TVP Kultura Środa, 14.08.2019 08:40 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - ŁÓDŹ Reportaż, 8 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Wykonawcy: Krzysztof Grzybowski (prowadzący) Kolejnym miejscem, jakie odwiedzimy w ramach cyklu "Pomniki Historii", będzie Łódź. Podobnie jak górnicze miasta Zagłębia Ruhry rozwinęła się ona w wyniku gwałtownego boomu gospodarczego. Wszystko zaczęło się 18 września 1820 roku. Wtedy to namiestnik Królestwa Polskiego Józef Zajączek ogłosił zarządzenie, na mocy którego na terenie miasta mogły powstawać osady fabryczne. Przeznaczono je dla sukienników i tkaczy. Liczba ludności szybko rosła: na początku XIX wieku Łódź liczyła 800 mieszkańców, w 1864 roku już 38 tysięcy. O tym z jakich towarów słynęło miasto, co było jego znakiem rozpoznawczym i co pozostawili po sobie najbardziej znani łódzcy przemysłowcy, opowie nam Ryszard Bonisławski z Towarzystwa Przyjaciół Łodzi. Wśród przybyszów, którzy zjechali do miasta wielką rolę odegrał Saksończyk Ludwik Geyer, do którego Białej Fabryki sprowadzono mechaniczne krosna i 50 - konną maszynę parową. Słynna na całą Europę była także Centralna Fabryka Karola Scheiblera oraz przędzalnia Izraela Kalmanowicza Poznańskiego, na terenie której dziś znajduje się Centrum Handlowe Manufaktura. Cenną częścią łódzkiego Pomnika Historii są rezydencje fabrykantów, takie jak Pałac Poznańskiego oraz bogaty zespół kamienic czynszowych przy ul. Piotrkowskiej. Budynki powstały w różnych stylach architektonicznych, każdy zdobiły charakterystyczne motywy. Nie sposób nie wspomnieć słynnej dzielnicy Księży Młyn, na terenie której znajdowały się mieszkania łódzkich robotników. O tym co jest dziś najcenniejszą pamiątką po tamtych czasach oraz jak te dziś opuszczone i często zaniedbane miejsca odzyskiwać dla miasta, porozmawiamy z Miejską Konserwator Zabytków Kamilą Kwiecińską - Trzewikowską. 09:00 KSIĘGA PRZESTRZENI S.II - METR NA GŁOWĘ STUDENTA Magazyn, 30 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Beata Hyczko Wykonawcy: Bogna Świątkowska (prowadząca), Jarosław Trybuś (prowadzący) Przegląd gatunku, który w ostatnich latach zrobił w Polsce oszałamiającą karierę, przede wszystkim dzięki dotacjom z UE, ale także dzięki zmianie w myśleniu. Budynki akademickie zaczęto bowiem znów projektować nie tylko pod kątem utylitarnych potrzeb, ale tak by były również piękne. W odcinku pokażemy kilka reprezentatywnych przykładów, analizując główne tendencje w projektowaniu dla studentów. Zobaczymy: - Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka w Katowicach (HS99), - Wydział Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (Vostok Design) - Instytut Informatyki UMCS Lublinie (Biuro Architektoniczne Plewa) - Centrum Innowacji i Zaawansowanych Technologii Politechniki Lubelskiej (AMC Chołdzyński) - Hala Gier Zespołowych AWF w Poznaniu (Neostudio Architekci) 11:30 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 17/24 Serial historyczno - sensacyjny, 54 min, 24 odc. , Polska 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Muzyka: Andrzej Trzaskowski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Jan Monczka, Tomasz Stockinger, Marta