TVP3 Piątek, 04.10.2019 09:15 SOLNY SKARB UNESCO - ODC. 4 - SKARB Reportaż, 8 min, Polska, 2017 Autor: Agnieszka Partridge Ten odcinek jest poświęcony historii odkrycia soli i jej różnym rodzajom, a także sposobom użycia. Sól w Wieliczce to nie tylko skarb natury - była bowiem bogactwem przez wieki, ale skarb uwidaczniający się dziś we wtórnych krystalizacjach (Grota Kryształowa) czy w malowniczości kopalni, pięknie komór. Sól jest także środkiem leczniczym, co spożytkowano, tworząc podziemne sanatorium. O soli i jej rodzajach opowiadają nadsztygar Wiesław Wiewiórka, przewodnik Mariusz Deja i dr Magdalena Paciorek. 09:30 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - GOTOWANIE NA LODZIE Magazyn, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Dariusz Panas Muzyka: Tomasz Łuc Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący), Aleksander Trąbczyński W tym odcinku Karol Okrasa wyruszy w okolice Dolnej Wisły, niedaleko Chełmna. Tutejsza grupa działania odtwarza dawne obyczaje kulinarne, wyszukuje stare przepisy, produkuje specjały wedle dawnych receptur. Ale tym razem Karola Okrasę zaproszono na tradycyjne cięcie lodu. Bowiem w czasach, gdy nie było lodówek, w zimie na stawach wycinano lód. Był trzymany w lodowniach, co pozwalało długo przechowywać żywność i cieszyć się chłodnymi napojami aż do późnego lata. Karol przygotuje dwa dania, dla pokrzepienie zgłodniałych uczestników konkursu. A głównym składnikiem gotowania będzie nieco zapomniana, ale niezwykle zdrowa i sycąca soczewica Dlatego pierwszą potrawą będzie zupa z czerwonej soczewicy z wędzonym łososiem. Druga propozycja to placki z zielonej soczewicy z pieczoną rybą i sosem cebulowo - śmietanowym. 10:45 KAMIEŃ, NOŻYCE, PAPIER - GDAŃSKI CARILLON Reportaż, 9 min, Polska, 2014 Od killkunastu lat na wieży Ratusza Głównego Miasta w Gdańsku gra koncertowy carillon wykonany przez holenderską wytwórnię dzwonów. W XVI wieku na wieży zamontowanych było 14 dzwonów, które grały do końca II wojny światowej. O historii tych dzwonów opowie kustosz Grzegorz Szychliński, a na carillonie zagra carillonistka miejska Monika Kaźmierczak. 13:50 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - PRZEMYŚL. Reportaż, 6 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Wykonawcy: Krzysztof Grzybowski (prowadzący), Katarzyna Sanocka (prowadząca) W tym odcinku odwiedzamy jedno z najstarszych, polskich miast - Przemyśl. Zachowany do dnia dzisiejszego układ przestrzenny i zespół zabytkowy Przemyśla jest miejską strukturą przestrzenną o wyjątkowych w skali Polski wartościach zabytkowych, przede wszystkim historycznych. Przemyśl już w XI w. był ważnym ośrodkiem administracyjnym państwa Bolesława Chrobrego, następnie stolicą księstwa Rościsławowiczów, miastem królewskim i ważnym ośrodkiem administracyjnym Rzeczypospolitej, stolicą Ziemi Przemyskiej, a także siedzibą dwóch biskupstw. Zespół zabytków Twierdzy Przemyśl stawiany jest w rzędzie największych twierdz europejskich. Cechują go wybitne wartości zabytkowe historyczne, związane z rozwojem sztuki obronnej i krajobrazowe. Twierdza jest prawie kompletnie zachowanym do dzisiaj cennym zespołem zabytków architektury obronnej i obiektów zaplecza z bardzo rozwiniętą siecią dróg fortecznych. 15:05 WSPANIAŁE STULECIE: SUŁTANKA KÖSEM S.II - MURAT IV, ODC. 117 (MUHTESEM YÜZYIL. KÖSEM, MURAD IV, BOLUM 117) Serial historyczno-obyczajowy, 41 min, Turcja, 2016 Reżyseria: Cagatay Tosun Aktorzy: Metin Akdulger, Nurgul Yesilcay, Farah Zeynep Abdullah, Caner Cindoruk, Asli Tandogan odc. 117. W mieście wybucha pożar. Sułtan wraz z najbliższymi służącymi wyrusza na pomoc swoim poddanym. Sułtanka Atike niespodziewanie traci przytomność. Jedynie Faria domyśla się, co naprawdę jej dolega. Kosem pozwala zostać w seraju Ester, poszkodowanej w pożarze dawnej kochance szambelana. 