TVP Historia Piątek, 16.08.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 16 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1943 - wybuchło powstanie w getcie białostockim; 1944 - zginął w Powstaniu Warszawskim Tadeusz Gajcy; 1980 - trwał trzeci dzień polskiego Sierpnia; 2002 - rozpoczęła ostatnia pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny; 07:45 1920. WOJNA I MIŁOŚĆ - ODC. 7/13 - W OKOPACH Serial historyczno - wojenny, 44 min, Polska, 2010 Reżyseria: Maciej Migas Scenariusz: Janusz Petelski, Robert Miękus Zdjęcia: Marek Traskowski Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Jakub Wesołowski, Wojciech Zieliński, Tomasz Borkowski, Karolina Chapko, Monika Kwiatkowska, Katarzyna Maciąg, Lesław Żurek, Karolina Nolbrzak, Michał Żurawski, Danuta Stenka, Marek Bukowski, Eryk Lubos, Mirosław Baka, Piotr Gąsowski, Krzysztof Globisz Józef wypytuje Jadzię o rodziców. Próbuje sobie wytłumaczyć, że jego podejrzenia to pomyłka. Kontrwywiad ma jednak coraz mniej wątpliwości. Aby się ostatecznie upewnić, przygotowuje fałszywe dane i podrzuca je Jadwidze. Ta przekazuje dokumenty Sabinie. Władek ze swoim pułkiem, żegnany przez Zosię i Teofila, wyrusza na front. Oddział Aleksandra i Tkaczenki przesłuchuje polskiego oficera. Torturowany jeniec podaje rzeczywiste dane o dyslokacji polskich wojsk, ale Tkaczenko jest przekonany, że kłamie. Sowiecki wywiad dostarczył mu inne informacje, spreparowane przez polski kontrwywiad. Bolszewicy przekonani o swojej przewadze, atakują, ale zostają zmuszeni do wycofania się. Dopiero kolejny atak, poprzedzony ostrzałem artyleryjskim, przynosi efekt. Polacy w panice wycofują się. Jadwiga zostaje aresztowana. Na przesłuchaniu przyznaje się do współpracy z sowieckim wywiadem. Twierdzi, że była szantażowana. Grożono jej, że w razie odmowy, zginą jej rodzice. 08:30 18 STRAJKOWYCH DNI - TRZY KOBIETY, KTÓRE URATOWAŁY SOLIDARNOŚCIOWY STRAJK Film dokumentalny, 10 min, Polska, 2005 Reżyseria: Krzysztof Kalukin Scenariusz: Barbara Madajczyk-Krasowska Przypomnienie fragmentu nagrania z rozmów Komitetu Strajkowego Stoczni Gdańskiej z dyrekcją w sali BHP, gdzie trwały negocjacje przedstawicieli załogi. 16 sierpnia dyrekcja przyjmuje 5 podstawowych postulatów i zostaje ogłoszone zakończenie strajku. Stoczniowcy zaczynają wychodzić ze stoczni. Anna Walentynowicz opowiada o dramatycznej sytuacji, jaka wtedy zapanowała. Wkrótce następuje ogłoszenie strajku solidarnościowego i powstanie Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. W tym odcinku będzie mowa także o pierwszym zwycięstwie oraz o tym, jak stoczniowcy zdecydowali się strajkować na rzecz innych zakładów. Lech Wałęsa nawoływał wówczas do strajku okupacyjnego: "Musimy być solidarni, bo przegramy wszystko. Strajkujemy dalej". Bramy i mury stoczniowe pełne były haseł strajkowych, śpiewano pieśni strajkowe, jak "Gdański starzyk". PAP poinformowała o zakończeniu strajku. Wieczorem o 20.50 do stoczni wrócił dyrektor, strajkujący nie wpuścili go jednak. 08:55 HISTORIA POLSKI - MUSIELI ZWYCIĘŻYĆ Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2000 Autor: Alina Czerniakowska Reżyseria: Alina Czerniakowska 1920 rok, walka z bolszewikami. Kto był autorem tego zwycięstwa? Czy był cud nad Wisłą? Norman Davies mówi, że to był cud mobilizacji społecznej, a autorem i przywódcą był Jóżef Piłsudski. Polsce udało się obronić Europę, ale ta sama Europa w 20 lat później oddała Polskę najgorszemu wrogowi - Rosji sowieckiej na blisko pół wieku. Konsekwencje tego odczuwamy do dzisiaj. