TVP Kultura Niedziela, 22.09.2019 07:30 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - MARIA JAREMA Magazyn, 5 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Wykonawcy: Katarzyna Płonka - Baus Da Vinci i Wilhelm Sasnal, Wit Stwosz i Maria Jarema. O tym, jak różnorodne dzieła znajdują się w kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, dowiemy się z siódmego sezonu cyklu "Którędy po sztukę". Z trzydziestu odcinków przygotowywanego cyklu dowiemy się o wyjątkowych obiektach znajdujących się w jednym z najstarszych krajowych muzeów. 7 października 2019 roku Muzeum będzie obchodziło 140. rocznicę powstania. Z tej okazji opowiemy o pierwszym obrazie, który trafił do jego kolekcji, czyli słynnych Pochodniach Nerona Henryka Siemiradzkiego. Z kolei analiza arcydzieła Leonarda Da Vinci Dama z Gronostajem wpisze się w obchody 500. rocznicy śmierci geniusza renesansu. Wybitni kuratorzy związani z Muzeum odkryją tajemnice również najnowszych nabytków w kolekcji jak obraz Romana Opałki czy Marcina Maciejowskiego. 10:30 OD UCHA DO UCHA - NAJDZIELNIEJSZY Z RYCERZY Artystyczne/estradowe (widowisko), 57 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Cyz Wykonawcy: Chór Opery Wrocławskiej, Chór Dziecięcy Opery Wrocławskiej, Aleksander Zuchowicz, Hanna Sosnowska, Adam Banaszak Rejestracja przedstawienia Opery Wrocławskiej "Najdzielniejszy z rycerzy". "Najdzielniejszy z rycerzy" to opera dziecięca, którą Krzysztof Penderecki napisał w 1965 roku wspólnie z Markiem Stachowskim do tekstu Ewy Szelburg - Zarembiny. Libretto opowiada o skromnym i prostolinijnym strachu na wróble, który pragnie zaprzyjaźnić się z makami. Kwiaty jednak nie życzą sobie takiej znajomości. Nadchodzi zagrożenie. Gromada wróbli szykuje się na podbój łąki maków, atak udaje się odeprzeć dzięki zaangażowaniu stracha, który dzielnie broni kwiatów. Opera jest klasycznym przykładem opowieści z moralitetem, z której płynie nauka, że to nie wygląd, a jedynie cechy charakteru są prawdziwymi wartościami. Reżyserem barwnego widowiska w Operze Wrocławskiej jest Tomasz Cyz, który przedstawił historię tytułowego bohatera w dwóch wersjach: stracha i straszki na wróble (partie wykonują: Aleksander Zuchowicz i Hanna Sosnowska). 11:40 AWANTURA O BASIĘ Film dla młodych widzów, 104 min, Polska 1995 Reżyseria: Kazimierz Tarnas Scenariusz wg powieści Kornela Makuszyńskiego: Tomasz Piotrowski, Kazimierz Tarnas Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Stanisław Syrewicz Wykonawcy: Katarzyna Kowalska Aktorzy: Paulina Tworzyańska, Agata Marciniak, Maria Kaniewska, Piotr Fronczewski, Andrzej Szczepkowski, Olgierd Łukaszewicz, Maria Gładkowska, Jan Jankowski, Gustaw Holoubek, Igor Śmiałkowski, Jerzy Zelnik, Anna Seniuk, Halina Winiarska, Hanna Śleszyńska, Marek Cichucki Film Kazimierza Tarnasa to druga, nieco uwspółcześniona i swobodniejsza adaptacja bestsellerowej powieści Kornela Makuszyńskiego - po klasycznej ekranizacji Marii Kaniewskiej z 1951 r. Basia Bzowska jest już piętnastoletnią dziewczyną - nieco szaloną, ale o złotym sercu i pogodnym usposobieniu. Wiedzie wspaniałe, beztroskie życie w domu państwa Olszowskich. Przypadkiem, od zazdrosnej koleżanki dowiaduje się, że była "znajdą" i z litości została przygarnięta przez swoich opiekunów. Basia postanawia dociec prawdy o swej przeszłości. Dowiaduje się o śmierci matki i tragedii ojca, wybitnego uczonego, który zaginął podczas wyprawy w Andy. Słynny geograf, profesor Somer, wręcza dziewczynce