TVP Historia Piątek, 23.08.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 23 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1893 - zmarł Michał Elwiro Andriolli, malarz i ilustrator; 1903 - dzień ten przyjmowany jest za datę narodzin bolszewizmu; 1939 - został podpisany pakt Ribbentrop - Mołotow; 1953 - rząd PRL zrezygnował z żądania odszkodowań od NRD; 07:50 1920. WOJNA I MIŁOŚĆ - ODC. 12/13 - PRZEŁOM Serial historyczno - wojenny, 42 min, Polska, 2010 Reżyseria: Maciej Migas Scenariusz: Janusz Petelski, Robert Miękus Zdjęcia: Marek Traskowski Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Jakub Wesołowski, Wojciech Zieliński, Tomasz Borkowski, Karolina Chapko, Monika Kwiatkowska, Katarzyna Maciąg, Lesław Żurek, Karolina Nolbrzak, Michał Żurawski, Danuta Stenka, Marek Bukowski, Eryk Lubos, Mirosław Baka, Piotr Gąsowski, Krzysztof Globisz Bolszewicy zdobywają Radzymin. Miecio wraz z ochotnikami przygotowuje się w Ossowie do ataku na bolszewickie pozycje. W gęstej mgle nie widać przeciwnika. Mietek idzie w tyralierze. Atak okazuje się zwycięski, ale są duże straty. W punkcie koncentracji Zosia ćwiczy strzelanie i walkę wręcz. Zostaje pełnoprawnym żołnierzem szwadronu. Szala zwycięstwa przechyla się na polską stroną. Radzymin zostaje odbity z rąk bolszewickich, Aleksander ucieka. Dzięki pomocy oficera z carskich czasów, Bronek organizuje ucieczkę z obozu jenieckiego. Józef przystępuje do szwadronu Władka, razem ruszają, jako szpica kontruderzenia wojsk polskich. W zdobytym miasteczku spotykają Bronka. 08:45 TO JE BOROWICZ. PODRÓŻE ZE SMAKIEM. - ODC (8) Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Adam Borowicz, Tomasz Dziedzic Wykonawcy: Adam Borowicz (prowadzący) Adam Borowicz wyrusza w podróż do Parku Narodowego Peak District w Anglii, regionu, który słynie z hodowli owiec i pięknych terenów. Zabierze nas również w podróż do wnętrza ziemi i na spotkanie z lokalną kuchnią. Czwarty i zarazem ostatni przystanek w podróży Adama Borowicza po Anglii to malownicze hrabstwo Kumbria, znane między innymi z górzystego pojezierza Lake District. Właśnie nad jednym z jezior, gospodarz programu przyrządzi pyszną potrawę z muli, zakupionych w jednym z lokalnych sklepów. Odwiedzimy również najlepszy miejscowy takeaway, czyli knajpkę z potrawami na wynos, prowadzoną przez polski personel. Spróbujemy ryb i krewetek w panierce oraz black puddingu, czyli brytyjskiego odpowiednika kaszanki. Adam Borowicz zaprosi także widzów na zwiedzanie zabytkowego kościoła oraz partyjkę golfa na niezwykłym, położonym nad samym morzem polu golfowym, z którego przy dobrej pogodzie widać wybrzeże Irlandii. 09:10 18 STRAJKOWYCH DNI - PRZEŁOM I ROZCZAROWANIE. Film dokumentalny, 10 min, Polska, 2005 Reżyseria: Krzysztof Kalukin Scenariusz: Barbara Madajczyk-Krasowska O godz. 14.00 do stoczni przyjeżdża wojewoda gdański, konferuje z 4 - osobową komisją. Ustalają, że o 20.00 przyjedzie wicepremier Mieczysław Jagielski. Fragment filmu pokazuje przyjazd wojewody. O godz 20.00 spotkanie prezydium MKS, któremu przewodniczy Lech Wałęsa, z komisją rządową pod przewodnictwem wicepremiera. Fragment dźwiękowego nagrania. Ogólnikowe wypowiedzi wicepremiera: spotkanie ogranicza się do przedstawienia stanowiska Mieczysława Jagielskiego, który nie godzi się, podobnie jak Kazimierz Barcikowski w Szczecinie, na pierwszy z 21 postulatów. Połączenia telefoniczne z Warszawą są nadal zablokowane. Andrzej Kołodziej proponuje transmitowanie rozmów przez media. 