TVP Kultura Piątek, 06.09.2019 08:45 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - KRZEMIONKI Reportaż, 5 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz W 1922 roku geolog profesor Jan Samsonowicz kilka kilometrów od Ostrowca Świętokrzyskiego odkrył neolityczne kopalnie krzemienia. Było to niezwykłe znalezisko: na obszarze długości kilku kilometrów zlokalizowano ponad 4 tysiące kopalń - od bardzo prostych szybów jamowych i niszowych po skomplikowane podziemne obiekty komorowe. Kopalnie krzemienia pasiastego w Krzemionkach są jedynym Pomnikiem Historii w województwie świętokrzyskim, a także największym i najlepiej zachowanym obiektem na świecie, związanym z pradziejowym górnictwem. Gośćmi odcinka będą archeolodzy: Kamil Kaptur i Grzegorz Kończyk. 08:55 DZIKA MUZYKA - W KRAINIE WIWATÓW Magazyn, 24 min, Polska, 2016 Reżyseria: Zuzanna Solakiewicz Wykonawcy: Antoni Beksiak (prowadzący) Biskupizna to mikroregion leżący w Wielkopolsce. Jest wyjątkowy, ponieważ spora część jego mieszkańców nie przestała być emocjonalnie związana z tradycjami swojego regionu umieją tańczyć i śpiewać miejscowe melodie, uczą się grać na tradycyjnych instrumentach, pielęgnują swoje stroje regionalne. To jedno z niewielu miejsc w Polsce, gdzie można faktycznie obcować z dawną tradycyjną muzyką. Dlatego warszawskie stowarzyszenie Dom Tańca, od kilku lat organizuje tam letnie tabory, czyli tygodniowe warsztaty dla miłośników muzyki tradycyjnej, gdzie mogą się jej uczyć i przy niej bawić. W tym odcinku odwiedzimy Tabor Wielkopolski w Starej Krobi. Ten odcinek prowadzi Antoni Beksiak. 09:35 CHCE SIĘ ŻYĆ Dramat, 106 min, Polska, 2013 Scenariusz i reżyseria: Maciej Pieprzyca Zdjęcia: Paweł Dyllus Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Dawid Ogrodnik, Kamil Tkacz, Dorota Kolak, Arkadiusz Jakubik, Anna Nehrebecka, Katarzyna Zawadzka, Mikołaj Roznerski, Anna Karczmarczyk, Janusz Chabior Na 37. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Montrealu w 2013 r. widownia przyjęła "Chce się żyć" owacjami na stojąco, a przypieczętowaniem sukcesu były festiwalowe nagrody jury i publiczności. Nie inaczej było tegoż roku w Gdyni, gdzie film również zdobył wielkie uznanie i został uhonorowany Srebrnymi Lwami oraz nagrodą publiczności. Poruszający obraz dedykowany pamięci przedwcześnie zmarłej dokumentalistki Ewy Pięty, autorki dokumentu "Jak motyl", który stał się inspiracją dla twórców "Chce się żyć". Bohaterem w filmie jest Mateusz, cierpiący na porażenie mózgowe. Podejmuje on walkę o godność i prawo do normalnego życia. Mimo choroby i trudności w komunikacji ze światem zewnętrznym, udowadnia wszystkim, jak wiele może zdziałać siła ludzkiego ducha. Urodził się z poważnym defektem. Lekarze nie dawali mu żadnych szans. Jego rodzice nie mogli się jednak pogodzić z lekarską diagnozą. Od początku wierzyli, że ich syn, mimo kalectwa jest w pełni sprawny intelektualnie. Mateusz dorasta w miłości, otoczony troskliwą opieką najbliższych. Ma też u swego boku wierną przyjaciółkę - mieszkającą w sąsiedztwie Ankę. Splot okoliczności sprawia jednak, że chłopiec musi przeżyć rozłąkę z rodziną. Zostaje umieszczony w specjalistycznym ośrodku. Nie poddaje się, próbuje walczyć o swoją przyszłość, choć jest mu bardzo ciężko. W końcu w jego życiu pojawia się iskierka nadziei. Wiele się zmienia, kiedy do ośrodka trafia młoda wolontariuszka, ponadto pacjent zwraca uwagę lekarki, pracującej nad eksperymentalnymi metodami leczenia porażenia. 