fotografię swego ukochanego ucznia, Adama Bzowskiego. Wpatrując się w zdjęcie ojca, którego nie pamięta, Basia utwierdza się w przekonaniu, że jej ojczulek żyje, mimo oficjalnych komunikatów o śmierci członków ekspedycji. Energiczna piętnastolatka zamierza zorganizować wyprawę w Andy, a realizację planu umożliwia jej świeżo otrzymany spadek. Francuz Gaston, jedyny ocalały uczestnik wyprawy sprzed lat, pomaga jej w poszukiwaniach. Po wielu perypetiach docierają do odległej osady indiańskiego plemienia Livarisów i odnajdują Bzowskiego, który jest w wiosce czarownikiem. Niestety, wskutek odniesionych ran ojciec Basi cierpi na całkowitą amnezję - nie rozpoznaje córki, nie pamięta niczego ze swej przeszłości. Indianie odnoszą się do przybyszów nieufnie, a nawet wrogo, podróżnicy muszą opuścić wioskę. Basia robi wszystko, żeby ściągnąć ojca do Polski. Jednak ani powrót do domu, ani wysiłki lekarzy nie pomagają zamkniętemu w mrokach nieświadomości mężczyźnie. Basia podejmuje prawie nadludzki wysiłek, by przywrócić ojcu pamięć. Staje się to nieoczekiwanie, podczas wizyty w pracowni profesora Somera. Wszyscy są przekonani, że to miłość córki dokonała cudu uzdrowienia ojca. I wszyscy są szczęśliwi, poza babcią Tańską, która nie chce się zgodzić, by jej ukochana, przybrana wnuczka zamieszkała z "szalonym" ojcem. 13:40 CHLEB, MIŁOŚĆ I ZAZDROŚĆ (PANE, AMORE E GELOSIA) Film komediowy z wątkiem romantycznym, 93 min, Włochy, 1954 Reżyseria: Luigi Comencini Scenariusz: Luigi Comencini Zdjęcia: Carlo Montuori Muzyka: Alessandro Cicognini Aktorzy: Gina Lollobrigida, Mario Meniconi, Tina Pica, Vittorio De Sica, Roberto Risso Antonio Carotenuto, wysokiej rangi oficer, zostaje oddelegowały z Sorento do małej wioski Sagliena, aby poślubić piękną Annarellę, choć w głębi serca kocha Marię, zaręczoną z niejakim Pietro Stelluti. W wyniku wielu zbiegów okoliczności i pomyłek, Antonio zostaje narażony na plotki całego miasteczka i zazdrość narzeczonego, który wraca z wojny. 15:20 CHULIGAN LITERACKI Dysk./wywiad/debata, 21 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Mateusz Matyszkowicz (prowadzący) Gościem programu jest Gilles Kepel - jeden z najwybitniejszych współczesnych francuskich arabistów. W rozmowie z Mateuszem Matyszkowiczem poddaje analizie wpływ kolonializmu na rozwój terroryzmu. 15:50 100 NA 100. MUZYCZNE DEKADY WOLNOŚCI - KONCERT Z KATOWIC Koncert, 59 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Iwona Hossa, Ewa Wolak, Polski Narodowy Chór Młodzieżowy, Orkiestra Nospr, Michał Klauza, Wojciech Gierlach, Chór Nfm, Łukasz Załęski Koncert "100 na 100. Muzyczne dekady" wolności współorganizowany jest przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne z okazji 100 - lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. W programie koncertu transmitowanego z Katowic z siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia wykonane zostaną utwory współczesnych polskich kompozytorów. Program koncertu: Krzysztof Penderecki "Fanfara dla Niepodległej" Wojciech Kilar "Bogurodzica: Henryk Mikołaj Górecki"Totus Tuus"' Wojciech Kilar"Te Deum" Wykonawcami koncertu są: Iwona Hossa sopran, Ewa Wolak mezzosopran, Rafał Bartmiński tenor, Wojciech Gierlach bas, Chór NFM, Polski Narodowy Chór Młodzieżowy - Agnieszka Franków - Żelazny kierownictwo artystyczne chórów, Orkiestra NOSPR pod dyrekcją Michała Klauzy. "Te Deum"Wojciech Kilar (1932 - 2013) skomponował w 2008 w rocznicę śmierci ukochanej żony Barbary. Jest to dzieło