Klubowicz - Różycka, Janusz Bukowski, Miłogost Reczek, Jan Jankowski, Joanna Jankowska, Katarzyna Chrzanowska, Włodzimierz Adamski, Marek Lewandowski, Dariusz Jakubowski, Piotr Grabowski, Maciej Kozłowski, Stanisław Jaskułka, Włodzimierz Maciudziński, Maciej Orłoś, Beata Paluch, Ewa Sałacka, Alicja Jachiewicz, Danuta Kowalska, Hanna Wrycza - Polk, Magdalena Michalak, Małgorzata Wachecka, Maria Probosz, Agnieszka Robótka - Michalska i inni Pociąg relacji Berlin - Prusy Wschodnie jedzie tranzytem przez Polskę na odcinku Chojnice - Tczew. Wywiad polski obmyśla trudną akcję "Wózek". Chodzi o zapoznawanie się z treścią niemieckiej poczty specjalnej wożonej w ambulansie pocztowym. Czarek i jego koledzy przeprowadzają pełne fantazji i żmudnych wysiłków przygotowania. Tworzą zespoły specjalistów: jedni otwierają zalakowane paczki i koperty, po czym pakują je w identyczny sposób. Inni robią fotokopie zawartości przesyłek. Czarek znajduje - koniecznych do realizacji pomysłu - mistrzowskiego kierowcę, kolejowego złodziejaszka skaczącego po dachach pociągów w pełnym biegu, wreszcie najsprawniejszego kasiarza. Ekipy specjalistów pracują nad otwarciem, skopiowaniem i przywróceniem przesyłkom poprzedniego wyglądu w odpowiednio przygotowanym autobusie. Akcja "Wózek" udaje się wspaniale. W Niemczech jest to "noc długich noży". 12:35 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 18/24 Serial historyczno - sensacyjny, 57 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Muzyka: Andrzej Trzaskowski Aktorzy: Janusz Bukowski, Olaf Lubaszenko, Cezary Pazura, Tomasz Stockinger, Ewa Sałacka, Anna Wojton, Maria Gładkowska, Alicja Jachiewicz, Beata Paluch, Maciej Kozłowski, Andrzej Grabarczyk, Robert Rozmus, Krzysztof Kalczyński, Ryszard Barycz, Grzegorz Wons Hrabia Georg von Nałęcz przekazuje wywiadowi polskiemu rewelacyjne materiały: najpierw dane techniczne junkersa, nowego niemieckiego bombowca, potem fragmenty planu przygotowań napaści na Polskę. Jego autorem jest Guderian, plan ma poparcie Hitlera. Cennych materiałów dostarczają Georgowi panie: hrabina Benita z kół dyplomatycznych i jej przyjaciółki, pracownice kancelarii Guderiana, Irena i Renata von Nietzmer, córka zadłużonego barona. Georg wykupuje weksle jej ojca, a usługi Renaty grubo opłaca. Czarek i pułkownik Kaleta są przejęci wagą planów Guderiana, ich technicznym rozmachem. Natomiast zwierzchnicy Czarka uważają Guderiana za nieszkodliwego marzyciela. Według nich Niemcy nie są w stanie zmotoryzować swojego wojska i wyprodukować tyle stali, aby pokryć potrzeby armii. Cena dokumentów jest, ich zdaniem, zbyt wysoka, a nastawanie Georga na nieliczenie się z kosztami zakupu uważają wręcz za podejrzane. Oburzony odmową Georg zamierza sprzedać konie wyścigowe i zapłacić Renacie z własnej kieszeni. Baronówna jednak, chcąc mieć pieniądze jak najszybciej, jako Charlotta proponuje dokumenty Anglikom. Abwehra wpada na ślad tej propozycji w depeszach Berlin - Londyn. Relke ma rozpracować agentkę Charlottę. Szuka jej wśród pracowników Guderiana. Trafia na trzy panie zaprzyjaźnione z von Nałęczem. Zaczyna się nim interesować. 