TVP Kultura Sobota, 03.08.2019 08:00 SERIALOWA NOSTALGIA - KAPITAN SOWA NA TROPIE - ODC. 5/8 - TRZECIA RĘKA Serial kryminalny, 28 min, Polska 1965 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Alojzy Kaczanowski Aktorzy: Wiesław Gołas, Michał Szewczyk, Kalina Jędrusik, Bohdan Łazuka, Bogusław Sochnacki, Ludwik Benoit, Pola Raksa, Elżbieta Czyżewska, Krystyna Feldman, Zygmunt Zintel i inni Kapitan Sowa poszukuje zaginionej dziewczyny. Przypadkiem wpada na trop szajki przemytników dzieł sztuki. 08:40 SERIALOWA NOSTALGIA - KAPITAN SOWA NA TROPIE - ODC. 6/8 - SZANTAŻYSTA Serial kryminalny, 25 min, Polska, 1965 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Alojzy Kaczanowski Zdjęcia: Franciszek Kądziołka Aktorzy: Wiesław Gołas, Leon Niemczyk, Aleksandra Krasoń, Renata Maklakiewicz, Halina Taborska, Anna Narowska Milicja prowadzi śledztwo w sprawie śmierci niejakiego Smolaka. Kapitan Sowa odkrywa, że zamordowany mężczyzna był szantażystą. W tej sytuacji pierwszymi podejrzanymi stają się osoby przez niego nagabywane. 09:15 BENEFIS - IRENY KWIATKOWSKIEJ Koncert, 46 min, Polska, 1995 Wykonawcy: Irena Kwiatkowska, Jan Kobuszewski, Wiesław Michnikowski, Zespół Teatru Syrena Przypomnienie koncertu jubileuszowego Ireny Kwiatkowskiej, gwiazdy powojennego kabaretu i sceny polskiej, zorganizowanego z okazji 60 - lecia jej pracy artystycznej. Z jubilatką świętowali jej przyjaciele, m.in. Jan Kobuszewski, Wiesław Michnikowski, zespół Teatru Syrena oraz zaproszeni goście. Irena Kwiatkowska urodziła się 17 września 1912 roku w Warszawie. Przygodę z aktorstwem rozpoczęła bardzo wcześnie, jeszcze w ochronce - w wystawianych tam jasełkach zagrała diabełka, chociaż marzyła o roli aniołka; później w gimnazjum przy czytaniu z podziałem na role "Ogniem i mieczem" przypadły jej w udziale kwestie Zagłoby, zaś w "Zemście" odgrywała Papkina. Jednak te niezbyt pomyślne początki nie zniechęciły jej. W 1937 roku ukończyła Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej. Studiujący z Ireną Kwiatkowską Aleksander Bardini określił ją jako największą indywidualność na roku. Jej interpretację wiersza "Inge Bartsch" Gałczyńskiego sam autor nazwał nadzwyczajną. Po dyplomie pracowała w Warszawie, Poznaniu, Katowicach i Krakowie. Od 1948 roku związała się na stałe z teatrami warszawskimi: Klasycznym, Współczesnym, Satyryków, Buffo, Syreną, Komedią i Nowym. Grała w komediach i farsach, jak i ulubionych przez nią spektaklach dramatycznych. Występowała również w kabaretach "Siedem kotów", "Szpak", "Dudek" i "Kabarecie Starszych Panów". Stworzyła wiele kreacji filmowych, m. in. w "Żołnierzu królowej Madagaskaru", "Klubie kawalerów", "Czterdziestolatku" i "Wojnie domowej". Zyskała sobie sławę znakomitej aktorki komediowej. 