TVP Historia Wtorek, 16.07.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 16 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1903 - początek wytyczania szlaku na Orlą Perć w Tatrach; 1918 - bolszewicy zabili cara Mikołaja II z rodziną; 1966 - otwarto puławskie Azoty - wielkiego truciciela środowiska; 1980 - strajk w lubelskim węźle PKP. 07:40 NAD NIEMNEM - ODC. 1/4 Serial obyczajowy, 50 min, Polska 1986 Reżyseria: Zbigniew Kuźmiński Scenariusz: Kazimierz Radowicz Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Iwona Pawlak, Marta Lipińska, Adam Marjański, Janusz Zakrzeński, Edmund Fetting, Bożena Rogalska, Jacek Chmielnik, Michał Pawlicki, Jerzy Zygmunt Nowak, Ewa Decówna, Ewa Wencel, Jan Prochyra, Zbigniew Bogdański Ekranizacja powieści Elizy Orzeszkowej. Autorka zawarła w niej zróżnicowany obraz nadniemeńskiej szlachty w obliczu nowych, popowstaniowych warunków politycznych i społeczno - ekonomicznych. Powieść, opisująca dzieje rodów Korczyńskich i Bohatyrowiczów, wzywała do wierności ziemi i przeszłości, gloryfikowała patriotyczną ofiarność i ideowe dziedzictwo minionych lat, głosiła niezachwianą wiarę w siłę i wartość człowieka. Korczyn, mała wioska nad Niemnem, lata 80. XIX wieku. Żywa jest tu ciągle pamięć o tragedii powstania styczniowego. Teofil Różyc, dziedzic mocno już przetrzebionej fortuny, niezainteresowany zbytnio pracą, ubiega się o względy Justyny Orzelskiej, ładnej siostrzenicy Benedykta Korczyńskiego, pana na Korczynie. Przed laty Justyna kochała z wzajemnością Zygmunta, bratanka Benedykta, lecz jego matka, obawiając się mezaliansu, nie zgodziła się na ten związek. Chociaż Benedykt ciężko pracuje, przeżywa kłopoty finansowe. Jest też skłócony z rodziną Bohatyrowiczów, zaściankową szlachtą, która dzielnie walczyła w powstaniu i była wówczas traktowana na równi z członkami znamienitych rodów. Po upadku powstania zubożali Bohatyrowicze zostali zdegradowani nieomal do roli chłopów. Jednego z nich, Jana Bohatyrowicza, Justyna obdarza uczuciem. 09:10 HISTORIA POLSKI - LEGENDA GRUNWALDU Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2010 Reżyseria: Mirosław Gronowski Scenariusz: Paweł Żmudzki Zdjęcia: Jacek Grzelak, Ładysław Lipkowski Wykonawcy: Błażej Brzostek, Szymon Drej, Hieronim Grala, Marek Janicki, Sławomir Jóźwiak, Krzysztof Ożóg, Tadeusz Sznuk Jedna z największych bitew średniowiecznej Europy obrastała legendą niemal od momentu zakończenia, a jej wpływu na losy Starego Świata nikt nigdy nie kwestionował. Jej skutki militarne i polityczne, wykorzystywane były, na przestrzeni dziejów, przez wszystkie nacje uczestniczące w bitwie. To, co dla Polaków stało się pod Grunwaldem, Niemcy nazwali bitwą pod Tannenbergiem, a dla Litwinów, to był i jest Żalgiris. Trwa spór o to, kto naprawdę dowodził wojskami sprzymierzonych, jak i gdzie zginął Wielki Mistrz, czy część zdobytych krzyżackich chorągwi faktycznie zawieziono do Wilna? W filmie dokumentalnym, w którym obok profesorów Henryka Samsonowicza i Romana Trąby, wystąpią naukowcy z Litwy, Białorusi i Niemiec, spróbujemy pokazać, jak przez wieki historycy i politycy wykorzystywali legendę Grunwaldu dla swoich partykularnych celów. 