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA RUDOLFA HESSA Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Odcinek poświęcony Rudolfowi Hessowi. 11:40 DOM - ODC. 17/25 - KOMU GRA TA ORKIESTRA Serial obyczajowy, 85 min, Polska 1996 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Halina Rowicka, Tomasz Borkowy, Anna Romantowska, Igor Śmiałowski, Jerzy Bończak, Joanna Szczepkowska, Jolanta Żółkowska, Jan Englert, Wojciech Wysocki, Tomasz Mędrzak, Gustaw Lutkiewicz, Beata Krajewska Po rocznym pobycie w więzieniu Mietek wychodzi na wolność. Rozpoczyna gorączkowe poszukiwania Gosi. Przypadkiem dowiaduje się, że jego dawna ukochana wyszła za mąż. Rozwiewając się też jego nadzieje na znalezienie pracy. Po kilku nieudanych próbach Mietek dostaje wreszcie posadę dzięki życzliwości Henia Lermaszewskiwego. Tymczasem w FSO dochodzi do niebezpiecznego wypadku, którego świadkami są Andrzej i Korn. Wspólnie piszą petycję, dotyczącą m.in. fatalnych warunków BHP i idą z nią do Kuźniaka. Ten jednak wyrzuca ich z gabinetu. Zdenerwowany Andrzej postanawia udać się wyżej. Odwiedza więc najpierw Komitet Dzielnicowy, a potem Wojewódzki PZPR. Niestety, skutki tych wizyt są przeciwne do zamierzonych. Martyna Stroynowska nie ustaje w poszukiwaniach zaginionej siostry - bliźniaczki. W podwarszawskim domu starców odwiedza koleżankę swojej matki. Poznaje tam Adama, który zajmuje się fotografowaniem portretów starych ludzi. Mężczyzna pokazuje Martynie rękopis wspomnień leśniczego Sochejki. Przewija się w nich wątek małej dziewczynki, zesłanej do domu dziecka w Rosji. Czyżby kolejny trop? 13:15 DAWNE ŚWIATY - ODC. 7/8 NIEBIAŃSKIE LAMY INKÓW (NORTE CHICO, THE FIRST ANDEAN CIVILIZATION) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2007 Andy. Bariera wysokich gór wzdłuż krawędzi Ameryki Południowej. Na tych dzikich terenach rozkwitła zadziwiająca cywilizacja. Inkowie stworzyli tu centrum ogromnego imperium. Uczynili to w niespełna sto lat, ale przybycie Hiszpanów doprowadziło do ich upadku. Francisco Pizarro zjawił się w Peru w roku 1532. Dowiedział się, że właśnie toczyła się wojna domowa. Po śmierci króla Inków Huayny Capaca w roku 1528, jego synowie Huascar i Atahualpa zaczęli walczyć o tron. Pizarro napotkał wiele ludów, które chciały zrzucić inkaskie jarzmo. Łaknął bogactw. Natychmiast pojął, że może wykorzystać osłabienie władzy Inków. W zaledwie 4 dekady z garstką żołnierzy rzucił całe imperium na kolana. Ale to zabójstwo Atahualpy załamie cały lud. Był uważany za inkarnację boga słońca, gwaranta ładu na świecie. Jego śmierć była nie do pomyślenia. Brodate istoty przybywające w pływających pałacach i ujeżdżające dziwne stwory, zapewne wyszły z zaświatów. Jawiły się jako straszni bogowie, zdolni do zabijania Inków. Pizarro trzymał wszystkie atuty. Kradł, ile się dało. Nawracał siłą i sadzał na inkaskim tronie, kogo tylko chciał. Tymczasem popełnił błąd, koronując Manko Inkę. Manco, a potem jego synowie, zamkną się w Vilcabamba i stawią wściekły opór najeźdźcom. 