TVP Kultura Środa, 25.09.2019 08:25 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - ARKADIUSZ GOŁĘBIEWSKI Dysk./wywiad/debata, 10 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Piotr Gociek (prowadzący) 26 września 2019 rojku w Gdyni rozpocznie się jedenasta już edycja festiwalu filmów NNW NIEPOKORNI, NIEZŁOMNI, WYKLĘCI. Gościem Piotra Goćka jest pomysłodawca i dyrektor festiwalu, reżyser filmowy Arkadiusz Gołębiewski. 08:45 NIESTETY Film animowany, 13 min, Polska, 2004 Reżyseria: Mariusz Wilczyński Scenariusz: Mariusz Wilczyński Zdjęcia: Maciej Ptasiński Muzyka: Tomasz Stańko Film animowany o parze bardzo starych aniołów. Żyją w szczęściu i harmonii i pewnego razu śni im się - każdemu z osobna - sen, o tym, że znowu są młodzi. Obydwa sny pełne grozy, tajemnicy i niespotykanych wydarzeń są opowiedziane w tym samym czasie... 09:05 KRÓLEWICZ OLCH Dramat, 97 min, Polska, 2016 Reżyseria: Kuba Czekaj Scenariusz: Kuba Czekaj Muzyka: Bartek Gliniak Aktorzy: Agnieszka Podsiadlik, Stanisław Cywka, Sebastian Łach, Bernhard Schutz, Bogusława Jantos, Emilia Stachurska, James Fordham, Anna Podolak, Julitta Lasoń, Piotr Buksza, Agnieszka Kwiatkowska Historia wybitnie utalentowanego 14 - letniego chłopca, który rozpoczyna naukę fizyki na uniwersytecie. Pracuje nad teorią światów równoległych, których łącznikiem - jak z początku sądzi - jest światło. Chłopiec ma niezwykły umysł i pokaleczoną duszę, której nie jest w stanie uleczyć matka autorytarnie kierująca jego życiem. Pojawienie się w ich życiu mężczyzny ustanawia nowy porządek, chłopiec z rąk matki przechodzi pod jego opiekę. Między trójką bohaterów krętą drogą tworzy się więź, ale ich wspólne szczęście nie trwa długo. Chłopiec dochodzi do rozwiązania zagadki przejścia między światami, wyrusza w podróż, na szali kładzie swoje życie. 11:00 DOM - ODC. 14/25 - TA MAŁA WIOLONCZELISTKA Serial obyczajowy, 86 min, Polska, 1996 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Halina Rowicka, Tomasz Borkowy, Tomasz Mędrzak, Anna Romantowska, Ewa Serwa, Joanna Szczepkowska, Jolanta Żółkowska, Jan Englert, Zygmunt Malanowicz, Gustaw Lutkiewicz, Jerzy Michotek Wiosna 1969 roku. Na poligonie wojskowym odbywają się ćwiczenia dla żołnierzy - studentów. Jest wśród nich Mietek, który z trudem znosi chamstwo i szykany przełożonych. Niebawem do jednostki przyjeżdża Gosia i załatwia mu przepustkę. Młodzi mają dla siebie tylko parę godzin. Spędzają je, oddając się miłości w starej opuszczonej dzwonnicy. Tymczasem Basia prosi Andrzeja, by wykorzystał dawną znajomość z pułkownikiem Poznańskim i wstawił się za wyrzuconym z pracy Łukaszem Zbrożnym. Niestety, Poznański jako Żyd z pochodzenia utracił wpływy i musi uciekać z Polski. Na Dworcu Gdańskim Andrzej, Ewa i Leszek żegnają odjeżdżających Poznańskich. Gdy pociąg już rusza, na peron wbiega zdyszana Basia. Jest w zaawansowanej ciąży. Bliska omdlenia osuwa się na ławkę. Zatroskany Andrzej odwozi ją do domu, co wywołuje wybuch zazdrości Ewy. Po powrocie do mieszkania zaczyna pakować walizki. Widząc to, Leszek grozi, że jeśli Ewa wyjedzie, jej mąż dowie się o ich spędzonej razem nocy. 13:00 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - ARKADIUSZ GOŁĘBIEWSKI Dysk./wywiad/debata, 10 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Piotr Gociek (prowadzący) 26 września 2019 rojku w Gdyni rozpocznie się jedenasta już edycja festiwalu filmów NNW NIEPOKORNI, NIEZŁOMNI, WYKLĘCI. Gościem Piotra Goćka jest pomysłodawca i dyrektor festiwalu, reżyser filmowy Arkadiusz Gołębiewski. 