09:30 HISTORIA POLSKI - NIE MA CENY NA PRAWDĘ Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2018 Reżyseria: Agnieszka Niemiec Scenariusz: Agnieszka Niemiec Zdjęcia: Roman Piotrowski Portret Mariana Banasia - działacza opozycji narodowo - niepodległościowej. Marian Banaś. Rocznik 1955. Pochodzenie chłopskie. Urodzony w Piekielniku (gmina czarny Dunajec). Jeden z wielu bohaterów czasów Solidarności wśród 10 - milionowego tłumu. Swoją działalność opozycyjną, zanim przystąpił do związku, w pełni świadomą jako wyraz sprzeciwu wobec totalitarnego i zakłamanego systemu zaczął, będąc w ósmej klasie szkoły podstawowej. Sprzeczność, jaką czuł między tym, co widział w rzeczywistości, a co dostawał z przekazu medialnego, była tak silna, dodatkowo podbudowana przekazem rodzinnych historii, że zdominowała i ukształtowała postawę młodego Banasia na całą swoją przyszłość i dorosłość. Poglądy rodziców, bardzo religijnych ludzi, proste rodzinne życie według praw Dekalogu, zgodne z nauką Kościoła katolickiego, stały się swoistym drogowskazem, którego się trzymał. Jako młody chłopak wiedział o pakcie Ribbentrop - Mołotow, wiedział, kto w Katyniu strzelał w tył głowy Polakom. O represjach stalinowskich, aresztowaniu księdza prymasa Stefana Wyszyńskiego również. Słyszał o mordowaniu księży, paleniu kościołów i cerkwi. Słuchał o tych ciemnych stronach komunizmu od swojego ojca. Ten z kolei od dziadka Wendelina Banasia (uczestnika pierwszej wojny światowej, żołnierza armii austriackiej, rewolucji bolszewickiej, wreszcie żołnierza niepodległej Polski). Postrzeganie świata w kolorach czarno - białych, odróżnianie prawdy od zła, wiarę w to, po co się żyje, zawdzięcza swoim rodzicom. Ojcu znajomość historii, mamie głęboką wiarę. Wiarę, która będzie mu pomagała przezwyciążać najcięższe kryzysy, podarunki od losu. I to ona sprawi, że w sytuacjach granicznych będzie zawsze walczył o prawdę. Stanie mentalnie po raz pierwszy po stronie zbuntowanych stoczniowców, kiedy dowie się o krwawym stłumieniu ich w grudniu 1970 roku. Wtedy również pozna smak pierwszego przesłuchania przez aparatczyka PRL - owskiego reżimu. 10:20 SENSACJE XX WIEKU - NARODZINY WOJNY /2/ Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Druga część programu, w którym Bogusław Wołoszański poddaje analizie politykę ostatnich dni sierpnia 1939 roku, gdy rząd polski podjął działania, aby odwrócić bieg wydarzeń i nie dopuścić do wojny. Czy mieliśmy szansę na uniknięcie wojny? Jakie błędy popełnił Józef Beck, polski minister spraw zagranicznych? 10:50 CICHA WOJNA - POZNAJ SWOJEGO WROGA - ODC. 1 (KNOW YOUR ENEMY - EP. 1) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: David Belton W drugiej połowie XX wieku toczyła się zimna wojna między USA i ZSRR. Oba kraje dysponowały gigantycznymi arsenałami nuklearnymi. Kilkakrotnie dochodziło do sytuacji grożących globalnym konfliktem. Terenem konfrontacji były też, o czym mało kto wiedział, podmorskie głębiny. Dwuczęściowy film dokumentalny zawiera zupełnie nieznane materiały archiwalne, a także relacje osób bezpośrednio zaangażowanych w supertajne szpiegowskie działania okrętów podwodnych obu mocarstw. Dowiadujemy się, jak wyglądało życie na tych okrętach i jak tropiono się nawzajem, doprowadzając do dramatycznych sytuacji, gdy wydawało się, że wybuch wojny nuklearnej jest nieunikniony. 