TVP Historia Sobota, 14.09.2019 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 14 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1812 - pożar Moskwy; 1870 - wysłano pierwszą pocztówkę; 1953 - początek procesu biskupa Czesława Kaczmarka; 2000 - zmarł Jerzy Giedroyc; 07:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - POLINEZJA - PERŁA PACYFIKU (FLAVORS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Słowo "Polinezja" brzmi jak zaproszenie do podróży. Od czasów pierwszych odkrywców ten zbiór małych wysepek na olbrzymim Pacyfiku fascynował urodą i kojarzył się z Rajem na Ziemi. Jednak za stereotypami kryją się ludzie, historia i kultura - prawdziwe powody, dla których warto pokochać Polinezję. Odwiedzając Tahiti, Tuamotu czy Markizy, trafiamy do odległego i niezwykle barwnego świata. 08:30 AWANTURA O BASIĘ - ODC. 5/12 - AWANTURA PIĄTA, CZYLI RZECZ O SPISKU PRAWDZIWYCH KOBIET Serial dla dzieci, 28 min, Polska 1996 Reżyseria: Kazimierz Tarnas Scenariusz: Kazimierz Tarnas, Tomasz Piotrowski Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Stanisław Syrewicz Wykonawcy: Krzesimir Dębski, Katarzyna Kowalska Aktorzy: Agata Marciniak, Maria Kaniewska, Piotr Fronczewski, Andrzej Szczepkowski, Maria Gładkowska, Jan Jankowski, Hanna Śleszyńska, Marek Cichucki, Lech Ordon, Krzysztof Kumor, Kazimierz Tarnas, Kazimierz Orzechowski, Jolanta Banak, Jarosław Boberek, Zofia Bojanowska Basia jest oczkiem w głowie wujcia Olszowskiego i cioci Olszańskiej. W jednym i w drugim domu odwiedzają ją często starzy przyjaciele, Walicki i Szot. Babcia Tańska spostrzega, że jej wnuczka i pisarz Olszowski darzą się szczerą sympatią. Postanawia doprowadzić do ich małżeństwa. Tego samego pragnie Basia. Niestety, przed Bożym Narodzeniem dziewczynka zapada na zapalenie płuc. Jej opiekunowie nieustannie czuwają przy łóżeczku chorej. Oczywiście, nie mogą odmówić żadnej prośbie dziecka. I tak za sprawą Basi wujcio i ciocia Stasia pobierają się. 09:05 AWANTURA O BASIĘ - ODC. 6 - AWANTURA SZÓSTA, CZYLI RZECZ O IDOLU I SIEDMIU KOŁNIERZYKACH Serial dla młodych widzów, 26 min, Polska 1996 Reżyseria: Kazimierz Tarnas Scenariusz: Kazimierz Tarnas, Tomasz Piotrowski Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Stanisław Syrewicz Aktorzy: Paulina Tworzyańska, Maria Kaniewska, Andrzej Szczepkowski, Anna Seniuk, Kazimierz Kaczor, Gustaw Holoubek, Katarzyna Miernicka, Hanna Śleszyńska, Stanisława Celińska, Hanna Stankówna, Sławomir Pacek, Piotr Fronczewski, Maria Gładkowska, Jan Jankowski i inni Minęło dziesięć lat, Basia wyrosła na śliczną, acz szaloną pannicę (teraz w roli tytułowej występuje Paulina Tworzyańska, znana m. in. z serialu "Szaleństwa panny Ewy", również według powieści Kornela Makuszyńskiego). Jej ulubiony wujcio staje się idolem szkolnych przyjaciółek. Na ich prośbę Basia wykrada z domu drobiazgi należące do sławnego pisarza, nawet zużyte kołnierzyki. Któregoś dnia przez pomyłkę bierze kilka kartek nieprzepisanego jeszcze rękopisu nowej książki. W domu wybucha wielka awantura. Widząc zmartwienie wujcia, Basia przyznaje się do winy. Pan Olszowski nie posiada się ze zdumienia. Nie przyszło mu nawet do głowy, że cieszy się tak wielką popularnością wśród dorastających panienek. Rozpromieniony pisarz zaprasza swoje wielbicielki do kawiarni. 