TVP Historia Czwartek, 08.08.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 8 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1588 - klęska Wielkiej Armady; 1919 - Charles Godefroy przeleciał pod Łukiem Tryumfalnym w Paryżu; 1944 - zginął Juliusz Kaden - Bandrowski; 1963 - napad stulecia w Anglii; 07:40 1920. WOJNA I MIŁOŚĆ - ODC. 2/13 - POCZĄTEK Serial historyczno-wojenny, 43 min, Polska, 2010 Reżyseria: Maciej Migas Scenariusz: Janusz Petelski, Robert Miękus Zdjęcia: Marek Traskowski Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Jakub Wesołowski, Wojciech Zieliński, Tomasz Borkowski, Karolina Chapko, Monika Kwiatkowska, Katarzyna Maciąg, Lesław Żurek, Karolina Nolbrzak, Michał Żurawski, Danuta Stenka, Marek Bukowski, Eryk Lubos, Mirosław Baka, Piotr Gąsowski, Krzysztof Globisz Marzec 1920 r. Władek przenosi się do garnizonu położonego we wschodniej części Mazowsza. Tam poznaje właścicieli pobliskiego majątku w Dąbrówce, państwa Olszyńskich i ich dzieci, świetnego jeźdźca Teofila i piękną, choć wyniosłą Zosię. Bronek dzięki przyjaźni z Mieciem, człowiekiem wątpliwej reputacji, poznaje świat warszawskiej cyganerii, zakochuje się w artystce kabaretowej Lulu. Pensja oficera nie wystarcza jednak na wystawne życie, zapożycza się u Miecia, a ten zamiast zwrotu długu, proponuje wspólny interes. Józef w sztabie wywiadu poznaje nowo przyjętą sekretarkę szefa, Jadwigę. Zakochuje się w niej. Aleksander, komisarz polityczny bolszewickiego oddziału pod komendą Tkaczenki, zaprowadza rewolucyjne porządki w białoruskich wsiach. 08:35 HISTORIA POLSKI - DOWÓDCY AK - "BÓR" - GEN. DYWIZJI TADEUSZ KOMOROWSKI Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2000 Reżyseria: Andrzej Krzysztof Kunert, Zofia Kunert Scenariusz: Zofia Kunert, Andrzej Krzysztof Kunert Zdjęcia: Sławomir Woźniak Wykonawcy: Jan Nowak-Jeziorański Filmowa biografia gen. "Bora" Komorowskiego, ukazująca tę nietuzinkową postać na tle epoki. Autorzy wykorzystali między innymi unikatowe zdjęcia z olimpiady w Berlinie w 1936 roku, materiały archiwalne z konferencji Wielkiej Trójki w Teheranie, desantu w Normandii i walk powstańczych w Warszawie. Z wypowiedzi Jana Nowaka - Jeziorańskiego poznajemy generała "Bora" jako człowieka o wyjątkowych zaletach osobistych, zaś Józef Garliński podkreśla symboliczne znaczenie mianowania "Bora" naczelnym wodzem w chwili kapitulacji powstania. Adam Komorowski, syn generała, ujawnia kulisy niewykonania wyroku śmierci na przywódcach powstania przez komendanta jednego z obozów jenieckich i przedstawia okoliczności wyjazdu rodziny Komorowskich do Anglii w 1945 roku. 09:05 POWSTAŃCOM WARSZAWY Film dokumentalny, 29 min, Polska, 1994 Reżyseria: Zbigniew Kowalewski Scenariusz: Zbigniew Kowalewski Zdjęcia: Andrzej Skoczylas Wykonawcy: Jerzy Rosołowski Film dokumentalny - jeszcze jeden głos w dyskusji o Powstaniu Warszawskim. Podejmuje temat pomocy lotniczej, udzielonej powstańcom warszawskim przez lotników brytyjskich sił powietrznych RAF. W filmie wykorzystano materiały z archiwum filmowego TVP S. A. i TAI oraz ujęcia z filmu "Skrawek Polski nad Tamizą". W komentarzach posłużono się opiniami i relacjami bezpośrednich uczestników zdarzeń, opisanych w książkach profesora Janusza Zawodnego: "Uczestnicy i świadkowie Powstania Warszawskiego", "Powstanie Warszawskie w walce i dyplomacji", opublikowanych przez Państwowe Wydawnictwo Naukowe. 09:45 SENSACJE XX WIEKU - OSACZENI ODC. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 29 min, Polska, 1993 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Pierwsza część programu poświęconego procesowi w Norymberdze. Pokazano życie, działalność i śmierć najważniejszych przywódców III Rzeszy, którzy uniknęli sądu, popełniając samobójstwo: Adolfa Hitlera, Heinricha Himmlera, Josepha Paula Goebbelsa oraz Hermanna Wilhelma Goeringa, sądzonego po wojnie przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze, który po ogłoszonym 1 października 1946 wyroku śmierci, 15 października 1946 przed wykonaniem egzekucji również popełnił samobójstwo. 10:25 Z BIEGIEM NILU - ODC. 2/4 (ODC. 2/4) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2014 Fotograf i pisarz Levison Wood marzył o wyprawie wzdłuż Nilu, odkąd był małym chłopcem, podjął więc wyzwanie wędrówki biegiem drugiej najdłuższej rzeki świata. Wyruszył z Rwandy, dawną trasą oficerów armii brytyjskiej przez pustynie, dżungle, sawanny, góry i strefy wojny. Po drodze, żyjąc wśród napotkanych społeczności, poznaje ich życie i zwyczaje. W Rwandzie Levison i jego przewodnik Boston udają się do źródła Nilu. Stamtąd przedzierają się przez gęstą dżunglę i moczary do Tanzanii, gdzie świętują Boże Narodzenie, ozdabiając pobliskie drzewa skarpetkami i kapeluszami. W Ugandzie podróżników niezwykle gorąco wita podekscytowany tłum mieszkańców miast Kasensero i Kampala. W południowym Sudanie Levison zostaje wraz z plemieniem Mundari i ich bydłem na wyspie, gdzie bierze udział w walce zapaśniczej. W ochronie przed komarami musi posmarować włosy krowim moczem i pokryć swoje ciało odchodami krów. W Sudanie Levison spełnia dziecięce marzenia i obozuje w cieniu piramid Meroe. W Egipcie, ostatnim kraju na trasie podróży, Levison zostaje pierwszym człowiekiem, któremu pozwolono wędrować wokół jeziora Nasera. Wreszcie, po zadziwiającej podróży obejmującej ponad 5000 km, 6 krajów, około 7 milionów kroków w ciągu 9 miesięcy, Levison Wood dociera do Morza Śródziemnego. 11:25 DOM - ODC. 12/25 - KTO DZIŚ TAK UMIE KOCHAĆ Serial obyczajowy, 103 min, Polska 1987 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Tomasz Borkowy, Jolanta Żółkowska, Wacław Kowalski, Tadeusz Janczar, Bożena Dykiel, Anna Ciepielewska, Stanisław Zaczyk, Joanna Szczepkowska, Wiriliusz Gryń, Jan Englert, Henryk Bista, Hanna Lachman, Józef Nowak, Barbara Sołtysik, Barbara Rachwalska i inni Bracia Talarowie, Andrzej i Leszek, wciąż nie mogą dojść do porozumienia, dzielą ich zadawnione urazy i wielki żal. Żona dozorcy domu przy ul. Złotej umiera. Pan Popiołek i pani Talarowa postanawiają resztę życia spędzić razem - łączy ich samotność i rozgoryczenie, że ich dzieci poszły zupełnie innymi drogami i nie rozumieją potrzeb rodziców. Po cywilnym rozpoczynają się przygotowania do ślubu kościelnego, ale los krzyżuje wszystkie plany. Leszek Talar przegrywa na wyścigach, potem rozbija syrenkę, którą matka wygrała na książeczkę PKO. Życie gmatwa mu się coraz bardziej. Przyszłość wszystkich lokatorów domu przy ul. Złotej jest niepewna, ich kamienica została przeznaczona do wyburzenia. 