11:55 DOM - ODC. 22/25 - MIŁOŚĆ TO TYLKO OBIETNICA Serial obyczajowy, 92 min, Polska 2000 Reżyseria: Jan Łomnicki, Marcin Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Muzyka: Piotr Hertel Aktorzy: Tomasz Borkowy, Halina Rowicka, Krzysztof Kołbasiuk, Monika Kwiatkowska, Hanna Lachman, Waldemar Barwiński, Jan Englert, Dariusz Biskupski, Marek Bukowski, Bożena Dykiel, Magdalena Stużyńska, Zbigniew Buczkowski, Piotr Szwedes, Jerzy Bończak Śmieciarz Kłos, przedwojenny ułan Wojska Polskiego, za złom oddawany Prokopowi dostaje od Lodzi odpadki dla niedźwiedzia, którego hoduje w budzie za miastem. Halina Wrotkowa postanawia adoptować dziecko. Majka unika Kajtka. Ten natomiast dowiaduje się, że jego ukochana zamierza wyjechać do USA. Milicja niespodziewanie wpada do mieszkania Jasińskich. Akurat trwa tam zebranie Towarzystwa Kursów Naukowych z Łukaszem Zbożnym w roli prelegenta. Dochodzi do aresztowań. Przez przypadek za kratki trafia też Henio Lermaszewski. Majka wraca do Kajtka, Wrotek zaś zostaje wyrzucony z pracy w Wytwórni Filmów Dokumentalnych za sfilmowanie pijanego Leonida Breżniewa. Rajmund jednak radzi sobie. Wprowadza się do Lusi i znajduje zatrudnienie w telewizji. Majka po raz kolejny odchodzi od Kajtka. Chłopak wszakże nie rezygnuje. Odnajduje dziewczynę w Pułtusku, przygotowującą się do ślubu. Znów między młodymi dochodzi do burzliwej rozmowy i ponownie Majka decyduje się zostać z Kajtkiem. Czy tym razem na stałe? 13:40 DAWNE ŚWIATY - ODC. 8/8 PERU NAJSTARSZA Z CYWILIZACJI. (CHOQUEKIRAW, THE INCA CRADLE OF THE CELESTIAL LAMAS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2007 Na świecie mamy 6 regionów, które nazywamy kolebkami cywilizacji. W pewnym okresie, w Indiach, Chinach, Mezopotamii, Egipcie, Ameryce Środkowej i w Andach człowiek postanowił się zatrzymać. Powstały bardziej złożone społeczności. Naukowcy są pewni, że pierwsza cywilizacja na kontynencie amerykańskim rozwinęła się na początku trzeciego tysiąclecia przed naszą erą - na wybrzeżu Peru. Co wywołało tę zmianę w dziejach ludzkości? Skąd iskierka, która spowodowała, że ludzie zarzucili wcześniejszy tryb życia? Czemu rzucili się w nieznane, czyli w wir cywilizacji? Kilka teorii próbuje wyjaśnić przyczyny narodzin społeczeństwa w tym regionie. Dla jednych cywilizacja ta powstała na wybrzeżu, dla innych w głębi lądu. Obecnie teorie te są analizowane z wykorzystaniem nowych technik i modeli analiz interdyscyplinarnych. Ekipa zajmująca się projektem archeologicznym w Norte Chico rozpoczęła poszukiwania. Celem jest wyjaśnienie, dlaczego cywilizacja zaczęła raczkować właśnie tutaj, w Norte Chico. Byc może uda się odpowiedzieć na pytanie, co było pierwsze: jajo czy kura? Peru jest jak bibuła. Wchłania ważne ślady z historii sięgającej daleko w przeszłość. Kultura Norte Chico rozwinęła się w czasach prekolumbijskich. Liczyła aż 30 dużych ośrodków osadniczych. Jest to najstarsza kultura na kontynencie amerykańskim. Powstała w późnym archaiku, czyli w latach 3.000 - 1800 przed naszą erą. Jej członkowie znali tkactwo i przypuszczalnie istniał kult wspólnego boga. Ludzie ci znali zasady budownictwa, czego dowodem są monumentalne konstrukcje. Norte Chico znajduje się 170 km od stolicy Peru, Limy. Odkrycie Norte Chico umożliwiło przesunięcie poszukiwań archeologicznych z gór nad wybrzeże. 