09:35 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - KACZKA NIE TYLKO Z JABŁKAMI Magazyn, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W swojej kolejnej wyprawie kulinarnej Karol Okrasa odwiedzi swojego kolegę, jednego z czołowych polskich szefów kuchni na Mazurach. Jest on znany ze swej tradycyjnej polskiej kaczki pieczonej z jabłkami, która słynie z chrupiącej skórki i kruchego, soczystego mięsa. Szef zdradzi widzom swoje sekrety, jak taką kaczkę przyrządzić. Karol zaś pokaże, jak łamiąc tradycyjne przepisy, przygotować niezwykłą roladę z kaczki czy inspirowany staropolskim przepisem z XVII wieku bigosek z kaczki. A właśnie w sezonie zimowym warto sięgać po bogate w aromaty i smaki mięso wodnego drobiu, zwłaszcza że nadal kaczego mięsa spożywamy i tak prawie sześć razy mniej niż nasi zachodni sąsiedzi. Czas więc na kaczkę. Karol wraz z kolegą zaprezentują trzy propozycje. Pierwszą będzie tradycyjna polska kaczka pieczona z jabłkami. Druga to wspomniana rolada z kaczki z kaszą i suszonymi pomidorami. A trzecia to bigosek, czyli drobne kawałki mięsa kaczego doprawione orientalnymi przyprawami z kolorową sałatką. Jak będą wyglądać takie potrawy? Zobaczymy w programie. 10:15 DAWNE ŚWIATY - ODC. 2/8 MAROKO, TYSIĄC LAT TWÓRCZEGO RZEMIOSŁA (MOROCCO, A THOUSAND YEARS OF CREATIVITY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2007 Niewiele państw ma tak dogodne położenie geograficzne, jak Maroko. Kraj leży na styku dwóch kontynentów i dwóch mórz. Jest Zachodem świata muzułmańskiego. Jego arabska nazwa brzmi Al - Maghrib al - Aqsa - Kraj zachodzącego słońca. Maroko ma cechy śródziemnomorskie, atlantyckie, saharyjskie i orientalne. Znajduje się tu wiele społeczności i kultur. Już w starożytności ziemia ta i jej pierwsi mieszkańcy, Berberowie, znaleźli się w sferze wpływów wielkich cywilizacji: Fenicji, Kartaginy, Rzymu, Bizancjum i Arabii. Maroko. Nazwa ta przywodzi na myśl wspaniałe pałace otoczone barwnymi ogrodami, pachnące suki, zaklinaczy węży i niezwykłe rytuały. Tymczasem za tą fasadą kryją się mniej znane skarby. Marokańczycy chętnie otwierają podwoje dla cudzoziemców, którzy chcą zgłębić starożytną wiedzę nowoczesnego kraju kultywującego swe tradycje. 11:20 NIEWIDZIALNE MIASTA STAROŻYTNOŚCI - ODC. 1/3 (ANCIENT INVISIBLE CITIES) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Chris Granlund Wykonawcy: Michael Scott (prowadzący), Darius Arya (prowadzący) Trzyczęściowy film dokumentalny BBC Worldwide o najstarszych miastach świata. Historycy i archeolodzy badają najbardziej ukryte zakamarki i legendy, aby odnaleźć tajne przestrzenie i ukryte skarby. Kair, Ateny i Stambuł - trzy starożytne miasta, które ukształtowały ludzką cywilizację na przestrzeni wieków, każda z własną, unikalną historią. Ten serial oferuje świeże spojrzenie na te miasta. W każdym mieście zespół schodzi pod ulice i starożytne ruiny. Wyposażeni w zaawansowaną technologię, w tym skanery 3D, zdjęcia w wysokiej rozdzielczości i przełomową fotogrametrię lotniczą, ujawniają tajne przestrzenie. Nowy obraz wspaniałej, bizantyjskiej katedry w Hagia Sophia, tunele pod rzymskim hipodromem, labirynty wewnątrz Wielkiej Piramidy w Gizie, unikalny rzymski port na Nilu, Cytadela Saladyna, enigmatyczna struktura Egiptu Sfinks, podziemne akwedukty w Atenach, sekrety Akropolu. To jest starożytny świat, jakiego nigdy wcześniej nikt nie widział. 12:25 WIELKIE WIDOWISKA NATURY. - WIELKA WODA ODC. 5/6 (NATURE’S GREAT EVENTS. THE GREAT FLOOD.) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania 2009 Narracja: David Attenborough Zdjęcia: Martyn Colbeck Muzyka: Ben Salisbury Areną jednego z najbardziej niezwykłych widowisk natury są pustynne obszary Kotliny Kalahari, leżącej w południowej Afryce. Raz do roku ta wydawałoby się wysuszona do cna przez słońce równina zmienia się w prawdziwą ziemię obiecaną dla milionów zwierząt. Dzieje się to za sprawą wylewu rzeki Okawango. Zanim to wszakże nastąpi, rozciągająca się na przestrzeni sześciuset kilometrów kwadratowych kotlina stanowi jedno z najsuchszych miejsc na naszej planecie. Pomimo tego zamieszkuje ją wiele stad roślinożernych ssaków. Prowadzą wędrowny tryb życia. W poszukiwaniu żywności przemierzają nieraz ogromne odległości. Najlepiej radzą sobie słonie. Każdej grupie tych zwierząt przewodzi doświadczona samica. Ona najlepiej wie, jak rozłożyć siły i gdzie szukać pokarmu, a zwłaszcza wody, gdyż słonie muszą uzupełniać jej zapas przynajmniej raz na trzy dni. Na szczęście już niedługo nie będzie z tym problemu. Tysiące kilometrów na północ stąd, na wyżynach Angoli gromadzą się chmury, z których niebawem zaczną padać ulewne deszcze. Zgromadzona w ten sposób woda nie spływa ku morzu, lecz na południe. Dociera w sam środek Kotliny Kalahari, wypełniając zbliżoną do kształtu dłoni nieckę o nazwie Okawango. Najpierw nawadniają się bagna, leżące w jej delcie. Tutejsza ziemia, gęsto porośnięta ciborą papirusową wchłania wodę niczym gąbka. Trwa to nieraz całe miesiące. Dopiero kiedy bagna są wystarczająco mokre, woda może popłynąć dalej, rozlewając się do pozostałej części niecki. Początkowo wypełnia koryta, pozostawiając po obu stronach suche brzegi. Po drodze wpada do pustych zagłębień, tworząc bajorka, do których chętnie zlatują się ptaki, zwłaszcza prowadzące wędrowny tryb życia wikłacze czerwonodziobe. Wkrótce gromadnie przybywają inne zwierzęta: hipopotamy, zebry, słonie, bawoły oraz lwy, bardzo chętnie polujące na bawolątka i słoniątka. Tymczasem wody ciągle przybywa. Miliony litrów wylewają się z koryta rzeki. Wysuszona do niedawna kraina powoli przeobraża się w zielone, tętniące mnóstwem form życia, eldorado Natury. Nad brzegami wód znikąd pojawiają się dziesiątki tysięcy ważek, by odbyć tu swe rytuały godowe i dać życie młodym. W ciągu zaledwie kilku dni na wielkich obszarach zakwitają lilie. Kwiaty dostarczają pyłku dla rojów pszczół i schronienia dla rzekotek. Pawiany czakma, choć niechętnie moczą łapy, nie są w stanie odmówić sobie uczty z soczystych kwiatów i mięsistych ślimaków. Muszą jednak uważać, by same nie stały się łakomym kąskiem dla krokodyli. Wraz z podnoszącym się poziomem wody w krainie Okawango powstają tysiące wolnych od drapieżników wysepek, wokół których pływają liczne ryby. Trudno o lepsze miejsca dla ptaków na wychowywanie swoich piskląt. Rzeka Okawango nie wpływa do jeziora ani morza. Kończy swój bieg w rozległej bagiennej delcie. Jej wody, dające życie milionom zwierząt, niedługo wyparują w bezchmurny przestwór afrykańskiego nieba, by za kilka miesięcy wrócić na ziemię w postaci deszczu i znów stać się częścią niezwykłego widowiska natury w Kotlinie Kalahari. 13:25 KAZIMIERZ SIEMIENOWICZ. WIELKA SZTUKA ARTYLERII (KAZIMIERZ SIEMIENOWICZ. WIELKA SZTUKA ARTYLERII) Film dokumentalny, 39 min, Białoruś, 2017 Jest to portret wybitnego wynalazcy Rzeczypospolitej, który w połowie XVII wieku opisał w swoim traktacie "Wielka sztuka artylerii" urządzenie rakiet wielostopniowych. 