TVP Historia Czwartek, 15.08.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 15 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1920 - bitwa warszawska; 1973 - zmarł gen. Marian Kukiel; 1980 - drugi dzień polskiego Sierpnia; 1988 - rozpoczął się strajk w kopalni "Manifest Lipcowy"; 07:35 PIOSENKĄ PRZEZ HISTORIĘ - CUD NAD WISŁĄ Teledysk, 9 min, Polska, 2018 Reżyseria: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Michał Jarosiński, Adam Fręśko Wykonawcy: Jakub Sienkiewicz, Tomasz Grochowalski, Piotr Łojek, Leon Paduch, Aleksander Korecki, Jacek Wąsowski Włodzimierz Lenin zadecydował o rozpoczęciu wojny z Polską, która po stu dwudziestu trzech latach zaborów odzyskała niepodległość, już w listopadzie 1918 roku. Do pierwszego starcia doszło w lutym kolejnego roku. Walki trwały do października. Bolszewicy zgodzili się na pokojowe rokowania, by wzmocnić swoje wojska walczące na innych frontach. Starcie z Polakami chcieli odroczyć o kilka miesięcy. Było ono jednak nieuniknione. Pomiędzy Rzeczpospolitą a bolszewicką Rosją, nieuznawaną z resztą na arenie międzynarodowej, nie została wytyczona granica państwowa. Kwestią sporną były ziemie pomiędzy wschodnią granicą Kongresówki a granicą Rzeczpospolitej Obojga Narodów sprzed rozbiorów. Ponadto bolszewicy planowali ideologiczną ekspansję na Zachód. 4 lipca 1920 roku ruszyła ofensywa dowodzona przez Michaiła Tuchaczewskiego, której celem było zdobycie Warszawy. Armia Czerwona postępowała szybko i trzynastego sierpnia przypuściła szturm na stolicę Polski. Decydująca bitwa rozegrała się na przedpolach miasta. Po początkowych sukcesach Rosjan Polacy przegrupowali siły. 15 sierpnia odzyskali Radzymin i utracone wcześniej pozycje. Polskie oddziały zdobyły także sztab czwartej armii rosyjskiej w Ciechanowie, przejęły radiostację i uniemożliwiły Sowietom łączność z dowództwem. 16 sierpnia Józef Piłsudski wyprowadził kontruderzenie znad rzeki Wieprz, które przełamało obronę radziecką w okolicy Kocka i Cycowa. Dzięki temu Polacy zaatakowali tyły wojsk rosyjskich nacierających na Warszawę. Tuchaczewski musiał wycofać się nad Niemen. 19 sierpnia rozpoczął się pościg za umykającymi oddziałami rosyjskimi. Bitwa Warszawska uznana została za jedną z przełomowych w historii świata. Powstrzymała ekspansję komunistów na Europę zachodnią i zadecydowała o zachowaniu przez Polskę niepodległości. W Bitwie Warszawskiej zginęło 4, 5 tysiąca polskich żołnierzy, 22 tysiące zostało rannych. 07:45 PRZYBYLI UŁANI Komedia obyczajowa, 57 min, Polska 2005 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Grzegorz Stefański Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Zbigniew Zamachowski, Kinga Preis, Stanisław Michalski, Andrzej Beja - Zaborski, Józef Mika, Stanisław Brudny, Igor Sawin, Lech Dyblik W sennym zwykle Osieku wielkie poruszenie. Już jutro dzień wojskowego święta, rocznica Cudu nad Wisłą. Z województwa przybędą notable - marszałek i biskup, a może nawet telewizja! - na uroczystość poświęcenia tablicy upamiętniającej wyzwolenie wsi z rąk bolszewików w 1920 r. Robotnicy zawieszają ją właśnie na ścianie urzędu gminy. Wyryte litery głoszą: "Dla uczczenia czterdziestej rocznicy uchwalenia Manifestu PKWN". Stop! - sierdzi się wójt. Czytać nie umiecie? Przewrócić na drugą stronę! No, teraz dobrze! Wyryte w marmurze na odwrocie starej tablicy, dla oszczędności, złote litery głoszą