10:15 SENSACJE XX WIEKU - FABRYKI ŚMIERCI CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1997 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Wydarzenia i napięcie międzynarodowe związane z zarzutami wobec Iraku sprawiły, że sprawa broni chemicznej i bakteriologicznej jest bardzo aktualna. Program przedstawia zagrożenie jakie w ostatnich kilkunastu latach stanowiła broń chemiczna i bakteriologiczna produkowana w totalitarnych państwach: Libii, Iraku i Korei Północnej. Przypadki użycia broni przeciwko bezbronnej ludności cywilnej (Kurdowie w 1986 roku), i na froncie (wojna Irak - Iran w tym samym roku). Czy Irakijczycy użyli broni chemicznej w czasie interwencji mocarstw zachodnich? Operacja Pustynna Burza do dzisiaj jest tajemnicą. 10:45 SPÓR O HISTORIĘ - INSUREKCJA KOŚCIUSZKOWSKA Dysk./wywiad/debata, 29 min, Polska, 2013 Scenariusz: Borys Hass Wykonawcy: Janusz Odziemkowski, Jarosław Czubaty, Tadeusz Rawski Insurekcja Kościuszkowska z 1794 roku. była największym powstaniem narodowym w dziejach państwa polskiego i pierwszym z trzech wielkich zrywów wolnościowych końca XVIII oraz XIX stulecia. Jak niemal wszystkie nasze powstania narodowe Insurekcja Kościuszkowska upadła. Ale czy pod koniec XVIII wieku Polska już była skazana na niebyt? 11:20 GRUNWALD 1960 Reportaż, 29 min, Polska, 1960 Reżyseria: Grzegorz Łojak Scenariusz: Grzegorz Łojak Zdjęcia: Norbert Galas Gdańska harcerka wybiera się na obchody 550. rocznicy bitwy pod Grunwaldem. Kamera towarzyszy jej w wyprawie na miejsce spotkania, w codziennych obowiązkach w miasteczku zlotowym, podczas licznych atrakcji związanych z historyczną rocznicą oraz w oficjalnych uroczystościach na Polach Grunwaldzkich. 12:00 CZAS HONORU - ODC. 73 "SĄD LEŚNY" Serial wojenny, 46 min, Polska, 2013 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki ODCINEK 8 SĄD LEŚNY Rainer szczegółowo opisuje Celinie swoją współpracę z Leną w czasie wojny. Celina musi spotkać się z Leną Janisz, odbity przez Michała, zleca mu zorganizowanie spotkania dowódców najważniejszych ugrupowań podziemnych. Planuje stworzyć podziemny, opozycyjny sejm. Michał słysząc w radiu wiadomości rozpoznaje głos Wandy. Dzięki temu trafia do podwarszawskiego mieszkania Wandy i Bronka Władek z oddziałem wysłuchują skarg jednego z wiejskich gospodarzy na grupę Generała ponoć plądrującą okoliczne wsie. Władek postanawia wymierzyć sprawiedliwość Michał odwiedza Celinę. Z lekkim wyrzutem ogląda paszport ofiarowany jej przez Amerykanów. Wygląda na to, że ich drogi na dobre się rozchodzą Bronek śledzi Emilię. Ma nadzieję, że ta naprowadzi go na Karkowskiego 12:55 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - WIECZNA JAPONIA (FLAVORS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W kolejnym odcinku serii podróż do zachodniej Japonii. Japonia to kraj kontrastów, osobliwe połączenie tradycji i nowoczesności. Wizyta w zachodniej części Wysp Japońskich jest jak podróż do serca cywilizacji, której duchowość i styl życia pozostały autentyczne i oryginalne. Kolejne etapy podróży odsłaniają przed nami kulturowe bogactwo i przyrodniczą różnorodność Japonii. 