14:10 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 20 JAK POWSTAŁA POLSKA? Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak spośród setek tysięcy plemion i grup wyłoniło się polskie państwo? Autorzy cyklu sprawdzają tropy powiązane z ewentualnym wpływem wikingów na formowanie się naszego kraju oraz to, jakie znaczenie dla nas miał chrzest. Odwiedzamy Gniezno, Wolin, Poznań i Ostrów Lednicki i sprawdzamy, jak wyglądało codzienne życie, system wierzeń i obyczaje w okresie Chrztu Polski. Radosław Kotarski podąża śladami naszych praprzodków. 14:45 PLEMIENNA SZTUKA PRZETRWANIA 2 - ODC. 1/6. MORDERCZY CZARNY PRĄD (ODC. 1) Film dokumentalny, 43 min, USA, 2016 Reżyseria: Alisiair Smith Scenariusz: Jon Hubbard Wykonawcy: Marek Ciunel Hazen Audel, instruktor survivalu i przewodnik po najtrudniejszych terenach, wraca z nową serią podróży do kolejnych najbardziej ekstremalnych miejsc na świecie, podejmując w pojedynkę kolejne wyzwania, które sprawdzą granice jego wytrzymałości, jego wiedzę i umiejętności. Żeby przetrwać, będzie musiał polegać na starożytnej wiedzy ludów plemiennych, które żyły w tych środowiskach przez tysiące lat. 15:40 SPÓR O HISTORIĘ - INTELLIGENZAKTION Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2018 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Maciej Zakrocki (prowadzący) Niemalże natychmiast po zakończeniu działań militarnych w Polsce, jesienią 1939 roku Niemcy przystąpili do akcji wymierzonej przeciwko polskiej inteligencji, głównie inteligencji zamieszkałej na ziemiach włączonych do III Rzeszy. Ofiarami Intelligenzaktion, czyli akcji "Inteligencja" mieli być między innymi członkowie organizacji politycznych, powstańcy wielkopolscy i śląscy, nauczyciele, księża, ziemianie, przedstawiciele wolnych zawodów, bo zdaniem Adolfa Hitlera "tylko naród, którego warstwy kierownicze zostaną zniszczone, da się zepchnąć do roli niewolników". Szacuje się, że rozstrzelanych zostało około 50 tysięcy przedstawicieli polskiej elity. Tyle samo osób trafiło do obozów koncentracyjnych. Akcja zakończyła się w kwietniu 1940 roku. Jej odpowiednikiem na terenie Generalnego Gubernatorstwa była "Akcja AB", czyli Nadzwyczajna Akcja Pacyfikacyjna. 16:15 POWSTANIE WARSZAWSKIE DZIEŃ PO DNIU - ODC. 45 Reportaż, 6 min, Polska, 2017 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Bohater odcinka: Wacław Gluth - Nowowiejski. 17:20 MARZYCIELE - DRUHNA OLEŃKA Dysk./wywiad/debata, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Olga i Andrzej Małkowscy poznali się we Lwowie i tam założyli pierwsze polskie drużyny skautowe, z których powstało harcerstwo. Według Andrzeja Małkowskiego harcerstwo to skauting plus niepodległość. Andrzej zginął w 1919 roku jako żołnierz armii polskiej w katastrofie statku na Morzu Śródziemnym. Olga kontynuowała ich wspólne marzenia. W 1925 roku założyła w Pieninach prężny ośrodek harcerski. W jej koncepcji pedagogicznej wychowanie młodego człowieka to odkrywanie jego duszy i ułatwianie mu wydobycia z niej wszystkich najlepszych cech. 18:15 WIELKA MIŁOŚĆ BALZAKA - ODC. 2 CUDZOZIEMKA (CUDZOZIEMKA) Serial obyczajowy, historyczny, 52 min, Polska/Francja, 1973 Reżyseria: Wojciech Solarz Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński, Yves Jamiaque Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Aktorzy: Beata Tyszkiewicz, Pierre Meyrand, Zdzisław Mrożewski, Mieczysław Voit, Jan Matyjaszkiewicz, Renee Fauree, Julie Dancourt, Bogusz Bilewski, Alina Janowska, Catherine Lery Honoriusz Balzak i Ewelina Hańska spotykają się w Szwajcarii. Sławny pisarz jest oczarowany urodą i osobowością polskiej damy. Czyni jej pierwsze miłosne wyznania. Wróciwszy do Paryża śle namiętne listy do pięknej pani Hańskiej. Jeden z nich wpada w ręce męża Eweliny. 