13:20 IKONY MUZYKI - ELTON JOHN (DISCOVERING MUSIC - ELTON JOHN) Film dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Lyndy Saville "Discovering Music" to cykl dokumentalny poświęcony różnym artystom muzyki rockowej i popularnej. Bohaterem tego odcinka jest Elton John, brytyjski piosenkarz, pianista i kompozytor. Od 1967 roku współpracuje z autorem tekstów Berniem Taupinem. W swojej 40 - letniej karierze sprzedał ponad 300 milionów nagrań. Otrzymał 6 statuetek Grammy, 4 Brit Awards, Oscara, Złotego Globa. Magazyn Rolling Stone zakwalifikował go na liście 100 najlepszych artystów wszechczasów na 49 miejscu. Aktywnie działa na rzecz walki z Aids. W 1997 roku otrzymał tytuł szlachecki z rąk brytyjskiej królowej. 14:10 TAŚMY KULTURY - PIEŚŃ PRZESZŁOŚCI Artystyczne/estradowe (widowisko), 11 min, Polska, 2018 Kiedyś to były piosenki, teraz to nie ma piosenek. Chyba że puścimy sobie te wspaniałe piosenki z przeszłości teraz. Telewizja to wspaniały wynalazek. 14:30 AWATAR, CZYLI ZAMIANA DUSZ Film fantastyczny, 60 min, Polska 1964 Autor: Theophile Gautier Scenariusz i reżyseria: Janusz Majewski Zdjęcia: Kurt Weber Muzyka: Lucjan Kaszycki Aktorzy: Wanda Koczeska, Jan Machulski, Henryk Boukołowski, Gustaw Holoubek, Kazimierz Rudzki, Krzysztof Litwin, Lucjan Zitrig, Ryszard Kotys, Stefania Kołodziejczyk, Bronisław Broński i inni Znakomita adaptacja opowiadania Teofila Gautiera (1811 - 72), wybitnego pisarza francuskiego, autora m.in. cenionych poezji ("Emalie i kamee") oraz powieści "Panna de Maupin" i "Kapitan Fracasse". "Awatar, czyli zamianę dusz" zrealizował Janusz Majewski w ramach popularnego w latach sześćdziesiątych telewizyjnego cyklu "Opowieści niesamowite". Jest to zresztą bodaj najwyżej oceniony przez krytykę odcinek serii. Świetnie skonstruowany scenariusz, przekonująca stylizacja na XIX wiek, wyborne aktorstwo (Holoubek, Boukołowski, Machulski, Koczeska) oraz humor, który wytrzymał próbę czasu, to główne atuty tego filmu. Walory "Awataru..." doceniono również za granicą. Film Majewskiego otrzymał nagrodę FIPRESCI na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Telewizyjnych w Monte Carlo (1966) oraz Złoty Asteroid na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Fantastycznych w Trieście (1967). XIX wiek, Paryż. W pałacu Faubourg Saint Honore mieszka szczerze kochające się hrabiowskie małżeństwo Magdaleny Natalii i Olgierda Łabińskich. Codziennie, niczym tajemne miłosne zaklęcie, cytują sobie werset z Mickiewicza: "Zawsze i wszędzie będę ja przy tobie..." Hrabina wspomina swój pobyt we Florencji i upartego adoratora, niejakiego Oktawiusza de Saville, którego wszakże pozbawiła wszelkich złudzeń. Młodzieniec nie potrafi jednak zapomnieć hrabiny i trawiony niespełnioną namiętnością coraz mocniej zapada na zdrowiu. Po powrocie do Paryża wzywa słynnego doktora Cherbonneau, zwanego "braminem" z racji znajomości arkanów tajemnej wiedzy