14:05 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - KARDYNAŁ RICHELIEU. NIEBO MOŻE POCZEKAĆ (CARDINAL RICHELIEU) Film dokumentalny, 102 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel W niezwykłej scenerii pałaców i kaplic, we Francji i poza nią, widzowie mogą poznać życie Armanda Jeana du Plessis, czyli księcia kardynała de Richelieu. Tego samego, którego jako wroga d ’Artagnana i trzech muszkieterów, opisał Aleksander Dumas w swojej powieści. Niesłusznie go oczerniając. Richelieu nie miał w sobie nic z krwiożerczego i bezdusznego ministra, którego znamy z kart książki. Był jednym z największych polityków tamtych czasów i twórcą nowoczesnego państwa, jednym z największych francuskich mężów stanu, twórcą Akademii Francuskiej, organizatorem służby publicznej, którą uważał za powołanie, a nie korzyść osobistą. Znany także ze swojego zamiłowania do nauki, architektury i sztuki. Kardynał Richelieu był człowiekiem pełnym pasji i ambicji. Jego życie to ciąg intryg, machinacji finansowych i zabiegów politycznych, dzięki którym król Ludwik XIII mógł rządzić przez wiele lat. 16:00 MARZYCIELE - PRYMAS DRUGIEJ RP Dysk./wywiad/debata, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Kardynał August Hlond, syn kowala z Brzęczkowic (Mysłowice), najpierw administrator (1922), a potem pierwszy biskup nowej diecezji katowickiej (1925). Założyciel drukarni i tygodnika Gość Niedzielny. W 1926 roku został prymasem Polski. Prof. Jerzy Kłoczowski pisał o nim: uniezależnił polski Kościół od polityki, usadowił go daleko od nacjonalizmów. Według arcybiskupa Damiana Zimonia: Jana Pawła II nie byłoby bez Wyszyńskiego, ale Prymasa Tysiąclecia bez Hlonda. Po wybuchu II wojny światowej August Hlond wyjechał z kraju razem rządem RP. Prezydent Ignacy Mościcki rozważał jego osobę jako kandydata na prezydenta, ale kardynał odmówił. Po wojnie wrócił do kraju rządzonego przez komunistów. Zmarł w 1948 roku. 16:30 HISTORIA POLSKI - NOWY WIEK - 1/3 Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2009 Reżyseria: Robert Kaczmarek Scenariusz: Krzysztof Nowak, Paweł Nowacki Zdjęcia: Andrzej Adamczak "Nowy wiek" jest cyklem przedstawiającym historię III RP na progu nowego tysiąclecia. W pierwszym odcinku omówiono najważniejsze wydarzenia obejmujące okres od września 2001 do września 2005 roku. Wydarzenia te komentują znani publicyści i politolodzy. 17:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NA PROGU TAJEMNICY Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Na progu tajemnicy Dziś do lasu pod wsią Anielin zmierzamy z bardzo ważnego powodu. Pojawiła się informacja w sprawie możliwego miejsca ostatniego spoczynku majora Henryka Dobrzańskiego - legendarnego Hubala. W lesie znajduje się szaniec Hubala i ściana pamięci poświęcona jego żołnierzom hubalczykom. Okoliczności śmierci Hubala nie są do końca znane. Wiemy, że tu pod Anielinem dosięgła go seria karabinu maszynowego, zaś po śmierci jego ciało Niemcy przewieźli ciężarówką do koszar w Tomaszowie Mazowieckim. Pierwsze próby odnalezienia grobu majora podjął miejscowy lekarz. Po wojnie siostra Hubala, żona ambasadora RP w Watykanie dotarła do Niemca, który prawdopodobnie przekazał jej zdjęcie grobu brata. Mogiły jednak nie odnaleziono. Nie zachowała się również jej fotografia. Potem było mnóstwo hipotez i wiele wersji, ale żadna nie była wiarygodna. Do czasu gdy pojawił się ślad prowadzący do parafialnego cmentarza w miasteczku Inowłódz. 