajmuje miłość, która pozwala istnieniu wydobyć się z narzuconych, ciasnych kształtów. W filmie wykorzystano m.in. wspomnienia: Izabeli Czajki - Stachowicz, Jana Brzechwy, Edwarda Kozikowskiego. 18:45 WOJNA DOMOWA - ODC. 12/15 - MONOLOG ZEWNĘTRZNY Serial komediowy, 29 min, Polska 1965 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Maria Zientarowa, Jerzy Gruza Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Występują: Irena Kwiatkowska, Kazimierz Rudzki, Krzysztof Musiał, Alina Janowska, Andrzej Szczepkowski, Wojciech Siemion, Jarema Stępowski, Zofia Czerwińska, Wojciech Rajewski, Barbara Drapińska, Marian Łącz, Stefan Witas, Juliusz Lubicz Lisowski Państwo Jankowscy wychodzą z wizytą. Paweł, który kategorycznie odmówił odwiedzenia cioci, za karę zostaje w domu i ma podczas nieobecności rodziców przemyśleć swoje postępowanie i charakter. Chłopak przypomina sobie rozmaite sytuacje ze swojego życia. Dochodzi do wniosku, że to "starzy" są beznadziejni - czepiają się o wszystko, gadają o rzeczach nieważnych, kierują się nie logiką, ale utartymi schematami. A w ogóle to oni - starzy - sprowadzili na świat demograficzny wyż, którego tak nie lubią. Po powrocie państwo Jankowscy zastają w domu pobojowisko. Widzą otwartą lodówkę, zachlapaną łazienkę, wyciągnięty koniak - co prawda nienaruszony, drzwi pomazane hasłami, które pomagały Pawłowi zastanawiać się nad sobą. Tego rodzice się nie domyślają - konstatują, że to pokolenie w ogóle nad niczym się nie zastanawia. 19:40 ONE. KOBIETY KULTURY - ANNA DYMNA Dysk./wywiad/debata, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Andrzej Warchił Wykonawcy: Łukasz Orbitowski (prowadzący) "One. Kobiety kultury" to program Łukasza Orbitowskiego, w którym do rozmowy zaproszone zostały najważniejsze kobiety polskiej kultury. Rozmowa ma charakter wyjątkowego, intymnego spotkania. Gościem programu jest aktorka Anna Dymna. 20:20 LEKKIE OBYCZAJE - WIELKI CHŁÓD (THE BIG CHILL) Film obyczajowy, 100 min, USA, 1983 Reżyseria: Lawrence Kasdan Scenariusz: Lawrence Kasdan, Barbara Benedek Zdjęcia: John Bailey Aktorzy: Tom Berenger, Glenn Close, Jeff Goldblum, William Hurt, Kevin Kline, Mary Kay Place, Meg Tilly, Jobeth Williams Melancholijny film zaprawiony ironicznym humorem, którego światowa premiera odbyła się na festiwalu w Toronto, odniósł duży sukces komercyjny i artystyczny, co udokumentowały trzy nominacje do Oscara (film, scenariusz, aktorka Glenn Close). Po debiutanckim dreszczowcu "Żar ciała" (1981), to drugie dzieło reżysera Lawrence'a Kasdana, znanego także z "Przypadkowego turysty" i nagrodzonego Złotym Niedźwiedziem w Berlinie "Wielkiego kanionu". Ważne są w filmie doborowa obsada i napawające nostalgią przeboje lat 60. - "A Natural Woman", "When a Man Loves a Woman", "Gimme Some Loving", "A Whiter Shade of Pale" i inne. Akcja rozgrywa się podczas jednego weekendu. Na pogrzebie przyjaciela spotykają się znajomi ze starej, studenckiej paczki. Ich drogi dawno się rozeszły, dziś połączyła ich smutna okoliczność. Sfrustrowany i zdesperowany Alex Marshall miał niewiele ponad 30 lat, gdy popełnił samobójstwo w sypialni Harolda i Sary Cooperów (Kevin Kline, Glenn Close). To właśnie w ich domu, położonym nad brzegiem oceanu, zostają na weekend przyjaciele, którzy zgromadzili się, by pożegnać starego druha. Obok gospodarzy i dwudziestoletniej narzeczonej zmarłego, Chloe (Meg Tilly), w stypie uczestniczą Sam (Tom Berenger), który zdobył sławę jako prywatny detektyw w popularnym serialu telewizyjnym, Michael (Jeff Goldblum), dziennikarz piszący dla poczytnego magazynu "People" oraz wzięta pani adwokat Meg (Mary Kay Place), początkująca pisarka i matka dwojga dzieci Karen (JoBeth Williams) i Nick (William Hurt), o którym wiadomo, że robi podejrzane interesy. Kiedyś tworzyli zgraną paczkę. W burzliwych latach 60. brali udział w demonstracjach ruchu studenckiego, należeli do organizacji hipisowskich, buntowali się przeciwko wojnie i przemocy. Spotkanie po kilkunastu latach nastraja do wspomnień. Jacy byli kiedyś, jacy są dziś? Ile się zmieniło w ich życiu, co osiągnęli i co jeszcze pozostało z dawnych ideałów? 