19:20 POWRÓT DO HEIMKHER Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2010 Reżyseria: Marcin Kołodziejczyk, Maria Dłużewska Bohaterami filmu są Chorzele - małe, senne miasteczko na Mazowszu, przecięte ruchliwą drogą Warszawa - Olsztyn i niemiecki film propagandowy "Heimkehr", dla którego Chorzele były w 1940 r. planem filmowym. 20:20 HISTORIA SZKOCKICH KLANÓW - DOMINACJA BRUCE’A ODC. 1/3 (RISE OF THE CLANS) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Rachel Bell Zdjęcia: Carlo D'Alessandro Wykonawcy: Neil Oliver, Darren Mitchell, Hannah Young Dawne szkockie klany to owiani legendą, jedni z najsłynniejszych wojowników w historii. To dzikie plemiona ukształtowane przez surowe i niedostępne góry i doliny Szkocji. W tej fascynującej serii widzowie będą mogli poznać opowieści o bohaterstwie i niegodziwości kultowych postaci Szkocji: Roberta Bruce ’a czy Mary, królowej Szkotów. Widzowie dowiedzą się, jak zjednoczone klany pokonały największą potęgę militarną Europy, by zdobyć niepodległość Szkocji i jak wykorzystały swoje wpływy, aby obalić władców i zmienić bieg historii. To prawdziwa szkocka gra o tron: epicka walka o władzę, opowiedziana z punktu widzenia zwaśnionych klanów. Odc. 1 Supremacja Bruce'a. Neil Oliver ujawnia, jak Robert Bruce wykorzystał władzę klanów, aby zdobyć niepodległość Szkocji. 21:25 MIASTO SKARBÓW - ODC. 3 DUKAT WAZY Serial kryminalny, 42 min, Polska, 2017 Reżyseria: Marcin Ziębiński Scenariusz: Dawid Rot Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Mikołaj Trzaska Aktorzy: Helena Ganjalyan, Feliks Szajnert, Edward Linde Lubaszenko, Marcin Bosak, Norbert Kwiatkowski, Iza Kuna, Aleksandra Popławska, Magdalena Różczka, Piotr Głowacki, Adam Ferency, Leszek Zdybał, Piotr Adamczyk, Adam Krawczuk, Norbert Rakowski Alicja, którą Szatner zaprosił na strzelnicę, nie zdradza, że jest znakomitym strzelcem. Selena dostaje informację od Kamińskiego, swojej wtyczki w środowisku krakowskich złodziei, że na rynku pojawił się skradziony w Koszycach złoty dukat Zygmunta Wazy. Szatner zleca sprawę Selenie i Alicji. 22:10 MIASTO SKARBÓW - ODC. 4 AHASWER Serial kryminalny, 42 min, Polska, 2017 Reżyseria: Marcin Ziębiński Scenariusz: Dawid Rot Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Mikołaj Trzaska Aktorzy: Helena Ganjalyan, Feliks Szajnert, Edward Linde Lubaszenko, Marcin Bosak, Norbert Kwiatkowski, Iza Kuna, Aleksandra Popławska, Magdalena Różczka, Piotr Głowacki, Adam Ferency, Leszek Zdybał, Piotr Adamczyk, Adam Krawczuk, Norbert Rakowski Alicję przesłuchuje prokurator Lekki: jest arogancki i napastliwy. Proponuje seks za zatuszowanie sprawy. Obydwoje nie wiedzą, że są nagrywani. Ich rozmowie z operacyjnego VW policji przysłuchują się Szatner i Harny. Szatner zna Lekkiego. Ewa dostaje maila z Wiednia z zamówieniem na kopię Ahaswera, słynnego dziewiętnastowiecznego autoportretu Maurycego Gottlieba, przechowywanego w Sukiennicach. Tę