TVP Historia Czwartek, 18.07.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 18 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 64 - Rzym w płomieniach; 1898 - Maria Skłodowska - Curie i Piotr Curie wyodrębnili polon; 1947 - do Hajfy przybył statek Exodus pełen ocalonych z Zagłady, którym Brytyjczycy odmówili prawa zejścia na ląd; 1974 - Breżniew w Warszawie; 07:40 NAD NIEMNEM - ODC. 3/4 Serial obyczajowy, 56 min, Polska 1986 Reżyseria: Zbigniew Kuźmiński Scenariusz: Kazimierz Radowicz Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Iwona Pawlak, Marta Lipińska, Adam Marjański, Janusz Zakrzeński, Edmund Fetting, Bożena Rogalska, Jacek Chmielnik, Michał Pawlicki, Jerzy Zygmunt Nowak, Ewa Decówna, Ewa Wencel, Jan Prochyra, Zbigniew Bogdański Kirło i jego żona gorliwie swatają Różyca, ale Justyna patrzy na niego z obrzydzeniem. Pomaga Bohatyrowiczom w czasie żniw. Dowiaduje się, że matka Janka marzy o ślubie syna z bogatą sąsiadką, Jadwigą Domuntówną. Mimo to Justyna spędza coraz więcej czasu z Janem, a także Anzelmem. Ciotka Marta namawia ją na małżeństwo z Różycem, choć sama kiedyś popełniła błąd, odrzucając człowieka, którego kochała. Na wiadomość o zamiarach Różyca wobec Justyny Zygmunt Korczyński jedzie do Korczyna. Prosi dziewczynę o wybaczenie i przekonuje, że ich młodzieńcza miłość może się odrodzić. 08:50 HISTORIA POLSKI - MARTWY SEZON Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2018 Reżyseria: Dagmara Drzazga Rafał Wojaczek jest jednym z najważniejszych poetów powojennych, określanych często mianem "polskiego Rimbauda". Pił, okaleczał się, wywoływał liczne skandale, przechodził przez szyby. A jednocześnie bardzo dużo pisał. Jego tragiczna śmierć do dzisiaj pozostaje tajemnicą. "Martwy sezon", film dokumentalny w reżyserii Dagmary Drzazgi, to opowieść o młodym, utalentowanym człowieku, dla którego poezja stała się jedynym sensem istnienia. Zapłacił za to najwyższą cenę. W filmie swoje wspomnienia o Rafale Wojaczku przywołują jego najbliżsi: narzeczona, przyjaciele oraz w archiwalnych nagraniach dźwiękowych nieżyjący już rodzice i brat Andrzej. Realizatorzy odwiedzili z kamerą miejsca ważne dla poety: rodzinny Mikołów, gdzie zaczęło się jego "wierszowanie" oraz Wrocław, w którym spędził sześć ostatnich najbardziej twórczych, ale i najbardziej burzliwych lat swojego życia. Po raz pierwszy zaprezentowane zostały w tym filmie nieznane rękopisy, maszynopisy, notatki i rysunki Rafała Wojaczka zgromadzone we wrocławskim Ossolineum. 09:45 PODRÓŻNIK - MADERA Reportaż, 17 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Madera. Wyspa legendarna i romantyczna. Polakom kojarzy się głównie z osobami marszałka Józefa Piłsudskiego i króla Władysława Warneńczyka. Pierwszy spędził tam 3 miesiące w roku 1930, drugi ponoć żył po ucieczce z pola bitwy pod Warną. Obie te historie znajdą się w tym wydaniu "Podróżnika". Madera, położona 1000 km na południowy zachód od Lizbony i 800 km od wybrzeża Afryki, między zielonymi wzgórzami a błękitnym oceanem, jest archipelagiem pochodzenia wulkanicznego odkrytym przez żeglarzy portugalskich w 1419 r. W jego skład wchodzi wyspa Madera (największa i najgęściej zaludniona, ze stolicą Funchal), wyspa Porto Santo oraz dwie grupy niezamieszkanych wysp: Desertas i Selvagens. Wyjątkowy klimat wyspy (temperatury od 16 