14:45 ZŁOTO JUKONU - ODC. 2/3 (ODC. 2/3) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Ben Crichton Scenariusz: Ben Crichton Wykonawcy: Piotr Banasz, Dan Snow (prowadzący) W tej epickiej przygodzie zespół odkrywców próbuje zdobyć złoto na zamarzniętej północy Kanady. Idąc tą samą drogą co pierwotni poszukiwacze złota, wyruszają w niebezpieczną i ekscytującą podróż. Muszą pokonać zdradziecką przełęcz, poruszać się po rozległych, lodowych jeziorach i walczyć z potężną rzeką Jukon w drewnianej łodzi. 16:50 POWSTANIE WARSZAWSKIE DZIEŃ PO DNIU - ODC. 23 Reportaż, 7 min, Polska, 2017 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Bohater odcinka: Jerzy Butwiłło. 17:05 HISTORIA POLSKI - DEFILADA ZWYCIĘZCÓW Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2007 Reżyseria: Grzegorz Braun, Robert Kaczmarek Scenariusz: Grzegorz Braun, Robert Kaczmarek Zdjęcia: Andrzej Adamczak, Marek Borzęcki Autorzy: Grzegorz Braun, Robert Kaczmarek Kto rozpętał drugą wojnę światową? Odpowiedź: Hitler i nazistowskie Niemcy jest, w świetle najnowszych ustaleń, co najmniej niewystarczająca. Zdaniem Wiktora Suworowa, którego publikacje zyskują coraz szersze uznanie wśród historyków, prawidłowa odpowiedź brzmi: Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Autorzy filmu prezentują tezy Suworowa i poddają je weryfikacji. Szukając odpowiedzi na stawiane przez niego proste pytania, docierają do prawdy o roli stalinowskiej Rosji w rozpętaniu najkrwawszego konfliktu w dziejach. Konfliktu, którego pierwszą ofiarą była Polska. 22 września 1939 roku, Brześć nad Bugiem. Na ulicy Unii Lubelskiej trwa wspólna parada pancernych oddziałów Wehrmachtu i Armii Czerwonej, a na trybunie honorowej ramię w ramię stoją legendarni dowódcy obu wojsk: generał Heinz Guderian i kombryg Siemion Kriwoszejn. Jaka droga wiodła do tego spotkania? Jakie były szanse Polski w starciu z dwoma zbrodniczymi reżimami? "Zadziwiające jest, że Niemcy napadły na Polskę, więc uznano, że rozpętały wojnę, podczas gdy Związek Radziecki uczynił to samo i w tym samym miesiącu, a mimo to nie uchodzi za najeźdźcę. Co więcej, uważa się, że w latach 1939 - 1941 nie brał udziału w tej wojnie" - mówi Wiktor Suworow. Wraz z nim wydarzenia pamiętnego września komentują polscy historycy - wybitni znawcy przedmiotu, a wspominają je naoczni świadkowie owej "defilady zwycięstwa". Urodzony w 1947 r. Wiktor Suworow, narrator filmu, naprawdę nazywa się Władimir Rezun. Był szpiegiem radzieckiego wywiadu wojskowego GRU. W latach siedemdziesiątych pracował jako "dyplomata" w Szwajcarii, w roku 1978 uciekł do Wielkiej Brytanii. Poświęcił się pracy pisarskiej (najbardziej znana jego książka - m. in. dzięki ekranizacji Antoniego Krauzego - to "Akwarium"). Pasja historyczna