TVP3 Niedziela, 04.08.2019 07:35 REYTAN. Z DZIEJÓW INTELIGENCJI NIEPOKORNEJ Film dokumentalny, 38 min, Polska, 2007 Reżyseria: Krzysztof Wierzbicki Scenariusz: Krzysztof Wierzbicki, Władysław Bolecki Wizerunek kształtowania się polskiej inteligencji na przykładzie warszawskiego liceum im. Tadeusza Reytana obchodzącego swoje stulecie. Spotkanie absolwentów wielu generacji (od maturalnego rocznika 1933) pozwala ukazać kształt tradycji i postaw wspólnotowych. W różnych historycznych epokach reytaniacy bronili tego samego kanonu patriotycznych wartości. Udział biorą: Ludwik Dorn, Andrzej Koźmiński, Andrzej Krzysztof Kunert, Małgorzata Łazarkiewicz, Małgorzata i Piotr Naimscy, Zdzisław Najder. 08:20 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - POMNIKI HISTORII - BISKUPIN Felieton, 6 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Jedno z najważniejszych odkryć w dziejach polskiej i europejskiej archeologii Biskupin. Wpisany w 1994 roku na listę Pomników Historii jest reliktem osady obronnej ludności łużyckiej. Badania nad obiektem prowadzone są już od lat 30. XX wieku. Odsłoniły dobrze zachowane drewniane konstrukcje fundamentowe domów, wałów, ulic i urządzeń komunikacyjnych oraz duże ilości naczyń glinianych, narzędzi i ozdób wykonanych z żelaza czy brązu. Po Biskupinie oprowadzą nas m. in. Wiesław Zajączkowski - dyrektor Muzeum Archeologicznego i archeolog Anna Grossman. 09:00 NAJMŁODSI MIESZKAŃCY MOKRADEŁ (WETLAND BABIES) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Veronica Fury Scenariusz: Simone Mackinder Kolejna wyprawa to dzień na mokradłach i bagniskach świata. Kamera pokazuje pisklaki, które są jeszcze małe, ale już wiedzą jak pływać, wykorzystując mamę łabędzicę. Zimnokrwiste młodziki są wyraźnie przejęte swoim debiutem. Nie można też zapominać o śmiałkach na wodnych kaskadach. Mokradła są wszędzie, to most łączący wodę z lądem. Tereny podmokłe zajmują zaledwie 5% powierzchni Ziemi, ale odgrywają bardzo istotną rolę w globalnym ekosystemie. Gdy lasy są płucami planety, moczary i bagniska można nazwać jej nerkami filtrującymi, czyszczącymi i gromadzącymi wodę, przez nie przepływającą. Mokradła działają również jak gigantyczne gąbki pomagające gromadzić wodę i utrzymujące rzeki na bezpiecznym poziomie. Zamieszkane są przez niezliczone gatunki zwierząt i ich potomstwo, dla których to obfity i żyzny habitat. Oczywiście młodym mieszkańcom dorastającym w tych regionach nie przeszkadza wodne otoczenie. To ich żywioł! Pora się im przyjrzeć. Gdy słońce rozgrzewa horyzont, zaczyna się kolejny intensywny dzień nad wodą. Pobudka dla mieszkańców moczarów jest zawsze ekscytująca, niezależnie od tego, czy są w większej grupie, czy to tylko bliska sobie para. Niemniej jak widać - niektórzy rezydenci nie są jeszcze gotowi na powitanie dnia, inni zaś nie mogą się go wręcz doczekać! 15:15 LAMPEDUSA. ZA HORYZONTEM - CZĘŚĆ 1 (LAMPEDUSA, DALL'ORIZZONTE IN POI) Serial obyczajowy, 47 min, Włochy, 2016 Reżyseria: Marco Pontecorvo Scenariusz: Laura Ippoliti, Andrea Purgatori Aktorzy: Claudio Amendola, Carolina Crescentini, Marta Gastini, Fabrizio Ferracane, Ninni Bruschetta, Marcello Mazzarella, Venji Liam, Allessandro Servina Część 1 Na wyspie Lampedusa powstaje obóz przejściowy dla coraz liczniej przybywających tu uchodźców z Afryki. Wśród nich jest mały Daki, który w trakcie podróży został rozdzielony z matką. Chłopiec wciąż ma nadzieję, że matka przybędzie po niego którąś z następnych łodzi. Protagonistą tej opowieści jest Marshal Serra, który po przeżyciu własnej tragedii, przenosi się na wyspę Lampedusa, gdzie zajmuje się kontrolowaniem łodzią patrolową wybrzeża pomiędzy Włochami a Libią. Marshal ma swój zespół, a całym centrum niesienia pomocy zarządza Viola. To ciężka i odpowiedzialna praca. W trudnych warunkach codzinnie stykają sie z mnóstwem problemów, które trzeba rozwiązywać na bieżąco. 