TVP Historia Poniedziałek, 15.07.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 15 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1410 - bitwa pod Grunwaldem; 1902 - runęła dzwonnica na placu Św. Marka w Wenecji; 1908 - urodził się Henryk Zygalski, kryptolog zespołu, który złamał kod Enigmy; 1968 - spotkanie przedstawicieli kompartii w Warszawie, list do KPCz; 07:45 POPIELEC - ODC. 9 - PO LATACH... Serial wojenno-obyczajowy, 80 min, Polska, 1982 Autor: Włodzimierz Kłaczyński Reżyseria: Zbigniew Laskowski, Ryszard Ber Scenariusz: Ryszard Ber, Wiesław Myśliwski Zdjęcia: Wiesław Kaczmarek Aktorzy: Maciej Góraj, Jerzy Turek, Aleksander Fogiel, Andrzej Bielski, Lech Dyblik, Paweł Galia, Hanna Giza, Elżbieta Golińska, Stanisław Górka Po amnestii Józuś wraca do Błędnej. Zośka żyje teraz z Nozdrem. Józuś z właściwym sobie uporem próbuje odbudować swoje życie, ale robi to nadal bezwzględnie. Za zgrabione pieniądze kupuje konia i buduje dom. Odbiera Nozdrowi Zośkę. Zośka decyduje się na zabieg u znachorki, żeby usunąć ciążę, w którą zaszła z Nozdrem. Na skutek powikłań trafia do szpitala. Józuś przeżywa chorobę żony i uświadamia sobie, że ją jedną naprawdę kocha. Niestety Józuś wpada w sidła na jelenie, wzywa pomocy, ale nikt tego nie słyszy. 09:15 Z NATURĄ NA CO DZIEŃ - ODC. 5/6 WOJ. POMORSKIE Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2014 Reżyseria: Tadeusz Litowczenko Scenariusz: Tadeusz Litowczenko Cykl sześciu filmów dokumentalnych z udziałem aktora Mieczysława Hryniewicza, opowiada o walorach historycznych i przyrodniczych polskiego odcinka międzynarodowej drogi wodnej E - 70. Betlejem, Rzym i Trzech Króli to małe wioski w dolinie Wisły. Prowadzą one do Kwidzyna, gdzie w zespole katedralno - zamkowym spoczywają ciała trzech wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego. Szlakiem Zamków Gotyckich trafiamy do Gniewu. W miejscowości Piekło przez zabytkową śluzę wpływamy na Nogat, którym docieramy do Malborka - największej warowni średniowiecza. Malbork słynie też z turystyki wodnej, działają tu nowe mariny. 09:50 HISTORIA POLSKI - NIEZWYKŁE DWUDZIESTOLECIE. HISTORIA GOSPODARCZA II RP - BANKOWOŚĆ ODC. 3 Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Robert Kaczmarek "Niezwykłe Dwudziestolecie. Historia gospodarcza II RP" to sześcioodcinkowy serial o przemianach społecznych i ekonomicznych międzywojennej Polski. Mimo pozornie trudnego tematu, serial w lekki i przystępny sposób przybliża zagadnienia związane z rozwojem przemysłowym naszego kraju. Przedstawia wspaniałe osiągnięcia tamtych lat, z których możemy być dumni do dziś - jak choćby budowa Gdyni, czy utworzenie Centralnego Okręgu Przemysłowego. Serial ukazuje m.in. rozwój kolejnictwa na ziemiach polskich, powstanie przemysłu lotniczego, kształtowanie się rodzimej waluty czy budowę kolei linowej na Kasprowy Wierch. Dzięki dynamicznemu montażowi, dowcipnym animacjom oraz kreatywnemu użycia archiwaliów, serial jest bardzo atrakcyjny wizualnie. Może stanowić doskonałe źródło wiedzy o tamtych czasach zarówno dla młodzieży jak i dla widzów dorosłych. To nowe spojrzenie na II Rzeczpospolitą z perspektywy stu lat od odzyskania niepodległości. Trzeci odcinek z serii przedstawia kształtowanie się waluty na ziemiach polskich. Jak doszło do przemiany marki polskiej w polskiego złotego? Jakie kryzysy przetoczyły się w latach dwudziestych i trzydziestych przez nasze ziemie? Jaki był ich wpływ na rodzimą gospodarkę? Na czym polegała reforma Grabskiego? Odcinek ten opowiada też sensacyjną historię wywiezienia z naszego kraju, we wrześniu 1939 roku, przeszło 70 ton złota i ukryciu go na Saharze przed nazistami. 