TVP Kultura Wtorek, 16.07.2019 08:40 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - KÓRNIK Felieton, 6 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz 20 km od Poznania, nad brzegiem jeziora leży wyjątkowy zabytek wpisany na listę Pomników Historii. Zespół zamkowo - parkowy w Kórniku jest niezwykłą romantyczną, neogotycką rezydencją magnacką. To tu, jak głosi legenda, nocami przechadza się Biała Dama. To duch właścicielki posiadłości Teofili z Działyńskich Szołdrskiej - Potulickiej. Ta światła i gospodarna właścicielka przebudowała swoją siedzibę, nadając jej charakter barokowej rezydencji arystokratycznej. Wrażenie robią bogato zdobione drewniane podłogi, odrzwia oraz sufity. Zachowane z pietyzmem wnętrza muzeum wyposażone są w meble różnych stylów i epok, militaria polskie i wschodnie, wyroby rzemiosła artystycznego z porcelany i srebra, jak i obrazy. Zamek leży w otoczeniu 36 - hektarowego parku, arboretum z niezwykłymi egzemplarzami rzadkich drzew. Opowie o nich Kinga Nowak - Dyjeta z Instytutu Dendrologii PAN. 09:00 ANTYFONIE - DUNNO/BRUTAŻ/MAZUT Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Andrzej Załęski Scenariusz: Jacek Staniszewski, Andrzej Załęski Wykonawcy: Jacek Staniszewski (prowadzący) Aktywiści i artyści skupieni wokół takich eventowo - wydawniczych inicjatyw jak Dunno (Lubomir Grzelak/Lutto Lento i Filip Lech) czy Brutaż (Jacek Plewicki) są zorientowani na poszerzenie definicji i formuły imprezy tanecznej, przekształcając ją w zjawisko społeczne i sytuację otwartą. Nieortodoksyjne podejście do uprawianych stylistyk i oczekiwań widowni ma swoje konsekwencje w postaci uznania rzeszy fanów i zaprzyjaźnionych krytyków z całego świata. W konwencji techno operuje także duet Mazut (Michał Turowski i Paweł Starzec), którego występ mamy możliwość obejrzeć, a po jego zakończeniu porozmawiać z muzykami o awangardzie i populizmie. 09:35 ADELA JESZCZE NIE JADŁA KOLACJI (ADELA JESTE NEVECERELA) Film komediowy, 102 min, Czechosłowacja 1977 Reżyseria: Oldrich Lipsky Scenariusz: Jiri Brdecka Aktorzy: Michal Docolomansky, Milos Kopecky, Ladislav Pesek, Kveta Fialova, Nadia Konvalinkova, Rudolf Hrusinsky, Helena Ruzickova Film wyreżyserował Oldrich Lipsky (1924 - 1986), czechosłowacki mistrz komedii oraz parodii, który z upodobaniem bawił się różnymi gatunkami filmowymi, umiejętnie wykorzystując wszystkie ich najbardziej charakterystyczne cechy. Brawurowo sparodiował western w słynnym "Lemoniadowym Joe", a tym razem wziął na wrsztat filmy kryminalne, stosując melanż zdjęć aktorskich z sekwencjami animowanymi. Jednym z bohaterów "Adeli..." jest amerykański detektyw, Nick Carter, znany z popularnych powieści z przełomu wieków. W pastiszu Oldicha Lipskiego sławny detektyw przybywa do secesyjnej Pragi, gdzie ma rozwikłać zagadkę zniknięcia pewnego psa, a także odkryć tajemnicę krwiożerczej rośliny, tytułowej Adeli. Dzielny Carter będzie musiał stawić czoło największemu wrogowi - ogrodnikowi, który rzekomo zginął przed laty w grzęzawisku. 