do 25 st. C.) i jej legendarne piękno sprawiły, że stała się częstym celem podróży turystów. Dwa międzynarodowe porty lotnicze umożliwiają połączenie pomiędzy główną wyspą i Porto Santo, gdzie na przestrzeni 9 kilometrów ciągną się białe, piaszczyste plaże. Kręte drogi Madery są znane skądinąd jako miejsce rajdów samochodowych. Warto podziwiać krajobrazy wyspy, wędrując wśród drzew, gór i wodospadów. Przybywającym drogą morską Madera szykuje niezapomniany widok: skały opadające prostopadle ku oceanowi, gęstą roślinność porastającą górzyste tarasy o urwistych skałach i porozrzucane wśród nich białe domy. Wspaniały wybór kwiatów i owoców tropikalnych, łagodne temperatury wód oceanu i naturalnych basenów, bogactwo spuścizny kulturalnej, luksusowe hotele i kosmopolityczne życie Funchal to tylko niektóre uroki tego miejsca. Program, w którym będzie jak zwykle mnóstwo praktycznych porad, prowadzi Anna Kwiatkowska. 10:10 SENSACJE XX WIEKU - TAJNA WOJNA CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1997 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Po klęsce pod Moskwą, w grudniu 1941 roku Hitler uznał, że wojny wygrać nie może. Wtedy rozpoczęły się tajne rokowania pomiędzy Niemcami a ZSRR i aliantami zachodnimi. Jest to najbardziej pasjonująca część historii XX wieku. Pierwszy z serii programów "Tajna Wojna Adolfa Hitlera" przedstawia kontakty polityków radzieckich, niemieckich i amerykańskich. 12:15 CZAS HONORU - ODC. 75 "PLECAK PEŁEN DOLARÓW" Serial wojenny, 46 min, Polska, 2013 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki ODCINEK 10 PLECAK PEŁEN DOLARÓW Władkiem targają wątpliwości, czy rzeczywiście powinien wykorzystać propozycję Amerykanów do uwolnienia Rudej; może ktoś ważniejszy dla organizacji niepodległościowych powinien skorzystać z tej szansy? Max obiecuje, że po odzyskaniu Blachnitzky’ego przekaże Rainera w ręce polskiego podziemia. Władek werbuje ochotników na akcję ataku na tajny ośrodek rządowy. Bronek zwierza się Michałowi ze swoich rozterek, rozważa ujawnienie się... Michał poznaje Janisza z Majerskim, który ujawnia się przed Janiszem jako szef łączności organizacji niepodległościowych. Nie jest zachwycony planem przedstawionym mu przez Janisza. Ruda jest zmuszana w więzieniu do podpisywania kolejnych fałszywych zeznań. Nadzieję przywraca jej gryps od przyjaciół. Maria z rosnącym niepokojem obserwuje Otta, który zachowuje się coraz dziwniej. Nie zdaje sobie sprawy z jego położenia. Lena rozważyła ultimatum Woźniaka. Panicznie boi się o małego Jasia. Karkowski odwiedza w szpitalu Emilię. Planują wspólną przyszłość... Tola zostaje przyłapana przez Zośkę na kradzieży... 13:15 PLEMIENNA SZTUKA PRZETRWANIA - LEGENDA O KANIBALACH ODC. 1/8 (EP. 1) Film dokumentalny, 43 min, USA, 2015 Reżyseria: Anthony Barwell Wykonawcy: Marek Ciunel Hazen Audel, instruktor survivalu i przewodnik po najtrudniejszych terenach, podróżuje do ośmiu najbardziej ekstremalnych miejsc na świecie, podejmując w pojedynkę kolejne wyzwania, które sprawdzą granice jego wytrzymałości, jego wiedzę i umiejętności. Żeby przetrwać, będzie musiał polegać na starożytnej wiedzy ludów plemiennych, które żyły w tych środowiskach przez tysiące lat. Hazen w poszukiwaniu dawnej wioski łowieckiej odwiedza, zamieszkiwane przez krokodyle, lasy deszczowe Papui Nowej Gwinei, aby bezpiecznie przeprowadzić 200 reniferów do miejsc, w których rodzą swoje młode. Trafia na koło podbiegunowe, wspina się na szczyt czynnego wulkanu, żeby złożyć ofiarę w imieniu swojego plemienia. Od gorących pustyń, przez zamarznięte rzeki, wysokogórskie tereny z ubogim w tlen powietrzem, czy śmiercionośne wodospady, widzowie podążają z Hazenem, obserwując jego walkę z otaczającym go środowiskiem. Mężczyzna cały czas próbuje znaleźć odpowiedź na pytanie: jak można tutaj przetrwać? 