10:20 NIEZWYKŁE DWUDZIESTOLECIE. HISTORIA GOSPODARCZA II RP - BUDOWA GDYNI ODC. 4 Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2018 Reżyseria: Robert Kaczmarek Czwarty odcinek z serii opowiada o wyczynie, jakim było zbudowanie portu i miasta w Gdyni. Budowa ta wymuszona została koniecznością, gdyż w wyniku traktatu wersalskiego w 1920 roku Gdańsk stał się Wolnym Miastem, zaś odradzająca się Rzeczpospolita otrzymała jedynie niewielki kawałek Wybrzeża Bałtyckiego, pozbawiony większego portu. Gdynia stała się w okresie międzywojennym naszym oknem na świat; nowoczesnym, modernistycznym miastem, które, gdyby nie wojna, byłoby najszybciej rozbudowującym się miastem świata. 10:55 SENSACJE XX WIEKU - FABRYKI ŚMIERCI CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1997 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Napięcia międzynarodowe związane z zarzutami wobec Iraku sprawiły, że kwestia broni chemicznej i bakteriologicznej jest bardzo aktualna. Program przedstawia historię tej broni i stopień zagrożenia, jakie stanowi dla współczesnego świata. W czasie I wojny światowej wszystkie walczące państwa stosowały gazy, które spowodowały obrażenia u 1, 3 mln ludzi. Autor przedstawia całkiem nieznany plan amerykański zmasowanego ataku gazowego na japońskie miasta, w którego wyniku miało zginąć 5 mln ludzi. 11:30 ŻYCIE. CZ. 6. OWADY (LIFE. INSECTS. (6/10)) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2009 Zdjęcia: Rod Clarke Muzyka: George Fenton Na Ziemi może żyć nawet dziesięć milionów gatunków owadów. To więcej niż wszystkich pozostałych gatunków zwierząt razem wziętych. Na każdego człowieka przypada ponad dwieście milionów osobników. Są jednak tak małe, że rzadko mamy okazję zobaczyć, jak bardzo są niezwykłe. Owady uczestniczą w nieustającej walce o przetrwanie. Ich ciała uległy różnym przeobrażeniom, by sprostać każdemu wyzwaniu. U niektórych oczy znajdują się na specjalnych szypułkach. Inne uwalniają z ciała broń chemiczną. Elastyczny pancerz i niezwykła zdolność przystosowawcza sprawiły, że owady stały się najliczniejszą i najbardziej zróżnicowaną grupą zwierząt w historii naszej planety. 12:45 CZAS HONORU - ODC. 72 "ZAKŁADNICZKA" Serial wojenny, 46 min, Polska, 2013 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki ODCINEK 7 ZAKŁADNICZKA W obozie partyzantów Władka trwa spór, co zrobić z zakładniczką. Część żołnierzy uważa, że należy ją wykorzystać do walki z komunistami, inni sprzeciwiają się tego typu metodom. Woźniak usiłuje dowiedzieć się od pojmanego partyzanta Okonia, co stało się z plecakiem pełnym dolarów. Brutalne metody Woźniaka nie są skuteczne. Celina chce pomóc Bronkowi w ujęciu Karkowskiego. Wypytuje o niego Rainera. Ważnym tropem może być kobieta bliska kiedyś Karkowskiemu. Michał