11:30 DYREKTORZY - ODC. 4/6 - WIECZNY ZASTĘPCA Serial obyczajowy, 79 min, Polska, 1975 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Aleksander Minkowski, Andrzej Szypulski Aktorzy: Jan Nowicki, Grażyna Barszczewska, Tadeusz Borowski, Bogdan Baer, Janusz Bylczyński, Anna Ciepielewska, Zygmunt Malawski, Andrzej Fedorowicz Kolejny dyrektor, Grabowski, prezentuje pogląd, że dobro fabryki jest ważniejsze niż przestrzeganie przepisów i zarządzeń. To stanowisko doprowadza do konfliktów z przedstawicielem młodszej generacji - inżynierem Szymankiem. Ciężko chory dyrektor opuszcza Fabel, a jego zastępcą zostaje Piotr Gajda, syn starego ślusarza i byłego dyrektora. (filmpolski. pl) 13:05 DYREKTORZY - ODC. 5/6 - PEŁNIĄCY OBOWIĄZKI Serial obyczajowy, 64 min, Polska, 1975 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski, Tadeusz Borowski Scenariusz: Aleksander Minkowski, Andrzej Szypulski, Grażyna Barszczewska, Wanda Łuczycka Aktorzy: Tadeusz Borowski, Grażyna Barszczewska, Wanda Łuczycka, Zygmunt Malawski, Janusz Paluszkiewicz, Tadeusz Bogucki, Andrzej Fedorowicz, Elżbieta Dmochowska, Marek Dąbrowski Tłem akcji są wypadki grudnia 1970 r. W zakładzie panuje niezadowolenie w związku z zawyżonymi zadaniami produkcyjnymi, złym systemem bodźców materialnych i katastrofalnym stanem technicznym urządzeń. Dochodzi do strajku. Pełniący obowiązki dyrektora Gajda, mimo braku doświadczenia, zajmuje właściwą postawę i opanowuje sytuację. W końcu otrzymuje nominację na dyrektora. (filmpolski. pl) 14:15 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - EMILIA OLECHNOWICZ Dysk./wywiad/debata, 8 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Małgorzata Nieciecka - Mac (prowadzący) Do księgarń w Polsce trafiła książka pod tytułem "Prawie nic. Józef Czapski. Biografia malarza". Gościem programu jest Emilia Olechnowicz, historyk sztuki, znawczyni dorobku Józefa Czapskiego. 14:30 NIEDZIELA Z... TWÓRCZOŚCIĄ WOJCIECHA MŁYNARSKIEGO Dysk./wywiad/debata, 45 min, Polska, 2017 Scenariusz: Katarzyna Jurkowska Wykonawcy: Agnieszka Szydłowska (prowadząca) Ten odcinek cyklu jest poświęcony twórczości Wojciecha Młynarskiego, poety, satyryka, artysty kabaretowego, autora ponad 2000 tekstów piosenek, dramaturga, scenarzysty, librecisty, tłumacza, kompozytora, reżysera teatralnego. Był jednym z największych twórców polskich piosenek, często także ich wykonawcą. Jeremi Przybora zaliczył Młynarskiego do "trójcy wieszczów polskiej piosenki", obok Agnieszki Osieckiej i Jonasza Kofty. Z kolei Agnieszka Osiecka mówiła o nim: Wojciech Młynarski to jest moja zwycięska konkurencja. Piosenki Młynarskiego różnią się od moich "in plus" tym, że są porządnie porymowane, dowcipne i mają puentę. 15:30 PRZYJĘCIE NA DZIESIĘĆ OSÓB PLUS TRZY Film obyczajowy, 53 min, Polska 1973 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jan Himilsbach Zdjęcia: Antoni Nurzyński Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Zdzisław Maklakiewicz, Leon Niemczyk, Olgierd Łukaszewicz, Wiesław Dymny, Józef Morgała Ukończony w 1973 roku telewizyjny film, nie spodobał się cenzorom i powędrował na półkę, gdzie przeleżał ponad siedem lat. Kiedy wreszcie wspólne dzieło Gruzy i Himilsbacha doczekało się premiery, wzbudziło wiele kontrowersji. Było tyluż przeciwników, co zwolenników filmu, którzy wbrew malkontentom uznali, że "Przyjęcie..." nawet po latach zabrzmiało przekonywająco. Film przedstawia Polskę tamtych lat i problemy na ówczesnym rynku pracy. Bywalcy tzw. pośredniaków z okresu socjalizmu to niewykształceni robotnicy, ludzie z marginesu społecznego, którzy mogą liczyć jedynie na pogardę i pracę w niegodziwych warunkach. 