15:45 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - CHEŁMNO Reportaż, 7 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Wykonawcy: Krzysztof Grzybowski (prowadzący) Chełmno, miasto o ośmiowiekowej tradycji, dziś turystów przyciąga listą wyjątkowych i doskonale zadbanych zabytków. Nazywane jest "małym Krakowem" oraz "polskim Carcassonne" Zespół staromiejski w Chełmnie leży na wysokiej skarpie, odległej półtora kilometra od Wisły. Nazwa miasta jest bardzo stara i ma charakter topograficzny. O tym co odróżnia układ Chełmna od innych miast średniowiecznych, opowie Anna Grzeszna - Kozikowska, starszy kustosz Muzeum Ziemi Chełmińskiej, przewodnik PTTK. Największe wrażenie Chełmno zrobi na miłośnikach średniowiecza. Krzyżacka przeszłość, gotyckie świątynie i to co najważniejsze. Doskonale zachowane mury obronne. Jedne z najdłuższych w Polsce i 23 stojące dziś baszty. W tym jedna, z duchem. Dumą Chełmna są świetnie zachowane gmachy kościelne. To 6 gotyckich świątyń w tym Fara Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. W jej wnętrzu znajdują się zabytkowe polichromie oraz relikwie św. Walentego. O tym skąd takie nagromadzenie świątyń w Chełmnie oraz jakie zabytki prócz tych sakralnych warto odwiedzić w mieście, opowie Anna Soborska - Zielińska, starszy kustosz Muzeum Ziemi Chełmińskiej. 20:00 OCALENI - OCALENI (ŁUKASZ WIECZNY) Magazyn, 51 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jacek Królikiewicz Scenariusz: Rafał Porzeziński, Jacek Królikiewicz, Agnieszka Porzezińska Wykonawcy: Rafał Porzeziński (prowadzący) Alkohol wkradł się w jego życie bardzo wcześnie, już w wieku kilkunastu lat upijał się z kolegami. Na studiach nałóg zaczął się pogłębiać. Przez alkohol nie potrafił być ani mężem, ani ojcem dla swojej niepełnosprawnej córeczki. Kiedy zmarł jego najbliższy kompan od kieliszka, zrozumiał, że nie chce skończyć tak samo. Zaczął szukać pomocy i drogi do trzeźwego życia. Chciał odzyskać rodzinę. Dzisiaj jest wspaniałym mężem i kochającym ojcem, a przez swoją muzykę głosi Dobrą Nowinę i pomaga innym w powrocie do trzeźwego życia. Raper Łukasz Wieczny Wieczorek opowie swoją historię Rafałowi Porzezińskiemu w programie "Ocaleni". 01:50 WSPANIAŁE STULECIE: SUŁTANKA KÖSEM S.II - MURAT IV, ODC. 118 (MUHTESEM YÜZYIL. KÖSEM, MURAD IV, BOLUM 118) Serial historyczno-obyczajowy, 41 min, Turcja, 2016 Reżyseria: Cagatay Tosun Aktorzy: Metin Akdulger, Nurgul Yesilcay, Farah Zeynep Abdullah, Caner Cindoruk, Asli Tandogan odc. 118 Kosem oskarża Gülbahar o wywołanie pożaru i zabicie jej wiernych paszów. Atike nie może wybaczyć siostrze zdrady, postanawia wyjaśnić z nią wszystko na osobności. Łucznik dowiaduje się o chorobie Kosem. 02:35 MALI BOHATEROWIE Reportaż, 12 min, Polska, 2019 Scenariusz: Monika Meleń Jolanta Kuc, mama chorej na zespół Lighla Oleńki, 11 lat temu własnymi siłami zorganizowała pierwsze spotkanie rodziców dzieci, cierpiących na tę wyjątkowo rzadką chorobę genetyczną. Wtedy przyjechało 6 rodzin, dziś to duże ogólnopolskie wydarzenie. Przez kilka dni w Wieliczce, z blisko trzydziestką rodzin, spotykali się lekarze specjaliści, genetycy, a także przyjaciele założonego przez Jolantę Kuc Stowarzyszenia Mali Bohaterowie. 04:15 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - KRASICZYN Reportaż, 6 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Wykonawcy: Krzysztof Grzybowski (prowadzący), Katarzyna Sanocka (prowadzący) W kolejnym odcinku cyklu odwiedzimy Krasiczyn. Zamek w Krasiczynie jest jednym z najcenniejszych zabytków nowożytnej architektury obronno - rezydencjonalnej w Polsce. Wyróżnia się wysokiej klasy formą architektoniczną z charakterystycznymi basztami i attykowymi zwieńczeniami oraz bogactwem wystroju elewacji. Wyjątkową wartość przedstawia zdobiący elewacje zamku zespół dekoracji sgraffitowych o złożonej tematyce, których powierzchnię oblicza się na ok. 7000 m kwadratowych. 05:00 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - GOTOWANIE NA LODZIE Magazyn, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Dariusz Panas Muzyka: Tomasz Łuc Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący), Aleksander Trąbczyński W tym odcinku Karol Okrasa wyruszy w okolice Dolnej Wisły, niedaleko Chełmna. Tutejsza grupa działania odtwarza dawne obyczaje kulinarne, wyszukuje stare przepisy, produkuje specjały wedle dawnych receptur. Ale tym razem Karola Okrasę zaproszono na tradycyjne cięcie lodu. Bowiem w czasach, gdy nie było lodówek, w zimie na stawach wycinano lód. Był trzymany w lodowniach, co pozwalało długo przechowywać żywność i cieszyć się chłodnymi napojami aż do późnego lata. Karol przygotuje dwa dania, dla pokrzepienie zgłodniałych uczestników konkursu. A głównym składnikiem gotowania będzie nieco zapomniana, ale niezwykle zdrowa i sycąca soczewica Dlatego pierwszą potrawą będzie zupa z czerwonej soczewicy z wędzonym łososiem. Druga propozycja to placki z zielonej soczewicy z pieczoną rybą i sosem cebulowo - śmietanowym.