13:45 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - ANNA KAROŃ - OSTROWSKA Dysk./wywiad/debata, 9 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadząca) Gościem Katarzyny Sanockiej jest doktor Anna Karoń - Ostrowska, która pracowała przy wydaniu tomu "Karol Wojtyła. Dzieła literackie i teatralne". 14:05 PAMIĘTAJCIE O OSIECKIEJ (23 PRZEGLĄD PIOSENKI AKTORSKIEJ 2002) Artystyczne/estradowe (widowisko), 56 min, Polska, 2002 Scenariusz: Jerzy Satanowski Wykonawcy: Michał Rudaś, Klaudiusz Kauffman, Małgorzata Duda, Magdalena Piotrowska, Aneta Todorczuk, Dorota Osińska, Monika Brykalski, Arkadiusz Malec, Joanna Liszowska, Margita Ślizowska, Katarzyna Walczak, Katarzyna Warno, Magdalena Kumorek, Paweł Perliński, Wojciech Zieliński Koncert najpiękniejszych piosenek Agnieszki Osieckiej w wykonaniu młodych aktorów i studentów szkół teatralnych, laureatów organizowanego od czterech lat w Sopocie konkursu na najlepszą interpretację jej utworów. W piątą rocznicę śmierci poetki, w ramach koncertów 23. Przeglądu Piosenki Aktorskiej Wrocław 2002, w studiu wrocławskiego ośrodka telewizyjnego młodzi artyści prezentują znakomite i nowoczesne wersje niezapomnianych przebojów. Przypominają m.in. "Balladę o malarzu", "Nie ma jak pompa", "Uciekaj moje serce", "Zielono mi", "Kiedy mnie już nie będzie", "Sing Sing", "Dziś prawdziwych Cyganów już nie ma" i "Grajmy panu". Widowisko okazało się świeżym, nowym spojrzeniem młodych ludzi na klasykę polskiej piosenki, a jednocześnie hołdem składanym niezrównanej poetce. Wokalistom towarzyszy zespół muzyczny w składzie: Paweł Perliński (pianino), Wojciech Zieliński (instrumenty klawiszowe), Zbigniew Wegehaupt (kontrabas) i Wojciech Malina Kowalewski (perkusja). Koncert prowadzi Magda Umer. 15:10 MADAME TUTLI - PUTLI (MADAME TUTLI - PUTLI) Film animowany, 16 min, Kanada, 2007 Reżyseria: Chris Lavis, Maciej Szczerbowski Madame Tutli - Putli, pasażerka nocnego pociągu, jest obciążona całym swoim ziemskim dobytkiem oraz duchami enigmatycznej przeszłości. Podróżuje samotnie, doświadczając zarówno uprzejmości, jak i gróźb nieznajomych. Kiedy zapada ciemność, nawet nie podejrzewa, iż została wplątana w rozpaczliwą, metafizyczną intrygę. Dryfując między realnym a wyimaginowanym światem, targana tajemnicą i podejrzeniem, Madame Tutli - Putli musi stawić czoła własnym potworom. 2008 - nominacja do Oscara w kategorii Najlepszy krótkometrażowy film animowany. 15:35 ŻYCIE ZA ŻYCIE. MAKSYMILIAN KOLBE (ŻYCIE ZA ŻYCIE. MAKSYMILIAN KOLBE.) Dramat, 90 min, Polska/Niemcy 1990 Reżyseria: Krzysztof Zanussi Scenariusz: Jan Józef Szczepański, Krzysztof Zanussi Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Christopher Waltz, Edward Żentara, Artur Barciś, Gustaw Lutkiewicz, Krzysztof Zaleski, Jerzy Stuhr, Andrzej Szczepkowski, Jerzy Przybylski, Jan Peszek, Tadeusz Bradecki, Ewa Wiśniewska, Henryk Bista, Ryszard Kotys i inni Film inspirowany historią męczeńskiej śmierci ojca Maksymiliana Kolbego. Jan, więzień obozu koncentracyjnego, ucieka w przypadkowych okolicznościach. Ukrywa się w prywatnych mieszkaniach, potem w klasztorze. Tam dowiaduje się o skutkach swojej ucieczki; w odwecie dziesięciu więźniów skazano na śmierć głodową w bunkrze, a za jednego