38 - letni Karolak nigdzie nie pracuje, pozostaje na utrzymaniu 73 - letniej matki emerytki. Żyją w bardzo skromnych warunkach, ale starsza kobieta dba o to, żeby dom był czysty i zawsze było coś do zjedzenia. Syn nie powinien narzekać, ma zapewniony wikt i opierunek. Ale Karolak jest znużony monotonną egzystencją na wolności. Przesiedział kilkanaście lat za kratkami - oczywiście za niewinność - a przed trzema miesiącami wyszedł z więzienia. Chciałby się teraz zabawić, wyszumieć, wypaść z kolegami na coś mocniejszego. Próbuje wyciągnąć od matki ciężko uciułane grosze, bo tylko"Małe piwko z korzeniami", jak sobie podśpiewuje, jest dobre na smutek i frasunek. Po piętach depcze mu sierżant, który ma oko na niego i jego niepracujących kolegów. Wreszcie Karolak dostaje od milicjanta skierowanie do urzędu zatrudnienia. Stawia się niechętnie w "pośredniaku", by, podobnie jak setki innych bezrobotnych, zarejestrować się w okienku. A tu, jak mawiają znawcy tematu, można jedynie znaleźć robotę dla chamów i frajerów. Ludzie przed urzędem pogrążają się w spekulacjach. Chcą pracy i godziwej zapłaty. Tymczasem przed "pośredniak" zajeżdża nyska, z której wysiada elegancko ubrany mężczyzna - w garniturze, białej koszuli, pod krawatem. Oświadcza gorączkowo dyskutującym robotnikom, że potrzebuje dziesięciu ludzi - młodych, zdrowych, silnych i chętnych do ciężkiej pracy. Kompletnie zaskoczeni jego stanowczością mężczyźni jadą w ciemno, nie mają pojęcia dokąd i do jakiego zajęcia. Zostają wywiezieni, gdzieś daleko za miasto. Na miejscu chlebodawca, przedstawiający się jako kierownik zakładu - Piątek - częstuje carmenami i wyłuszcza całą sprawę. W fabryce pracy jest mnóstwo, ale brakuje ludzi, dlatego ich tu ściągnął. Trzeba rozładować pięć wagonów grysu, które od kilku dni stoją na bocznicy. Zakład naglą terminy, ma umowy z zagranicznymi kontrahentami. Kłopot w tym, że za wywalenie jednej tony grysu i przewiezienie taczkami cennik przewiduje śmieszną stawkę - 3 złote i 1 grosz. Żaden z "porwanych" sprzed urzędu robotników nie ma zamiaru pracować za taką sumę, wszyscy się buntują i żądają odwiezienia do domu. Wygląda na to, że nie ustąpią. Zdeterminowany kierownik Piątek wzywa do swego gabinetu przewodniczącego rady zakładowej. Wspólnie uradzają, że na wypłatę dla robotników wykorzystają pieniądze z funduszu reprezentacyjnego, a przewodniczący wyasygnuje dodatkowo pewną sumę przeznaczoną na nagrody. Po długich pertraktacjach robotnicy w końcu zabierają się do rozładowania wagonów. Robota aż wre. Po ciężkiej harówce wreszcie fajrant. Teraz czeka ich kąpiel w przyzakładowej łaźni, zmiana ubrań i marsz w kierunku sali konferencyjnej, gdzie pani Krysia już nakryła do stołu, jak dla ważnej delegacji, bo na ten cel, o dziwo, funduszy nie brakuje. Są więc wykwintne zakąski, jest też winiak, chociaż biesiadnicy zdecydowanie woleliby czystą. Dziesięciu fizycznych plus jeden nadprogramowy oraz przewodniczący i kierownik rozpoczynają przyjęcie. Na zakończenie każdy "członek oficjalnej delegacji" ma jeszcze dodatkowo dostać upominek. 