11:30 KOLUMBOWIE - ODC. 5/5 - ŚMIERĆ PO RAZ DRUGI Serial wojenny, 55 min, Polska 1970 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Roman Bratny Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Jan Englert, Władysław Kowalski, Jerzy Matałowski, Alicja Jachiewicz, Jerzy Trela, Krzysztof Machowski, Wirgiliusz Gryń, Bolesław Idziak, Witold Grotowicz, Zdzisław Maklakiewicz, Andrzej Kopiczyński, Barbara Burska, Maciej Englert i inni Powstanie Warszawskie dogorywa. Powstańcy muszą wycofać się ze Starego Miasta i za wszelką cenę przebić do Śródmieścia. W jednej z potyczek "Kolumb" zostaje ranny. Z bezsilną rozpaczą obserwuje tragedię powstania. Po zajęciu polowego szpitala Niemcy brutalnie gwałcą, a następnie mordują sanitariuszkę "Niteczkę". 12:40 DOM - ODC. 1/25 - CO TY TU ROBISZ, CZŁOWIEKU? Serial obyczajowy, 83 min, Polska 1980 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki i Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Tomasz Borkowy, Jolanta Żółkowska, Wacław Kowalski, Tadeusz Janczar, Bożena Dykiel, Anna Ciepielewska, Stanisław Zaczyk, Joanna Szczepkowska, Wirgiliusz Gryń, Jan Englert, Henryk Bista, Hanna Lachman, Jerzy Michotek, Józef Nowak, Barbara Sołtysik, Barbara Rachwalska, Ewa Błaszczyk, Mirosław Konarowski i inni Pierwszy odcinek epickiej opowieści o życiu mieszkańców powojennej Warszawy. Akcja serialu rozpoczyna się w 1945 roku. Jeszcze trwa wojna, ale z terenów wyzwolonych już wyruszają do Warszawy jej przedwojenni mieszkańcy. Podąża tu również 17 - letni Andrzej Talar, do niedawna partyzant, później ochotnik w Wojsku Polskim. Posądzony o dezercję i zdradę, musi w Warszawie szukać schronienia. W drodze poznaje Basię Lawinównę. Odnajduje kamienicę przy ulicy Złotej, gdzie dziewczyna mieszkała przed wojną. Basia czeka na powrót swojego narzeczonego Łukasza, po którym wszelki ślad zaginął. 14:10 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - MONIKA GABRIELA BARTOSZEWICZ Dysk./wywiad/debata, 9 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadząca) Gościem programu jest dr Monika Gabriela Bartoszewicz, a pretekstem do rozmowy wydana niedawno książka jej autorstwa "Festung Europa". Wśród problemów poruszanych w publikacji znajdują się migracja, terroryzm, tzw. kryzys demokracji reprezentatywnej, totalitaryzm nowych ideologii oraz radykalizacja postaw społecznych. 14:25 EUROPAKONZERT 2017 FROM PAPHOS (EUROPAKONZERT 2017 FROM PAPHOS) Koncert, 88 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Henning Kasten Koncert filharmoników berlińskich odbył się w iście mitycznym miejscu. Orkiestra wystąpiła na ziemi, po której kiedyś stąpała Afrodyta. Piękno cypryjskiego Pafos i dźwięki muzyki klasycznej to nietypowe połączenie. Podczas koncertu usłyszeć będzie można ciekawe interpretacje VIII symfonii Dvoraka czy Tańca Węgierskiego nr 5 Brahmsa. 