15:10 NAJDZIWNIEJSZA BROŃ NA ŚWIECIE - TAJNA BROŃ D - DAY. ODC. 1/6 (WORLD'S WEIRDEST WEAPONS) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2012 Reżyseria: Kim Hogg, Chris Lethbridge Scenariusz: Ashley Morris Plecak odrzutowy, nadmuchiwany gumowy samolot, przenoszone przez gołębie inteligentne bomby, a nawet kot podsłuchujący wrogów - to tylko nieliczne spośród tajnych urządzeń skonstruowanych po to, żeby dać przewagę Zachodowi w walce z wrogami podczas drugiej wojny światowej i zimnej wojny. Po drugiej stronie barykady konstruktorzy także nie pozostawali bezczynni. Sowieccy naukowcy pracowali nad ogromnym ekranoplanem - rodzajem pojazdu poruszającego się na niewielkiej wysokości nad wodą lub inną gładką powierzchnią, z wykorzystaniem efektu przypowierzchniowego. Wśród niemieckich megabroni Hitlera były: czołg Maus, tak duży i ciężki, że żaden most nie wytrzymałby jego przejazdu, czy broń oblężnicza, tak masywna, że do jej odpalenia potrzebnych było 1000 osób. Twórcy serialu "Najdziwniejsza broń na świecie" zajrzeli za kulisy największych światowych konfliktów i ujawnili tajne nagrania wielu najbardziej niezwykłych sprzętów wojskowych. Filmy zawierają wywiady z ekspertami, wynalazcami i naocznymi świadkami i pokazują, jak strony konfliktów, w celu zdobycia przewagi, przesuwają granice wynalazczości do poziomów ekstremalnych, często chorobliwie ekstremalnych. Listopad 1943 roku. Zwycięstwo w wojnie wciąż nie jest przesądzone. Jeśli alianccy dowódcy chcą zdobyć przewagę, nie wystarczy im standardowe uzbrojenie. Pokonanie Hitlera wymaga broni nowej generacji. Prezydent Stanów Zjednoczonych Franklin D. Roosevelt i brytyjski premier Winston Churchill zaakceptowali tajne plany śmiałego ataku na osiemdziesięciokilometrowy pas wybrzeża północnej Francji. Hitler wiedział, że alianci spróbują dokonać inwazji. Dlatego budował Wał Atlantycki - system umocnień, ciągnący się od Norwegii, aż po granicę z Hiszpanią. Nadzór nad konstrukcją tych rozległych umocnień Hitler zlecił swemu najlepszemu generałowi, Erwinowi Rommelowi. Chodziło o betonowe bunkry. Betonowe stanowiska artyleryjskie. I pola minowe, utrudniające desant. Rommel natychmiast wysłał 260 000 żołnierzy, by obsadzili 15 000 umocnionych posterunków na wybrzeżu Francji oraz zbudował strefę śmierci, w której położono 200 milionów min oraz system zapór. Były zasieki z drutu kolczastego. Szparagi Rommla... żelazne pale zaporowe, które miały uniemożliwić wojsku, czołgom i transporterom wjazd na plażę. Dowódcy stanęli wobec dużego wyzwania. Morski desant to najbardziej nieprzewidywalna forma inwazji. Atakujący żołnierze muszą utrzymać plażę wystarczająco długo, by mógł powstać przyczółek. Dowództwo miało tylko kilka miesięcy na znalezienie rozwiązania. Alianci zwrócili się do Percy'ego Hobarta. Hobart walczył w I wojnie światowej i był genialnym