postanawia podjąć samotną próbę odbicia Janisza. Tymczasem Celina z agentem amerykańskiego wywiadu, Maksem, trafiają na trop Blachnitzky’ego. Michał, pomimo ostrzeżeń ze strony Celiny, czuje, że Lena staje mu się coraz bliższa. Helena chce umożliwić Wandzie ujawnienie się i rozpoczęcie normalnego życia. Po pomoc zgłasza się do starego znajomego... Wanda postanawia wystartować w konkursie na spikerów radiowych. W więzieniu Ruda czeka na rozprawę. W celach obok trwają rozstrzeliwania. 13:45 C. K. DEZERTERZY - CZ. II (C. K. DEZERTERZY - CZ. II) Komedia, 68 min, Polska/Węgry 1985 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Janusz Majewski, Pavel Hajny Muzyka: Gyorgy Selmeczy Zdjęcia: Witold Adamek Aktorzy: Marek Kondrat, Zoltan Bezeredy, Wiktor Zborowski, Jacek Sas - Uhrynowski, Robert Koltai, Anna Gornostaj, Kalina Jędrusik, Krzysztof Kowalewski, Wojciech Pokora, Zbigniew Zapasiewicz, Mariusz Dmochowski, Edward Dziewoński, Gustaw Lutkiewicz, Stefan Friedmann, Leon Niemczyk i inni Po zdobyciu odpowiednich dokumentów przyjaciele wsiadają do pociągu jadącego do Koszyc. Po krótkim pobycie tutaj Kania, Bendek, Haber, Baldini i Czech Hudej postanawiają wyruszyć do Budapesztu. W pociągu spotykają wesołego fotografa, który obiecuje im zafundować niezłą zabawę w Budapeszcie. Niebawem wszyscy chcą uciekać do Wiednia. Wachmistrz jednak udaremnia te plany i doprowadza do aresztowania dezerterów. Odbywa się sąd w rodzimym garnizonie. Rozprawę przerywa wiadomość o abdykacji cesarza. Oznacza to kres monarchii austro - węgierskiej. Wszyscy żołnierze mogą opuścić koszary i odjechać do domów. 15:10 OLBRZYMY OCEANÓW - CZ. 2/3 (OCEAN GIANTS) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2011 Kolejny odcinek serii przedstawiającej zadziwiający świat wielorybów i delfinów traktuje o umiejętnościach komunikowania się i nieprzeciętnej inteligencji tych zwierząt. Naukowcy prowadzą długoletnie obserwacje i badania w naturalnym środowisku ssaków wodnych. Badacze rejestrują ich zachowania, by następnie wnikliwie analizować filmy i nagrania dźwięków. Autorami uchwyconych na taśmie filmowej niepowtarzalnych zdjęć i ujęć są znani operatorzy Doug Allan i Didier Noirot. W tym odcinku obserwacjom podlegają m.in. delfiny butlonose, których mózg należy największych w świecie zwierząt. Jest większy nawet od mózgu człowieka. Butlonos jest uznawany za jedno z najinteligentniejszych zwierząt świata. Od kilkudziesięciu lat badania nad porozumiewaniem się delfinów prowadzi Denise Herzing, biolog i behawiorystka, która jest światowej klasy znawczynią mowy tych zwierząt. To jej zdaniem już za parę lat poznamy mowę delfinów. Wraz z operatorami Dougiem i Didierem Herzing penetruje wody u wybrzeży Bahamów. Ich zainteresowanie budzi rodzina delfinów wraz z matką i jej młodym. Samice delfinów opiekują się maluchami przez pierwsze pięć lat ich życia, ucząc najpotrzebniejszych umiejętności, jak porozumiewanie się między sobą. Oprócz ludzi, delfiny jako jedyne w świecie zwierząt posługują się własnymi imionami do nawoływania się. Badania naukowców przynoszą coraz to nowe odkrycia na temat obdarzonych niezwykłą inteligencją wielorybów i delfinów. Nie sposób jednak wytłumaczyć naukowo tajemniczej więzi łączącej te zwierzęta z człowiekiem. Ale kiedy pewnego dnia będziemy mogli się z nimi porozumiewać, może same o tym opowiedzą. 