16:35 HANIA Film obyczajowy, 87 min, Polska 1984 Reżyseria: Stanisław Wohl i Krzysztof Wierzbiański Scenariusz: Józef Hen Zdjęcia: Kazimierz Konrad Muzyka: Waldemar Parzyński Aktorzy: Małgorzata Wachecka, Jadwiga Kuryluk - Cebrzyńska, Janina Nowicka, Maciej Orłoś, Marek Sokół, Mieczysław Voit, Jan Englert, Tadeusz Bartosik W sierpniu 1939 roku na Mazowszu, tuż przy granicy z Prusami, zaczęły się zdjęcia do ekranizacji noweli Henryka Sienkiewicza "Hania". Reżyserował Józef Lejtes, a Stanisław Wohl robił zdjęcia. W głównych rolach obsadzeni zostali niedawni absolwenci szkoły aktorskiej - Jadwiga Kuryluk i Jerzy Duszyński. 26 sierpnia, gdy ogłoszono powszechną mobilizację, pracę nad filmem przerwano. Po 44 latach Stanisław Wohl powrócił do filmu, tym razem jako reżyser i zadedykował go Józefowi Lejtesowi. Scenariusz przygotował Józef Hen, który połączył w całość dwie nowele - "Stary sługa" i "Hania". Filmowa "Hania" to historia romantycznej miłości. Młody panicz Henryk i jego rówieśnik, syn bogatego ziemianiana tatarskiego Selim Mirza, zakochują się w tej samej dziewczynie. Hania jest sierotą, córką wiernego sługi ojca Henryka. Między młodzieńcami dochodzi do ostrej rywalizacji o względy dziewczyny, obaj zostają ranni w pojedynku. Po powrocie do zdrowia Henryk dowiaduje się, że Hania przeszła ospę i została oszpecona. Dziewczyna odrzuca oświadczyny Selima i wstępuje do klasztoru. 18:15 SZALEŃSTWO MAJKI SKOWRON - ODC. 6. KŁUSOWNIK Serial dla młodych widzów, 30 min, 9 odc. , Polska 1976 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Aleksander Minkowski Zdjęcia: Wiesław Zdort Aktorzy: Marek Sikora, Zuzanna Antoszkiewicz, Czesław Jaroszyński, Arkadiusz Bazak, Krzysztof Kowalewski, Bolesław Płotnicki i inni Ariel wspólnie z Bogdanem odkrywają, że poszukiwanym przez milicję kłusownikiem jest Bendek. Chłopcy są oburzeni. Przecież to właśnie Bendek był tym, który oskarżył o kłusownictwo ojca Bogdana. Tymczasem samopoczucie Majki znów się pogarsza. W tajemnicy przed dziewczyną Ariel jedzie do jej rodziców. Uspokaja ich i prosi, by ojciec Majki postarał się ją zrozumieć. Dowodem jego wyrozumiałości ma być ogłoszenie w gazecie, na które dziewczyna czeka. 18:45 SZALEŃSTWO MAJKI SKOWRON - ODC. 7. ZAUFANIE Serial dla młodych widzów, 29 min, Polska 1976 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Aleksander Minkowski Zdjęcia: Wiesław Zdort Występują: Marek Sikora, Zuzanna Antoszkiewicz, Czesław Jaroszyński, Joanna Bogacka, Wojciech Pokora, Zdzisław Szymański, Andrzej Piechocki i inni Majka choruje i Ariel - chcą nie chcąc - musi poprosić o pomoc Badowską - kobietę, z którą sympatyzuje jego ojciec. Lekarka płynie z chłopcem na wyspę. Przyrzeka też, że nie zdradzi miejsca pobytu Majki. Kiedy następnego dnia Badowska znów odwiedza Majkę, dziewczyna ze wzruszeniem opowiada jej o opiece Ariela... 19:40 ONE. KOBIETY KULTURY - PATRYCJA VOLNY Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Andrzej Warchił Wykonawcy: Łukasz Orbitowski (prowadzący) Tym razem gościem Łukasza Orbitowskiego jest aktorka Patrycja Volny. Urodziła się w Monachium, dorastała w Australii, obecnie mieszka we Francji. Zagrała m.in. w filmach Agnieszki Holland ("Pokot", "Obywatel Jones") oraz u Władysława Pasikowskiego ("Kurier"). Łukasz Orbitowski rozmawiać będzie z Patrycją Volny m.in. o dorastaniu, aktorstwie, kosmpolityzmie i życiu na walizkach. 