14:20 ZŁOTO JUKONU - ODC. 1/3 (ODC. 1/3) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Ben Crichton Scenariusz: Ben Crichton Wykonawcy: Dan Snow (prowadzący), Piotr Banasz W tej epickiej przygodzie zespół odkrywców próbuje zdobyć złoto na zamarzniętej północy Kanady. Idąc tą samą drogą, co pierwsi poszukiwacze złota, wyruszają w niebezpieczną i ekscytującą podróż. Muszą pokonać zdradziecką przełęcz, poruszać się po rozległych, lodowych jeziorach i walczyć z potężną rzeką Jukon w drewnianej łodzi. 16:20 POWSTANIE WARSZAWSKIE DZIEŃ PO DNIU - ODC. 16 Reportaż, 6 min, Polska, 2017 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Bohater odcinka: Jerzy Czajkowski. 16:30 HISTORIA POLSKI - W POGARDZIE I CHWALE - WOJCIECH KORFANTY Dokument fabularyzowany, 50 min, Polska, 2009 Reżyseria: Aleksandra Fudala-Barańska Scenariusz: Aleksandra Fudala-Barańska Aktorzy: Bogdan Tosza Dokument fabularyzowany poświęcony sylwetce wybitnego Ślązaka Wojciecha Korfantego. Wojciech Korfanty był wielką i tragiczną postacią. Na szczęście skończyły się lata, kiedy rugowano go z historii, a ulice z jego imieniem zamieniano na Komuny Paryskiej. Dzisiaj nastał czas, by przywrócić dobre imię temu wielkiemu Polakowi, i doprowadzić do tego, że Korfanty będzie wspominany z należytym szacunkiem. Film pokazuje życie Wojciecha Korfantego, jego pisma i przemowy, walkę o polskość Śląska oraz współtworzenie niepodległego państwa polskiego. 17:35 TAJEMNICE PAŃSTWA PODZIEMNEGO - NIEMCY W OKUPOWANEJ POLSCE Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Rafał Bryl Scenariusz: Witold Głowacki Na miejscu Warszawy miało powstać średniej wielkości niemieckie miasto. Od razu stworzono tam dwie dzielnice tylko dla Niemców. Jak żyli ich specyficzni mieszkańcy? Czego dowiadujemy się z albumów ze zdjęciami i za wspomnień niemieckich żołnierzy, urzędników i zbrodniarzy? 18:45 1920. WOJNA I MIŁOŚĆ - ODC. 8/13 - ODWRÓT Serial historyczno - wojenny, 43 min, Polska, 2010 Reżyseria: Maciej Migas Scenariusz: Janusz Petelski, Robert Miękus Zdjęcia: Marek Traskowski Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Jakub Wesołowski, Wojciech Zieliński, Tomasz Borkowski, Karolina Chapko, Monika Kwiatkowska, Katarzyna Maciąg, Lesław Żurek, Karolina Nolbrzak, Michał Żurawski, Danuta Stenka, Marek Bukowski, Eryk Lubos, Mirosław Baka, Piotr Gąsowski, Krzysztof Globisz Józef zostawia Tomka u zaprzyjaźnionej rodziny profesorostwa, a sam wyrusza na front. Bronek trafia do kompanii karnej, ma zabezpieczać przeprawę polskich wojsk wycofujących się na Zachód. Wpada na pomysł wrzucenia kozłów z drutami kolczastymi do rzeki, most zostaje podpalony. Niestety, oddział Władka próbujący zatrzymać napór wojsk bolszewickich, spóźnia się z przeprawą. W tej sytuacji decyduje się na sforsowanie rzeki, ale salwa karabinowa kompanii Bronka ostrzega go przed wejściem do niej. Władek postanawia przejść przez płonący most. Po chwili pojawiają się bolszewicy, próbują przeprawić się przez rzekę, ale wpadają na ukryte pod wodą kozły z drutem kolczastym. Ponoszą dotkliwe straty i wycofują się. Teofil wbrew woli matki wstępuje do ochotniczego oddziału jazdy. 