z nich ofiarował się oddać życie franciszkanin, ojciec Maksymilian Kolbe. Od tej chwili Jan traci spokój wewnętrzny, nie jest w stanie pojąć, jak można było poświęcić własne życie za obcego człowieka. Stara się dotrzeć do ludzi, którzy znali ojca Kolbe; z ich opowiadań, przedstawianych w frormie retrospekcji, wyłania się postać człowieka, który tak dokładnie wypełnił boże przykazania o miłości bliźniego. Jana dręczą wyrzuty sumienia. Od poczucia odpowiedzialności za śmierć tego wyjątkowego człowieka nie uwolni się już do końca życia. 17:15 CZESŁAW MIŁOSZ W BERKELEY Film dokumentalny, 53 min, Polska, 1996 Scenariusz: Tomasz Kamiński Film dokumentalny, 53 min, OTV Kraków 1996 Autor: Tomasz Kamiński W niedużym, biało tynkowanym domu nad Zatoką San Francisco mieszkał od 1962 roku, trzydzieści kilka lat. "Przeżyłem tutaj dużo momentów pięknych i dużo bardzo trudnych, wypiłem bardzo dużo whisky, pijąc często samotnie, do lustra. Ludzie w Polsce wyobrażają sobie Amerykę inną niż jest ona naprawdę. Nie uzmysławiają sobie towarzyszącej życiu ogromnej samotności, która jest nie tylko plagą przyjezdnych, ale i tu urodzonych Amerykanów". W dwójnasób dokuczać musi emigrantowi, człowiekowi wykształconemu i wrażliwemu, poecie, polskiemu poecie. "Polakowi z Wilna - dodaje Czesław Miłosz. Moja rodzina mówiła po polsku co najmniej od XVI wieku. Ale odrębność wobec"koroniarzy"mieszkańców Wielkiego Księstwa trwała tu bardzo długo, do czasów mojej młodości. Gdyby historia potoczyła się inaczej, odmiennie przebiegały wzajemne stosunki polsko - litewskie to może określałbym się piszącym po polsku Litwinem..." Czesław Miłosz (30 czerwca 1996 r. kończył 85 lat) opowiada o swojej młodości, pierwszych próbach poetyckich, debiucie w "Żagarach" dodatku do wileńskiego "Słowa", studiach - porzucił polonistyczne, bo urażało jego męską dumę niemal wyłącznie niewieście towarzystwo i ukończył piekielnie nudne prawo z litewską determinacją, by nie wracać do dam - o pierwszej pracy w wileńskiej, a następnie w warszawskiej rozgłośni Polskiego Radia. Pracy także niezbyt satysfakcjonującej, bo urzędniczej. To wówczas właśnie Gałczyński napisał w liście: "Przyszedł do mnie urzędnik Miłosz i czegoś ode mnie żądał" Chodziło o niedostarczoną audycję - wyjaśnia po latach poeta. Następne lata były jednak jeszcze trudniejsze - wojna, okupacja, powojenna decyzja podjęcia pracy w "ludowej" dyplomacji, ostracyzm części środowiska, wreszcie - dramatyczny punkt zwrotny ucieczka z ambasady w Paryżu i pozostanie na Zachodzie. Ów okres, nader burzliwy, wspominają także wieloletni przyjaciele i znajomi poety, Jerzy Turowicz, Jerzy Giedroyc i Zofia Hertz. Dla polskich środowisk emigracyjnych był napiętnowanym kolaboracją lewicowcem, zaś zachodnioeuropejskim intelektualistom autor "Zniewolonego umysłu" jawił się jako znieważający Kraj Rad faszysta. Dlatego chętnie skorzystał z zaproszenia Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley na wykłady i został już tu na stałe jako profesor języków i literatur słowiańskich. Czujemy się tak, jakby to Iwan Karamazow nam wykładał - żartowali na początku studenci, kwitując jego twardy, słowiański akcent. Interesująco i ze swadą Miłosz rozważa też ogólne zagadnienia literatury. "Dlaczego ludzie piszą powieści, po angielsku"fiction"? Dlatego, że chcieliby coś opowiedzieć o sobie, o własnym życiu, ale nie mają odwagi. Bo autobiografia to część biografii, którą można opowiadać bez rumieńców na twarzy..." 