16:10 SPÓR O HISTORIĘ - KRZYŻACY Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2014 Scenariusz: Borys Hass Wykonawcy: Dariusz Stola, Adam Koseski, Andrzej Smoliński Powie ktoś Krzyżacy! i wszystko jasne. Powieść Henryka Sienkiewicza i film sprzed pół wieku zrobiony na jej podstawie, a wcześniej jeszcze strofy Roty o krzyżackiej zawierusze oraz słynny obraz Matejki zrobiły swoje. U wielu pokoleń Polaków właśnie literatura, poezja, obrazy i film ukształtowały obraz krzyżackiego zakonu, jako uosobienia wszelkiego zła. Na trwałe. I mało kogo zajmuje pytanie: jak to było naprawdę? Kim byli ci rycerze zakonni w białych i szarych płaszczach znaczonych krzyżem? Czy była to tylko zgraja teutońskich rzezimieszków, chciwa naszych ziem? A może mieli też jakieś zasługi w rozwoju gospodarczym i cywilizacyjnym Europy? Budowali zamki, by panować nad zdobytymi ziemiami. Ale obok zamków rozwijały się nowoczesne miasta, powstawały drogi, a miejsce puszczy zajmowały pola uprawne. Czy Krzyżacy poza krzywdą wyrządzoną Polsce wnieśli też wkład w cywilizacyjny rozwój naszego regionu Europy? 16:45 HISTORIA POLSKI - LEGENDA GRUNWALDU Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2010 Reżyseria: Mirosław Gronowski Scenariusz: Paweł Żmudzki Zdjęcia: Jacek Grzelak, Ładysław Lipkowski Wykonawcy: Błażej Brzostek, Szymon Drej, Hieronim Grala, Marek Janicki, Sławomir Jóźwiak, Krzysztof Ożóg, Tadeusz Sznuk Jedna z największych bitew średniowiecznej Europy obrastała legendą niemal od momentu zakończenia, a jej wpływu na losy Starego Świata nikt nigdy nie kwestionował. Jej skutki militarne i polityczne, wykorzystywane były, na przestrzeni dziejów, przez wszystkie nacje uczestniczące w bitwie. To, co dla Polaków stało się pod Grunwaldem, Niemcy nazwali bitwą pod Tannenbergiem, a dla Litwinów, to był i jest Żalgiris. Trwa spór o to, kto naprawdę dowodził wojskami sprzymierzonych, jak i gdzie zginął Wielki Mistrz, czy część zdobytych krzyżackich chorągwi faktycznie zawieziono do Wilna? W filmie dokumentalnym, w którym obok profesorów Henryka Samsonowicza i Romana Trąby, wystąpią naukowcy z Litwy, Białorusi i Niemiec, spróbujemy pokazać, jak przez wieki historycy i politycy wykorzystywali legendę Grunwaldu dla swoich partykularnych celów. 17:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - LAS ZABLIŹNIŁ RANY Magazyn, 23 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Dane nawigacyjne naszej wyprawy to okolice Sieradza. Dokładniej to Góry Prusinowskie. Wyzwanie stojące przed nami ma postać kilku hektarów lasu z ukrytą wśród zieleni wojenną tajemnicą. Miejscowi pasjonaci historii przyrzekli sobie, że nie odpuszczą i zbadają historię każdego samolotu, który w tej okolicy spadł na ziemię. Na razie wiadomo tylko tyle, że w okolicach miejscowości Ralewice runął polski samolot, a pilot, prawdopodobnie pochodził z Lubelszczyzny. Wątpliwości będziemy mieli szanse rozwiać, gdy spod ziemi wydobędziemy fragmenty samolotu. Po zbadaniu wydobytych fragmentów mamy już wiele danych wskazujących na to, że maszyną, która tu po raz ostatni zetknęła się z ziemią, był samolot RWD - Czapla, prawdopodobnie z 33. Eskadry Obserwacyjnej Armii Poznań. Pilotami zaś mogli być ppor. pilot obserwator Tadeusz Sawicki i kapral Bruno Lebioda. 