chwałę 13. Pułku Ułanów Wileńskich, który w sierpniu 1920 roku stoczył w okolicy zwycięską bitwę z sowiecką kawalerią. Marian, miejscowy sklepikarz już wie, kto odsłoni inskrypcję. Kombatant walk z bolszewikami, ojciec jego małżonki! To nic, że z niesprawny, milczący, przykuty do fotela starzec nigdy w wojsku nie służył, a w 1920 roku miał zaledwie dziesięć lat. A bo to można wierzyć starym metrykom? Dziadek na pewno z Rydzem komunistów gonił! Trzeba tylko zorganizować dla staruszka wózek inwalidzki i ubrać go w ułański mundur. Z wózkiem nie będzie kłopotu. Wypożyczy się go za parę złotych od miejscowego harmonisty, człeka? a jakże, trunkowego - ćwiczącego z zapałem melodię piosenki "Przybyli ułani pod okienko". Słabo mu idzie. Co chwilę zamiast "Ułanów" spływają artyście spod palców tęskne frazy "Suliko", ulubionej pieśni generalissimusa Stalina. A niezbędny mundur ułański wypożyczy wiekowa córka autentycznego ułana. Nie wypożyczy! Nie po to przez czterdzieści pięć lat ukrywała relikwię przedkomuną, by ją teraz oddawać w obce ręce! No dobrze, odda na chwilę za obietnicę zatrudnienia córki jako sklepowej. Marian nie ma wyboru. Godzi się na wszystko. Mundur trzeba tylko trochę przerobić. Zrobi to bezrobotny, jak niemal wszyscy mieszkańcy popegieerowskiej wioski żyjący z babcinej lub dziadkowej renty, krawiec - pijanica za "połówkę". A kochanica bohatera, pielęgniarka z ośrodka zdrowia, doda dziadkowi ikry zastrzykiem wzmacniającym, takim jak dla sportowców, by jakoś wytrzymał trudy imprezy. Gra jest warta świeczki. Wójt będzie zobowiązany. Z pewnością odnowi z Marianem koncesję na prowadzenie sklepu, wbrew zakusom innych oferentów... Zabawny obrazek z życia biednej prowincjonalnej mieściny, zapis komicznych perypetii ludzi biednych, niezaradnych, z największym trudem wiążących koniec z końcem, nieprzystosowanych do nowych czasów, ale mozolnie próbujących utrzymać się na powierzchni. Komiczny do czasu. Strzelba wisząca na ścianie w pierwszym akcie sztuki teatralnej na pewno wypali w finale. Ułański mundur - pamiątka lat krwawej wojny - zwiastuje dramatyczny finał. Obraz należący do telewizyjnego cyklu "Święta polskie" wyreżyserował Sylwester Chęciński, mający w swoim dorobku między innymi trylogię "Sami swoi", "Nie ma mocnych" oraz "Kochaj albo rzuć" oraz takie filmy jak "Wielki Szu" czy "Rozmowy kontrolowane". 08:55 PRYMAS DIALOGU - IN VERBO TUO Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2019 Reżyseria: Andrzej Machnowski Scenariusz: Andrzej Machnowski Film o ks. prof. abp. Henryku Muszyńskim, ukazujący dzieciństwo i młodość, spędzoną w Kościerzynie, studia seminaryjne w Pelplinie, a następnie całą drogę, jaką przebył od święceń kapłańskich aż po uzyskanie największej godności w Kościele katolickim - prymasa Polski. Film ukazuje imponujące i bogate życie jednego z największych intelektualistów Polski, "budowniczego mostów" i dialogu. Dziś seniora i wybitnego męża stanu. 10:35 BYĆ DLA POLSKI, BYĆ DLA POLAKÓW Film dokumentalny, 30 min, Polska, 1992 Scenariusz: Alina Czerniakowska Zdjęcia: Zbigniew Napiórkowski Nowe spojrzenie na postać Józefa Piłsudskiego - człowieka, który całe życie i wszystkie swoje umiejętności poświęcił Polsce. Film przedstawia Marszałka walczącego o Polskę i jej miejsce w Europie i na świecie z przeciwnikami jego koncepcji politycznych w kraju i z sąsiednimi państwami. W programie wykorzystano liczne materiały archiwalne. 