16:05 NAUKA Film dokumentalny, 19 min, Polska, 2016 Reżyseria: Emi Buchwald Scenariusz: Tomasz Gajewski Dokument pokazujący paradoksy nauczania szkolnego. Uczniowie czwartej klasy szkoły podstawowej starają się zrozumieć i wraz z rodzicami interpretować wiersz Juliana Tuwima "Nauka". (filmpolski.pl) 16:35 MARECZKU, PODAJ MI PIÓRO (MARECKU, PODEJTE MI PERO!) Komedia, 91 min, Czechosłowacja 1976 Reżyseria: Oldrich Lipsky Scenariusz: Ladislav Smoljak, Zdenek Sverak Aktorzy: Jiri Sovak, Jiri Schmitzer, Mila Myslikova, VaclavLohnisky, Iva Janzurova, Josef Kemr, Ladislav Smoljak, Josef Abrham i inni Pełen zabawnych sytuacji, dowcipnych dialogów i trafnych obserwacji obyczajowych film Oldricha Lipsky'ego, twórcy m.in. takich znanych czeskich komedii, jak "Lemoniadowy Joe,"Trup w każdej szafie, "Niech żyją duchy" czy "Adela jeszcze nie jadła kolacji". W scenariuszu "Mareczka", pogodnej opowieści o ludziach, którzy po latach znów zasiedli w szkolnych ławkach, by na kursach wieczorowych uzupełnić braki w edukacji, zawarli autorzy doświadczenia z własnej pracy nauczycielskiej. W głównej roli wystąpił popularny aktor Jiri Sovak, dla którego została ona specjalnie napisana. Jiri Kroupa pracuje jako majster w fabryce, która ma być wkrótce zmodernizowana. Nowa technika wymaga od załogi wyższych kwalifikacji, ale majster broni się przed pójściem do szkoły, do której rano uczęszcza jego syn. W końcu musi ustąpić i zasiada w szkolnej ławie razem z kontrolerem Hujerem i innymi kolegami z fabryki. Kroupa okazuje się najgorszym uczniem w klasie, choć i inni rozrabiają, podpowiadają i "zapominają" odrobić lekcje jak za czasów młodości. Największe kłopoty majster ma z matematyką. Nauczyciel radzi mu, by poprosił o pomoc syna, Jirka, ale Kroupa odmawia, obawiając się o swój ojcowski autorytet. Podwładni majstra z niepokojem śledzą jego brak postępów w nauce: jeśli nie zda on matury, jego miejsce zajmie przebiegły kontroler Hujer, który od dawna czyha na to stanowisko. 18:10 PRZYJACIELE WESOŁEGO DIABŁA - W KRAINIE DUCHA CIEMNOŚCI Serial fantasy, dla młodych widzów, 25 min, Polska, 1988 Autor: Kornel Makuszyński Reżyseria: Jerzy Łukaszewicz Scenariusz: Jerzy Łukaszewicz Zdjęcia: Jerzy Łukaszewicz Aktorzy: Waldemar Kalisz, Piotr Dziamarski, Franciszek Pieczka, Zbigniew Grabski Mały Bi, uśpiony przez Piszczałkę w leśniczówce, doświadcza niezwykłego działania magicznego kryształu. Chłopiec widzi we śnie przygody swego rówieśnika Janka, który wyruszył na rozprawę z duchem ciemności wierząc, że pomoże swemu ojcu odzyskać wzrok. 18:45 PRZYJACIELE WESOŁEGO DIABŁA - GDZIE JESTEŚ PISZCZAŁKO Serial fantasy, dla młodych widzów, 25 min, Polska, 1988 Autor: Kornel Makuszyński Reżyseria: Jerzy Łukaszewicz Scenariusz: Jerzy Łukaszewicz Zdjęcia: Jerzy Łukaszewicz Aktorzy: Rafał Synówka, Jacek Chmielnik, Franciszek Ćwirko, Waldemar Kalisz, Piotr Dziamarski, Franciszek Pieczka, Zbigniew Grabski, Grzegorz Heromiński, Paweł Urnug Uśpiony Bi kończy śnić opowieść o Janku. Kiedy budzi się w pustej grocie i spostrzega nieobecność Piszczałki, przypomina sobie o zorganizowanej na niego obławie. Niezwłocznie wyrusza na ratunek. Niestety jego zautomatyzowany wózek rozbija się o drzewo. Chłopiec nadludzkim wysiłkiem staje na nogi, przełamując własną słabość. Wkrótce spotyka się z ojcem, a Piszczałka jak zwykle daje sobie radę sam. 19:15 KRONOS Dysk./wywiad/debata, 33 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Ivan Dimitrijević (prowadzący), Piotr Nowak (prowadzący) Konstytucja istnieje po to, by