15:35 NAJDZIWNIEJSZA BROŃ NA ŚWIECIE - NIEMIECKIE MACHINY WOJENNE. ODC. 4/6 (WORLD'S WEIRDEST WEAPONS) Film dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2012 Reżyseria: Kim Hogg, Chris Lethbridge Scenariusz: Ashley Morris Me 163B Komet. Działo Ciężki Gustav. Pocisk manewrujący V - 1. Latające skrzydło Horten 229. Wydaje się, że wiemy, w jaki sposób Hitler podbił Europę. Jednak to tajna broń mogła zapewnić mu całkowite zwycięstwo. Niemieccy naukowcy opracowali rewolucyjne i przerażające narzędzia śmierci. Latem 1940 roku niemieckie wojska tryumfalnie kroczyły przez Europę zachodnią. Niemcy każde działanie zamieniali w potężny sukces. Byli świetnie uzbrojeni. Atakowali nieprzygotowane kraje, często neutralne. Napadli na Polskę, Danię, Norwegię, Holandię i Belgię. Uciekający z Francji Brytyjczycy ewakuowali się w Dunkierce. Na początku 1941 roku niemiecki generał Erwin Rommel podbijał Afrykę północną. Jednak Hitler nie miał obsesji na punkcie podbojów, lecz na punkcie uzbrojenia. Domagał się od naukowców produkcji jak najbardziej śmiercionośnej broni. Szczególnie potrzebował jej, gdy zwrócił swą uwagę na wschód. Rosjanie byli trudnym wrogiem. Gdy Hitler w czerwcu 1941 roku zaatakował Związek Radziecki, rozpoczął największą konfrontację zbrojną w dziejach. Armia Czerwona miała trzykrotną przewagę nad wojskiem niemieckim. Hitler wierzył, że pokona wroga dzięki przewadze w sile ognia. A dla niego lepsze oznaczało większe. Hitler pragnął czegoś potężnego, o nieomal fallicznej symbolice. Dobrym przykładem jest np. działo Kruppa. W czwartym odcinku serii "Najdziwniejsza broń na świecie" zejdziemy do podziemi, by poznać tajne, niemieckie programy zbrojeniowe, które mogły zapewnić im zwycięstwo. 16:25 POWSTANIE WARSZAWSKIE DZIEŃ PO DNIU - ODC. 8 Reportaż, 7 min, Polska, 2017 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Bohater odcinka: Henryk Jaszczewski. 16:40 HISTORIA POLSKI - ŻYDZI W POWSTANIU WARSZAWSKIM Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2004 Reżyseria: Anna Ferens, Anna Kowalewska - Onaszkiewicz Zdjęcia: Marcin Peresada, Tomasz Kornat, Ryszard Joanowski Muzyka: Joanna Badełek Wykonawcy: Stanisław Likiernik, Alina Margolis, Wacław Micuta, Edward Kossoy, Stanisław Aronson, Samuel Willenberg, Jerzy Kłoczowsi, Lech Kobyliński, Stanisław Sieradzki, Marek Edelman, Simcha Rotem, Masza Putermlich Drugiego dnia Powstania Warszawskiego, 2 sierpnia 1944 roku, żołnierze walczącego na Woli Batalionu "Zośka" zdobyli dwa niemieckie czołgi. Wysiłkiem mechaników oba wozy udało się uruchomić. Pierwszą akcją nowo utworzonego plutonu pancernego pod dowództwem Wacława Micuty "Wacka" był szturm na obóz koncentracyjny znajdujący się przy ulicy Gęsiej. Z pomocą czołgu przy minimalnych stratach powstańczych cel ataku, tzw. Gęsiówka, został opanowany. "Wacek" tak wspomina chwilę, gdy umilkły strzały: "Zobaczyłem ludzi w pasiakach. I podszedłem, aby zobaczyć. I tam też taki dowódca, który wystąpił, i bardzo poprawną polszczyzną i językiem wojskowym dał komendę < < baczność! na lewo patrz! > > i melduje: < < Panie poruczniku, melduję batalion żydowski gotowy do boju > >". Niektórzy z kilkuset uwolnionych wówczas na Gęsiówce Żydów weszli potem w skład pododdziału obsługującego zdobyczne czołgi oraz plutonu kwatermistrzowskiego. Gdy zaś niemieckie okrążenie zaciskało się coraz mocniej wokół batalionu "Zośka", wskazali żołnierzom rozbitego plutonu pancernego drogę kanałami na Mokotów. Szacuje się, że po zagładzie getta na terenie Warszawy pozostało 7 tysięcy Polaków żydowskiego pochodzenia. Gdy nadszedł czas powstania, wielu z nich postanowiło walczyć przeciwko Niemcom. Część z nich szła do boju prosto z kryjówek, inni już wcześniej współpracowali z polskim podziemiem. Bywało, że brali udział w starciach nie pod własnymi, lecz pod zmienionymi nazwiskami. Często walczyli dlatego, że uważali się za Polaków i pragnęli krwawo odpłacić za wyrządzone zło niemieckiemu okupantowi. Bojownicy trafiali do różnych oddziałów, mając nieraz za