indyjskiej. Medyk, cieszący się dwuznaczną sławą szarlatana, proponuje znękanemu młodzieńcowi "awatar", czyli zamianę dusz. Wkrótce dusza zadurzonego Oktawiusza przyobleka się w ciało hrabiego Łabińskieggo i odwrotnie. Mimo to kłopoty zakochanego młodzieńca wcale się nie kończą. Hrabina, zorientowawszy się, że jej "mąż" nie pamięta mickiewiczowskich wersetów, zamyka przed nim drzwi do sypialni. Decyzję swą uzasadnia miłością do ojczyzny: "Jestem zbyt wielką patriotką, żeby przyjmować kosmopolitycznych profanów..." Na domiar złego dusza hrabiego zdecydowanie nie może pogodzić się ze swą nową cielesną powłoką. 15:35 RONDO Film animowany, 9 min, Polska, 1966 Reżyseria: Mirosław Kijowicz Scenariusz: Hanna Jagoszewska Muzyka: Krzysztof Komeda - Trzciński Film wycinankowy Mirosława Kijowicza. Rozmyślania nad filiżanką kawy. Jerzy Wójcik z "Rzeczpospolitej" nazwał ten film refleksyjną opowieścią o frustracji. 15:55 UNIESIE NAS WIATR (LE VENT NOUS EMPORTERA, BAD MA RE KHAHAD BORD / WIND WILL CARRY US) Film obyczajowy, 113 min, Iran/Francja, 1999 Reżyseria: Abbas Kiarostami Scenariusz: Abbas Kiarostami Zdjęcia: Mahmud Kalori Muzyka: Pejmon Jazdanijan Aktorzy: Bahzad Dourani Akcja filmu rozgrywa się w małej, kurdyjskiej miejscowości w Iranie, dokąd z Teheranu przybywa grupa mężczyzn. Czekają oni na śmierć stuletniej staruszki i ceremonię pogrzebową. To właśnie oczekiwanie jest tematem filmowej opowieści. Fabuła jest tu pretekstem do filozoficznej dyskusji o życiu i śmierci, naturze przemijania, smakowaniu teraźniejszości lub gubieniu jej w pogoni za przyszłością. Umyka nam świat świat i jego cuda, choć nawet o tym nie wiemy. Film jest przepełniony liryzmem i nastrojem kontemplacji. Chwile ciszy podkreślają to, co nam umyka z oczu - przemijanie. W filmie reżyser zatrudnił nieprofesjonalnych aktorów - mieszkańców wioski Siah Dareh, podkreślając tym realizm swego dzieła, które stawia przed nami więcej pytań niż odpowiedzi. Tytuł filmu został zaczerpniety z wiersza poetki Forug Farohzad zmarłej tragicznie w 1966 r. Postać bohatera to alter ego samego Kiarostamiego. 18:00 PENDERECKI. DROGA PRZEZ LABIRYNT. (PENDERECKI. DROGA PRZEZ LABIRYNT.) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy/Polska, 2013 Reżyseria: Anna Schmidt Scenariusz: Anna Schmidt Zdjęcia: Adam Bajerski, Bogumił Godfrejow, Stephan Boerger, Sebastian Hattop, Carsten Waldbauer Wykonawcy: Krzysztof Penderecki, Anne-Sophie Mutter, Julian Rachlin, Janine Jansen, Andrzej Wajda, Johnny Greenwood, Elżbieta Penderecka Autorka, która zna Krzysztofa Pendereckiego od kilku lat, towarzyszyła kompozytorowi przez rok poprzedzający 80. rocznicę jego urodzin. Kamera Anny Schmidt podąża za Pendereckim w drodze z Krakowa do Monachium, z Wiednia do Lipska, z miejskich salonów do jego wiejskiej posiadłości w Lusławicach. Obserwuje każdy aspekt twórczego procesu Pendereckiego: podczas komponowania, planowania parku czy sadzenia nowych drzew, ale też z rodziną - spacerującego po plaży lub komponującego muzykę z wnuczką. Widz staje się świadkiem tworzenia nowych dzieł. W filmie pokazano prawykonanie Podwójnego koncertu przez solistów Janine Jansen i Juliana Rachlina 22 października 2012 roku w wiedeńskim Musikverein z towarzyszeniem