19:05 NAD NIEMNEM - ODC. 1/4 Serial obyczajowy, 50 min, Polska 1986 Reżyseria: Zbigniew Kuźmiński Scenariusz: Kazimierz Radowicz Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Iwona Pawlak, Marta Lipińska, Adam Marjański, Janusz Zakrzeński, Edmund Fetting, Bożena Rogalska, Jacek Chmielnik, Michał Pawlicki, Jerzy Zygmunt Nowak, Ewa Decówna, Ewa Wencel, Jan Prochyra, Zbigniew Bogdański Ekranizacja powieści Elizy Orzeszkowej. Autorka zawarła w niej zróżnicowany obraz nadniemeńskiej szlachty w obliczu nowych, popowstaniowych warunków politycznych i społeczno - ekonomicznych. Powieść, opisująca dzieje rodów Korczyńskich i Bohatyrowiczów, wzywała do wierności ziemi i przeszłości, gloryfikowała patriotyczną ofiarność i ideowe dziedzictwo minionych lat, głosiła niezachwianą wiarę w siłę i wartość człowieka. Korczyn, mała wioska nad Niemnem, lata 80. XIX wieku. Żywa jest tu ciągle pamięć o tragedii powstania styczniowego. Teofil Różyc, dziedzic mocno już przetrzebionej fortuny, niezainteresowany zbytnio pracą, ubiega się o względy Justyny Orzelskiej, ładnej siostrzenicy Benedykta Korczyńskiego, pana na Korczynie. Przed laty Justyna kochała z wzajemnością Zygmunta, bratanka Benedykta, lecz jego matka, obawiając się mezaliansu, nie zgodziła się na ten związek. Chociaż Benedykt ciężko pracuje, przeżywa kłopoty finansowe. Jest też skłócony z rodziną Bohatyrowiczów, zaściankową szlachtą, która dzielnie walczyła w powstaniu i była wówczas traktowana na równi z członkami znamienitych rodów. Po upadku powstania zubożali Bohatyrowicze zostali zdegradowani nieomal do roli chłopów. Jednego z nich, Jana Bohatyrowicza, Justyna obdarza uczuciem. 20:10 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - FRYDERYK II, KRÓL PRUS (FRDRIC II) Film dokumentalny, 92 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Fryderyk II, król Prus, był estetą, kochającym architekturę i ogrody, fanatykiem muzyki, kompozytorem, niespełnionym poetą, ale jednocześnie oświeconym despotą i królem filozofem. W życiu uczuciowym bardziej pociągał go Adonis niż piękna Wenus. Jego pałac w Sanssouci, który sam zaprojektował, odzwierciedla złożony charakter króla. Mając ogromną władzę, wywoływał strach. Z armii pruskiej uczynił wzór do naśladowania dla generałów z innych krajów ówczesnej Europy. Po śmierci nadano mu przydomek Wielki, uznając jego wielkie zasługi dla wzmocnienia państwa, poszerzenia granic i uczynienia z Prus piątej potęgi w Europie. 21:55 AMERYKAŃSKA BROŃ - ODC. 1 OD WYNALEZIENIA PROCHU DO REWOLUCJI AMERYKAŃSKIEJ (FROM THE INVENTION OF FIREARMS TO THE AMERICAN RIFLE) Film dokumentalny, 44 min, Kanada, 2013 Reżyseria: Kevin R. Hershberger Scenariusz: Baron Brakley, Shawn Hambright Muzyka: David G. Russell Wykonawcy: Coby Batty Od prostego kamiennego topora do broni palnej, która pomógła podbić tereny obecnych Stanów Zjednoczonych Ameryki. 