Suworowa zaowocowała cyklem książek o roli Związku Radzieckiego w II wojnie światowej - a ściślej: o planach Józefa Wissiaronowicza Stalina dotyczących podboju Europy i prowadzonych konsekwentnie od początku lat 30. przygotowaniach do inwazji kontynentu. Zostały one pokrzyżowane przez niemieckie uderzenie prewencyjne 22 czerwca 1941 r. Nie można bowiem być równocześnie przygotowanym do ataku i do obrony. Wehrmacht rozbił Armię Czerwoną niemal w przeddzień jej planowanego uderzenia na Zachód - w przeddzień "Dnia M". Swoje tezy wyprowadza Suworow bynajmniej nie ze źródeł tajnych i nieznanych światowej historiografii, przeciwnie - opiera się przede wszystkim na źródłach "oficjalnych", dostępnych także w Związku Radzieckim i Rosji, które w konsekwentny, drobiazgowy i niezwykle frapujący sposób reinterpretuje. W języku polskim ukazują się od początku lat 90. kolejne prace Suworowa poświęcone "kłamstwu XX wieku": "Lodołamacz", "Dzień M", "Ostatnia republika", "Samobójstwo", "Oczyszczenie" (o tzw. czystkach w Armii Czerwonej w przededniu II wojny światowej), oraz poświęcone marszałkowi Żukowowi "Cień zwycięstwa" i "Cofam wypowiedziane słowa". 18:00 POSZUKIWACZE SKARBÓW - SKARBY JOHNA SMITHA. ODC. 1/16 (ODC. 1/16 CAPTAIN JOHN SMITH'S VIRGINIA NECTAR) Film dokumentalny, 25 min, USA, 2014 Reżyseria: John Jones Scenariusz: Matthew Tilley Wykonawcy: Jerzy Szydłowski "King George" Wyant i jego kolega Tim "The Ringmaster" Saylor to pasjonaci poszukujący, przy pomocy wykrywaczy metalu, ukrytych w ziemi reliktów przeszłości. W tym celu podróżują po całych Stanach Zjednoczonych. Każdy sukces wywołuje u bohaterów wybuch niepohamowanego entuzjazmu, a ich specyficzny humor i słownictwo są jedyne w swoim rodzaju. Nie kieruje nimi chęć zdobycia korzyści materialnych, lecz dreszczyk emocji, który wywołują kolejne zaskakujące wykopaliska. Każdy odnaleziony przez nich przedmiot ma swoją historię. Dzięki atrakcyjnym grafikom i przybliżeniu kontekstu historycznego mogą je poznać także widzowie tego cyklu. Bohaterowie odkopują historie, które najpewniej nigdy nie zostałyby ujawnione. 18:40 1920. WOJNA I MIŁOŚĆ - ODC. 13/13 - BIAŁY FORTEPIAN Serial historyczno - wojenny, 43 min, Polska, 2010 Reżyseria: Maciej Migas Scenariusz: Janusz Petelski, Robert Miękus Zdjęcia: Marek Traskowski Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Jakub Wesołowski, Wojciech Zieliński, Tomasz Borkowski, Karolina Chapko, Monika Kwiatkowska, Katarzyna Maciąg, Lesław Żurek, Karolina Nolbrzak, Michał Żurawski, Danuta Stenka, Marek Bukowski, Eryk Lubos, Mirosław Baka, Piotr Gąsowski, Krzysztof Globisz Szwadron z Władkiem, Bronkiem, Józefem, Teofilem i Zosią wkracza do Dąbrówki. Są przerażeni tym, co zobaczyli po krótkim okresie okupacji sowieckiej. Teofil i Zosia znajdują swoją matkę, ale ona nie rozpoznaje dzieci. Szwadron rusza w drogę w kierunku pobliskiego miasteczka, z którego w panice ewakuują się bolszewicy. W opuszczonej siedzibie Czeka Aleksander znajduje ciało swego ojca. Jest zrozpaczony, musi jednak uciekać, widać już bowiem polskich kawalerzystów. Zosia i Bronek pierwsi dopadają Aleksandra, ale nie rozpoznają go. Zosia jednym cięciem szabli powala go na ziemię. Aleksander ginie. Szwadron od jednego z jeńców dowiaduje się o pozycji oddziału Tkaczenki i przygotowuje plan uderzenia. Podczas ataku Bronek zostaje ranny, a Józef ginie. 