informację przechwytuje Stefania, specjalistka od komputerów w zespole Szatnera. Inspektor jest pewny, że to początek przygotowań do kradzieży obrazu. Ewa zleca Morycowi zrobienie kopii Ahaswera. Moryc musi zdobyć odpowiedniej jakości płótno. Pomaga mu w tym Maks, przez którego Moryc poznaje Goryla. Stary gej zakochuje się w kibolu Cracovii. Moryc włóczy się śladami Goryla po ciemnych zaułkach Zarzecza: napadają go kibole, a z opresji ratuje Goryl. Ewa pozostawia gotową kopię obrazu w umówionym miejscu. Paczkę odbiera człowiek, który przekazuje ją Milerowi. Szatner ujawnia Alicji plan, w którym Ewa ma doprowadzić policję do wiedeńskiej siatki handlarzy kradzionych dzieł sztuki. Harny włamuje się nocą do domu prokuratora Lekkiego. Gdy prokurator budzi się rano i włącza odtwarzacz CD, słyszy swój głos składający Alicji niemoralną propozycję. 23:00 CIOS W PLECY Film dokumentalny, 53 min, TVP 1997 Scenariusz i realizacja: Jerzy Redlich Konsultacja: prof. Andrzej Ajnenkiel, prof. Ryszard Szawłowski, prof. Czesław Grzelak, Daniel Boćkowski Wykonawcy: Adam Ferency Film jest udaną próbą całościowego przedstawienia podłoża, przebiegu i następstw napaści Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 roku. Zawiera wiele wstrząsających, nigdy w Polsce niepublikowanych archiwalnych zdjęć filmowych i fotograficznych, pokazujących propagandę i antypolskie działania ZSRR podjęte zaraz po przegranej wojnie 1920 roku, a następnie zbrojną agresję i represje wobec obywateli Rzeczpospolitej. Autor filmu wykorzystał również nieznane zdjęcia przedstawiające wymierzone przeciw Polsce współdziałania Niemiec i ZSRR oraz dokumenty i relacje pokazujące przebieg walk z radzieckim najeźdźcą na froncie i w podziemiu. Materiały filmowe, zdjęcia i dokumenty uzupełniają wypowiedzi świadków i uczestników zdarzeń, jak Hansa von Horwartha - w 1939 roku pracownika ambasady Niemiec w Moskwie, Michaiła Kostina - w 1939 roku ambasadora ZSRR w Warszawie, Adama Kotuły i Jerzego Giżyckiego - weteranów walk, Jana Tumiłowicza - zesłanego do Kazachstanu. Całość spinają zwięzłe komentarze historyków: prof. Andrzeja Ajnenkiela, prof. ppłk. Czesława Grzelaka, prof. Ryszarda Szawłowskiego z Polski, prof. Rudolfa Pichoji i Jurija Muchina z Rosji oraz prof. Mykoły Kuczerpy z Ukrainy. 00:40 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - KARDYNAŁ RICHELIEU. NIEBO MOŻE POCZEKAĆ (CARDINAL RICHELIEU) Film dokumentalny, 102 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel W niezwykłej scenerii pałaców i kaplic, we Francji i poza nią, widzowie mogą poznać życie Armanda Jeana du Plessis, czyli księcia kardynała de Richelieu. Tego samego, którego jako wroga d ’Artagnana i trzech muszkieterów, opisał Aleksander Dumas w swojej powieści. Niesłusznie go oczerniając. Richelieu nie miał w sobie nic z krwiożerczego i bezdusznego ministra, którego znamy z kart książki. Był jednym z największych polityków tamtych czasów i twórcą nowoczesnego państwa, jednym z największych francuskich mężów stanu, twórcą Akademii Francuskiej, organizatorem służby publicznej, którą uważał za powołanie, a nie korzyść osobistą. Znany także ze swojego zamiłowania do nauki, architektury i sztuki. Kardynał Richelieu był człowiekiem pełnym pasji i ambicji. Jego życie to ciąg intryg, machinacji finansowych i zabiegów politycznych, dzięki którym król Ludwik XIII mógł rządzić przez wiele lat.