chronić wolność osobistą i własność prywatną obywateli przed nadużyciami władzy państwowej. Pojęta jako podstawowe prawo, które definiuje zakres ingerencji władzy i uniemożliwia powrót do absolutyzmu, konstytucja przynależy do podstawowych pojęć nowoczesnej semantyki politycznej. Jednocześnie, to podstawowe prawo podlega dyskusji politycznej i stanowi być może decydujące pole walki między partiami. Czy w epoce postmodernistycznej również konstytucja zaczyna stopniowo stawać się dogmatem przeszłości? A może nadal jest synonimem pokoju i równouprawnia? O historii i przyszłości konstytucji, z Piotrem Nowakiem i Ivanem Dimitrijeviciem rozmawiać będą Piotr Herbich, Zbigniew Stawrowski oraz Artur Nowak - Far. 20:25 WIECZÓR KINOMANA - TWÓJ VINCENT (LOVING VINCENT) Film animowany, biograficzny, 90 min, Wielka Brytania/Polska, 2017 Reżyseria: Dorota Kobiela, Hugh Welchman Aktorzy: Douglas Booth, Jerome Flynn, Robert Rulaczyk Bohaterowie obrazów Vincenta van Gogha przedstawiają historię życia oraz tajemniczej śmierci artysty. Jak zginął Vincent van Gogh? Zagadkę śmierci genialnego malarza, którego sztukę doceniono na długo po jego śmierci, chcą rozwiązać twórcy filmu "Twój Vincent" w reż. Doroty Kobieli. To pierwsza na świecie pełnometrażowa animacja malarska. Na ekranie ożyją najsłynniejsze obrazy van Gogha. Bohaterowie filmu to poza samym Vincentem van Goghiem Adeline Ravoux, Armand Roulin, dr Gachet i jego córka Margaret Gachet czy listonosz Roulin, czyli postaci, które uwiecznił na swoich płótnach. Twórcy filmu poszukują odpowiedzi na pytanie, czy van Gogh popełnił samobójstwo, czy też może został przez kogoś zamordowany. 22:05 ŚWIAT W PIOSENCE - ZABÓJSTWO MARTINA LUTHERA KINGA (SOUNDTRACKS: THE ASSASSINATION OF MARTIN LUTHER KING, JR) Film dokumentalny, 40 min, USA, 2017 Reżyseria: Dwayne Johnson, Dany Garcia Seria "Soundtracks" przedstawia związki muzyki z różnego rodzaju wydarzeniami historycznymi. Każdy odcinek dotyczy tragedii, momentów euforii lub zdarzeń, które dały początek nowym ruchom. Wraz z nimi prezentowane są muzyka, artyści i nurty mające szczególny związek z tymi przemianami. Wystąpienia i działalność Martina Luthera Kinga były ważnymi wydarzeniami w historii. Dzięki niemu zapoczątkowano walkę o prawa dla czarnoskórych obywateli USA. Po zamordowaniu Martina Luthera Kinga muzyka odegrała ogromną rolę. To dzięki niej doszło do silniejszego zjednoczenia. Dawała także determinację do kontynuowania walki. 22:55 POLSKA W AKCJI - GRY ULICZNE Dramat sensacyjno - polityczny, 99 min, Polska 1996 Reżyseria: Krzysztof Krauze Scenariusz: Jerzy Morawski, Krzysztof Krauze Zdjęcia: Łukasz Kośmicki Muzyka: Maciej Zieliński Aktorzy: Redbad Klijnstra, Robert Gonera, Grażyna Wolszczak, Andrzej Precigs, Justyna Kulczycka Film z popularnego na świecie gatunku political fiction, którym zainteresowali się także polscy twórcy. Po premierze "Gier ulicznych" ukazały się skrajnie odmienne recenzje. Zarzutom o kolejne powielanie wzorców amerykańskiego kina akcji towarzyszyły pochwały, że film "mówi kawał prawdy", przejmująco ukazuje rosnący dystans między dawnymi opozycjonistami a nowym pokoleniem, wreszcie dokumentuje zadziwiającą zgodność i zrozumienie panujące bez względu na wiek w "obozie morderców" i ich sojuszników. Główną rolę