18:10 KOŁO HISTORII - SZKIC DO ŻYCIORYSU Reportaż, 30 min, Polska, 2014 Scenariusz: Ewa Szakalicka Bohaterką dokumentu jest kpt. Maria Mirecka Loryś (98 lat), zaangażowana w Akademickie Towarzystwo Szkoły Ludowej na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, ostatnia żyjąca komendantka główna Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet (1945 r.), była dyrektorem krajowym Kongresu Polonii Amerykańskiej, jako pierwsza kobieta była Wielkim Marszałkiem Parady Pułaskiego w Nowym Jorku (2003r.), organizatorka Zjazdu Światowego Zjednoczenia Polek w Krakowie (1984 r.), od 2004 roku przebywa w rodzinnych stronach w Polsce i organizuje pomoc Polakom na Wschodzie. Program ma charakter spowiedzi u kresu życia. Autorka skupia uwagę na wybranych zagadnieniach z biografii bohaterki. Poprzez jej dzieje pokazuje szerszy kontekst historyczny. Początek i koniec opowieści został umiejscowiony w Racławicach k/Niska. Tu się wszystko zaczęło i tu się kończy. 19:00 NAD NIEMNEM - ODC. 2/4 Serial obyczajowy, 52 min, Polska 1986 Reżyseria: Zbigniew Kuźmiński Scenariusz: Kazimierz Radowicz Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Iwona Pawlak, Marta Lipińska, Adam Marjański, Janusz Zakrzeński, Edmund Fetting, Bożena Rogalska, Jacek Chmielnik, Michał Pawlicki, Jerzy Zygmunt Nowak, Ewa Decówna, Ewa Wencel, Jan Prochyra, Zbigniew Bogdański Zygmunt Korczyński chciałby uczynić z Justyny swoją kochankę. Ona tymczasem zakochuje się, z wzajemnością, w Janku Bohatyrowiczu. Jej pierwsza wizyta w zaścianku staje się wielkim wydarzeniem; jedni okazują jej życzliwość, drudzy wylewają przed nią pretensje do dworu. Anzelm i Jan Bohatyrowiczowie prowadzą Justynę na grób legendarnych przodków rodu, Jana i Cecylii, a także mogiłę, w której leżą brat Benedykta Korczyńskiego i brat Anzelma Bohatyrowicza. Tymczasem Teofil Różyc prosi swoją kuzynkę Kirłową, by wybadała, czy Justyna zechciałaby go poślubić. 20:05 KRZYŻACY. POWSTANIE, POTĘGA I UPADEK Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2011 Reżyseria: Krzysztof Talczewski Scenariusz: Krzysztof Talczewski Polsko - francuski dokument "Krzyżacy" ("Les Chevaliers Teutoniques") o historii narodzin, rozkwicie, a następnie upadku zakonu. Przedstawia jego działalność w Ziemi Świętej w czasie wypraw krzyżowych i rolę, jaką odgrywał w odzyskaniu Jerozolimy przez cesarza niemieckiego Fryderyka II. Pokazuje zmagania Krzyżaków z poganami w Transylwanii i wyjaśnia powody ich przybycia do Polski. Poznajemy zasady funkcjonowania państwa zakonnego, jego najważniejszych wielkich mistrzów oraz główne zamki. Konflikt z Polską jest wpisany w kontekst relacji dyplomatycznych w średniowiecznej Europie. Klęska w bitwie pod Grunwaldem rozpoczyna okres degradacji znaczenia państwa krzyżackiego i doprowadza do jego upadku. 21:15 NAJDZIWNIEJSZA BROŃ NA ŚWIECIE - TAJNA BROŃ D - DAY. ODC. 1/6 (WORLD'S WEIRDEST WEAPONS) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2012 Reżyseria: Kim Hogg, Chris Lethbridge Scenariusz: Ashley Morris Plecak odrzutowy, nadmuchiwany gumowy samolot, przenoszone przez gołębie inteligentne bomby, a nawet kot podsłuchujący wrogów - to tylko nieliczne spośród tajnych urządzeń skonstruowanych po to, żeby dać przewagę Zachodowi w walce z wrogami podczas drugiej wojny światowej i zimnej wojny. Po