23:00 MINĘŁA ROCZNICA Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2005 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska 60. rocznica wybuchu powstania warszawskiego miała szczególny charakter. Po raz pierwszy obchodzono ją tak uroczyście i w wymiarze międzynarodowym. Do tej pory Zachód niewiele wiedział o tym wielkim powstańczym zrywie Polaków, często mylonym ze znacznie bardziej tam nagłośnionym powstaniem w getcie warszawskim. Obchody zbiegły się z wydaniem książki "The Question of Honor" autorstwa dwojga dziennikarzy amerykańskich, a poświęconej polskim lotnikom walczącym o Anglię oraz innym polskim bohaterom walczącym na różnych frontach II wojny światowej. Może to początek przywracania Polsce i Polakom należnego miejsca w najnowszej historii, uznania ich udziału w walkach - jakże często nadal lekceważonego i kwestionowanego? Kiedy załamało się powstanie w Śródmieściu, generał Komorowski "Bór", przywódca warszawskiego zrywu, słał kolejne depesze do Londynu, prosząc o przysłanie brygady spadochronowej, która może przesądzić o losach powstania, prosił o dostawy amunicji i broni oraz o pomoc militarną, np. zbombardowanie niemieckich lotnisk w okolicach Warszawy. Gdy apele pozostawały bez echa, zarzucał aliantom, że nie robią nic, by nie drażnić Stalina. Tymczasem miasto wykrwawiało się, obracało w gruzy. Bilans powstania to ok. 20 tys. zabitych żołnierzy, 170 tys. cywili i ok. 70 tys. rannych, nie licząc dalekosiężnych skutków politycznych dla całego kraju. Jeszcze gorszy los ludowa już ojczyzna zgotowała swym wojennym bohaterom w ostatnim roku wojny i po jej zakończeniu, kiedy to latami mordowano ich i represjonowano, traktując jak zdrajców. Tylko od lipca do końca 1944 r. Sowieci wywieźli do gułagów ok. 60 tys. akowców. Sędziwi kombatanci musieli czekać tak długo na przeprosiny i podziękowanie godne ich męstwa i poświęcenia. Uroczyste obchody 60. rocznicy powstania stały się dla samych Polaków nie tylko kolejną okazją do przypomnienia bolesnej prawdy o tamtych czasach, ale także pozwoliły im odzyskać poczucie godności, otwarcie przyznawać się do "niemodnego" dziś patriotyzmu. Na warszawskie uroczystości przyjechali zarówno byli powstańcy z całego świata, jak i młodzi ludzie, często już wnuki i prawnuki tamtych wspaniałych, walecznych dziewcząt i chłopców - dumni ze swego pochodzenia i swoich przodków, ciekawi ich ojczyzny. Gospodarze stolicy na czele z prezydentem Warszawy Lechem Kaczyńskim zrobili wszystko, aby godnie przyjąć bohaterów: to zapewne ostatnia okazja, aby oddać im hołd. Tak wielu z nich już nie żyje, inni nie doczekają kolejnych okrągłych rocznic. Wszyscy oni mają w mieście swój plac - Plac Powstańców Warszawy. Przed wojną nosił on nazwę Placu Napoleona i był jednym z najbardziej reprezentacyjnych miejsc w stolicy. W 60. rocznicę na placu zapłonął znicz, który palił się przez 63 dni, przypominając przechodniom o tamtych dramatycznych dniach i ofiarach, jakie dla ojczyzny poniosło najwspanialsze w XX wieku pokolenie rodaków. Byli powstańcy uczestniczyli też w pogrzebie generała Antoniego Chruściela "Montera", zmarłego w 1960 r. za oceanem. W 60. rocznicę powstania jego prochy sprowadzono do Polski. Zwieńczeniem rocznicowych obchodów było otwarcie w stolicy oczekiwanego od lat Muzeum Powstania Warszawskiego. Spotkawszy się po latach, dawni powstańcy wspominali zaciekłe boje o każdy budynek i ulicę, przebieg walk w poszczególnych dzielnicach, kolegów, którzy zginęli na ich oczach, własne emocje, życie codzienne w okresie powstania. Znakomitą kroniką tamtego okresu są książki Stanisława Kopfa, również powstańca, zmarłego na kilka dni przed 60. rocznicą. Na arenie międzynarodowej zaś nieocenione zasługi w propagowaniu wiedzy na temat powstania warszawskiego położył brytyjski historyk Norman Davies swoją obszerną książką "Powstanie '44". 