czołgistą. Nikt w armii brytyjskiej nie wiedział więcej niż on o tym, jak należy posługiwać się bronią pancerną. Percy Hobart zdobył sławę w latach 30. w Egipcie. Sformował tam 7. Dywizję Pancerną, znaną później jako "Szczury Pustyni". Inni generałowie nie podzielali jego obsesji na punkcie czołgów. W 1939 roku odesłano go do Anglii. Jednak na rok przed inwazją Churchill powierzył pięćdziesięciosiedmioletniemu Hobartowi program badań nad tajną bronią. Churchill powiedział: "Potrzebujemy nowej, zabójczej broni, która zada wrogowi dotkliwe straty". Dał Hobartowi znaczną swobodę działania. Hobart stanął na czele 79. Dywizji Pancernej, oddziału specjalnych pojazdów opancerzonych i natychmiast zrobił dobre wrażenie. W ścisłej tajemnicy Hobart zaprojektował i zbudował całą serię mechanicznych bestii do pokonania śmiercionośnych przeszkód. Najpierw należało pokonać przeszkodę naturalną, czyli morze. Pierwsza fala desantu musiała otrzymać natychmiastowe wsparcie ogniowe. W pierwszym odcinku serii "Najdziwniejsza broń na świecie" autorzy zaprezentują wynalazki, które zapewniły aliantom przewagę właśnie podczas największego desantu morskiego w historii. 16:25 HISTORIA POLSKI - KOTWICZ. OSTATNI KOMENDANT Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2019 Film dokumentalny "Kotwicz. Ostatni komendant" opowiada historię ppłk. Macieja Kalenkiewicza, legendarnej postaci polskiego podziemia niepodległościowego, oficera Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych. Jego postać przybliżają córka Maria Danuta Wołągiewicz i historycy IPN dr Tomasz Łabuszewski i dr Kazimierz Krajewski. W 1939 r. Kotwicz był zastępcą majora Henryka Dobrzańskiego Hubala, później m.in. współtwórcą lotniczej łączności z krajem, koncepcji cichociemnych i polskich wojsk spadochronowych, planu powstania powszechnego, instruktorem i autorem lub współautorem instrukcji bojowych. Był też jednym z ponad trzystu elitarnych żołnierzy Armii Krajowej, zrzuconych do okupowanej Polski, a w 1944 r. ostatnim komendantem Nowogródzkiego Okręgu AK, obrońcą straconego posterunku na Kresach Wschodnich i autorem operacji wyzwolenia Wilna "Ostra Brama". Z wykształcenia Kalenkiewicz był saperem i inżynierem, absolwentem Oficerskiej Szkoły Inżynierii, którą ukończył w październiku 1927 r. Po przewrocie majowym przeniesiony służbowo na Wydział Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej w 1935 r. uzyskał dyplom inżyniera urządzeń i komunikacji miejskich. Do Wyższej Szkoły Wojennej został przyjęty w styczniu 1938 r. z pierwszą lokatą na 800 kandydatów, naukę przerwał wybuch wojny. Tytuł oficera dyplomowanego uzyskał pośmiertnie. Kotwicz poległ ze swoimi żołnierzami w sierpniu 1944 roku we wsi Surkonty w walce z NKWD. Tam też są pochowani na niewielkim cmentarzu wojskowym. 17:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KLEJNOT W WIŚLANEJ KORONIE Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Co jak co, ale umiejętność wyboru miejsc wyjątkowo urokliwych dla lokowania miast, zamków i klasztorów mieli nasi przodkowie wyjątkową. Czerwińsk nad Wisłą jest tego doskonałym przykładem. Dziś odwiedzamy miejscowy kościół, który liczy już ponad 800 lat. Z tą miejscowością wiąże się wiele zagadek, które chcielibyśmy rozwikłać. Jedną z historii jest tajemniczy pobyt templariuszy w Czerwińsku i przypuszczenie, że to właśnie tu mogły zostać ukryte skarby templariuszy wywiezione z Francji. Także tu, w okolicach klasztoru salezjanów, jeden z kapłanów wskazał miejsce, w którym mogą być ukryte chorągwie i pamiątki zdobyte pod Beresteczkiem. A w samej świątyni spróbujemy odnaleźć miejsce pochówku księcia Konrada II Czerskiego. 