TVP3 Niedziela, 22.09.2019 07:05 ROLNIK SZUKA ŻONY SERIA VI - ODC. 2 Reality show, 46 min, Polska, 2019 Reżyseria: Konrad Smuga, Grzegorz Krawiec Wykonawcy: Marta Manowska (prowadzący) Papier jest cierpliwy i wiele zniesie - mówi stare przysłowie. Kto napisał prawdę, a kto koloryzował w liście? Nadszedł czas spotkań i konfrontacji wyobrażeń z rzeczywistością. Czy po pierwszym podaniu rąk, uśmiechach, pierwszych zamienionych słowach, potwierdzą się wrażenia rolników odniesione po lekturze listów? Czy wybory okazały się trafne? A może zmieni się wszystko? Przed Sebastianem, Sewerynem, Adrianem, Jakubem i Waldemarem duże emocje i trudne decyzje. 09:00 ŻUBRY Z PUSZCZY BIAŁOWIESKIEJ (THE BISON OF EUROPE) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2017 Reżyseria: Antony Kettal, Roger Owen Zdjęcia: Aliaksei Kulak Muzyka: Julien Ozonder Żubry są największymi, najstarszymi i najdzikszymi zwierzętami Europy. Żubry nizinne występują głównie w Polsce, na Białorusi i w Rosji. Zamieszkują resztki lasów porastających niegdyś obszary południowej Skandynawii, Wysp Brytyjskich i niemal całej Europy kontynentalnej, od Półwyspu Iberyjskiego po zachodnią Syberię. Na granicy polsko - białoruskiej rozciąga się Puszcza Białowieska. Dwanaście tysięcy lat temu cofający się lodowiec stworzył odpowiednie warunki dla rozwoju lasu. Przez tysiące lat w tym miejscu rządził nie człowiek, lecz natura. Już od początku XV wieku puszcza była terenem łowieckim książąt litewskich i królów polskich, co pomagało chronić niezwykłe zwierzęta. W czasie pierwszej wojny światowej zginęły tysiące zwierząt i wszystkie żubry. W opustoszałym lesie zapadła głucha cisza, przerywana jedynie szumem wiatru wiejącego wśród drzew. W 1976 roku UNESCO uznało Puszczę Białowieską za Rezerwat Biosfery. Trzy lata później wpisano ją na Listę Światowego Dziedzictwa Ludzkości. To pozostałość rozległego obszaru porośniętego niegdyś przez drzewa iglaste i liściaste, który rozciągał się od Bałtyku przez Karpaty po Morze Czarne. Autorzy tego wyjątkowego filmu przez kilka sezonów śledzili stado, którego przywódczyni zmarła, a schedę po niej przejęła młoda samica. Na obszarze Puszczy Białowieskiej występuje około trzech tysięcy gatunków roślin, 200 gatunków ptaków i 62 gatunki ssaków. Niektóre z nich, w tym wilki, reintrodukowała tu strona polska. Ostatni żubr nizinny zginął od kuli kłusownika w 1919 roku. Do reintrodukcji gatunku wykorzystano osobniki żyjące w niewoli. Naukowcy uznają żubry za tzw. gatunek osłonowy: chroniąc je, człowiek chroni cały ekosystem. Bez tego w puszczy nie byłoby też starych drzew butwiejących na ziemi, podtrzymujących istnienie pierwotniaków, grzybów, porostów, roślin, płazów i owadów. Natura na nowo odkrywa własną dynamikę. 15:15 SPORTOWIEC MIMO WOLI Komedia, 75 min, Polska 1939 Reżyseria: Mieczysław Krawicz Scenariusz: Jan Fethke, Napoleon Sądek, Ludwik Starski Zdjęcia: Jakub Joniłowicz, Adam Krzeptowski, Stanisław Wohl Muzyka: Henryk Wars Aktorzy: Adolf Dymsza, Ina Benita, Aleksander Żabczyński, Józef Orwid, Helena Buczyńska, Ludwik Sempoliński, Halina Doree, Stanisław Woliński, Wojciech Ruszkowski, Henryk Małkowski, Roman Dereń, Jerzy Lasocki, Wojciech Trojanowski, Aleksander Bogusiński, Stanisław Grolicki "Sportowiec mimo woli" to jedna z ostatnich komedii zrealizowanych przez kinematografię II Rzeczypospolitej. Mimo że film ukończono jeszcze przed wybuchem wojny na premierę musiał czekać aż do 31 maja 1940 roku, kiedy mało komu było w Polsce do śmiechu. A jak na ironię "Sportowiec mimo woli" zawiera spory ładunek komizmu, któremu nawet