03:50 NAJMŁODSI MIESZKAŃCY MOKRADEŁ (WETLAND BABIES) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Veronica Fury Scenariusz: Simone Mackinder Kolejna wyprawa to dzień na mokradłach i bagniskach świata. Kamera pokazuje pisklaki, które są jeszcze małe, ale już wiedzą jak pływać, wykorzystując mamę łabędzicę. Zimnokrwiste młodziki są wyraźnie przejęte swoim debiutem. Nie można też zapominać o śmiałkach na wodnych kaskadach. Mokradła są wszędzie, to most łączący wodę z lądem. Tereny podmokłe zajmują zaledwie 5% powierzchni Ziemi, ale odgrywają bardzo istotną rolę w globalnym ekosystemie. Gdy lasy są płucami planety, moczary i bagniska można nazwać jej nerkami filtrującymi, czyszczącymi i gromadzącymi wodę, przez nie przepływającą. Mokradła działają również jak gigantyczne gąbki pomagające gromadzić wodę i utrzymujące rzeki na bezpiecznym poziomie. Zamieszkane są przez niezliczone gatunki zwierząt i ich potomstwo, dla których to obfity i żyzny habitat. Oczywiście młodym mieszkańcom dorastającym w tych regionach nie przeszkadza wodne otoczenie. To ich żywioł! Pora się im przyjrzeć. Gdy słońce rozgrzewa horyzont, zaczyna się kolejny intensywny dzień nad wodą. Pobudka dla mieszkańców moczarów jest zawsze ekscytująca, niezależnie od tego, czy są w większej grupie, czy to tylko bliska sobie para. Niemniej jak widać - niektórzy rezydenci nie są jeszcze gotowi na powitanie dnia, inni zaś nie mogą się go wręcz doczekać! 04:40 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - POMNIKI HISTORII - ŁAŃCUT Reportaż, 7 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz, Eliza Orzechowska Zdjęcia: Krzysztof Gromek Wykonawcy: Katarzyna Sanocka W kolejnym odcinku "Pomników Historii" wybierzemy się do Łańcuta. Znajduje się tam zespół zamkowo - parkowy, wyjątkowa w skali Polski wielka rezydencja magnacka. Wyróżnia się rozmachem kompozycji przestrzennej, wysoką klasą artystyczną zabytkowych budynków, wyjątkowym wystrojem i wyposażeniem wnętrz oraz unikatowymi zbiorami muzealnymi. Przez lata właścicielami rezydencji byli Stanisław Lubomirski, Izabela z Czartoryskich Lubomirska oraz członkowie rodu Potockich. Na listę pomników historii zespół zamkowo - parkowy został wpisany w 2005 roku. Zamek w Łańcucie był przez lata miejscem spotkań towarzyskich. Bywali tu przedstawiciele rodów królewskich, arystokracja polska i zagraniczna oraz politycy. Pałacowe wnętrza podziwiał m.in. król rumuński Ferdynand z małżonką oraz Jerzy, książę Kentu z żoną i przyjaciółmi. Niedaleko zamku znajdują się dwa imponujące budynki neobarokowych stajni i modernistycznej z elementami klasycystycznymi wozowni. Choć tworzą one oddzielny kompleks hippiczny - tak jak za właścicieli - stanowią cześć łańcuckiej rezydencji. 05:30 OPERACJA ZDROWIE! - /23/ MIAŻDŻYCA ROZSIANA Magazyn, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj Poleski Miażdżyca to podstępna choroba. Najczęściej kojarzymy ją z miażdżycą naczyń wieńcowych i zawałem. Tymczasem miażdżyca to choroba całego układu krwionośnego, czyli "całego" człowieka. Zwykle zaczyna się niewinnie: szybciej się męczymy, często bolą nas nogi, mamy kłopoty z koncentracją i zapamiętywaniem. Nieleczona arterioskleroza może się skończyć zawałem serca, udarem mózgu, amputacją nogi. Dlatego tak ważna jest profilaktyka miażdżycy i kontrolowanie poziomu cholesterolu. O miażdżycy rozsianej i o jej przyczynach, a także o tym, jak najdłużej utrzymać zdrowe naczynia krwionośne będzie mowa w tym odcinku.