archaizujące, oparte na uporczywych powtórzeniach motywów. Od coraz bardziej mu obcej awangardy Wojciech Kilar zaczął uciekać już w latach 1970. , między innymi w"Bogurodzicy"(1975), w której architektonika utworu jest uderzająco prosta, a melodyka wokalna skrajnie zredukowana. Podobnym tropem poszedł Henryk Mikołaj Górecki (1933 - 2010), gdy zwrócono się do niego prośbą o napisanie utworu opartego na słowach papieskiej dewizy Jana Pawła II."Totus Tuus"(1987) rozpoczyna się i kończy żarliwym zaśpiewem Maria, przewijającym się wielokrotnie w toku narracji muzycznej. Jestem cały Twój, i wszystko co moje, do Ciebie należy."Fanfarę dla Niepodległej"Krzysztof Penderecki (1933 -) napisał w 2018 roku na zamówienie Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. 17:15 NIEDZIELA ... NA PLANIE FILMOWYM Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Agnieszka Szydłowska (prowadzący) W pierwszej części goście programu rozmawiają o tym, jak powstaje film, jak rodzą się pomysły, jaka jest rola producenta filmowego i reżysera castingu. Rozmowa w drugiej części programu dotyczy stricte pracy na planie filmowym - relacji reżysera z resztą ekipy, dyscypliny i marginesu improwizacji, znaczenia charakteryzacji, kostiumów i zdjęć. Przyczynkiem do dyskusji są filmy prezentowane na Festiwalu Polskich w Filmów Fabularnych w Gdyni. 18:10 NIEDZIELA .. NA PLANIE FILMOWYM - OGNIEM I MIECZEM Film historyczno - przygodowy, 174 min, Polska, 1999 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Jerzy Hoffman, Andrzej Krakowski Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Krzesimir Dębski Aktorzy: Michał Żebrowski, Izabella Scorupco, Aleksandr Domogarov, Krzysztof Kowalewski, Bohdan Stupka, Andrzej Seweryn, Zbigniew Zamachowski, Wiktor Zborowski, Wojciech Malajkat, Ewa Wiśniewska, Daniel Olbrychski, Marek Kondrat, Gustaw Holoubek, Maciej Kozłowski Kinową wersję dzieła Jerzego Hoffmana obejrzało ponad siedem milionów widzów, nie wspominając już o nagrodach i wyróżnieniach dla twórców filmu. Geneza powstania oraz wieloletnie kłopoty związane z realizacją "Ogniem i mieczem" obrosły legendą. Film Hoffmana przeszedł też do historii jako w pełni udana superprodukcja, która sprostała ogromnym oczekiwaniom zarówno widzów, jak i krytyki. Reżyserowi udało się pozyskać nie tylko rekordowe - jak na polską kinematografię - środki na realizację, lecz także znakomitych aktorów, których kreacje zapadają głęboko w pamięć. Krzysztof Kowalewski, Zbigniew Zamachowski, Wiktor Zborowski z powodzeniem nadali indywidualny rys postaciom Zagłoby, Wołodyjowskiego i Podbipięty, nie wchodząc przy tym w kolizję z duchem powieściowego pierwowzoru. Dla Michała Żebrowskiego rola Skrzetuskiego stała się trampoliną do kariery, której widomym znakiem były tytułowe kreacje w "Panu Tadeuszu" Andrzeja Wajdy i "Wiedźminie" według prozy Andrzeja Sapkowskiego. Prawdziwym objawieniem był jednak Aleksander Domogarow, rosyjski aktor, odtwarzający postać Bohuna. W opinii wielu to właśnie on stworzył najbardziej przejmującą kreację filmu. Na uwagę zasługuje też niezwykła skrupulatność w odtworzeniu realiów epoki, plastyczne, "epickie" zdjęcia oraz przekonująco zainscenizowane sceny batalistyczne. 