zagrał tu Redbad Klijnstra - absolwent warszawskiej PWST, wywodzący się z polsko - holenderskiej rodziny. Młody aktor blisko dwadzieścia lat spędził w Amsterdamie i nie mógł być obciążony żadną wiedzą o życiu w PRL - u. Zdobywał ją razem ze swym filmowym bohaterem. W postać jego przyjaciela, operatora Witka, wcielił się Robert Gonera, znany z "Samowolki" Feliksa Falka. "Gry uliczne" otrzymały Nagrodę Główną na FPFF w Gdyni '96 oraz nagrodę za zdjęcia dla Łukasza Kośmickiego. Bohaterami są dwaj młodzi, przebojowi pracownicy prywatnej telewizji. Janek Rosa jest dziennikarzem, Witek - operatorem. Ich specjalnością są gorące, sensacyjne tematy, których rozpracowanie nierzadko wiąże się ze sporym ryzykiem. Właśnie "mają na warsztacie" sprawę gangu, parającego się handlem materiałami wybuchowymi. Pewnego dnia ktoś podrzuca im kasetę, z której dowiadują się, że znany polityk o nazwisku Makowski był w latach siedemdziesiątych agentem UB o pseudonimie "Ketman". Co więcej, to właśnie on ponosi główną odpowiedzialność za tajemniczą śmierć Stanisława Pyjasa - krakowskiego studenta, zaangażowanego w działalność opozycyjną. Zafrapowani tymi rewelacjami reporterzy postanawiają sprawdzić wiarygodność kasety. Docierają do byłych esbeków, kolegów Pyjasa, dawnych agentów i współpracowników SB. Odkrywają sieć dawnych i obecnych powiązań między pracownikami służb specjalnych, ale tajemnicy śmierci sprzed blisko 20 lat nie da się rozwiązać. Mimo wszystko Janek stanowi zagrożenie i dawni esbecy zlecają zamordowanie go łasemu na pieniądze narkomanowi. 01:15 WINDĄ NA SZAFOT (L'ASCENSEUR POUR L'ECHAFAUD) Film kryminalny, 87 min, Francja, 1958 Reżyseria: Louis Malle Scenariusz: Louis Malle Zdjęcia: Henri Decae Muzyka: Miles Davis Aktorzy: Jeanne Moreau, Maurice Ronet, Jean Wall, Lino Ventura, Georges Poujouly, Felix Marten, Hubert Deschamps Florence Carala i jej kochanek Julien Tavernier, postanawiają zabić męża Florence, pozorując samobójstwo. Dopracowany w najdrobniejszych szczegółach plan zostaje zrealizowany. Pozostaje jeszcze tylko usunięcie ostatniego dowodu zbrodni. Od tego momentu perfekcyjny plan zostaje zakłócony przez nieprzewidziane okoliczności. (dystr. Jet Films) 02:55 LEGENDY ROCKA - KISS (ROCK LEGENDS (S. 5) - KISS) Film dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Lyndy Saville Wykonawcy: Kiss Cykl dokumentalny prezentujący najważniejszych artystów muzyki rockowej. Bohaterem tego odcinka jest zespół KISS. Amerykańska formacja jest niewątpliwą ikoną muzyki rockowej i towarzyszącemu jej stylowi. Muzycy zrewolucjonizowali postrzeganie koncertów rockowych, wprowadzając do programu pokazy pirotechniczne i wykorzystanie konstrukcji mechanicznych. Nieodłącznym elementem ich wizerunku są także kultowe makijaże i kostiumy poszczególnych członków zespołu. 03:50 ZA MŁODZI NA ŚMIERĆ - JOHN BELUSHI (JOHN BELUSHI) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2012 Reżyseria: Jobst Knigge Scenariusz: Jobst Knigge Cykl dokumentalny opowiadający historię różnych artystów, którzy zbyt szybko odeszli z tego świata. Będąc u szczytów sławy, śmierć, często tragiczna zresztą, przekreśliła ich niesamowite kariery. W filmach umencie przedstawiono kulisy ich śmierci oraz wpływ na świat sztuki. Bohaterem tego odcinka jest John Belushi.