Sinfonieorchester des Bayerischen Rundfunks pod batutą Mariss Jansons. Kamery Anny Schmidt nie zabrakło też podczas premierowego wykonania Epiphany cantata napisanej dla Chóru Chłopięcego św. Tomasza z kościoła św. Tomasza w Lipsku w styczniu 2013 roku. Premiera zamknęła rok uroczystości z okazji 800 - lecia chóru. W filmie wzięły udział postaci odgrywające kluczowe role w artystycznym i prywatnym życiu Krzysztofa Pendereckiego między innymi Anne - Sophie Mutter, Lorin Maazel, Valery Gergiev, Mariss Jansons, Jonny Greenwood, Andrzej Wajda, Elżbieta Penderecka. Trudno powiedzieć, że "Penderecki. Droga przez labirynt" jest standardowym dokumentem biograficznym. To osobisty, intymny i zabawny portret wybitnego kompozytora, którego muzyczne i towarzyskie powiązania łączą Wschód z Zachodem, tradycję z nowoczesnością. 19:30 CHULIGAN LITERACKI Dysk./wywiad/debata, 21 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Mateusz Matyszkowicz (prowadzący) Gościem programu jest Gilles Kepel - jeden z najwybitniejszych współczesnych francuskich arabistów. W rozmowie z Mateuszem Matyszkowiczem poddaje analizie wpływ kolonializmu na rozwój terroryzmu. 20:30 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - HONOROWY OBYWATEL (EL CIUDADANO ILUSTRE) Film komediowy, 112 min, Argentyna/Hiszpania 2016 Reżyseria: Gaston Dupart, Mariano Cohn Scenariusz: Andres Dupart Aktorzy: Oscar Martinez, Dady Brieva, Andrea Frigerio, Nora Navas, Manuel Vicente, Marcelo D’Andrea, Belen Chavanne, Gustavo Garzon Laureat Literackiej Nagrody Nobla, pisarz Daniel Mantovani mieszka od kilkudziesięciu lat w Europie, w Hiszpanii. Choć do tej pory odrzucał wszystkie prestiżowe wyróżnienia na całym świecie, teraz przyjmuje zaproszenie do swego rodzinnego miasta w Argentynie, by odebrać medal Honorowego Obywatela Miasta. Mantovani wraca po latach do miejsca, które łączy się z rozmaitymi wspomnieniami i stało się inspiracją dla większości jego powieści, a bohaterami są właśnie mieszkańcy. Okazuje się, że przyjęcie zaproszenia w rodzinne strony, było najgorszą rzeczą, jaką pisarz mógł zrobić w całym swoim życiu. Za rolę pisarza Mantovaniego, Oscar Martinez zdobył w 2016 roku nagrodę dla najlepszego aktora na festiwalu w Wenecji. 23:15 ZIEMIA, PLANETA LUDZI - LO I STAŁO SIĘ. ZADUMA NAD ŚWIATEM W SIECI (LO AND BEHOLD, REVERIES OF THE CONNECTED WORLD) Film dokumentalny, 94 min, USA, 2016 Reżyseria: Werner Herzog Zdjęcia: Peter Zeitlinger Muzyka: David Byrne, Mark De Gli Antoni, Lisa Germano, Colin Stevens Werner Herzog, niestrudzenie odkrywający zakamarki ludzkiego ducha, w najnowszym filmie bierze się za internet. Podróż zaczyna od samych źródeł. Znajdujemy się w pokoju na Uniwersytecie Kalifornijskim, skąd w 1969 roku został wysłany pierwszy e - mail. Według wielu badaczy ludzkość weszła wtedy w nową erę erę cyfrową. Herzog w charakterystycznym dla siebie, zarazem ciepłym i ironicznym stylu przygląda się jej na wszelkie sposoby. Nie popada przy tym ani w przesadną rozpacz na skutek słuchanych apokaliptycznych wizji, ani w uwielbienie dla oplatającej świat sieci. Jak zwykle ma dar dobierania rozmówców, którzy w kilku zdaniach są w stanie streścić problemy, z którymi mierzy się współczesny świat. Są wśród