18:15 JANKA - ODC. 15 - LICYTACJA (LICYTACJA) Serial dla młodych widzów, 29 min, Niemcy/Polska, 1989 Reżyseria: Janusz Łęski Scenariusz: Janusz Lęski Zdjęcia: Jacek Prosiński Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Zofia Merle, Agnieszka Krukówna, Joanna Żółkowska, Tadeusz Horvath, Krzysztof Kowalewski, Grzegorz Wons Oszukany przez wspólników Jakub Bromski ma poważne trudności finansowe, wreszcie bankrutuje. Janka chce jakoś pomóc sąsiadom, lecz dziadek jest niewzruszony, zresztą nie ma tyle pieniędzy. Dziewczyna ze złości chowa mu gazetę, której szukał od rana. Stawisko zostaje wystawione na licytację. Janka wyprowadza z majątku Herę, aby chociaż ją ocalić. Julek śpi razem z koniem w stajni w Podklasztorzu. Rankiem znajduje go dziadek i domyśla się wszystkiego. Przypadkiem wpada mu w ręce gazeta, którą schowała wnuczka. Znajduje w niej wspaniałą wiadomość - bezwartościowe akcje ciotki Weroniki stały się teraz bezcenne. Janka jest bogata, może wykupić Stawisko i oddać je Bromskim. Musi się jednak bardzo spieszyć, bo licytacja już trwa. 18:50 PODRÓŻ ZA JEDEN UŚMIECH - ODC. 1/7 - PECHOWY DZIEŃ Serial dla dzieci, 26 min, Polska 1971 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Adam Bahdaj Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Henryk Gołębiewski, Filip Łobodziński, Jolanta Zykun, Jan Machulski, Alina Janowska, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Bogusław Sochnacki, Henryk Bąk Serial według popularnej, wielokrotnie wznawianej powieści dla dzieci pióra Adama Bahdaja. Dwaj główni bohaterowie: sprytny i wesoły Poldek oraz Duduś, niezaradny życiowo i przemądrzały elegancik, wybierają się na wakacje nad Bałtyk. Wyruszają z Krakowa, nawet nie przeczuwając, że przez całą drogę na każdym kroku będzie ich prześladował potworny pech. Na początek chłopcy zapominają zabrać ze sobą z domu bilety na pociąg. 23:20 DOKUMENT W PODRÓŻY - PAPA JOE I JEGO LEW (PAA JOE AND THE LION) Film dokumentalny, 69 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Benjamin Wigley W małym rodzinnym zakładzie w Ghanie Joseph Ashong wraz z synem Jacobem wykonują trumny w dowolnym kształcie. Dowolność oznacza tu dosłownie wszystko: od tradycyjnej chrześcijańskiej trumny po kształty zwierząt, przedmiotów, a nawet papryczkę chili lub butelkę coca - coli. Paa Joe, jak zwracają się do niego najbliżsi, poznajemy w momencie przygotowań do wyjazdu do Wielkiej Brytanii na kilkumiesięczną rezydencję, podczas której wykona trumnę w kształcie lwa, a następnie weźmie udział w performansie nawiązującym do rytuałów pogrzebowych w Ghanie. (źródło: docsag.pl) 00:40 LEKKIE OBYCZAJE - ZDROWIE (HEALTH) Film komediowy, 95 min, USA, 1980 Reżyseria: Robert Altman Scenariusz: Frank Barhydt, Paul Dooley, Robert Altman Zdjęcia: Edmond L. Koons Muzyka: Joseph Byrd Aktorzy: Lauren Bacall, Joan E. Block, Nancy Foster, Carol Burnett, Glenda Jackson Satyryczne ujęcie amerykańskiej sceny politycznej lat 80. Akcja "Zdrowia" umiejscowiona jest w luksusowym hotelu w stanie Floryda, kiedy to wpływowa organizacja polityczna wybiera tu swego nowego lidera. 