10:10 ANIMAMA - 14 BAJEK Z KRÓLESTWA LAILONII - JAK GYOM ZOSTAŁ STARSZYM PANEM Film animowany, 14 min, Polska, 1997 Autor: Leszek Kołakowski Reżyseria: Piotr Muszalski Paweł Walicki Scenariusz: Jan Zamojski Zdjęcia: Krzysztof Szyszka Krzysztof Napierała Muzyka: Ryszard Tymon Tymański Wykonawcy: Zbigniew Zapasiewicz Aktorzy: Janusz Andrzejewski, Zbigniew Groczal, Daniela Popławska, Szymon Bobrowski, Michał Grudziński, Agnieszka Różańska Młody sprzedawca lodów malinowych o imieniu Gyom mieszka wraz ze swoją żoną Mek-Mek w Lailonii, w mieście Batum. Ponieważ uważa, że dobre posady w Lailonii mogą otrzymać tylko starsi panowie, postanawia zmienić swój wygląd. Zapuszcza brodę i wąsy, jednak okazuje się, że to za mało, by uznano go za starszego pana. Kupuje więc melonik, okulary, parasol i kalosze. Staje się starszym panem i dzięki temu dostaje pracę w hotelu jako "wyjmowacz" kwiatów z wazonów. Teraz zarabia dużo pieniędzy. Jego żona Mek-Mek początkowo nie chce się zgodzić, by został starszym panem, jednak gdy Gyom zaczyna kupować jej różne rzeczy, przyznaje, że dobrze zrobił. Pewnego razu złodziej kradnie należące do Gyoma rekwizyty starszego pana i Gyom traci pracę w hotelu. Mek-Mek nie chce jednak być żoną młodego człowieka. Opuszcza go i wychodzi za mąż za prawdziwego starszego pana, który może jej kupować wiele prezentów. Gyom próbuje znowu pracować jako sprzedawca lodów, jednak broda i wąsy, które zapomniał zgolić, przeszkadzają mu w odzyskaniu dawnej posady. Wkrótce Gyom zyskuje opinię oszusta i nikt nie chce go już zatrudnić. Zdesperowany postanawia zostać niemowlęciem. Liczy na to, że ktoś go w końcu przygarnie. Zapomina jednak zdjąć melonik i policjant, który znajduje go na pieluszce w parku, rozpoznaje maskaradę. Życie Gyoma zamienia się w koszmar. Raz zostaje starszym panem, to znów młodzieńcem, to znowu niemowlęciem. Przez nieustanne przebieranie się za kogoś innego Gyom traci własną tożsamość. 10:25 ANIMAMA - 14 BAJEK Z KRÓLESTWA LAILONII - O NAJWIĘKSZEJ KŁÓTNI Film animowany, 17 min, Polska, 1997 Autor: Leszek Kołakowski Reżyseria: Zbigniew Kotecki Scenariusz: Jan Zamojski Zdjęcia: Zbigniew Kotecki Muzyka: Marcin Pospieszalski Wykonawcy: Zbigniew Zapasiewicz Aktorzy: Janusz Andrzejewski, Zbigniew Groczal, Daniela Popławska, Szymon Bobrowski, Michał Grudziński, Agnieszka Różańska Bohaterami filmu są trzej bracia: Eino, Aho oraz Laje. Bracia żyją z uprawy rodzinnej ziemi. Eino pracuje od świtu do nocy. Aho lubi spędzać czas na zabawie w pobliskiej karczmie. Laje raz pomaga Eino, a raz towarzyszy Aho. Pewnego razu Aho zostaje oszukany przy grze w kości i traci rodzinną ziemię. Bracia wyruszają w poszukiwaniu pracy. Dochodzą do rozwidlenia dróg. Eino chce iść w lewo, Aho w prawo, a Laje zgadza się raz z jednym, raz z drugim bratem. Bracia, nie mogąc przekonać się wzajemnie do swoich racji, zaczynają wielką kłótnię. W końcu strach przed niebezpieczeństwami samotnej wędrówki decyduje o trzymaniu się razem i bracia postanawiają pójść drogą wybraną przez Eino. Długo wędrują po lasach, walczą z dzikimi zwierzętami, zdobywają pożywienie. W końcu docierają do bram wymarzonego przez Eino miasta. Okazuje się jednak, że wspaniała fasada kryje rozpacz i nędzę wielu mieszkańców, że jedyną pracą, o którą przychodzi im żebrać, jest zatrudnienie za miskę zupy przy budowie nowego pałacu. Zniechęcony Aho marzy o krainie szczęścia, która, jego zdaniem, jest na końcu proponowanej przez niego drogi. Aho wraca na rozstaje dróg. Bracia długo nie mają o nim żadnych wieści, aż kiedyś dochodzą do nich słuchy o jego śmierci. Eino przekonuje Laje, aby pozostał z nim w mieście. Jednak po jakimś czasie także Laje postanawia wyruszyć w drogę, aby poszukać lepszego miasta. 