nich pionierzy i mistycy internetu, ofiary hejtu, naukowcy rozwijający sztuczną inteligencję, laboranci tworzący grę komputerową, za pomocą której odkryją lekarstwo na raka, ludzie niemogący przebywać w miejscu, w którym obecne jest jakiekolwiek promieniowanie, naukowcy pracujący nad robotami, które w 2050 roku mają wygrać mistrzostwa świata w piłce nożnej, słynni hakerzy, pacjenci ośrodków odwykowych od sieci. Wszyscy oni wiedzą, że rozwój sztucznej inteligencji nieodwołalnie wiąże się z dyskusją o granicach moralności i o tym, gdzie właściwie kończy się, a gdzie zaczyna człowiek. Oprócz wielkich, filozoficznych zagadnień mamy przed sobą również te całkiem przyziemne: jak daleko jesteśmy od internetu rzeczy, czyli świata, w którym urządzenia komunikują się ze sobą bez naszego udziału i wykształcają swoją osobowość? Czy chcemy żyć w rzeczywistości, w której zmywarka zakochuje się w lodówce i odmawia wykonywania swych powinności? Kto będzie oskarżony w wypadku spowodowanym przez automatyczny samochód? Konstruktor? Administrator sieci, z której auto pobiera cały czas informacje? Czy też kierowca, spokojnie jedzący śniadanie na tylnym siedzeniu? Po co mamy kolonizować Marsa, skoro nie potrafimy zapobiec katastrofie ekologicznej na Ziemi? To osiągnięcie jest akurat bliżej, niż nam się wydaje. Jednym z licznych miejsc odwiedzanych przez Herzoga, o których istnieniu większość ludzkości nie ma pojęcia, jest firma Spacex, która od wielu lat rozwija plany kolonizacji Czerwonej Planety. Herzog udowadnia nam, że moment, w którym internet zacznie śnić sam o sobie, jest już bardzo bliski. Jeden z naukowców pokazuje nam, jak wygląda wyobraźnia robota planującego skomplikowaną operację przekręcenia metalowego zaworu i zadaje niewygodne pytanie: czy otoczeni inteligentnymi maszynami na pewno wciąż będziemy potrzebowali towarzystwa drugiego człowieka? 01:05 WARSZAWSKA JESIEŃ 2018 - ANDRZEJ KRZANOWSKI Koncert, 72 min, Polska, 2018 Reżyseria: Natalia Babińska 23 września 2018 roku w ramach Warszawskiej Jesieni odbyła się premiera pełnej wersji "Audycji V" Andrzeja Krzanowskiego. "Audycja V" jako forma przekracza ramy koncertu, widowiska teatralnego, poematu choreograficznego, projekcji multimedialnej, stanowiąc swoistą metaformę łączącą słowo, dźwięk, światło, taniec, multimedia, elementy happeningu i interakcję z publicznością. Wśród wykonawców usłyszymy i zobaczymy m.in. Joannę Freszel, Przemysława Stippę, Jerzego Głybina, Karola Urbańskiego, solistów zespołu Camerta Silesia, Balet Opery na Zamku w Szczecinie oraz Orkiestrę Muzyki Nowej pod dyrekcją Szymona Bywalca. Reżyseruje Natalia Babińska. 02:30 LEKKIE OBYCZAJE - SEKRETY I KŁAMSTWA (SECRETS AND LIES) Komedia obyczajowa, 136 min, Francja/Wielka Brytania, 1996 Reżyseria: Mike Leigh Scenariusz: Mike Leigh Zdjęcia: Dick Pope Muzyka: Andrew Dickson Występują: Timothy Spall, Phyllis Logan, Brenda Blethyn, Claire Rushbrook, Marianne Jean - Baptiste, Elizabeth Berrington, Michele Austin, Lee Ross, Lesley Manville i inni Urodzony w 1943 roku Mike Leigh należy do grona najwybitniejszych twórców kina angielskiego. Debiutował w 1971 roku nagrodzonym filmem "Ponure chwile". Potem poświęcił się pracy w telewizji, przez kilkanaście lat