11:15 Z BIEGIEM NILU - ODC. 3/4 (ODC. 3/4) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2014 Fotograf i pisarz, Levison Wood, marzył o wyprawie wzdłuż Nilu, odkąd był małym chłopcem, podjął więc wyzwanie wędrówki biegiem drugiej najdłuższej rzeki świata. Wyruszył z Rwandy, dawną trasą oficerów armii brytyjskiej przez pustynie, dżungle, sawanny, góry i strefy wojny. Po drodze, żyjąc wśród napotkanych społeczności, poznaje ich życie i zwyczaje. W Rwandzie Levison i jego przewodnik Boston udają się do źródła Nilu. Stamtąd przedzierają się przez gęstą dżunglę i moczary do Tanzanii, gdzie świętują Boże Narodzenie, ozdabiając pobliskie drzewa skarpetkami i kapeluszami. W Ugandzie podróżników niezwykle gorąco wita podekscytowany tłum mieszkańców miast Kasensero i Kampala. W południowym Sudanie Levison zostaje wraz z plemieniem Mundari i ich bydłem na wyspie, gdzie bierze udział w walce zapaśniczej. W ochronie przed komarami musi posmarować włosy krowim moczem i pokryć swoje ciało odchodami krów. W Sudanie Levison spełnia dziecięce marzenia i obozuje w cieniu piramid Meroe. W ostatnim na trasie podróży kraju, Egipcie, Levison zostaje pierwszym człowiekiem, któremu pozwolono wędrować wokół jeziora Nasera. Wreszcie, po zadziwiającej podróży obejmującej ponad 5000 km, 6 krajów, około 7 milionów kroków w ciągu 9 miesięcy, Levison Wood dociera do Morza Śródziemnego. 13:00 WYŚPIEWANA HISTORIA - MARSZ PIERWSZEJ BRYGADY Teledysk, 6 min, Polska, 2015 Scenariusz: Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Wojciech Szczygielski Ten teledysk oparty jest na pytaniu: czym jest współczesny patriotyzm, czym są współczesne Legiony. W jakim stopniu jesteśmy podobni do młodych ludzi, którzy w czasie pierwszej wojny światowej walczyli w Legionach, a w czasie drugiej tworzyli AK. Czym jest nasz patriotyzm w czasie pokoju? 14:10 CUD NAD WISŁĄ Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2006 Reżyseria: Krzysztof Nowak-Tyszowiecki Scenariusz: Krzysztof Nowak-Tyszowiecki Muzyka: Bartłomiej Budzyński "Cud nad Wisłą" to historyczny dokument filmowy, ukazujący wydarzenia, przyczyny i przebieg polsko - bolszewickiej wojny 1920 roku, zbudowany w całości z oryginalnych materiałów filmowych, odnalezionych w archiwach rosyjskich, polskich i brytyjskich. Jest to zarazem dokumentalny film akcji, odtwarzający ostatnią wojnę kawaleryjską, zrealizowany w stylu kina niemego lat dwudziestych, które kiedyś stworzyło własną dramaturgię, oryginalny język i niezwykłą poetykę. 15:20 RANCZO WILKOWYJE Komedia, 94 min, Polska 2007 Reżyseria: Wojciech Adamczyk Scenariusz: Robert Brutter, Jerzy Niemczuk Zdjęcia: Włodzimierz Głodek Muzyka: Krzesimir Dębski, Radzimir Dębski Aktorzy: Ilona Ostrowska, Paweł Królikowski, Cezary Żak, Artur Barciś, Radosław Pazura, Franciszek Pieczka, Piotr Pręgowski, Katarzyna Żak, Sylwester Maciejewski, Bogdan Kalus, Dorota Nowakowska, Violetta Arlak, Marta Chodorowska, Grzegorz Wons i inni Kinowa wersja perypetii mieszkańców gminy Wilkowyje nawiązująca do licznych wydarzeń we wsi przedstawionych wcześniej w serialu emitowanym na antenie Jedynki, który cieszył się ogromną popularnością wśród widzów. Do Wilkowyj nieoczekiwanie wraca Czerepach, który odszedł stamtąd w niesławie po aferze z lokalnym radiem. Teraz, niestety, znów triumfuje, gdyż przybywa jako kontroler Izby Obrachunkowej. Wystraszony