20:20 LEKKIE OBYCZAJE - MONA LISA (MONA LISA) Dramat sensacyjny, 99 min, Wielka Brytania 1986 Reżyseria: Neil Jordan Scenariusz: Neil Jordan i David Leland Zdjęcia: Roger Pratt Muzyka: Michael Kamen oraz piosenki: "Mona Lisa", "When I Fall in Love", "The Very Thought of You" (Nat "King" Cole), "Into Deep"(Genesis) i fragmenty "Madame Butterfly" Giacomo Pucciniego Występują: Bob Hoskins, Cathy Tyson, Michael Caine, Robbie Coltrane, Clarke Peters, Kate Hardie, Zoe Nathenson, Sammi Davis, Rod Bedall, Joe Brown, Pauline Melville i inni Po siedmiu latach więzienia George, drobna płotka w przestępczym światku Londynu, wraca do domu, ale żona nie chce go wpuścić i nie pozwala spotykać się z dorastającą córką. Jedynie stary przyjaciel Thomas wyciąga do niego pomocną dłoń, oferując kąt do spania w przyczepie campingowej, służącej jemu samemu za mieszkanie. By się jakoś urządzić na wolności George usiłuje odnaleźć swego dawnego szefa Mortwella, który po procesie obiecał mu posadę. Od jego współpracowników dostaje propozycję pracy w charakterze szofera luksusowej czarnoskórej prostytutki Simone, która odwiedza bogatych klientów w ich apartamentach. Wyniosła dziewczyna bardzo krytycznie ocenia sposób ubierania się George'a i jego maniery, w końcu sama kupuje mu luksusowy garnitur i udziela kilku lekcji dobrego wychowania. Pewnego dnia każe się zawieźć do podrzędnej dzielnicy King Cross, gdzie rezydują młodociane prostytutki. Wyjawia George'owi, że też tam kiedyś pracowała razem ze swą przyjaciółką Cathy, narkomanką. Gdy zamożny klient zabrał ją do Brighton, straciła z dziewczyną kontakt. Prosi kierowcę o jej odszukanie. George, przejęty wyznaniem swej pracodawczyni, wyrusza do Soho. W jednym z tamtejszych klubów znajduje młodą narkomankę podobną do Cathy, ale dziewczyna ma na imię May. Jej "opiekunem" jest niejaki Smith, którego George rozpoznaje na jednej z kaset pornograficznych, gdzie sutener występował razem z Simone. Oznacza to, że prawdopodobnie zna także Cathy. Fabułę filmu zainspirował reportaż z jednej z brytyjskich popołudniówek o procesie przestępcy oskarżonego o morderstwo. Człowiek ten twierdził, że ochraniał prostytutki przed gangiem sutenerów i handlarzy narkotyków, ubolewając przy tym, że honorowa zbrodnia w starym, dobrym stylu niemal już nie istnieje. Neil Jordan, irlandzki pisarz i reżyser, mieszkający od lat w Wielkiej Brytanii, postanowił umieścić akcję "Mony Lisy", swego trzeciego filmu, w Londynie - mieście, które zawsze urzekało go swą tajemniczością, wielością kontrastów, pulsującym rytmem. I to właśnie ono, obok George'a i Simone, jest jednym z bohaterów filmu. Dzieło Jordana łączy w sobie konwencję klasycznego thrillera z wątkiem melodramatycznym. Zwłaszcza ten ostatni - subtelny i nebanalny - nabiera wyrazistości dzięki znakomitym kreacjom odtwórców głównych ról - Cathy Tyson, fotomodelki i aktorki teatralnej, debiutującej rolą Simone na dużym ekranie oraz Boba Hoskinsa, jednego z najwybitniejszych angielskich aktorów charakterystycznych. Rola George'a przyniosła mu nominację do Oscara, nagrodę na festiwalach w Cannes i Valladolid (gdzie również film otrzymał Grand Prix), Złoty Globus i nagrodę Brytyjskiej Akademii Filmowej. Polscy widzowie znają Boba Hoskinsa także z filmów "Długi Wielki Piątek", "Cotton Club", "Kto wrobił królika Rogera?", "Modlitwa za umierających", "Związek przeszczepionych serc". 