drugiej stronie barykady konstruktorzy także nie pozostawali bezczynni. Sowieccy naukowcy pracowali nad ogromnym ekranoplanem - rodzajem pojazdu poruszającego się na niewielkiej wysokości nad wodą lub inną gładką powierzchnią, z wykorzystaniem efektu przypowierzchniowego. Wśród niemieckich megabroni Hitlera były: czołg Maus, tak duży i ciężki, że żaden most nie wytrzymałby jego przejazdu, czy broń oblężnicza, tak masywna, że do jej odpalenia potrzebnych było 1000 osób. Twórcy serialu "Najdziwniejsza broń na świecie" zajrzeli za kulisy największych światowych konfliktów i ujawnili tajne nagrania wielu najbardziej niezwykłych sprzętów wojskowych. Filmy zawierają wywiady z ekspertami, wynalazcami i naocznymi świadkami i pokazują, jak strony konfliktów, w celu zdobycia przewagi, przesuwają granice wynalazczości do poziomów ekstremalnych, często chorobliwie ekstremalnych. Listopad 1943 roku. Zwycięstwo w wojnie wciąż nie jest przesądzone. Jeśli alianccy dowódcy chcą zdobyć przewagę, nie wystarczy im standardowe uzbrojenie. Pokonanie Hitlera wymaga broni nowej generacji. Prezydent Stanów Zjednoczonych Franklin D. Roosevelt i brytyjski premier Winston Churchill zaakceptowali tajne plany śmiałego ataku na osiemdziesięciokilometrowy pas wybrzeża północnej Francji. Hitler wiedział, że alianci spróbują dokonać inwazji. Dlatego budował Wał Atlantycki - system umocnień, ciągnący się od Norwegii, aż po granicę z Hiszpanią. Nadzór nad konstrukcją tych rozległych umocnień Hitler zlecił swemu najlepszemu generałowi, Erwinowi Rommelowi. Chodziło o betonowe bunkry. Betonowe stanowiska artyleryjskie. I pola minowe, utrudniające desant. Rommel natychmiast wysłał 260 000 żołnierzy, by obsadzili 15 000 umocnionych posterunków na wybrzeżu Francji oraz zbudował strefę śmierci, w której położono 200 milionów min oraz system zapór. Były zasieki z drutu kolczastego. Szparagi Rommla... żelazne pale zaporowe, które miały uniemożliwić wojsku, czołgom i transporterom wjazd na plażę. Dowódcy stanęli wobec dużego wyzwania. Morski desant to najbardziej nieprzewidywalna forma inwazji. Atakujący żołnierze muszą utrzymać plażę wystarczająco długo, by mógł powstać przyczółek. Dowództwo miało tylko kilka miesięcy na znalezienie rozwiązania. Alianci zwrócili się do Percy'ego Hobarta. Hobart walczył w I wojnie światowej i był genialnym czołgistą. Nikt w armii brytyjskiej nie wiedział więcej niż on o tym, jak należy posługiwać się bronią pancerną. Percy Hobart zdobył sławę w latach 30. w Egipcie. Sformował tam 7. Dywizję Pancerną, znaną później jako "Szczury Pustyni". Inni generałowie nie podzielali jego obsesji na punkcie czołgów. W 1939 roku odesłano go do Anglii. Jednak na rok przed inwazją Churchill powierzył pięćdziesięciosiedmioletniemu Hobartowi program badań nad tajną bronią. Churchill powiedział: "Potrzebujemy nowej, zabójczej broni, która zada wrogowi dotkliwe straty". Dał Hobartowi znaczną swobodę działania. Hobart stanął na czele 79. Dywizji Pancernej, oddziału specjalnych pojazdów opancerzonych i natychmiast zrobił dobre wrażenie. W ścisłej tajemnicy Hobart zaprojektował i zbudował całą serię mechanicznych bestii do pokonania śmiercionośnych przeszkód. Najpierw należało pokonać przeszkodę naturalną, czyli morze. Pierwsza fala desantu musiała otrzymać natychmiastowe wsparcie ogniowe. W pierwszym odcinku serii "Najdziwniejsza broń na świecie" autorzy zaprezentują wynalazki, które zapewniły aliantom przewagę właśnie podczas największego desantu morskiego w historii. 