19:35 KOMENDANT ZAGOŃCZYK Film dokumentalny, 61 min, Polska, 2017 Reżyseria: Przemysław Bednarczyk Scenariusz: Przemysław Bednarczyk Zdjęcia: Wojciech Pronin Fabularyzowany dokument przedstawiający postać dowódcy oddziału partyzanckiego AK z Obwodu Puławy, por. Franciszka Jaskulskiego ps. Zagon, Zagończyk. Życie i działalność Zagończyka, przedwojennego nauczyciela, harcerza, żołnierza Września, oficera Armii Krajowej, to wręcz modelowy przykład biografii pokolenia żołnierzy niezłomnych. Aresztowany w 1945 roku, uciekł z więzienia we Wronkach, a następnie stanął na czele organizacji pod nazwą Związek Zbrojnej Konspiracji, działającej na terenach powiatów: radomskiego, kozienickiego i iłżeckiego. W jej skład weszli konspiratorzy z czasów okupacji niemieckiej, prześladowani po wojenie przez komunistyczny aparat bezpieczeńskwa i NKWD. Ostatnie trzy lata jego życia od sierpnia 1944 do lutego 1947 stanowią swoiste studium przypadku, tragicznych losów tegoż pokolenia. Ich tłem są wydarzenia historyczne, które kształtowały oblicze polityczne powojennej Polski i determinowały nastroje oraz postawy społeczeństwa. "Zagończyk" został ponownie aresztowany w lipcu 1946 roku i stracony w Kielcach 19 lutego 1947 roku. W ostatnim słowie przed sądem poprosił o karę śmierci. 22:00 NIECAŁA NIEPRAWDA CZYLI PRL W DTV - PAŁAC KULTURY I NAUKI ODC. 58 Magazyn, 26 min, Polska, 2018 Autor: Andrzej Kaczmarczyk, Dobrosław Rodziewicz Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Wykonawcy: Andrzej Kaczmarczyk (prowadzący), Dobrosław Rodziewicz (prowadzący) Odcinek nr 58 autorzy poświęcili Pałacowi Kultury i Nauki, który był swoistym prezentem Stalina dla stolicy Polski i nosił jego imię. 22:20 KRÓTKA HISTORIA - (70) PAKT RIBBENTROP - MOŁOTOW Felieton, 4 min, Polska, 2016 Autor: Andrzej Kapkowski Wykonawcy: dr Jan Wiśniewski (prowadzący) Pakt Ribbentrop - Mołotow Dr Jan Wiśniewski przedstawia tło polityczno - militarne powstania paktu Ribbentrop - Mołotow. Przypomina traktat monachijski, zezwalający hitlerowskim Niemcom na zajęcie części Czechosłowacji, wkroczenie polskich wojsk na Zaolzie, żądania Niemiec w stosunku do Polski przedstawione ambasadorowi Lipskiemu, zajęcie całej Czechosłowacji przez Niemcy w marcu 1939 roku i odrzucenie przez ministra Becka niemieckich żądań w przemówieniu sejmowym w maju 1939 roku. Wtedy Hitler zaczyna szczegółowo planować atak na Polskę i postanawia zawrzeć przymierze z Rosją. Efektem rozmów było podpisanie w Moskwie w dniach 23 i 24 sierpnia 1939 paktu o nieagresji pomiędzy Niemcami a Rosją z tajnym protokołem dzielącym Polskę i Europę Wschodnią pomiędzy Niemcy a Rosję. Obie agresje militarne z września prowadzą do faktycznego podziału Polski zakończonego 28 września 1939 roku wspólną defiladą agresorów w Brześciu. 22:35 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA WYCHOWAWCY Z WIĘZIENIA W BIAŁEJ CERKWI POD KIJOWEM Reportaż, 24 min, Polska, 2003 Autor: Barbara Włodarczyk Reportaż z więzienia w Białej Cerkwi na Ukrainie. Bohaterem jest oficer służby więziennej. Program ukazuje warunki życia i pracy personelu penitencjarnego oraz system więziennictwa na Ukrainie. 