19:35 PIOSENKĄ PRZEZ HISTORIĘ - CUD NAD WISŁĄ Teledysk, 9 min, Polska, 2018 Reżyseria: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Michał Jarosiński, Adam Fręśko Wykonawcy: Jakub Sienkiewicz, Tomasz Grochowalski, Piotr Łojek, Leon Paduch, Aleksander Korecki, Jacek Wąsowski Włodzimierz Lenin zadecydował o rozpoczęciu wojny z Polską, która po stu dwudziestu trzech latach zaborów odzyskała niepodległość, już w listopadzie 1918 roku. Do pierwszego starcia doszło w lutym kolejnego roku. Walki trwały do października. Bolszewicy zgodzili się na pokojowe rokowania, by wzmocnić swoje wojska walczące na innych frontach. Starcie z Polakami chcieli odroczyć o kilka miesięcy. Było ono jednak nieuniknione. Pomiędzy Rzeczpospolitą a bolszewicką Rosją, nieuznawaną z resztą na arenie międzynarodowej, nie została wytyczona granica państwowa. Kwestią sporną były ziemie pomiędzy wschodnią granicą Kongresówki a granicą Rzeczpospolitej Obojga Narodów sprzed rozbiorów. Ponadto bolszewicy planowali ideologiczną ekspansję na Zachód. 4 lipca 1920 roku ruszyła ofensywa dowodzona przez Michaiła Tuchaczewskiego, której celem było zdobycie Warszawy. Armia Czerwona postępowała szybko i trzynastego sierpnia przypuściła szturm na stolicę Polski. Decydująca bitwa rozegrała się na przedpolach miasta. Po początkowych sukcesach Rosjan Polacy przegrupowali siły. 15 sierpnia odzyskali Radzymin i utracone wcześniej pozycje. Polskie oddziały zdobyły także sztab czwartej armii rosyjskiej w Ciechanowie, przejęły radiostację i uniemożliwiły Sowietom łączność z dowództwem. 16 sierpnia Józef Piłsudski wyprowadził kontruderzenie znad rzeki Wieprz, które przełamało obronę radziecką w okolicy Kocka i Cycowa. Dzięki temu Polacy zaatakowali tyły wojsk rosyjskich nacierających na Warszawę. Tuchaczewski musiał wycofać się nad Niemen. 19 sierpnia rozpoczął się pościg za umykającymi oddziałami rosyjskimi. Bitwa Warszawska uznana została za jedną z przełomowych w historii świata. Powstrzymała ekspansję komunistów na Europę zachodnią i zadecydowała o zachowaniu przez Polskę niepodległości. W Bitwie Warszawskiej zginęło 4, 5 tysiąca polskich żołnierzy, 22 tysiące zostało rannych. 19:55 MILENIUM KONTRA TYSIĄCLECIE Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2017 Reżyseria: Piotr Kuciński Scenariusz: Piotr Kuciński W końcówce lat 60. pomiędzy Kościołem katolickim i jego hierarchią a aparatem partyjnym z Władysławem Gomułką na czele, doszło do tzw. walki o rząd dusz. Władze PRL sięgały po wszelkie możliwe środki, by w 1966 roku przyćmić kościelne obchody 1000 - lecia chrztu Polski. Koszty propagandy nie grały żadnej roli, mało brakowało, a na Jasnej Górze zagrałby zespół The Beatles. Na tle tej rywalizacji możemy obserwować rozkwit muzyki, popularnie zwanej bigbitem. Choć zwykło się uważać, że mocne uderzenie to wyraz buntu polskiej młodzieży, to już dzisiaj wiemy, że władze kontrolowały wszelkie przejawy twórczości. Wielokrotnie młodzi muzycy musieli wchodzić w relacje ze strukturami państwa. W PRL - u bigbit był wentylem bezpieczeństwa, a kontestujący artyści tracili zaufanie partii i przestawali istnieć. Obieg kultury był w pełni koncesjonowany przez państwo. Prawdziwy bunt w muzyce nadszedł dopiero w latach 80. 22:00 NIECAŁA NIEPRAWDA CZYLI PRL W DTV - WOJSKO POLSKIE ODC. 61 Magazyn, 26 min, Polska, 2018 Autor: Andrzej Kaczmarczyk, Dobrosław Rodziewicz Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Wykonawcy: Andrzej Kaczmarczyk (prowadzący), Dobrosław Rodziewicz (prowadzący) Odcinek nr 61 jest trzecim z kolei poświęconym Ludowemu Wojsku Polskiemu, a w szczególności kreacjom propagandowym peerelowskiej telewizji pokazującym aktywność LWP m.in. na niwie kultury, gospodarki rolnej, zaopatrzenia rynku. 