10:50 DOKUMENT TYGODNIA - ARCYDZIEŁA BEZ TAJEMNIC: LEONARDO DA VINCI ODC. 5 (MASTERPIECES UNVEILED: LEONARDO DA VINCI EP. 5) Film dokumentalny, 22 min, Włochy, 2013 Reżyseria: Piero Messina Seria dokumentalna poświęcona wybitnym dziełom sztuki. W każdym odcinku poznajemy inny obraz, okoliczności jego powstania i wpływ na rozwój kultury. W tym odcinku poznamy tajemnice obrazu "Mona Lisa". 11:25 DWA ŻEBRA ADAMA Komedia, 83 min, Polska 1964 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Józef Hen Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Zygmunt Kęstowicz, Ewa Wawrzoń, Joanna Kostusiewicz, Jerzy Bielenia, Renata Kossobudzka, Bohdan Ejmont, Tadeusz Surowa, Feliks Chmurkowski, Maria Kaniewska, Jerzy Adamski, Zdzisław Maklakiewicz i inni Po dłuższym pobycie za granicą do rodzinnego miasteczka i czekającej tam na niego stęsknionej żony powraca inżynier Wiktus. Niedługo po nim w miasteczku pojawia się piękna Włoszka - jak się okazuje, także żona inżyniera, poślubiona we Włoszech. Obie kobiety postanawiają w zgodzie zamieszkać we trójkę pod jednym dachem. Tego jednak nie może znieść konserwatywna, małomiasteczkowa społeczność. Miejscowi stróże moralności przymknęliby może oko na fakt "dwużeństwa", ale ostentacyjnie zgodne pożycie tego trójkąta jest dla nich nie do zniesienia. Inżynier nie może się bowiem zdecydować, czy mieć dwie żony, czy też jedną, ale wobec tego którą, by żadnej nie skrzywdzić? W sprawę zostają zaangażowani proboszcz, sekretarz Komitetu Miejskiego, którzy nota bene żyją ze sobą w przykładnej zgodzie, a nawet prokurator. Ten jednak nie dopatruje się naruszenia prawa, gdyż z jedną żoną inżynier wziął tylko ślub kościelny, a z drugą tylko cywilny. Ale czyż problem, z jakim poradzić sobie musi inż. Wiktus, można rozwiązać za pomocą aktów prawnych? Ta satyra na obyczajowość małego miasteczka, gdzie wszyscy o wszystkich wszystko wiedzą, pełna jest jednak ciepła i optymizmu. Zwraca uwagę jedna z najciekawszych, choć wcale nie głównych postaci filmu - stara panna, archiwistka w Miejskiej Radzie Narodowej, którą Renata Kossobudzka zagrała w interesujący, bardzo refleksyjny sposób. Ta taktowna i mądra kobieta, znająca gorzki smak samotności, jest ciekawym kontrapunktem w stosunku do innych postaci. 13:00 KIM PAN JEST, PANIE SZULKIN Reportaż, 40 min, Polska, 1994 Scenariusz: Katarzyna Kotula, Urszula Sochacka Zdjęcia: Jacek Knop Monograficzny portret Piotra Szulkina, reżysera średniego pokolenia, pedagoga Łódzkiej Szkoły Filmowej. W programie wypowiedzi Piotra Szulkina, jego najbliższych współpracowników i przyjaciół. Ilustację stanowią fragmenty filmów fabularnych, dokumentalnych i etiud. 