22:15 ŻELAZNA KLASYKA - GENERAŁ DELLA ROVERE (IL GENERALE DELLA ROVERE / GENERAL DELLA ROVERE) Dramat wojenny, 134 min, Włochy/Francja, 1959 Reżyseria: Roberto Rossellini Scenariusz: Sergio Amidei, Diego Fabbri, Roberto Rossellini Zdjęcia: Arlo Carlini Muzyka: Renzo Rossellini Aktorzy: Vittorio De Sica, Hannes Messemer, Vittorio Caprioli, Nando Angelini, Herbert Fischer Akcja filmu rozgrywa się w Genui w czasie II wojny światowej. Po kapitulacji Włoch północna część kraju została zajęta przez wojska niemieckie. Rośnie aktywność podziemnych ugrupowań, a tym samym terror hitlerowców i rodzimych faszystów. Giovanni Bertone wykorzystuje okazję do zarobienia pieniędzy na nieszczęściu rodaków. Nawiązuje kontakt z przekupnym funkcjonariuszem gestapo, a rodzinom aresztowanych, w zamian za pieniądze, obiecuje uwolnienie ich bliskich, poprzez wykorzystanie swoich domniemanych wpływowych kontaktów. W końcu zostaje zdemaskowany i sam trafia w ręce gestapo. Udaje mu się jednak uniknąć kary - idzie z Niemcami na układ i pod nazwiskiem Della Rovere, jednego z generałów niepodległościowego rządu, zostaje zamknięty w celi więźniów politycznych. Udając postać generała, ma zdobyć zaufanie więźniów i wskazać przebywającego wśród nich przywódcę ruchu oporu. W trakcie pobytu w więzieniu Bertone, coraz bardziej identyfikując się z narzuconą mu rolą, przechodzi jednak przemianę moralną. Film został uhonorowany Złotym Lwem na festiwalu w Wenecji. W roli głównej wystąpił Vittorio de Sica, wybitny reżyser włoskiego neorealizmu. (źródło: iluzjon.fn.org.pl) 00:40 NOCNY DOKUMENT - NEON Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2013 Reżyseria: Eric Bednarski Scenariusz: Eric Bednarski Zdjęcia: Jacek Knopp, Andrzej Wojciechowski, Tomasz Król, Michał Pałka-Keff Muzyka: Daniel Bloom Tematem filmu jest historia warszawskich neonów, reliktów okresu PRL - u. Film ukazuje ich funkcjonowanie jako elementu miejskiej architektury zaczerpniętego z kapitalistycznego świata konsumpcji, który został wprowadzony do socjalistycznej rzeczywistości by stworzyć iluzję i fasadę dla szarości, biedy i zapóźnienia gospodarczego. W filmie oprócz zdjęć realizowanych współcześnie, w tym wywiadów z twórcami neonów, architektami, historykami sztuki i varsavianistami, wykorzystany jest niezwykle bogaty filmowy i fotograficzny materiał archiwalny, m.in. ze zbiorów Telewizji Polskiej. 01:45 CYRULIK SEWILSKI (IL BARBIERE DI SIVIGLIA) Film fmuzyczny, opera, 152 min, Francja, 2014 Reżyseria: Francois Goetghebeur Wykonawcy: Carlo Montanaro, Rene Barbera, Carlo Lepore, Karine Deshayes, Dalibor Jenis, Orlin Anastassov, Tiago Matos, Cornelia Oncioiu "Cyrulik Sewilski" to opera Gioacchino Rossiniego w dwóch aktach z 1816 roku. Jest to zarazem jedno z najbardziej rozpoznawalnych dzieł operowych w historii muzyki. To znakomity przykład opery komicznej. Wystawienie zostało zarejestrowane w Operze Paryskiej.