22:35 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA GRAFICIARZA W MOSKWIE Reportaż, 23 min, Polska, 2003 Autor: Barbara Włodarczyk Reportaż o moskiewskich graficiarzach, którzy, tak jak ich rówieśnicy w całej Europie, tworzą oddzielną subkulturę. W programie próba odpowiedzi na pytanie, na czym polega fenomen graffiti, przeciw czemu buntuje się młode pokolenie Rosjan i na czym polega specyfika graffiti w Rosji. 23:15 NIGDY NIE WRÓCISZ DO DOMU... Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jolanta Krysowata Scenariusz: Jolanta Krysowata Muzyka: Michał Jacaszyk "Na co dzień apatyczny. Leży w łóżku, patrzy w sufit, uśmiecha się dziecinnie. Kontaktu z otoczeniem nie nawiązuje. Doprowadzony do nieprzytomności i poddany wstrząsom elektrycznym, kiedy odzyskuje przytomność, objawia nieopisany przestrach i tendencję do rozpaczliwej obrony przed jakimś niebezpieczeństwem, prowadzące aż do agresji. Na twarzy ma wyraz dzikości, bólu i strachu" - tak w 1952 roku lekarze opisywali stan psychiczny bosmanmata Stefana Półrula. Mimo że od wyroku Sądu Marynarki Wojennej, skazującego mężczyznę na karę śmierci, mijały kolejne miesiące, orzeczenia psychiatrów były jednoznaczne. "W obecnym stanie chory nie nadaje się do brania udziału w postępowaniu sądowym, ewentualnie do odbywanie kary" - stwierdzała jedna z opinii. Dla Półrula oznaczało to jedynie chwilowe odroczenie nieuchronnego losu. Znajomi i sąsiedzi zapamiętali Stefana jako pełnego energii młodzieńca, bywalca potańcówek w miejscowej remizie. Lubił się napić. Przystojny, nie stronił od towarzystwa kobiet. Jedna z nich do reszty zawładnęła uczuciami Stefana. Kiedy więc jej rodzice powiedzieli "nie", a dziewczyna odmówiła wspólnej ucieczki, młodzieniec przeżył zawód miłosny. Ze złamanym sercem zdecydował się opuścić rodzinną wioskę Korwin i wybrać los marynarza. Spodobało mu się, podpisał kontrakt na nadterminowego. W marynarskim mundurze jeszcze wyprzystojniał, próbował ułożyć sobie życie na nowo u boku kolejnej dziewczyny. Skierowany do służby w Sądzie Marynarki Wojennej Stefan szybko się zorientował, jak wygląda sprawiedliwość w Polsce Ludowej. W oczach władz marynarze mieli fatalną opinię potencjalnych buntowników i wrogów systemu, urodzonych szpiegów i bandytów. Pod byle pretekstem lub w całkiem sfingowanych procesach żołnierzy skazywano na lata więzienia, a nawet kary śmierci. W obecności Półrula i jego kolegów sędziowie wojskowi przechwalali się, który był bardziej surowy w sądzeniu. Ponury rekord wynosił łącznie ponad 500 lat więzienia i 6 wyroków śmierci! W Stefanie narastał sprzeciw, także wobec rosnącej obecności sowieckich oficerów. Bosmanmat zdecydował się wstąpić wraz z kolegami do Polskiej Organizacji Podziemnej "Wolność". Nie było mu dane działać w niej długo: 5 grudnia 1951 roku został aresztowany. I już nie wrócił do domu żywy. Przez ponad pół wieku prawda o losie Stefana Półrula pozostawała nieznana, a jego rodzina żyła z piętnem krewnych zdrajcy ojczyzny. Dopiero dzięki śledztwu Instytutu Pamięci Narodowej udało się rozwikłać zagadkę oraz odnaleźć doczesne szczątki bosmanmata. 