00:10 AMERYKANIN W PRL - U Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2008 Reżyseria: Piotr Morawski, Ryszard Kaczyński Scenariusz: Piotr Morawski, Ryszard Kaczyński Zdjęcia: Andrzej Adamczak Muzyka: Przemysław Książek Wykonawcy: Adam Tkaczyk 27 czerwca 1964 r. do Polski przybył z pięciodniową wizytą Robert Kennedy, brat zamordowanego siedem miesięcy wcześniej prezydenta Johna Kennedy’ego, ówczesny prokurator generalny i minister sprawiedliwości w amerykańskim rządzie. Towarzyszyła mu żona oraz trójka dzieci, a wizyta miała charakter prywatny: Amerykanie chcieli tu odwiedzić swoich polskich krewnych z rodziny Radziwiłłów, z którymi się spowinowacili poprzez małżeństwo siostry Jacqueline Kennedy, Lee, z księciem Stanisławem Radziwiłłem. Trudno jednak było mówić o prywatności w sytuacji, gdy amerykańscy goście, gdziekolwiek się pojawili, wywoływali euforię Polaków witających ich entuzjastycznie, wiwatujących na ich cześć. Piękni, eleganccy, błyskający nieskazitelnie białymi zębami, swobodni w zachowaniu uosabiali marzenia naszych rodaków o lepszym życiu na Zachodzie. Rodzina Kennedych była mile zaskoczona takim przyjęciem, zwłaszcza że Polska była pierwszym krajem komunistycznym, jaki odwiedzali. Nie kryli podziwu dla Polaków żyjących w trudnych warunkach, dobrze się wśród nich czuli. Dlatego też chętnie wchodzili w tłum, rozdawali uśmiechy, uściski rąk, a nawet zdjęcia prezydenckiego brata, przyjmowali kwiaty i wręczane im karteczki lub listy. Ochrona Roberta Kennedy’ego starała się nie rzucać w oczy, aby nie zakłócać tych bezpośrednich relacji. Wizyta obfitowała też w nieoczekiwane sytuacje. W Warszawie Amerykanie odwiedzili m. in. restaurację "Krokodyl", gdzie akurat odbywało się wesele i stali się, oczywiście, jego główną atrakcją. Byli też w katedrze św. Jana, spotkali się z pracownikami ambasady USA i władzami Uniwersytetu Warszawskiego, złożyli kwiaty pod pomnikiem Bohaterów Getta, odwiedzili małych pacjentów jednego ze szpitali dziecięcych i bawili się w klubie studenckim Stodoła. Kolejne dni spędzili w Krakowie i na Jasnej Górze, gdzie spotkali się z kardynałem Stefanem Wyszyńskim, by na koniec znów powrócić do Warszawy. Każdy ich krok obserwowali etatowi pracownicy służby bezpieczeństwa i zmobilizowani specjalnie na tę okazję bardzo liczni, wmieszani w tłum tajni współpracownicy. Robili zdjęcia, sporządzali notatki i sprawozdania. Nikt, kto uścisnął rękę Robertowi Kennedy’emu, wręczył mu kwiaty czy, co gorsza, jakiś list, nie pozostał niezauważony. Szybko identyfikowano zuchwalca i niebawem odczuwał na własnej skórze przykre skutki swojego tylko z pozoru niewinnego gestu. Uścisk dłoni czy złożona na ręce znakomitego gościa prośba o pomoc finansową, możliwość wyjazdu do Ameryki czy zagraniczne leczenie, mogła kosztować utratę pracy, wyrzucenie z uczelni, odmowę wyjazdu na staż czy odrzucenie podania o mieszkanie. Stawała się też często pretekstem do szantażowania delikwenta, którego zmuszano np. do zostania tajnym współpracownikiem. Szczególnie surowo obchodzono się z osobami mundurowymi, które poważyły się na taki gest. W reportażu znalazły się wypowiedzi ludzi, którzy byli świadkami