towarzyszy broni żołnierzy uważających się za endeków. Jedyną formacją żydowską, która walczyła pod własnymi sztandarami, był oddział "Antka". Złożona w części z żołnierzy, którzy przeżyli piekło getta, jednostka biła się dzielnie w okolicach ulicy Mostowej. Temat udziału Żydów w walce w Powstaniu Warszawskim był dotąd szerzej nieznany. W filmie dokumentalnym poświęconym temu zagadnieniu wypowiadają się bohaterowie odległych wydarzeń, między innymi profesorowie Piotr Słonimski i Jerzy Kłoczkowski, Stanisław Likiernik, Stanisław Aronson, dr Alina Margolis, Wacław "Wacek" Micuta, Edward Kossoy. Obraz podpierają swoimi relacjami uczestnicy dwóch powstań, powstania w getcie i warszawskiego: Marek Edelman, Simcha Rotem i Masza Putermilch. Świadectwa walczących uzupełniają historycy tacy jak Norman Davis i Janusz Marszalec z Instytutu Pamięci Narodowej. 17:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KOMOROWO W NOWYM BLASKU Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki To jedna z piękniejszych odznak honorowych wojska II Rzeczpospolitej. Orzeł zaciska w szponach naramiennik. Na nim, na razie splecione ze sobą litery S P - Szkoła Podchorążych - ale już niebawem zastąpione zostaną symbolami kolejnych stopni oficerskich. Później historia obok tych stopni dopisze nazwiska naszych wielkich bohaterów wojennych. To niezwykle uczucie świadomość, iż na tej dróżce przed budynkiem z czerwonej cegły zaczynała się ich droga na piedestały pomników, tych materialnych i tych wzniesionych we wdzięcznej pamięci pokoleń. Nawet nie próbujemy wymieniać nazwisk, każde bowiem przywołane oznaczałoby pominięcie setek innych. Tak zawsze jawiło nam się Komorowo, jako miejsce absolutnie szczególne dla siły moralnej wojska II Rzeczpospolitej. Miało również Komorowo swego rodzaju znak rozpoznawczy: niezwykłą aleję duchowych patronów, której jedynego odpowiednika można by się doszukiwać w amerykańskiej West Point. Ta aleja pomników z głębokim historycznym przesłaniem to był naprawdę świetny pomysł edukacyjny. Podchorążowie na każdym kroku otrzymywali sygnał: "Pamiętajcie, kim jesteście. Wojownikami Rzeczpospolitej - krwią z krwi, kością z kości Sobieskich, Chrobrych, Chodkiewiczów - musicie być ich godni". I byli ci dowódcy plutonów i kompanii spod Kutna, Tomaszowa, Kocka postawieni w sytuacjach, kiedy stawką był już tylko honor. Pułkownik Ludwik Bociański - komendant szkoły i inicjator budowy tych monumentów pokazał osobiście, jak tę wartość rozumie. 17 września 1939 roku na granicznym moście na Czeremoszu w Kutach starał się nakłonić marszałka Rydza Śmigłego do powrotu na pole walki. Kiedy ten odmówił, Bociański targnął się na swoje życie. Rok temu byliśmy tutaj z kamerą pierwszy raz i zapisaliśmy dosyć smutne obrazy. Z aleja bohaterów czas obszedł się okrutnie, ale wywoziliśmy z Komorowa obietnice i wojska, i samorządu, iż ta sytuacja się zmieni. Trzeba przyznać, i jedni, i drudzy dotrzymali słowa. 18:25 KOŁO HISTORII - KRESOWYM SZLAKIEM - MORSZYN Reportaż, 25 min, Polska, 2014 Scenariusz: Stanislaw Nicieje, Henryk Janas Tuż przed wojną opinię nowoczesnego uzdrowiska w Polsce zyskał Morszyn. Wznoszono tam modernistyczne wille i pensjonaty. Ponieważ uzdrowisko w Morszynie przeżywało okres świetności w latach 20. i 30. XX wieku, kiedy w architekturze dominował styl art - deco, tamtejsze pensjonaty i wille były utrzymane w tym stylu. Wyróżnikiem zdrojowiska Morszyn był smak tamtejszych wód, niespotykany w ówczesnej Polsce. Określano go mianem "szlachetna