00:35 NOCNY DOKUMENT - KONTRAPUNKT Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Papuzinski, Andrzej Papuziński Scenariusz: Andrzej Papuziński Wykonawcy: Michał Batory Film o Michale Batorym, tworzącym we Francji wybitnym polskim grafiku i twórcy plakatu. Film nie przedstawia żadnej akcji, nie rejestruje żadnego wydarzenia, nie przedstawia realnej przestrzeni. Jest to rekonstrukcja metody twórczej Michała Batorego, która polega na znalezieniu przedmiotów, wybraniu ich fragmentów i zespoleniu ich na nowo, tak aby uzyskały nowe znaczenie i wyzwoliły niespodziewane refleksje emocjonalne. Choć inni postępują podobnie, on wyróżnia się tym, że podczas gdy tamci atakują jedynie komunikatem, jego prace angażują emocjonalnie odbiorcę i zapraszają do intelektualnej przygody. 01:20 TRIUMF CZASU I ROZCZAROWANIA (IL TRIONFO DEL TEMPO E DEL DISINGANNO) Film muzyczny, 136 min, Francja, 2016 Reżyseria: Stephane Metge, Krzysztof Warlikowski Georg Friedrich Handel wyjechał z Hamburga w 1706 roku i udał się do Włoch. Pod wpływem włoskich kompozytorów stworzył wiele dzieł, w tym "Il Trionfo del tempo e del Disinganno". W 2016 roku na festiwalu operowym w Aix - en - Provence zarejestrowano sceniczną adaptację tego oratorium. W przedsięwzięciu wzięli udział znakomici śpiewacy oraz reżyser Krzysztof Warlikowski. "Il Trionfo..." opowiada o wyższości piękna duchowego nad cielesnym. Czas i Rozczarowanie nakłaniają Piękno do porzucenia Przyjemności dla wyższych wartości. 03:40 KINO NOCNE - WIRUS Film sensacyjny, 89 min, Polska/Wielka Brytania/Francja 1996 Reżyseria: Jan Kidawa Błoński Zdjęcia: Andrzej J. Jaroszewicz Muzyka: Zbigniew Raj Aktorzy: Cezary Pazura, Paulina Młynarska, Olaf Lubaszenko, Jan Englert, Tomasz Sapryk, Ilja Zmiejew, Małgorzata Ostrowska, Edward Linde - Lubaszenko, Maciej Kozłowski, Barbara Brylska, Adam Siemion, Jerzy Bończak, Marek Barbasiewicz, Piotr Zelt, Mirosław Zbrojewicz i inni "Jest to thriller, opowiadający o bezradności jednostki wobec systemu, za którym stoją władza i wielkie pieniądze, o namiętnym związku z niebezpieczną - i przez to fascynującą - kobietą, o geniuszu technicznym, który można w różny sposób wykorzystać, a wreszcie o dwóch przyjaciołach, stojących po przeciwnej stronie barykady" - tak mówił o "Wirusie" Jan Kidawa - Błoński. Enuncjacje te wywołały pewne zdziwienie. Wcześniejsze produkcje śląskiego reżysera, takie jak "Pierścień w świńskim ryju" (1981), "Trzy stopy nad ziemią" (1985), "Męskie sprawy" (1988) czy "Pamiętnik znaleziony w garbie" (1993) dość mocno odbiegały od stylistyki kina akcji. W "Wirusie" Kidawa ujawnił skrywane dotąd fascynacje postmodernizmem, a zwłaszcza twórczością Davida Lyncha i Quentina Tarantino. Zrealizował utwór bardzo nowoczesny, zarówno pod względem formy (niektóre sceny graniczą wręcz z surrealistycznymi wizjami), jak i treści. Sensacyjna intryga, zabójstwa, eksplozje i obowiązkowe sceny erotyczne nie przeszkodziły jednak Kidawie w zabawie z konwencją. Sporo jest w "Wirusie" kpin z polskiej rzeczywistości oraz zabawnych nieraz cytatów z klasyki gatunku. Te ostatnie to zapewne wpływ Macieja Ślesickiego, autora scenariusza, który na skutek licznych zmian w pierwotnym tekście, zdystansował się do filmu i dlatego w czołówce jego nazwisko podano w cudzysłowie. W sieci komputerowej pewnego szpitala pojawia się wirus, który wywołuje sporo zamieszania. Jego twórca zapowiada w najbliższym czasie "zakażenie" innych, kluczowych dla życia kraju, instytucji, w tym warszawskiej giełdy. Tajemniczy szaleniec rzeczywiście zaraża krajowy system bankowy, paraliżuje system sterowania pociągów i samolotów. Podejrzenia padają na trzydziestoletniego Michała, informatycznego geniusza i właściciela małej firmy komputerowej. Czy zagubiony, nieszczęśliwy w życiu osobistym Michał zdoła dowieść, że jest niewinny?