nie na żarty wójt nakazuje sekretarzowi Dudzie przygotować kilka fałszywych dokumentów, które mają odwrócić uwagę kontrolera od prawdziwych przekrętów. Ale Czerepach, który doskonale zna zakulisowe gry wójta i metody jego działania, nie daje się na to nabrać. Sam wcześniej maczał palce w finansowych matactwach przełożonego. Odrzuca nawet propozycję łapówki. Możliwość upokorzenia wójta jest dla niego cenniejsza niż pieniądze. Wójt szuka więc pomocy u Więcławskiego, głównego beneficjenta gminnych zleceń, teraz jednak zbyt przerażonego, żeby coś wymyślić. Wójt dochodzi więc do wniosku, że jedynym sposobem na pozbycie się dociekliwego kontrolera będzie zabicie go. Lucy i Kusy cieszą się swoją miłością, szczęśliwi w malowniczym dworku. Idyllę zakłóca im Czerepach, który poszukuje u nich pokoju na czas kontroli w gminie. Lucy niezbyt chętnie wynajmuje mu pokój na poddaszu. Ale na tym nie kończą się przykre niespodzianki. Oto bowiem pewnego dnia w domu Lucy zjawia się kolejny nieproszony gość jej były mąż Louis. Mężczyzna oświadcza Lucy, że nadal ją kocha, żyć bez niej nie może, a co więcej nadal jest jej mężem, gdyż formalności rozwodowe nie zostały sfinalizowane. Na wieść o tym Kusy postanawia usunąć się z życia ukochanej, chociaż Lucy zapewnia go, że Louisa od dawna nie kocha i nie chce go więcej widzieć. Do Kusego to jednak nie przemawia: wyprowadza się z dworku i co gorsza znów zaczyna pić. W słuszności decyzji o odejściu od Lucy utwierdza go proboszcz, który twierdzi, że nie ma on prawa rozbijać małżeństwa. Bywalcy ławeczki mają ciągłe problemy ze zdobyciem pieniędzy na piwo lub wino, a sklepowa Więcławska uparcie odmawia sprzedaży na krechę nawet tak niezbędnych im towarów. Ławeczkowi postanawiają zatem otworzyć swoją budkę z piwem. Dostają nawet niezbędne dofinansowanie z urzędu gminy. Szybko jednak się przekonują, że prowadzenie własnego biznesu to ciężki kawałek chleba. Już nawet pić się nie chce. Louis uwodzi wilkowyjskie kobiety swoją wysportowaną sylwetką i czarującym amerykańskim uśmiechem. I tylko Lucy wciąż jest odporna na jego urok, chociaż były/aktualny małżonek stale ją zapewnia o swoim uczuciu. W końcu zdesperowana kobieta wyrzuca jego rzeczy z domu. Niezrażony Louis zamieszkuje w dawnej komórce Kusego i nadal zabiega o względy Lucy. Tymczasem wszędobylskie dzieci Solejuków donoszą Kusemu, że Amerykanin w swoich działaniach kieruje się niekoniecznie miłością i ma we wsi wspólnika. 17:00 POWSTANIE WARSZAWSKIE DZIEŃ PO DNIU - ODC. 15 Reportaż, 6 min, Polska, 2017 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Bohater odcinka: Henryk Bieniewski. 17:40 OJCU Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2015 Reżyseria: Liliana Komorowska, Diana Skaya Dokument fabularyzowany "Ojcu" jest rekonstrukcją autentycznej historii ofiary stalinowskiego terroru, Adama Bandrowskiego, zamordowanego w 1938 roku w Winnicy na Ukrainie. Podobnie jak ponad 111 tysięcy Polaków padł on ofiarą zarządzonej przez Stalina Operacji polskiej, czystki etnicznej zmierzającej do zagłady narodu polskiego w ZSRR. Losy Adama są opowiedziane strofami poematu napisanego przez córkę, Alinę Bandrowską, mieszkającą obecnie w Kanadzie. Widziane oczyma 3 - letniej Ali poetyckie obrazy z życia jej rodziny są gwałtownie przerywane scenami aresztowania, przesłuchania i rozstrzelania jej ojca. Jest to pierwsza w historii ekranizacja losów niewinnego człowieka, jednego z tysięcy ofiar mordu w Winnicy. To również hołd złożony zamordowanemu, pozostawiający trwały ślad w zbiorowej pamięci. 