02:30 STUDIO 2 - BALLADY JAZZOWE JAROSŁAWA ŚMIETANY Koncert, 28 min, Polska, 1981 Wykonawcy: Jarosław Śmietana, Wojciech Grobosz, Antoni Dębski, Jan Budziaszek Program muzyczny prezentujący ballady jazzowe w wykonaniu Jarosława Śmietany 03:05 KINO NOCNE - RAJSKA JABŁOŃ Dramat obyczajowy, 102 min, Polska, 1985 Reżyseria: Barbara Sass Scenariusz: Barbara Sass Zdjęcia: Wiesław Zdort Muzyka: Zbigniew Raj Aktorzy: Izabela Drobotowicz-Orkisz, Ewa Kasprzyk, Marta Klubowicz, Piotr Bajor, Krzysztof Kolberger, Mariusz Dmochowski, Iga Cembrzyńska, Jan Englert Dwie związane ze sobą tematycznie powieści "Dziewczęta z Nowolipek" i "Rajska jabłoń" Poli Gojawiczyńskiej ukazały się drukiem w latach 1934 - 35 i od razu zdobyły popularność wśród czytelników, a także uznanie krytyki. W 1937 roku Józef Lejtes przeniósł na ekran "Dziewczęta z Nowolipek". Po wojnie Stanisław Wohl dokonał telewizyjnej adaptacji obu książek. Film Barbary Sass jest trzecią ekranizacją dyptyku, chyba najciekawszą. Jest początek lat 20. Kwiryna i Roman są już małżeństwem i razem prowadzą sklep. Amelka została żoną bogatego aptekarza. Bronka pracuje jako sekretarka w Towarzystwie Dobroczynności. Ich życie prywatne nie układa się jednak najlepiej. Kwiryna jest chorobliwie zazdrosna o męża, nazbyt - w jej opinii - interesującego się młodymi klientkami ich sklepu. Mąż natomiast ma jej za złe nadmierną interesowność i kierowanie się wyłącznie chęcią zysku. Amelka nawiązuje romans z Andrzejem, bratankiem proboszcza miejscowej parafii. Gdy romans wychodzi na jaw, chłopak zmuszony jest opuścić Warszawę. Przygnębiona kobieta nie zauważa nawet początkowo, że jej mąż przyjął do pracy młodego, przystojnego prowizora. Bronka musiała porzucić pracę sekretarki, gdyż jej zwierzchniczka podejrzewała dziewczynę o romans z jej mężem Ignacym. Ten jednak wkrótce odnajduje Bronkę i uczucie między nimi wybucha z nagłą siłą. Ignacy nie chce porzucić żony, jego kochanka zaczyna więc spotykać się z innymi mężczyznami. Pogłębia się kryzys w małżeństwie Kwiryny i Romana. Wkrótce okazuje się, że Roman jest bardzo ciężko chory. Tymczasem Amelka otrząsnąwszy się po rozstaniu z Andrzejem nawiązuje kolejny romans - z prowizorem. Aptekarz domyśla się wszystkiego, ale woli nie reagować. Pewnego wieczoru Amelka decyduje się jednak sama wyznać mu prawdę. 05:00 MOLOCH Dramat społeczny, 32 min, Polska, 2015 Reżyseria: Szymon Kapeniak Scenariusz: Szymon Kapeniak Zdjęcia: Jacek Podgórski Muzyka: Adam Walicki Aktorzy: Daniil Mireschkin, Oleg Scherbina, Evgeny Yaroschuk, Natalia Terlecka, Vlad Bokatov, Oksana Stepchuk Ukraina, czasy współczesne. Grupa młodych mężczyzn pracuje nielegalnie na terenie podupadającej huty stali. Najstarszy z nich przeżywa właśnie płomienny romans i postanawia odejść z pracy, upatrując w nowym uczuciu pretekstu do zmian w życiu. Jego koledzy planują odwieść go do tego amiaru, aby ratować zgrany dotąd zespół. Po długim dniu pracy odwiedzą ukochaną swojego kolegi... (filmpolski.pl)