15:15 SZLAKIEM KOLBERGA - IFI UDE Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Michał Pietrusiewicz, Elżbieta Rottermund Cykl dokumentalny prezentujący znanych polskich muzyków, którzy wyruszają w Polskę szlakiem Oskara Kolberga. Każdy odcinek będzie muzyczną podróżą w inny region Polski. Znani muzycy uczą się od artystów ludowych tradycyjnego repertuaru: śpiewają, grają na skrzypcach, akordeonie, tańczą. Pokazują piękno i niepowtarzalność polskiej muzyki ludowej. Goście tego odcinka to: EDELTRAUDA KRUPOP - urodzona w 1941 roku w Kamieniu Śląskim - śpiewaczka ludowa, kroszonkarka (śląskie pisanki). Zna mnostwo lokalnych piosenek i przyśpiewek śpiewanych w gwarze. Repertuaru nauczyła się od mamy i innych mieszkańców wsi. Prawdziwa skarbnica wiedzy o Kamieniu Śląskim i dawnych czasach i IFI UDE - polsko - nigeryjska piosenkarka, kompozytorka i autorka tekstów, producentka muzyczna, pisarka i prezenterka telewizyjna. Półfinalistka programu Must Be The Music. 16:15 LITERATURA NA EKRANIE - PAN TADEUSZ (PAN TADEUSZ) Dramat kostiumowy, 147 min, Polska/Francja 1999 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Andrzej Wajda, Jan Nowina - Zarzycki, Piotr Wereśniak Zdjęcia: Paweł Edelman Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Michał Żebrowski, Grażyna Szapołowska, Andrzej Seweryn, Daniel Olbrychski, Alicja Bachleda - Curuś, Bogusław Linda, Krzysztof Kolberger, Marek Kondrat, Krzysztof Globisz, Jerzy Trela, Andrzej Hudziak, Piotr Gąsowski, Marek Perepeczko i inni Adam Mickiewicz napisał "Pana Tadeusza" w 1834 roku, po dziesięciu latach pobytu na obczyźnie. W przepojonym liryzmem i tęsknotą za krajem lat dziecięcych poemacie przedstawił wizję ginącego świata szlacheckiego, ukazał obraz ówczesnej Polski i Polaków. Próba przeniesienia na ekran narodowej epopei od samego początku wzbudzała liczne spory i kontrowersje, dotyczące zarówno obsady, jak i kształtu scenariusza. Choć większość nie wierzyła w powodzenie przedsięwzięcia, Andrzej Wajda nie wycofał się z planów. Biorąc pod uwagę upodobania współczesnej widowni, reżyser położył nacisk na akcję, wątek sensacyjny, romans, akcenty humorystyczne, piękno pejzaży, nie rezygnując z oryginalnych poetyckich strof, za pomocą których porozumiewają się aktorzy. "... dialog miał pozostać Mickiewiczowski, a jednocześnie szybki i filmowy" - wspomina pracę nad "Panem Tadeuszem" współautor scenariusza, Piotr Wereśniak. Siłą filmu, jak zgodnie podkreślali wszyscy krytycy, a także sam Andrzej Wajda, jest doborowa obsada. Zdjęcia rozpoczęto 3 lipca 1998 roku, ostatni klaps rozległ się 24 września. Premiera "Pana Tadeusza", którą przekładano ze względu na wejście na ekrany "Ogniem i mieczem", ostatecznie odbyła się 22 października 1999 roku. Film święcił triumfy, pobił rekordy oglądalności, wyprzedzając wielkie przeboje kinowe, jak "Ogniem i mieczem", "Dzień Niepodległości", "Flinstonowie", "Titanic". W mrocznym paryskim wnętrzu zebrali się emigranci z Polski. Wspominają ojczyznę. Narrator (Krzysztof Kolberger) snuje opowieść o Ostatnim Zajeździe na Litwie. Jest rok 1811. Do rodzinnego litewskiego dworku w Soplicowie powraca po ukończeniu nauk Tadeusz Soplica (Michał Żebrowski). Gospodarzem posiadłości jest stryj i opiekun młodzieńca, Sędzia (Andrzej Seweryn). Wydaje się, że dom