realizował spektakle dla BBC. Swój kinowy "come back" w 1988 roku zaznaczył głośną komedią o thatcherowskiej Anglii "Wielkie nadzieje", potem powstały filmy "Życie jest słodkie" i "Nadzy", które krytyka okrzyknęła "majstersztykiem stylu". Fenomenalne okazały się "Sekrety i kłamstwa", które podbiły publiczność i krytyków, stały się najgłośniejszym wydarzeniem artystycznym sezonu. Na film spadł prawdziwy deszcz prestiżowych wyróżnień - Złota Palma w Cannes, Złoty Glob '96 dla najlepszej aktorki Brendy Blethyn, 3 Nagrody Stowarzyszenia Krytyków Filmowych z Los Angeles (najlepszy film, reżyser, aktorka), 2 nagrody Bostońskich Krytyków Filmowych (najlepszy reżyser, aktorka), Złota Żaba dla Dicka Pope'a na festiwalu operatorów filmowych Camerimage w Toruniu oraz 5 nominacji do Oscara (film, reżyser, aktorka, rola drugoplanowa Marianne Jean - Baptiste, scenariusz). "Sekrety i kłamstwa" - trzeci film kinowy Brendy Blethyn, po "Wiedźmach" Nicolasa Roega i "Rzece wspomnień" Roberta Redforda - zapewniły aktorce międzynarodową sławę. Dotychczas była znana głównie w rodzimej Anglii z ról teatralnych i telewizyjnych. Występowała w Royal National Theatre, grała także w spektaklach Royal Shakespeare Company, zdobywając prestiżowe nagrody, m.in. British Drama Award. Popularny w Wielkiej Brytanii serial telewizyjny "Outside Edge" przyniósł jej w 1994 roku nagrodę dla najlepszej aktorki komediowej. Fabuła filmu Mike'a Leigha jest bardzo prosta, przypomina banalną opowieść o perypetiach bohaterów telewizyjnej opery mydlanej, ale jednocześnie dostarcza głębszych przeżyć i zmusza widza do myślenia. Film składa się z trzech wątków, które początkowo rozwijają się zupełnie niezależnie od siebie. Czarnoskóra Hortense (Marianne Jean - Baptiste) mieszka w Londynie, jest okulistką dobrze ustawioną życiowo. Po śmierci przybranej matki zostaje nagle sama. Była w dzieciństwie adoptowana i teraz, gdy nie ma już nikogo bliskiego, pragnie dowiedzieć się, kim byli jej naturalni rodzice. Prawdziwa matka Hortense, Cynthia (Brenda Blethyn), pracuje jako robotnica w fabryce opakowań. Starzejąca się kobieta w pretensjach, paląca papierosa za papierosem, mieszka w obskurnym domu wraz z nieślubną córką Roxanne (Claire Rushbrook). Brzydka dziewczyna dorabia do skromnego budżetu domowego zamiataniem ulic i stale jest strofowana przez matkę, która głównie poucza ją, jak powinna postępować w sprawach damsko - męskich. Nigdy nie słyszała o swojej siostrze Hortense, która została oddana do adopcji. Cynthii doskwiera samotność, tęskni za normalnym życiem rodzinnym. Od lat nie utrzymuje bliższych kontaktów z bratem Maurice (Timothy Spall - pamiętny restaurator z filmu "Życie jest słodkie"), który jest wziętym fotografem. Powodzi mu się bardzo dobrze, z czego najbardziej się cieszy snobistyczna żona Monica (Phyllis Logan), która gardzi ubogą szwagierką Cynthią. Tymczasem Hortense odnajduje matkę i próbuje nawiązać z nią kontakt. Cynthia, choć początkowo jest niechętna, ostatecznie zgadza się na spotkanie. W dniu 21. urodzin Roxanne cała rodzina po raz pierwszyspotyka się w komplecie. Jest okazja, by powspominać przeszłość, wyjawić długo skrywane rodzinne sekrety, tłumione żale, przełamać wstyd z powodu nieudanego