21:15 BUTCH CASSIDY I SUNDANCE KID (BUTCH CASSIDY AND THE SUNDANCE KID) Western, USA 1969 Reżyseria: George Roy Hill Scenariusz: William Goldman Zdjęcia: Conrad L. Hall Muzyka: Burt Bacharach Aktorzy: Paul Newman, Robert Redford, Katharine Ross, Strother Martin, Henry Jones, Jeff Corey, George Furth Film zdobył 4 Oscary w kategoriach: najlepsza muzyka Burta Bacharacha, najlepsza piosenka "Raindrops Keep Fallin' on My Head", najlepszy scenariusz, najlepsze zdjęcia. Opowieść o Dzikim Zachodzie została luźno oparta na faktach. Tytułowi bohaterowie Butch Cassidy i Sundance Kid to wyjęci spod prawa Robert LeRoy Parker i Harry Longabaugh, którym depczą po piętach amerykańscy stróże prawa. Pętla się zacieśnia i staje się jasne, że coraz trudniej będzie wymknąć się sprawiedliwości. Akcja filmu rozgrywa się pod koniec lat dziewięćdziesiątych XIX wieku. To w tym czasie w Wyoming zaczyna działać na własną rękę zgrany duet - sprytny i charyzmatyczny lider Butch Cassidy i jego partner Sundance Kid. Sami organizują napady na pociągi, "biznes" się rozkręca. Podczas kolejnego skoku Buch używa za dużo dynamitu do rozprucia sejfu i w efekcie cały wagon wylatuje w powietrze. Zbierających pośpiesznie pieniądze bandytów zaskakuje sześciu stróżów parawa, którzy nadjeżdżają innym pociągiem. Butch i Sundance Kid wymykają się jednak obławie, ale pościg za nimi trwa. Osaczeni coraz bardziej zdają sobie sprawę, że stróże prawa nie spoczną, dopóki ich obu nie zabiją. Muszą więc zmienić dotychczasowy front działania. Butch przekonuje swego kumpla, by uciekli do Boliwii. Mają zabrać ze sobą Ettę Place, ukochaną Sundance'a. Wierzą, że w kraju, który Butch określa jako raj dla rabusiów, czeka ich wielka przestępcza kariera. Nie wszystko jednak idzie tak, jak sobie wymarzyli. 23:10 SCENA ALTERNATYWNA - EABS Magazyn, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marek Horodniczy (prowadzący), Eabs EABS, czyli Electro - Acoustic Beat Sessions to polski septet jazzowy z Wrocławia wywodzący się ze środowiska hip - hopu, założony w 2011 r. Zadebiutowali w maju 2017 r. płytą Repetitions (Letters to Krzysztof Komeda). Nominowani do Fryderyka 2018 w kategorii Jazzowy Fonograficzny Debiut Roku. W ich muzyce usłyszymy jazz, soul, funk, hip - hop, inspiracje brzmieniem muzyki elektronicznej (chociaż grają akustycznie)'. Elektronicznym dodatkiem w zespole jest gramofon, za którym zasiada Spisek Jednego (Piotr Skorupski), znany także z Night Marks Electric Trio. Skład: Marek Pędziwiatr - fortepian, syntezatory i śpiew Marcin Rak - perkusja Paweł Stachowiak - gitara basowa i moog Piotr Skorupski a.k.a. Spisek Jednego - gramofony, scratch i sample Vojto Monteur - gitara elektryczna Olaf Węgier - saksofon tenorowy Jakub Kurek - trąbka 00:15 DOKUMENT.PL - JOANNA Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2013 Reżyseria: Aneta Kopacz Scenariusz: Aneta Kopacz, Tomasz Średniawa Zdjęcia: Łukasz Żal, Agata Byrska Niezwykle wnikliwa i kameralna opowieść o pożegnaniu dwóch najbliższych sobie osób na Ziemi. Joanna to piękna i inteligentna kobieta. W kwietniu 2010 r. dowiedziała się, że umrze w ciągu najbliższych trzech miesięcy. Swojemu pięcioletniemu synkowi obiecała, że zrobi wszystko, żeby żyć jak najdłużej. Walczy. Dla Jasia prowadzi blog, który zyskuje ogromną popularność. Pisze o codzienności prosto i trafnie. Kocha życie. Kocha je pomimo choroby i pomimo wyroku. Potrafi się w nim cieszyć. Dla wielu czytelników staje się ikoną uważnego, szczęśliwego życia. Jej cel jest zwyczajny - być co roku na Mazurach, a perspektywa czasowa najbliższa - zobaczyć, jak syn jeździ rowerem na dwóch kółkach. Film ukazuje fragmenty z życia Joanny, jej męża Piotra i Jasia. Rozgrywany w dyskretnych obserwacjach, nastrojowy, nieprzegadany. Prosty, zmysłowy, o