17:50 KOŁO HISTORII - MOJA DUSZA NALEŻY DO POLSKI Reportaż, 29 min, Polska, 2014 Scenariusz: Monika Mazanek- Wilczyńska, Bartosz Jurgiewicz "Moja dusza należy do Polski" to opowieść o niezwykłym Holendrze, Ericu van Tilbeurghu, który jest posiadaczem największej na świecie prywatnej kolekcji poświęconej Polskim Siłom Zbrojnym na Zachodzie. W programie kolekcjoner opowiada również o operacji Market Garden, czyli bitwie o Arnhem, w której brali udział Polacy z Brygady Spadochronowej gen. Stanisława Sosabowskiego. Dzięki Ericowi, który odnalazł odpowiednie dokumenty, holenderska królowa Beatrix, po latach - w 2006 roku - odznaczyła Polaków najwyższym odznaczeniem wojskowym za udział w tej operacji. 18:40 NAD NIEMNEM - ODC. 4/4 Serial obyczajowy, 54 min, Polska 1986 Reżyseria: Zbigniew Kuźmiński Scenariusz: Kazimierz Radowicz Muzyka: Andrzej Kurylewicz Zdjęcia: Tomasz Tarasin Aktorzy: Iwona Pawlak, Adam Marjański, Janusz Zakrzeński, Marta Lipińska, Michał Pawlicki, Zbigniew Bogdański, Jacek Chmielnik, Ewa Decówna, Edmund Fetting, Marek Herbik, Renata Husarek, Irena Kownas, Renata Kretówna, Małgorzata Nowak, Jerzy Z. Nowak, Maria Nowotarska, Andrzej Precigs, Jan Prochyra Do Bohatyrowiczów wyrywa się nie tylko Justyna, ale i syn Benedykta, Witold. Rodzinny konflikt pogłębia się, zwłaszcza że pan Korczyński i jego żona mają różne zdania na temat ewentualnego małżeństwa Justyny z Różycem. Justyna i Witold są gośćmi na weselu jednej z Bohatyrowiczówien. Tej nocy Jan i Justyna wyznają sobie miłość, a Benedykt wreszcie odnajduje wspólny język z synem. Następnego dnia Kirłowie przyjeżdżają do Korczyna z oświadczynami w imieniu Różyca. Justyna odrzuca je, wyznając, że jest już zaręczona z Janem. Pani Emilia dostaje ataku histerii, stary Orzelski jest załamany, ale nic nie może zmącić szczęścia dziewczyny. 20:00 SEKRETY AMERYKAŃSKIEJ MAFII - ODC. 1/6 (ODC. 1) Film dokumentalny, 43 min, USA, 2013 Reżyseria: Ryan Miller Wykonawcy: John Ventimiglia Amerykańska mafia do lat siedemdziesiątych XX wieku była najpotężniejszą organizacją przestępczą w Stanach Zjednoczonych. Stworzyła imperium zbrodni oparte na władzy i przemocy. Dzięki opowieściom członków mafii oraz policjantów, którzy ich ścigali, zagłębiamy się w świat współczesnej mafii. Autorzy serii stworzyli interesującą relację o walce i likwidacji okrytego złą sławą, zorganizowanego przestępczego, półświatka w USA. Każdy odcinek przybliża kolejne dekady działalności mafii i walki z nią, począwszy od 1970 roku, aż do czasów współczesnych. Serial odkrywa brutalny i skorumpowany świat przestępczy, który władał Ameryką od dziesięcioleci. 