gorzkość". Najwartościowsze było źródło Bonifacy - solanka nie tylko najsilniejsza w Polsce, ale jednocześnie jedna z najbardziej stężonych wód na świecie. Drugie sławne źródło nazywało się Pod Matką Boską. Do dziś produkuje się wodę źródlaną Morszankę. Witająca gości reklama wielkim krojem liter głosiła: "Powietrze tu nieskazitelne, wolne od kurzu". I to właśnie powietrze było magnesem ściągającym kuracjuszy do maleńkiej stacyjki zdrój. W Polsce furorę zrobiło wówczas porzekadło, którego autorem był nieznany, niestety, dziś z nazwiska starozakonny bankier z Drohobycza, który spacerując po parku zdrojowym z chorowitą żoną, miał jej ciągle przypominać: "dychaj, Salciu, bo to Morszyn". W Morszynie leczono chorych na cukrzycę, przewlekły gościec stawowy, artretyzm, schorzenia jelit i dróg moczowych, nadkwasoty, choroby serca i układu nerwowego. Z Morszynem związana jest też biografia rzeźbiarza Piotra Wojtowicza. Jeździł tam na krótkie kuracje u schyłku swojego życia, gdy jego organizm trawiony był przez depresję i nasilający się alkoholizm. Tracił przyjaciół i znajomych, którzy odwracali się od niego, aż w końcu został zupełnie sam. Warto przypomnieć tego wybitnego artystę i dramat jego ostatnich dni. 19:05 1920. WOJNA I MIŁOŚĆ - ODC. 3/13 - PIERWSZE UDERZENIE Serial historyczno-wojenny, 43 min, Polska, 2010 Reżyseria: Maciej Migas Scenariusz: Janusz Petelski, Robert Miękus Zdjęcia: Marek Traskowski Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Jakub Wesołowski, Wojciech Zieliński, Tomasz Borkowski, Karolina Chapko, Monika Kwiatkowska, Katarzyna Maciąg, Lesław Żurek, Karolina Nolbrzak, Michał Żurawski, Danuta Stenka, Marek Bukowski, Eryk Lubos, Mirosław Baka, Piotr Gąsowski, Krzysztof Globisz Odc. 3 Aleksander, który pochodzi z rodziny rosyjsko - polskiej, zostaje skierowany do Polski, wraca do swych rodzinnych stron w okolice majątku Dąbrówka. Spotyka się tu ojcem, dawnym carskim urzędnikiem, teraz naczelnikiem pobliskiej stacji kolejowej. Zatrudnia się w majątku Olszyńskich jako ekonom. Jednocześnie przygotowuje w tajemnicy bunt żołnierzy w garnizonie, w którym służy Władek. Bronek załatwia dla znajomego Miecia kontrakt na dostawy mąki dla wojska. Józef i Jadwiga spotykają się coraz częściej, Józef poznaje też jej syna z poprzedniego małżeństwa, pogrobowca Tomka. Rusza wyprawa kijowska. Józef i Władek zostają skierowani na front ukraiński. Tam podczas walk o most, Władek zostaje ciężko ranny. 21:15 TESLA (TESLA) Film dokumentalny, 54 min, USA, 2016 Reżyseria: David Grubin Scenariusz: David Grubin Nikola Tesla przez wiele osób postrzegany jest jako postać tragiczna, inżynier wizjoner, który zmarł w ubóstwie i w zapomnieniu, przyćmiony przez takie postaci jak Edison czy Marconi. Niestrudzony wynalazca, który zarejestrował wiele patentów i opracował wiele sprawnych prototypów, zyskał sławę dzięki swoim oszałamiającym pokazom. Publiczność licznie gromadziła się, żeby zobaczyć, jak prąd o napięciu tysięcy volt przepływa przez jego ciało, które pozornie stawało w płomieniach i oślepiało oszołomioną widownię. Tesla twierdził, że odbiera sygnały z kosmosu i planował wykorzystanie naturalnego ładunku Ziemi do wytwarzania darmowej elektryczności (wolnej energii). Dlatego obraz Tesli jako magika i szalonego naukowca przyćmił Teslę, genialnego inżyniera, wizjonera bezprzewodowego świata, w którym obecnie żyjemy. Choć błądził między spektakularnym sukcesem a porażką, był człowiekiem z krwi i kości, wspaniałym wynalazcą i oddanym swojej pracy inżynierem. Na jego