22:15 DZWONY WOJNY - ODC. 2/2 (PASSING BELLS, THE, EP. 2/2) Serial wojenny, 84 min, Wielka Brytania/Polska, 2014 Reżyseria: Brendan Maher Scenariusz: Tony Jordan Zdjęcia: Jacek Petrycki, Tomasz Naumiuk Muzyka: John Lunn Aktorzy: Paddy Gibson, Jack Lowden, Sabrina Bartlet, Erika Karkuszewska odc. 2 Rok 1915. Tommy w samym środku bitwy musi walczyć nie tylko z wrogiem, ale i z trującym gazem niefortunnie użytym przez samych Brytyjczyków. Na froncie wschodnim Michael i jego przyjaciele podczas patrolu wpadają w zasadzkę. Dochodzi do walki wręcz z Rosjanami. Po potyczce Michael dostaje kilka dni urlopu, ale nawet radość ze spotkania z ukochaną Katie nie pozwala mu zapomnieć koszmaru wojny. Tymczasem Tommy zostaje ranny. Cudem unika śmierci i dochodzi do siebie w szpitalu polowym, gdzie poznaje Polkę Joannę, pracującą w jednej z mobilnych stacji rentgenowskich pomysłu Marii Curie - Skłodowskiej. Rany Tommy' ego goją się. Zakochuje się i gdy wraca na linię frontu, ma kolejny powód, by przeżyć. 23:50 SENSACJE XX WIEKU - FABRYKI ŚMIERCI CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1997 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Wydarzenia i napięcie międzynarodowe związane z zarzutami wobec Iraku sprawiły, że sprawa broni chemicznej i bakteriologicznej jest bardzo aktualna. Program przedstawia zagrożenie jakie w ostatnich kilkunastu latach stanowiła broń chemiczna i bakteriologiczna produkowana w totalitarnych państwach: Libii, Iraku i Korei Północnej. Przypadki użycia broni przeciwko bezbronnej ludności cywilnej (Kurdowie w 1986 roku), i na froncie (wojna Irak - Iran w tym samym roku). Czy Irakijczycy użyli broni chemicznej w czasie interwencji mocarstw zachodnich? Operacja Pustynna Burza do dzisiaj jest tajemnicą. 00:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - OBRONA HELU CZ. 2 Magazyn, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Druga część programu poświęconego obronie Helu w 1939 roku. 00:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NA PROGU TAJEMNICY Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Na progu tajemnicy Dziś do lasu pod wsią Anielin zmierzamy z bardzo ważnego powodu. Pojawiła się informacja w sprawie możliwego miejsca ostatniego spoczynku majora Henryka Dobrzańskiego - legendarnego Hubala. W lesie znajduje się szaniec Hubala i ściana pamięci poświęcona jego żołnierzom hubalczykom. Okoliczności śmierci Hubala nie są do końca znane. Wiemy, że tu pod Anielinem dosięgła go seria karabinu maszynowego, zaś po śmierci jego ciało Niemcy przewieźli ciężarówką do koszar w Tomaszowie Mazowieckim. Pierwsze próby odnalezienia grobu majora podjął miejscowy lekarz. Po wojnie siostra Hubala, żona ambasadora RP w Watykanie dotarła do Niemca, który prawdopodobnie przekazał jej zdjęcie grobu brata. Mogiły jednak nie odnaleziono. Nie zachowała się również jej fotografia. Potem było mnóstwo hipotez i wiele wersji, ale żadna nie była wiarygodna. Do czasu gdy pojawił się ślad prowadzący do parafialnego cmentarza w miasteczku Inowłódz.