tamtej pamiętnej wizyty, chwilowymi bohaterami wydarzeń. Do dziś pamiętają tamte wydarzenia, mają zdjęcia z Robertem Kennedym, ale też doświadczyli z tego powodu zainteresowania służb specjalnych. Ich wypowiedzi są bogato ilustrowane archiwalnymi materiałami filmowymi, fragmentami szyfrogramów i notatek urzędników tajnych służb i T. W. 01:00 SENSACJE XX WIEKU - NARODZINY WOJNY /2/ Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Druga część programu, w którym Bogusław Wołoszański poddaje analizie politykę ostatnich dni sierpnia 1939 roku, gdy rząd polski podjął działania, aby odwrócić bieg wydarzeń i nie dopuścić do wojny. Czy mieliśmy szansę na uniknięcie wojny? Jakie błędy popełnił Józef Beck, polski minister spraw zagranicznych? 01:35 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - INWAZJA, KTÓREJ NIE BYŁO CZ. 2 Magazyn, 23 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Ułłowicz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony alianckim przygotowaniom do lądowania w Normandii. 02:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ZAGINIENI BEZ WIEŚCI Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki 1/ Zaginieni bez wieści Gdy opis wojny przechodzi na wyższe szczeble uogólnienia, znikają twarze i nazwiska, a pojawiają się pułki i dywizje. A gdy po śmierci żołnierza umiera także wszelka pamięć, nieznany żołnierz staje się zaginionym bez wieści. Ludzie zgłaszają nam często, że w ich okolicy znajduje się taka bezimienna mogiła. W ten sposób powstała cała mapa cmentarzy z roku 1920. Armia polska, cofając się przed bolszewikami i idąc ku Warszawie, zostawiała po drodze swoich poległych. Chowali ich miejscowi. A my z doświadczenia wiemy, że telewizyjna opowieść o odkryciu zapomnianej żołnierskiej mogiły uruchamia lokalną pamięć. Tak też było i tym razem we wsi Guty - Bujno. 2/ Achillesa narodziny powtórne Achilles to bardzo szczególna dla nas broń. Amerykański niszczyciel czołgów świetnie spisywał się w bojach Dywizji Pancernej generała Maczka i w 2. Korpusie Polskim. Kiedy umilkły wystrzały, część tego wyposażenia trafiła z Europy na fronty wojen toczonych w różnych zakątkach świata, a część po prostu zezłomowano. Egzemplarz, o którym dziś opowiemy, stanął na poligonie w Belgii, gdzie wypatrzyli go polscy miłośnicy historii. 02:35 Z HERBEM W NAZWISKU - TARNOWSKI HERBU LELIWA Magazyn, 29 min, Polska, 2006 Autor: Grzegorz Kuczyński Reżyseria: Grzegorz Kuczyński Scenariusz: Grzegorz Kuczyński Aktorzy: Adam Ferency Bohaterem kolejnego programu Grzegorza Kuczyńskiego z cyklu "Z herbem w nazwisku" pt. "Tarnowski herbu Leliwa" jest Adam hrabia Tarnowski, najstarszy wnuk Hieronima Tarnowskiego, pan na dobrach w Rudniku nad Sanem. Program przybliża dzieje rodu Tarnowskich wywiedzione od Spycimira, który w 1331 roku założył miasto Tarnów i w czasach Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego doprowadził do jego bardzo szybkiwego rozwoju, a także pokazuje heroiczne trudy współczesnego przedstawiciela rodu podejmowane dla odzyskania dóbr rokowych w Rudniku i podniesienia ich z ruiny, w jaką popadły w czasach po II wojnie światowej. Jest też okazja do obejrzenia wielu innych dóbr Tarnowskich, m.in. z siedzibami w Dzikowie i Krakowie.