20:55 EDISON - 1/2 (1/2) Film dokumentalny, 54 min, USA, 2015 Reżyseria: Rafael De La Uz Scenariusz: Rafael De La Uz Zdjęcia: Rafael De La Uz Wykonawcy: Jan Wilkans Thomas Alva Edison urodził się w rodzinie drobnego kanadyjskiego przedsiębiorcy, otrzymał jedynie podstawową edukację domową. Jego pierwszy wynalazek był porażką finansową, ale już w wieku 35 lat Edison stał się najbardziej znanym wynalazcą w kraju. Wynalazł żarówkę elektryczną, fonograf, kamerę filmową i akumulator zasadowy niklowo - żelazowy. Opracował też sposób produkcji syntetycznego kwasu karbolowego i bezprzewodowej komunikacji telegraficznej pomiędzy pociągami i stacjami. W chwili śmierci mógł rościć sobie prawo do 1093 udanych patentów w USA. Tempo jego pracyw tragiczny sposób odbiło się jednak na życiu prywatnym. Jego pierwsza żona prawdopodobnie zabiła się, przyjmując śmiertelną dawkę morfiny, druga była całkowicie nieszczęśliwa. Edison jednak w wielu dziedzinach wpłynął na życie milionów ludzi i stał się jednym z najsłynniejszych Amerykanów na świecie. 22:00 SPÓR O HISTORIĘ - LUDOBÓJSTWO NA WOŁYNIU Dysk./wywiad/debata, 29 min, Polska, 2011 Scenariusz: Borys Hass Wykonawcy: Maciej Zakrocki (prowadzący) W latach 40. ubiegłego wieku Wołyń stał się widownią bezprecedensowego mordu na mieszkających tam Polakach. Czemu uprawnione jest określenie tej zbrodni mianem mającej znamiona ludobójcze? Czym powodowali się ukraińscy nacjonaliści z UPA, uciekając się do masowych mordów? Dlaczego do dziś jest to temat podejmowany na Ukrainie niechętnie, a w Polsce bywa kłopotliwy. 22:40 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA MUZUŁMANINA W AZERBEJDŻANIE Reportaż, 24 min, Polska, 2004 Autor: Barbara Włodarczyk Kolejny odcinek z cyklu reportaży Barbary Włodarczyk przedstawiających jeden dzień z życia wybranego mieszkańca Rosji lub innego państwa, które powstało po rozpadzie Związku Radzieckiego. Tym razem jest to reportaż z Azerbejdżanu, ukazujący życie codzienne muzułmanów, ich tradycje, kulturę, zakazy związane z wiarą oraz rolę kobiet, które zgodnie z zasadami islamu nawet we własnym domu mają inne prawa niż mężczyźni. Autorka odwiedza z ekipą filmową Nardaran - jedną z najbardziej ortodoksyjnych wiosek, w tym liberalnym kraju, gdzie niezbyt restrykcyjnie przestrzega się zasad islamu. Bohaterem jest mieszkaniec wioski, 31 - letni Nadir, który jest muzułmaninem. Wierny zasadom islamu, żyje zgodnie z jego nakazami, choć dorastał w czasach radzieckiego ateizmu. Nadir mieszka w jednym domu wraz z żoną, dziećmi i rodzicami. Utrzymuje się z gospodarstwa. Razem z ojcem hoduje drób, owce. Uprawia też sad i ogród warzywny. Nadir ma wyższe wykształcenie, ukończył wydział towaroznawstwa w Instytucie Gospodarki Narodowej. Próbował znaleźć pracę w swoim zawodzie, ale w kraju panuje wielkie bezrobocie. Nardaran leży niecałe 40 kilometrów od Baku, miasta przypominającego raczej Zachód niż Wschód. Na tle w pełni zeuropeizowanej stolicy i głównego portu państwa Nardaran wygląda jak miejsce z innej epoki. Nad wioską góruje meczet, jedna z najokazalszych świątyń na Kaukazie. Budowa meczetu trwała dziesięć lat, sfinansowali ją w całości pielgrzymi. Decyzją starszyzny, w całej wiosce obowiązuje bezwzględny zakaz sprzedaży alkoholu. Jedyną dozwoloną używką są tu papierosy. Wioska Nardaran to jedno z nielicznych miejsc w Azerbejdżanie, gdzie można poczuć prawdziwą atmosferę tradycyjnych zasad świata islamu - świata, który po zamachach terrorystycznych zaczął budzić strach i nieufność. 