22:55 ERRATA DO BIOGRAFII - WOJCIECH ALBIŃSKI Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2007 Reżyseria: Robert Kaczmarek Wojciech Albiński (ur. 1935 r. we Włochach pod Warszawą) - polski pisarz zamieszkały w RPA, laureat Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza w 2004. Z zawodu jest geodetą. Ukończył studia na Wydziale Geodezji Politechniki Warszawskiej. W czasie studiów, w 1956 r., był jednym z założycieli dwutygodnika literackiego "Współczesność", gdzie publikował pojedyncze wiersze i felietony. W 1963 wyjechał z Polski, najpierw do Francji, a następnie do Afryki. Przez wiele lat mieszkał w Botswanie, a następnie osiadł w Republice Południowej Afryki, gdzie pracował jako geodeta. Kilka jego wierszy ukazało się w paryskiej "Kulturze". Jako pisarz zadebiutował stosunkowo późno, bo w wieku 68 lat. W 2003 r. ukazał się jego pierwszy zbiór opowiadań pt. "Kalahari", za który otrzymał w 2004 r. Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza oraz nominację do Nagrody Nike. Później powstają: "Królestwo potrzebuje kata" oraz "Antylopa szuka myśliwego". Film przedstawia dorobek i sylwetkę pisarza. Kamera odwiedza miejsca najistotniejsze dla twórcy, tj. Johannesburg, Botswanę i Kalahari. W filmie wypowiadają się, oprócz pisarza, także jego żona Wanda, przyjaciel z dzieciństwa Marek Nowakowski oraz krytyk literacki Maciej Urbanowski. Film jest bogato ilustrowany zdjęciami archiwalnymi i fragmentami tekstów Wojciecha Albińskiego. 23:55 SENSACJE XX WIEKU - FABRYKI ŚMIERCI CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1997 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Napięcia międzynarodowe związane z zarzutami wobec Iraku sprawiły, że kwestia broni chemicznej i bakteriologicznej jest bardzo aktualna. Program przedstawia historię tej broni i stopień zagrożenia, jakie stanowi dla współczesnego świata. W czasie I wojny światowej wszystkie walczące państwa stosowały gazy, które spowodowały obrażenia u 1, 3 mln ludzi. Autor przedstawia całkiem nieznany plan amerykański zmasowanego ataku gazowego na japońskie miasta, w którego wyniku miało zginąć 5 mln ludzi. 00:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - OBRONA HELU CZ. 1 Magazyn, 20 min, Polska, 1995 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Magazyn historyczny Bogusława Wołoszańskiego. Pierwsza część programu poświęconego obronie Helu w 1939 roku. 00:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - LAS ZABLIŹNIŁ RANY Magazyn, 23 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Dane nawigacyjne naszej wyprawy to okolice Sieradza. Dokładniej to Góry Prusinowskie. Wyzwanie stojące przed nami ma postać kilku hektarów lasu z ukrytą wśród zieleni wojenną tajemnicą. Miejscowi pasjonaci historii przyrzekli sobie, że nie odpuszczą i zbadają historię każdego samolotu, który w tej okolicy spadł na ziemię. Na razie wiadomo tylko tyle, że w okolicach miejscowości Ralewice runął polski samolot, a pilot, prawdopodobnie pochodził z Lubelszczyzny. Wątpliwości będziemy mieli szanse rozwiać, gdy spod ziemi wydobędziemy fragmenty samolotu. Po zbadaniu wydobytych fragmentów mamy już wiele danych wskazujących na to, że maszyną, która tu po raz ostatni zetknęła się z ziemią, był samolot RWD - Czapla, prawdopodobnie z 33. Eskadry Obserwacyjnej Armii Poznań. Pilotami zaś mogli być ppor. pilot obserwator Tadeusz Sawicki i kapral Bruno Lebioda.