jest zupełnie pusty, jego mieszkańcy wybrali się do pobliskiego lasu. Zwiedzając stare zakamarki, Tadeusz trafia do swego pokoju dziecięcego, w którym zastaje Telimenę (Grażyna Szapołowska). Piękna kobieta porusza wyobraźnię młodzieńca, budzi w nim pożądanie i namiętność. Wieczorem, podczas kolacji wydanej na zamku, o który toczy się spór pomiędzy ziemiańską rodziną Sopliców a Hrabią (Marek Kondrat), ostatnim potomkiem rodu Horeszków, Tadeusz ponownie spotyka uwodzicielską Telimenę. Nawiązuje z nią romans. Wkrótce okazuje się, że faktyczną mieszkanką jego pokoju jest śliczna i młodziutka Zosia (Alicja Bachleda - Curuś), której opiekunką jest właśnie Telimena. Tadeusz nawet nie podejrzewa, że powszechnie szanowany i znany ze swych patriotycznych czynów ksiądz Robak jest jego ojcem. Porywczy szlachcic Jacek Soplica, którego pycha i urażona młodzieńcza duma doprowadziły do zbrodni, ukrył się pod mnisim habitem. Przed laty zastrzelił Stolnika Horeszkę, a następnie wstąpił do klasztoru, aby odkupić winy. Do tej pory za tę zbrodnię mści się na całym rodzie Sopliców wierny sługa Stolnika, klucznik Gerwazy (Daniel Olbrychski). Tymczasem ksiądz Robak, widząc szansę na odzyskanie niepodległości, przygotowuje powstanie na Litwie, które ma ułatwić Francji atak na Rosję. Prowadzi działalność konspiracyjną, ukrywając swą tożsamość przed rodziną, przyjaciółmi i wrogami. Dopiero na łożu śmierci wyjawi prawdę. 19:00 AC/DC: RECYDYWA ROCKA (AC/DC: DIRTY DEEDS) Film dokumentalny, 65 min, USA, 2014 Reżyseria: Tom O'Dell Film opowiada historię jednego z największych zespołów rockowych. AC/DC miało jedną misję - zalać świat bezpretensjonalnym, prawdziwym rockandrollem. W ciągu kilku lat muzycy przenieśli się z kameralnych australijskich scen na wypełnione po brzegi stadiony całego świata. Ich album z 1980 roku "Back in Black" jest wciąż jednym z najlepiej sprzedających się. Takich rzeczy dokonać mogła tylko supergrupa, jaką niewątpliwie jest AC/DC. 22:30 LENNY KRAVITZ: JUST LET GO (LENNY KRAVITZ: JUST LET GO) Koncert, 58 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Paul Dugdale Wykonawcy: Craig Ross, Cindy Blackman Santana, Harold Todd, Ludovic Louis, Michael Sherman, Erika Jerry, Yahzarah, Jessica Wagner - Cowan, George Laks, Lenny Kravitz Koncert Lenny ' ego Kravitza zarejestrowany podczas występów w Paryżu i Pradze, które były częścią trasy Strut World Tour. Amerykański gwiazdor prezentuje na scenie swoje największe hity: "American Woman", "Are You Gonna Go My Way", "Fly Away", "Let Love Rule" oraz inne utwory z płyty "Strut". 01:45 DZIEJE GRZECHU Dramat obyczajowy, 124 min, Polska 1974 Scenariusz i reżyseria: Walerian Borowczyk Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Występują: Grażyna Długołęcka, Karolina Łubieńska, Zdzisław Mrożewski, Jolanat Szemberg, Jerzy Zelnik, Olgierd Łukaszewicz, Roman Wilhelmi, Marek Walczewski, Mieczysław Voit, Marek Bargiełowski, Jadwiga Chojnacka, Zbigniew Zapasiewicz "Romans kolejowy", "powieść seksualna", "estetyczna katastrofa w dwóch tomach" - tak określano na początku wieku "Dzieje grzechu" Stefana