18:10 WYŚPIEWANA HISTORIA - WOJENKO, WOJENKO Teledysk, 6 min, Polska, 2015 Scenariusz: Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Wojciech Szczygielski Ten teledysk jest opowieścią o polskich powstaniach narodowych. 19:05 WOJNA STULETNIA - WOJNA W RODZINIE 1337 - 1360 ODC. 1/3 (THE HUNDRED YEARS WAR) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: Serena Davies, Graham Johnston Wykonawcy: Elżbieta Groszek Wojna stuletnia to nazwa nadana przez XIX - wiecznych historyków serii konfliktów zbrojnych, które z przerwami toczyły się przez 116 lat w XIV i XV wieku pomiędzy Anglią i Francją. Podstawową przyczyną konfliktu był spór feudalny wokół statusu króla angielskiego wobec francuskiego. Historyk kultury, dr Nina Ramirez, próbuje przybliżyć widzom skutki działań wojennych, które odbijały się w każdym aspekcie życia obydwu państw, artystycznym, kulturalnym i religijnym. Wojna stuletnia zapoczątkowała ostateczny rozwód między Francją i Anglią, czego skutki można dostrzec do dziś. 20:05 1920. BITWA WARSZAWSKA Dramat wojenny, 110 min, Polska 2011 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Hoffman Zdjęcia: Sławomir Idziak Muzyka: Krzesimir Dębski Aktorzy: Natasza Urbańska, Borys Szyc, Daniel Olbrychski, Jerzy Bończak, Adam Ferency, Bogusław Linda, Ewa Wiśniewska, Aleksander Domogarov, Olga Kobo, Andrzej Strzelecki, Michał Żebrowski, Rafał Cieszyński, Łukasz Garlicki, Piotr Głowacki Burzliwe losy bohaterów filmu i ich miłosne perypetie rozgrywają się na tle wojny polsko - bolszewickiej, jednego z najważniejszych okresów w dziejach naszego kraju. Stoczona w sierpniu tytułowa bitwa zdecydowała o zachowaniu niepodległości, którą Polska odzyskała w listopadzie 1918 r. , po 123 latach niewoli. Akcja rozpoczyna się w Moskwie na Kremlu, gdzie na tajnym posiedzeniu rządu rosyjskiego Lew Trocki, drugi obok Lenina przywódca Rosji i naczelny komisarz Armii Czerwonej, kreśli plan agresji na Europę i podbój europejskich państw: Polski, potem Niemiec, Francji, Włoch, Anglii. Kolejna scena rozgrywa się w Warszawie, gdzie poznajemy głównych bohaterów tej wojennej historii: artystkę Olę Raniewską i kawalerzystę Jana Krynickiego. To właśnie oczami tych dwojga zakochanych w sobie młodych ludzi zostało ukazane heroiczne zwycięstwo narodu polskiego nad bolszewikami. W warszawskim Cafe Oasis piosenkarka i tancerka kabaretowa Ola bawi zachwyconych gości lokalu, wśród których jest podpity kapitan Kostrzewa, niespuszczający oka z pięknej artystki. Wkrótce pojawia się tu także w szampańskim humorze Jan, kawalerzysta, poeta i idealista, któremu towarzyszą kompani, na czele z majorem Bolesławem Wieniawą - Długoszowskim. Upajający się szczęściem w ramionach ukochanej Jasio proponuje, by pobrali się natychmiast, wiedząc, że wyrusza na front. Obudzony w środku nocy ksiądz Ignacy Skorupka, zgadza się udzielić nazajutrz ślubu młodej parze. Na prośbę zatroskanej Oli, Jaś przysięga żonie, że wróci na pewno. Podczas walk na polsko - bolszewickim froncie kawalerzysta Jan trafia do niewoli. Zostaje oskarżony o agitację i skazany przez sąd polowy na karę śmierci. Przed egzekucją ratuje go jednak atak wrogich wojsk. Ostatecznie jego los będzie spoczywać w rękach czekisty Bykowskiego. Ale Jan zdoła uciece od bolszewików. Ola dowiaduje się od majora Wieniawy o zaginięciu męża. Nie traci nadziei na jego odnalezienie. Porzuca kabaret i zaciąga się do polskiej armii jako sanitariuszka. 