przyglądaniu się chwili, o życiu, odchodzeniu i o miłości. Film zdobył wiele nagród na festiwalach, między innymi za to, że otwiera drzwi do prywatnego życia bohaterki, przeżywającej najcięższy dla niej czas. Reżyser podchodzi do historii Joanny z ogromną wrażliwością, również w sensie wizualnym. Jesteśmy całkowicie pochłonięci życiem głównej bohaterki, przez to, co przeżywaliśmy podczas oglądania filmu, dotarliśmy do najistotniejszych wartości, jakie niosło za sobą nie tylko jej życie, lecz także nasze własne. 01:10 BILET DO KINA - TANIEC PUSTYNI (DESERT DANCER) Film biograficzny, 99 min, Wielka Brytania/Maroko/Zjednoczone Emiraty Arabskie, 2014 Reżyseria: Richard Raymond Scenariusz: Jon Croker Aktorzy: Nazanin Bionadi, Freida Pinto, Tom Cullen, Reece Ritchie, Maraqma Corlett, Akin Gazi Film zainspirowany karierą i życiem Afshina Ghaffariana, choreografa, reżysera, tancerza i aktora. Urodził się w grudniu 1986 roku w Iranie. Od najmłodszych lat interesował się tańcem, co było w jego rodzinnym kraju, rządzonym przez duchownych muzułmańskich, surowo zakazane jako sprzeczne z regułami islamu. Afshin bardzo wcześnie zrozumiał, że aby tańczyć, musi swoją pasję trzymać w wielkiej tajemnicy. Był samoukiem. Potajemnie korzystał z zakazanego YouTube ’a i naśladował w tańcu swoich idoli: Michaela Jacksona, niemiecką tancerkę i choreografkę Pinę Bausch, a także należącego do światowej czołówki tancerza baletowego Rudolfa Nuriejewa. Swoją pasją zaraził innych młodych ludzi, którzy wkrótce przyłączyli się do niego. Ryzykując życie, razem stworzyli grupę tancerzy działającą w podziemiu. Mogli się spotykać wyłącznie w miejscach najbardziej odludnych, jakim miała być pustynia. Mimo konspiracji nawet tu nie byli jednak całkowicie bezpieczni. Afshin Ghaffarian został odkryty przez media w 2009 roku podczas występu na festiwalu w Mulheim an der Ruhr w Niemczech. Nie wrócił wtedy do Iranu, wybrał status uchodźcy we Francji. 03:05 TERAZ ANIMACJE! - ON I ONA (HIM & HER) Film animowany, 7 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Nathalie Lamb Scenariusz: Alissa Autschbach Wykonawcy: Chris Cocker, Charlotte Armer Krótki film animowany. Pięknie zrealizowana opowieść o związku na odległość i o sile wyobraźni. 03:20 LEGENDY ROCKA - MEAT LOAF (ROCK LEGENDS (S. 5) - MEAT LOAF) Film dokumentalny, 42 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Lyndy Saville Wykonawcy: Meat Loaf Cykl dokumentalny prezentujący najważniejszych artystów muzyki rockowej. Bohaterem tego odcinka jest Meat Loaf, jeden z najlepiej sprzedających się artystów. Znany z unikatowego głosu amerykański wokalista przez lata z powodzeniem pielęgnował swój styl. Charakterystyczne dla jego utworów związk i z cięższymi odmianami rocka umacniały pozycję muzyki metalowej w mainstreamie. 04:15 SEANS KULTOWY - PTAK O KRYSZTAŁOWYM UPIERZENIU (L'UCCELLO DALLE PIUME DI CRISTALLO) Film kryminalny, 92 min, Włochy/Niemcy, 1970 Reżyseria: Dario Argento Scenariusz: Dario Argento Zdjęcia: Vittorio Storaro Aktorzy: Tony Musante, Suzy Kendall Pierwszy film Dario Argento, którego akcja rozgrywa się w Rzymie. Młody amerykański pisarz, Sam (Tony Musante), jest świadkiem próby morderstwa młodej kobiety. Wydarzenie to zatrzymuje go wraz z dziewczyną, Julią (Suzy Kendall), przed planowanym wyjazdem do USA. Okazuje się, że jest jedynym, który widział seryjnego zabójcę kobiet i coraz bardziej angażując się w śledztwo, naraża siebie i Julię na śmiertelne niebezpieczeństwo.