upływ lat niewiele zaszkodził. Niewątpliwą zaletą filmu jest też znakomite aktorstwo w wykonaniu plejady międzywojennych gwiazd (Żabczyński, Benita, Orwid, Sempoliński i oczywiście Dymsza). Fabularną miksturę "Sportowca..." przyrządzono ze sprawdzonych składników, gwarantujących powodzenie u widowni. Są więc zabawne nieporozumienia, wątek miłosny i humorystyczne zapętlenia intrygi, które w ostatniej chwili znajdują szczęśliwie rozwiązanie. Akcja rozgrywa się w trójkącie: piękna Lili, Jerzy Piątek (sławny kanadyjski hokeista) i Dodek Czwartek (sprytny i zaradny fryzjer). Trzeba trafu, że Lili ma rasową suczkę, natomiast Piątek psa tej samej rasy, dla którego szuka odpowiedniej partnerki. W dodatku wdzięki Lili są tak zniewalające, że Piątek absolutnie traci głowę dla urodziwej panny. Chcąc być jak najbliżej dziewczyny, proponuje jej fryzjerowi, Czwartkowi, zamianę ról. Dodek, rozumiejąc powagę sytuacji, wyraża zgodę. Jednak wkrótce obu panom przyjdzie ponosić konsekwencje ich ryzykownej decyzji. Piątek będzie musiał w praktyce dowieść renomy mistrza damskich koafiur, zaś Czwartek stanie między słupkami hokejowej bramki. To wszakże zaledwie tylko część zabawnych perypetii, spowodowanych przebraniem bohaterów. Zamieszania będzie sporo, ale koniec końców wynikną z tego same pożytki, nawet dla suczki Lili i pieska Piątka vel Czwartka. 17:00 CZYTANIE PUSZCZY - NAUCZYCIELKA ŻYCIA Reportaż, 23 min, Polska, 2016 Autor: Beata Hyży - Czołpińska Bohaterami programu są Bożena i Jan Walencikowie, małżeństwo filmowców - przyrodników mieszkających w Białowieży. Współpracowali z Telewizją Polską od 1985 do 2009 roku. Są autorami 15 krótkich form filmowych i 37 dokumentalnych filmów o polskiej przyrodzie, z których cześć była wielokrotnie nagradzana na festiwalach krajowych i zagranicznych (m.in. "Tętno pierwotnej puszczy"). Autorzy serialu telewizyjnego "Saga prastarej puszczy". Wydają też książki przyrodnicze, płyty z dźwiękami przyrody oraz podobne realizacje oparte wyłącznie na własnych pomysłach twórczych. Za swoją pracę twórczą i dydaktyczną otrzymali wiele nagród na całym świecie. 24:00 DEFILADA ZWYCIĘZCÓW Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2007 Reżyseria: Grzegorz Braun, Robert Kaczmarek Scenariusz: Grzegorz Braun, Robert Kaczmarek Zdjęcia: Andrzej Adamczak, Marek Borzęcki Kto rozpętał drugą wojnę światową? Odpowiedź: Hitler i nazistowskie Niemcy jest, w świetle najnowszych ustaleń, co najmniej niewystarczająca. Zdaniem Wiktora Suworowa, którego publikacje zyskują coraz szersze uznanie wśród historyków, prawidłowa odpowiedź brzmi: Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Autorzy filmu prezentują tezy Suworowa i poddają je weryfikacji. Szukając odpowiedzi na stawiane przez niego proste pytania, docierają do prawdy o roli stalinowskiej Rosji w rozpętaniu najkrwawszego konfliktu w dziejach. Konfliktu, którego pierwszą ofiarą była Polska. 22 września 1939 roku, Brześć nad Bugiem. Na ulicy Unii Lubelskiej trwa wspólna parada pancernych oddziałów Wehrmachtu i Armii Czerwonej, a na trybunie honorowej ramię w ramię stoją legendarni dowódcy obu wojsk: generał Heinz Guderian i kombryg Siemion Kriwoszejn. Jaka droga wiodła do tego spotkania? Jakie były szanse Polski w starciu z dwoma zbrodniczymi reżimami? "Zadziwiające jest, że Niemcy napadły na Polskę, więc uznano, że rozpętały wojnę, podczas gdy Związek Radziecki uczynił to samo i w tym samym miesiącu, a mimo to nie uchodzi za najeźdźcę. Co więcej, uważa się, że w latach 1939 - 1941 nie brał udziału w tej wojnie" - mówi Wiktor Suworow. Wraz z nim