upadek tylko częściowo miały wpływ pomysły, oddalające się od naukowych wynalazków ku wizjom przyszłości, mogącym w jego czasach przyprawiać o zawrót głowy. Jednak to jego technologia umożliwiła wejście w wiek elektryczności w XX. wieku, a jego wizje w bezprzewodowy świat XXI wieku. Film "Tesla" opowiada o życiu człowieka, którego pomysły zrewolucjonizowały jego czasy i nasze. Do dziś wielu naukowców uważa, że najważniejsze wynalazki Tesli utajniono, takie jak bezprzewodowy przesył energii elektrycznej, teleportację, sztuczną inteligencję i lasery wojskowe. 22:15 SPÓR O HISTORIĘ - ROMAN DMOWSKI Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2011 Scenariusz: Borys Hass Wykonawcy: Maciej Zakrocki (prowadzący) Roman Dmowski, idol i ideolog Narodowej Demokracji, był wobec polskiej narodowej tradycji bardzo krytyczny. Wskazywał na jałowość mitologii powstańczej, na szkodliwość czynów zbrojnych z góry skazanych na przegraną. Był też Dmowski zwolennikiem zbliżenia z carską Rosją i uznania Niemiec za naszego głównego wroga, ale właśnie dzięki meandrom tej idei, jako niezwykle zręczny i skuteczny dyplomata wygrał dla Polski konferencję pokojową w Wersalu w 1919 roku i przegrał zarazem walkę o władzę ze swoim największym oponentem, Piłsudskim! Sprzyjał Dmowski włoskiemu faszyzmowi, nie bez życzliwości wypowiadał się o hitleryzmie, jako ruchu narodowym, ostrzegając zarazem przed zagrożeniem ze strony hitlerowskich Niemiec. Oskarżany był o antysemityzm, choć sam twierdził, że przeciwny jest jedynie dominacji Żydów w życiu gospodarczym. Mimo że był postrzegany jako kreator katolickiego nacjonalizmu polskiego, kardynał August Hlond odmówił zgody na złożenie trumny Romana Dmowskiego w Katedrze Poznańskiej. Był Dmowski powszechnie uznanym mężem stanu i przenikliwym strategiem w polityce międzynarodowej, próbował sił w literaturze, ale jego literackie fantazje zawarte w powieści "Dziedzictwo" do miana literatury pięknej pretendować nie mogą. Tak więc Dmowski nie poddaje się prostym ocenom i pozostaje postacią wysoce kontrowersyjną, a przez to niezmiennie żywą. W "Sporze o historię" o Dmowskiego spierać się będą prof. Jan Żaryn, prof. Marian Marek Drozdowski oraz dr Grzegorz Krzywiec. Zagadnienia: - Piłsudski - Dmowski: kto z nich był wizjonerem, a kto ulegał chimerom? Kto był anachroniczny, a kto nowoczesny? - Piłsudski czy Dmowski - spór o ojcostwo niepodległej. - Antysemita czy antyżydowski narodowiec? - Antyniemiecki faszysta czy polityczny realista? - Kto okazał się politycznym zwycięzcą w II RP, Piłsudski czy Dmowski? 22:55 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA LIDERA ZESPOŁU MLODZIEŻOWEGO W PETERSBURGU Reportaż, 24 min, Polska, 2001 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W tym wydaniu spotkanie z Jegorem, który jest liderem grupy Multifilmy. Mieszka w Petersburgu, pisze teksty, komponuje i śpiewa. Rówieśnicy Jegora to pierwsze rosyjskie pokolenie, które rozpoczęło dorosłe życie w zupełnie nowych warunkach. Dla nich Związek Radziecki jest jedynie mglistym wspomnieniem z dzieciństwa. 