00:15 ŚWIĘTA WOJNA ROSJAN Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2015 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Walentyn Bodrow "Rosja jest niezwyciężona i da odpór każdemu wrogowi" - mówią Rosjanie. Słynna monumentalna pieśń "Święta wojna", która zagrzewała żołnierzy Armii Czerwonej do walki z hitlerowcami, dziś znów rozbrzmiewa na Krymie i w Moskwie. I to nie tylko z powodu 70. rocznicy zwycięstwa nad faszyzmem. Także w kontekście konfliktu na wschodzie Ukrainy. - Jak słyszę pierwsze słowa "Wstawaj kraju ogromny, wstawaj do śmiertelnego boju", to aż chcę chwycić za broń - mówi 50 - letni Wowa, weteran wojny w Afganistanie. Jego koledzy walczą dziś jako ochotnicy w Donbasie. - Bronią naszych przed ukraińskimi faszystami - tłumaczy z przekonaniem. Wytrzymaliśmy w chłodzie i głodzie 2, 5 roku blokady Leningradu, to i sankcje wytrzymamy, podkreśla emerytka z Petersburga. Dla niej, tak jak dla 80% Rosjan, triumf w II wojnie światowej stanowi główny powód do dumy narodowej. W Moskwie i w Petersburgu żadne inne święto nie jest obchodzone tak hucznie i z takim rozmachem jak 9 maja. A wszystko, co rzuca jakikolwiek cień na sukces Armii Czerwonej, odbierane jest jak zamach na świętość. Dlaczego Rosjanie uważają, że wojna jest święta, czy są gotowi bronić własnych interesów bez względu na cenę, jak postrzeganie historii II wojny światowej wpływa na odbiór współczesności, zwłaszcza konfliktu na Ukrainie, i co myślą na temat zaangażowania ich żołnierzy w Donbasie? Odpowiedzi na te pytania autorka szuka w Moskwie, w Petersburgu i na prowincji. Rozmawia m. in. z uczestniczką blokady Leningradu, z żołnierzami, którzy walczyli w Afganistanie i Czeczenii, z członkami chóru Aleksandrowa, który wykonuje monumentalną pieśń "Święta wojna", a także z dziennikarką, która brała udział w tajnych pogrzebach spadochroniarzy poległych na Ukrainie i z krewnymi zabitego w Donbasie rosyjskiego żołnierza ochotnika. 01:15 SENSACJE XX WIEKU - TAJNA WOJNA CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1997 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Po klęsce pod Moskwą, w grudniu 1941 roku Hitler uznał, że wojny wygrać nie może. Wtedy rozpoczęły się tajne rokowania pomiędzy Niemcami a ZSRR i aliantami zachodnimi. Jest to najbardziej pasjonująca część historii XX wieku. Pierwszy z serii programów "Tajna Wojna Adolfa Hitlera" przedstawia kontakty polityków radzieckich, niemieckich i amerykańskich. 01:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - OBRONA HELU CZ. 4 Magazyn, 20 min, Polska, 1995 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Czwarta część cyklu poświęconego obronie Helu w 1939 roku. 02:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KLEJNOT W WIŚLANEJ KORONIE Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Co jak co, ale umiejętność wyboru miejsc wyjątkowo urokliwych dla lokowania miast, zamków i klasztorów mieli nasi przodkowie wyjątkową. Czerwińsk nad Wisłą jest tego doskonałym przykładem. Dziś odwiedzamy miejscowy kościół, który liczy już ponad 800 lat. Z tą miejscowością wiąże się wiele zagadek, które chcielibyśmy rozwikłać. Jedną z historii jest tajemniczy pobyt templariuszy w Czerwińsku i przypuszczenie, że to właśnie tu mogły zostać ukryte skarby templariuszy wywiezione z Francji. Także tu, w okolicach klasztoru salezjanów, jeden z kapłanów wskazał miejsce, w którym mogą być ukryte chorągwie i pamiątki zdobyte pod Beresteczkiem. A w samej świątyni spróbujemy odnaleźć miejsce pochówku księcia Konrada II Czerskiego.