22:00 SPÓR O HISTORIĘ - WOJNA POLSKO - BOLSZEWICKA Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2018 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Maciej Zakrocki (prowadzący) Po zakończeniu I wojny światowej rozpoczęła się ewakuacja niemieckich wojsk z obszaru od Zatoki Botnickiej po Morze Azowskie. Bolszewicy uzgodnili z Niemcami, że będą zajmować opuszczane przez nich tereny. W ten sposób bez walki przesuwali się na Zachód. Niepodległa Polska stanęła wobec sowieckiego zagrożenia. 14 lutego 1919 roku w rejonie miasta Mosty nad Niemnem doszło do spotkania oddziałów wojska polskiego z wojskami sowieckimi. Sowieci wycofali się. W kolejnych miesiącach wojsko polskie przesuwało się na Wschód. Walki toczyły się do początku 1920 roku, z przerwą na jesieni, ponieważ Józef Piłsudski nie chciał zwycięstwa carskiego generała Antona Denikina nad Armią Czerwoną. Polski wywiad przywidywał, że bolszewicy zaatakują Polskę po rozstrzygnięciu wojny domowej. Józef Piłsudski liczył, że sojusznikiem w walce z bolszewikami może być państwo ukraińskie, którego powstanie miałoby osłabić Rosję. W kwietniu 1920 roku Polska zawarła układ z rządem Ukraińskiej Republiki Ludowej Symona Petlury. Wojska obu państw miały wspólnie walczyć. 7 maja wojska polskie i ukraińskie wkroczyły do opuszczonego przez wojska sowieckie Kijowa. Armia Czerwona wycofała się, ale nie została rozbita. Wkrótce ruszyła na Zachód. Wojsko polskie przegrało bitwy o Wilno i Grodno, załamała się linia obrony Niemna, Szczary i Kanału Ogińskiego. Polacy przegrali także na Ukrainie. 4 lipca na Białorusi ruszyła nowa, wielka ofensywa bolszewicka pod dowództwem Michaiła Tuchaczewskiego. Wojsko polskie było od kilku tygodni w odwrocie. W połowie sierpnia front ustabilizował się na wschód od Stolicy Polski. 13 sierpnia rozpoczęła się bitwa warszawska. O zwycięstwie Polaków zdecydowały wydarzenia z 15 sierpnia i dni następnych. Armia Czerwona rozpoczęła odwrót. Polska piechota, posuwając się na północ, goniła oddziały bolszewickie nawet po czterdzieści kilometrów dziennie. Zwycięstwo Polaków w bitwie nad Niemnem przyspieszyło zawarcie traktatu pokojowego z Rosją bolszewicką w Rydze w marcu 1921 roku. 22:40 18 STRAJKOWYCH DNI - KOŁODZIEJ Film dokumentalny, 10 min, Polska, 2005 Reżyseria: Krzysztof Kalukin Scenariusz: Barbara Madejczyk-Krasowska Na czele strajku w Stoczni Komuny Paryskiej w Gdyni staje Andrzej Kołodziej. Pracuje tu od dwóch dni, został zwolniony za rozdawanie "Robotnika" ze Stoczni Gdańskiej. O strajku, który był określany jako twardy (zamknięto dyrektora w gabinecie) opowiada sam Kołodziej, wspomina także Bogdan Borusewicz. Jest to opowieść o fenomenie młodego robotnika, który zdobył sobie posłuch wśród starszej załogi. Usłyszymy opinie innych uczestników strajku, którzy mówią o Andrzeju Kołodzieju. Tego dnia władze Komitetu Samoobrony KOR wydają oświadczenie, solidaryzując się ze strajkującymi i protestując przeciwko przerwaniu łączności. Program ilustrowany materiałami archiwalnymi. Wykorzystano m.in. fragment przemówienia premiera Babiucha, który oskarżał "przeciwników Polski Ludowej" o inspirowanie robotników. Na wieść o strajku Edward Gierek przerywa urlop w ZSRR. W tamtych czasach władze PRL - owskie obowiązywał zwyczaj wypoczywania na Krymie. Autorzy przypominają również, jak komentowała wydarzenia prasa Wybrzeża z 15 sierpnia. Przedstawiają fragmenty artykułów o "przerwach w pracy, które napawają troską". 