9 września 2008 roku Stefan Półrul został pochowany w rodzinnych stronach z honorową asystą wojskową Marynarki Wojennej. 00:15 NIE TYLKO GUSTLIK Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2013 Reżyseria: Adam Kraśnicki Scenariusz: Adam Kraśnicki Zdjęcia: Sławomir Chudowski, Tomasz Smolorz, Mieczyslaw Herba Wykonawcy: Franciszek Pieczka Franciszek Pieczka, jeden z najwybitniejszych polskich aktorów filmowych i teatralnych. Należy do najbardziej lubianych i popularnych aktorów kształtujących trzy pokolenia współczesnych Polaków. Sceniczne emploi, role teatralne i filmowe (od debiutu w 1954r.) oddają niezwykłą skalę jego talentu. Urodził się w 1928 r. w Godowie na ziemi wodzisławskiej, wychował na Śląsku w rodzinie o tradycjach górniczych. Jest jedną z ikon współczesnej kultury śląskiej. Film składa się z sekwencji - rozdziałów: prywatność aktora (dom rodzinny koło Warszawy), młodość - pierwsze aktorskie próby i studia w Akademii Teatralnej w Warszawie, praca w Teatrze Powszechnym w Warszawie od początku istnienia tej sceny, udział w serialu "Ranczo" (rola Stanisława Japycza), praca w Teatrze Polskiego Radia, miejsca rodzinne w Godowie (szkoła, parafia). Portret aktora uzupełniają archiwalia filmowe z zasobów TVP i Filmoteki Narodowej. 01:15 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA RUDOLFA HESSA Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Odcinek poświęcony Rudolfowi Hessowi. 01:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PODWODNA WOJNA CZ 2 Magazyn, 29 min, Polska, 1991 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Część druga audycji, w której Bogusław Wołoszański przedstawia przebieg działań wojennych prowadzonych przez niemieckie okręty podwodne u - booty. W programie wykorzystano archiwalne materiały filmowe. W tym odcinku autorzy skupiają się na początkowym okresie II wojny światowej, kiedy to obie strony konfliktu doskonaliły swój sprzęt i techniki działań. 02:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - SIEBURCZYN - SPLOT TAJEMNIC Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Sieburczyn - splot tajemnic. Dzisiejsza wyprawa koncentruje się wokół letniej kampanii zgrupowania powstańczego, dowodzonego przez płk. Konstantego Ramotowskiego, legendarnego Wawra. W Powstaniu Styczniowym Ramotowski działał w guberni augustowskiej i grodzieńskiej. Ale kiedy Rosjanie ogromnymi siłami postanowili go osaczyć i zniszczyć, rozpoczął odwrót w swe rodzinne okolice, nad Narew. 7 lipca pod Sieburczynem Rosjanie dopadli go, w trakcie przygotowań do forsowania rzeki. My kontynuujemy nasze badania, związane z bojem pod Sieburczynem. Najpierw próbowaliśmy dokładnie określić miejsce bitwy. Teraz czeka nas już tylko sprawdzenie ostatnich, dostępnych dokumentów i konkretne poszukiwania na tym terenie. Dług pamięci. Następnie odwiedzimy miejsce, gdzie już niebawem stanie wielki gmach Muzeum Bitwy Warszawskiej 1920 roku. A nas intryguje znajdująca się tu ściana pamięci, dedykowana i Francuzom, i Amerykanom z Eskadry Kościuszkowskiej, i Węgrom. W 1920 roku Węgrzy udzielili Polakom pomocy, przekazując wagony amunicji. Jak się okazuje, powodów do hołdów dla narodu węgierskiego jest znacznie więcej i nie dotyczą one wyłącznie roku 1920.