00:40 MADE IN USSR Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2016 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Scenariusz: Barbara Włodarczyk W grudniu 2016 r. minęło 25 lat od rozpadu radzieckiego imperium. To było wydarzenie epokowe! Punkt zwrotny w politycznej historii Europy, ale także w skali globalnej. Upadek ZSRR oznaczał koniec dwubiegunowego porządku międzynarodowego i całkowitą zmianę układu sił w świecie. W jednej chwili na mapie pojawiło się aż 15 nowych państw. Celem filmu jest pokazanie, w czym się przejawia powrót do radzieckiej epoki w Rosji, która uważa się za spadkobierczynię ZSRR. Jaka jest wiedza na temat rzeczywistości tamtych czasów, jakie są przyczyny odradzania się ideałów radzieckiego imperium, oraz jakie wynikają z tego konsekwencje i zagrożenia dla Rosji i świata. Zrozumienie sposobu myślenia Rosjan w tej kwestii jest niezwykle ważne dla zgłębienia ich postaw wobec konfliktu na Ukrainie i stosunku do państw Europy Zachodniej, w tym Polski. 01:40 SENSACJE XX WIEKU - OSACZENI ODC. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 29 min, Polska, 1993 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Pierwsza część programu poświęconego procesowi w Norymberdze. Pokazano życie, działalność i śmierć najważniejszych przywódców III Rzeszy, którzy uniknęli sądu, popełniając samobójstwo: Adolfa Hitlera, Heinricha Himmlera, Josepha Paula Goebbelsa oraz Hermanna Wilhelma Goeringa, sądzonego po wojnie przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze, który po ogłoszonym 1 października 1946 wyroku śmierci, 15 października 1946 przed wykonaniem egzekucji również popełnił samobójstwo. 02:15 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - GENERAŁ MRÓZ Magazyn, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony hitlerowskiej agresji na ZSRR. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe. 02:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KOMOROWO W NOWYM BLASKU Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki To jedna z piękniejszych odznak honorowych wojska II Rzeczpospolitej. Orzeł zaciska w szponach naramiennik. Na nim, na razie splecione ze sobą litery S P - Szkoła Podchorążych - ale już niebawem zastąpione zostaną symbolami kolejnych stopni oficerskich. Później historia obok tych stopni dopisze nazwiska naszych wielkich bohaterów wojennych. To niezwykle uczucie świadomość, iż na tej dróżce przed budynkiem z czerwonej cegły zaczynała się ich droga na piedestały pomników, tych materialnych i tych wzniesionych we wdzięcznej pamięci pokoleń. Nawet nie próbujemy wymieniać nazwisk, każde bowiem przywołane oznaczałoby pominięcie setek innych. Tak zawsze jawiło nam się Komorowo, jako miejsce absolutnie szczególne dla siły moralnej wojska II Rzeczpospolitej. Miało również Komorowo swego rodzaju znak rozpoznawczy: niezwykłą aleję duchowych patronów, której jedynego odpowiednika można by się doszukiwać w amerykańskiej West Point. Ta aleja pomników z głębokim historycznym przesłaniem to był naprawdę świetny pomysł edukacyjny. Podchorążowie na każdym kroku otrzymywali sygnał: "Pamiętajcie, kim jesteście. Wojownikami Rzeczpospolitej - krwią z krwi, kością z kości Sobieskich, Chrobrych, Chodkiewiczów - musicie być ich godni". I byli ci dowódcy plutonów i kompanii spod Kutna, Tomaszowa, Kocka postawieni w sytuacjach, kiedy stawką był już tylko honor. Pułkownik Ludwik Bociański - komendant szkoły i inicjator budowy tych monumentów pokazał osobiście, jak tę wartość rozumie. 17 września 1939 roku na granicznym moście na Czeremoszu w Kutach starał się nakłonić marszałka Rydza Śmigłego do powrotu na pole walki. Kiedy ten odmówił, Bociański targnął się na swoje życie. Rok temu byliśmy tutaj z kamerą pierwszy raz i zapisaliśmy dosyć smutne obrazy. Z aleja bohaterów czas obszedł się okrutnie, ale wywoziliśmy z Komorowa obietnice i wojska, i samorządu, iż ta sytuacja się zmieni. Trzeba przyznać, i jedni, i drudzy dotrzymali słowa.