22:55 BOŻE MŁYNY (MILLS OF GOD) Film dokumentalny, 59 min, Czechy, 2015 Reżyseria: Josef Cisarzowski Zdjęcia: Michal Nemiec Šumava (Szumawa) to masyw górski na południowo - zachodniej granicy Czech, położony na pograniczu Austrii i Bawarii. Film dokumentalny oddaje radykalne przemiany tego regionu od czasów sprzed II wojny światowej poprzez lata 50. i 60. , kiedy to czechosłowacki reżim komunistyczny uszczelniał granicę pasem terra prohibita. Balladowo i ponuro dramatyczna atmosfera tego miejsca pokazuje, że nie było ono przewidziane dla ludzi, którzy mogliby tam mieszkać. To miała być i była pustynia. Dzisiaj jest świadectwem paranoicznej i histerycznej potrzeby bezpieczeństwa, jaką chciał sobie zapewnić reżim. Film składa się z nagrywanych przez piętnaście lat historii mieszkańców tej krainy, tych stałych, zakotwiczonych od pokoleń i tych jednorazowych. Wszyscy oni musieli w pośpiechu opuszczać ten teren na polecenie komunistycznych władz. Przez piętnaście lat Vaclav Reischel, czesko - niemiecki dokumentalista mieszkający obecnie w Stuttgarcie, nagrywał rozmowy z tymi ludźmi. One to właśnie są kanwą godzinnego filmu dokumentalnego. Reżyser Josef Cisarzowski połączył te nagrania ze ściśle tajnymi materiałami z archiwum bezpieki czechosłowackiej, kontrwywiadu wojskowego oraz zeznań uciekinierów przesłuchiwanych przez kontrwywiad i wywiad. 00:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ŚLADAMI PODKÓW Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Wreszcie przyszedł ten dzień, by przejść całą trasę oddziału wydzielonego Wojska Polskiego majora Hubala. Jesteśmy w Porębie, w rejonie Ostrowii Mazowieckiej. Tu w miejscowości Udrzyn oddział Hubala przechodził brodem przez Bug. Tego miejsca będziemy dziś szukać. Przed takim przejściem zapewne zapadały decyzje: co zostawiamy, a co bierzemy ze sobą. Z naszych doświadczeń wynika bowiem, że brzeg, z którego wyrusza wojsko przed przeprawą, obfituje potem w najróżniejsze przedmioty taborowe, które dla nas są teraz cenną pamiątką 01:30 MUMIA LENINA OBIEKT SPECJALNY W SERCU ROSJI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2017 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Scenariusz: Barbara Włodarczyk Mumia Lenina spoczywa w samym sercu Rosji na Placu Czerwonym od 1924 roku. Jej historia to opowieść pełna politycznych intryg i zwrotów akcji. Nad szczątkami wodza bolszewickiej rewolucji czuwa cały sztab naukowców, a ich działalność objęta jest tajemnicą. Mauzoleum Lenina w samym sercu Moskwy jest nie tylko symbolom przewrotu, który zmienił bieg historii świata. Jak mówi jeden z bohaterów dokumentu, to także znak, że Rosja nie odcięła się od sowieckiej epoki. Film pokazuje emocje, jakie 100 lat po bolszewickiej rewolucji wywołuje mumia Lenina, odpowiada na pytanie, skąd się bierze aura tajemniczości wokół mauzoleum, i dlaczego władze nie chcą jego likwidacji, choć opowiada się za tym ponad 60% Rosjan. Zawiera też smaczki dotyczące konserwacji szczątków. Tytuł filmu ma podwójny wydźwięk. Odwołuje się do tego, że mauzoleum leży w centrum Moskwy, ale także do tego, że Lenin wciąż jest bliski sercom milionów Rosjan.