wydarzenia pamiętnego września komentują polscy historycy - wybitni znawcy przedmiotu, a wspominają je naoczni świadkowie owej "defilady zwycięstwa". Urodzony w 1947 r. Wiktor Suworow, narrator filmu, naprawdę nazywa się Władimir Rezun. Był szpiegiem radzieckiego wywiadu wojskowego GRU. W latach siedemdziesiątych pracował jako "dyplomata" w Szwajcarii, w roku 1978 uciekł do Wielkiej Brytanii. Poświęcił się pracy pisarskiej (najbardziej znana jego książka - m. in. dzięki ekranizacji Antoniego Krauzego - to "Akwarium"). Pasja historyczna Suworowa zaowocowała cyklem książek o roli Związku Radzieckiego w II wojnie światowej - a ściślej: o planach Józefa Wissiaronowicza Stalina dotyczących podboju Europy i prowadzonych konsekwentnie od początku lat 30. przygotowaniach do inwazji kontynentu. Zostały one pokrzyżowane przez niemieckie uderzenie prewencyjne 22 czerwca 1941 r. Nie można bowiem być równocześnie przygotowanym do ataku i do obrony. Wehrmacht rozbił Armię Czerwoną niemal w przeddzień jej planowanego uderzenia na Zachód - w przeddzień "Dnia M". Swoje tezy wyprowadza Suworow bynajmniej nie ze źródeł tajnych i nieznanych światowej historiografii, przeciwnie - opiera się przede wszystkim na źródłach "oficjalnych", dostępnych także w Związku Radzieckim i Rosji, które w konsekwentny, drobiazgowy i niezwykle frapujący sposób reinterpretuje. W języku polskim ukazują się od początku lat 90. kolejne prace Suworowa poświęcone "kłamstwu XX wieku": "Lodołamacz", "Dzień M", "Ostatnia republika", "Samobójstwo", "Oczyszczenie" (o tzw. czystkach w Armii Czerwonej w przededniu II wojny światowej), oraz poświęcone marszałkowi Żukowowi "Cień zwycięstwa" i "Cofam wypowiedziane słowa". 02:30 JA ŻYĆ BĘDĘ Reportaż, 12 min, Polska, 2014 W sercu ma ziemię świętokrzyską z jej górami, polami, niczym szachownice, szumem zbóż i powstańczymi echami II wojny światowej. Gustaw Hadyna zadebiutował w 1977 roku niezwykłym, jak na owe czasy, performance ' em "Ja żyć będę w kłosach zbóż" poświęconym partyzantom ziemi świętokrzyskiej. Artysta ustawił pięć rzeźb o wysokości ponad 3 metrów wokół płonącego ogniska na polanie leśnej w Krzemionkach. Niezwykłość tego wydarzenia artystycznego podkreślało miejsce, gdzie przed ponad czterema tysiącami lat neolityczni górnicy wydobywali krzemień spod ziemi. Od tamtej pory rzeźbi w cieniu tych swoich partyzantów. Dla Hadyny rzeźbienie to nie zawód, ale sposób na życie. Jego dorobek artystyczny to setki rzeźb, liczne wystawy indywidualne oraz wygrane konkursy. Był dyrektorem BWA w Ostrowcu Świętokrzyskim. W jego pracowni powstają pomniki wielkich Polaków, płaskorzeźby, medaliony, odlewy z brązu i rzeźby ceramiczne. Ceramikę traktuje jak materiał rzeźbiarski. Od kilkudziesięciu lat współpracuje z fabryką porcelany w Ćmielowie. Wyrzeźbił kilkanaście popiersi wielkich Polaków: Kościuszki, Witosa i Piłsudskiego oraz polskich pisarzy od Reja i Kochanowskiego po Gombrowicza i Iwaszkiewicza. Stworzył monumentalne, klasyczne rzeźby pomnikowe przedstawiające między innymi Jana Pawła II, Janusza Korczaka, Piotra Ściegiennego, Zawiszę Czarnego, Władysława Warneńczyka, kompozytora Karola Lipińskiego. Stoją w całej Polsce, w Kielcach, Lublinie, Radzyniu Podlaskim, Sandomierzu i Gdowie. Jego zainteresowania patriotyczno - historyczne widać także w dziesięciu odlewach orłów w brązie, które na przestrzeni dziejów występowały w polskich godłach i herbach. Jest twórcą medalionów sławnych olimpijczyków, muzyków, społeczników, artystów, naukowców i odkrywców oraz unikatowego przedstawienia Matki Boskiej Katyńskiej w porcelanie.