Żeromskiego. Drukowana na łamach warszawskiej "Nowej Gazety" - od września 1906 do lutego 1908 - powieść stała się skandalem literackim epoki. Filmowcy zainteresowali się nią już w roku 1911. Za przyzwoleniem pisarza pierwszej ekranizacji - oczywiście niemej - dokonał wówczas Antoni Bednarczyk, i była to pierwsza w Polsce filmowa adaptacja literackiego utworu. W roku 1933 wersję dźwiękową zrealizował Henryk Szaro. Nie zachowała się jednak żadna kopia tych filmów. Film Waleriana Borowczyka jest więc już trzecią adaptacją powieści Żeromskiego i to adaptacją bardzo wierną. "Czytając"Dzieje grzechu", myślałem jednak mniej o bohaterach, a bardziej o samym pisarzu, o tym, jaki był jego prawdziwy stosunek do nich, myślałem też o czytelniku, o jego reakcjach i wyobraźni. Na tym głównie polega wierność mojego filmu w stosunku do powieści" - mówił reżyser w jednym z wywiadów. Film zwraca uwagę bogatą scenografią i dbałością o szczegóły, większa część akcji rozgrywa się we wnętrzach naturalnych, głównie w Łodzi. Wszystko jest wierną kopią rzeczywistości, np. obrazy wiszące w domach bohaterów w większości zostały wypożyczone z muzeum. Autorce scenografii Teresie Barskiej zadanie ułatwiła drobiazgowość, z jaką Żeromski opisywał wnętrza. Walerian Borowczyk ogromną uwagę przywiązuje nie tylko do scenografii, ale i do zdjęć, sam bowiem jest operatorem. Dlatego też wybrał Zygmunta Samosiuka, którego uważał wówczas za najlepszego polskiego operatora, jak podkreślał "Jego zrozumienie roli operatora, ogromna elastyczność, umiejętność przystosowania się do życzeń i temperamentu reżysera są przykładowe" Akcja "Dziejów grzechu" rozgrywa się na przełomie wieków. Ewa Pobratymska, młoda dziewczyna pochodząca ze zubożałej rodziny ziemiańskiej, pracuje w biurze kolejowym. Zarobione pieniądze oddaje rodzicom, którzy utrzymują się jedynie z wynajmowania pokojów sublokatorom. Właśnie między jednym z nich, Łukaszem Niepołomskim, a Ewą rodzi się miłość. Łukasz jest jednak żonaty, a jego starania o rozwód nie przynoszą efektów. Matka Ewy, przeczuwając zbliżającą się tragedię, nakłania Niepołomskiego, by wyjechał z miasta. Zakochana Ewa trafia jednak na jego ślad, dowiaduje się, że jej ukochany został ranny w pojedynku i jest w szpitalu. Dziewczyna rzuca dom i pracę i jedzie do Łukasza. Jej opieka sprawia, że szybko wraca on do zdrowia. Na czas rekonwalescencji wynajmują pokój w żydowskiej dzielnicy. Szczęście Ewy trwa jednak krótko, Łukasz wyjeżdża do Rzymu, by starać się o rozwód, a ona uświadamia sobie, że jest w ciąży. 04:05 LEGENDY ROCKA - GRATEFUL DEAD (ROCK LEGENDS (S. 7) - GRATEFUL DEAD) Film dokumentalny, 21 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny prezentujący najważniejszych artystów muzyki rockowej. Bohaterem tego odcinka jest zespół Grateful Dead. Amerykańską grupę uważa się za najbardziej reprezentatywną w środowisku hippisowskim lat 60. XX wieku. Kapela skupiała wokół siebie liczną rzeszę fanów, wraz z którą wyruszała w trasy koncertowe. Na dużą popularność Grateful Dead wpłynęły też tzw. acid tests, czyli koncerty w trakcie których publiczność zażywała LSD.