TVP Historia Środa, 02.10.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 2 PAŹDZIERNIKA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1938 - zajęcie Zaolzia; 1944 - koniec Powstania Warszawskiego; 1957 - zamknięto tygodnik "Po prostu"; 1968 - zmarł malarz francuski Marcel Duchamp; 07:20 AKWARIUM, CZYLI SAMOTNOŚĆ SZPIEGA - ODC. 2/4 - TRENING (ODC. 2/4 - TRENING) Serial szpiegowski, 49 min, Polska/Niemcy/Ukraina 1995 Scenariusz i reżyseria: Antoni Krauze Zdjęcia: Tomasz Tarasin Aktorzy: Jurij Smolskij, Janusz Gajos, Swietłana Mielnikowa, Władimir Abazopuło, Anatolij Jurczenko, Zbigniew Suszyński, Siergiej Gorszkow, Oleg Maslennikow, Wiaczesław Słanko, Jewgienij Papiernyj, Borys Litwin i inni Wiktor przybywa do Kijowa na spotkanie z generałem GRU. Otrzymuje powołanie do służby w Akwarium. Najpierw musi jednak zdać egzaminy. Po ich zaliczeniu przestaje istnieć dla rodziny i przyjaciół. Przechodzi intensywny trening, mający go przygotować do pracy agenturalnej na Zachodzie. 08:55 HISTORIA POLSKI - WALKA BEZ BRONI Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2012 Reżyseria: Zofia Kunert Scenariusz: Zofia Kunert Film dokumentalny Zofii Kunert "Walka bez broni" pokazuje funkcjonowanie niezwykłej konspiracyjnej komórki, jaką było Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK, i przypomina ludzi, którzy ją tworzyli. Poprzez osobiste wspomnienia dwojga ostatnich żyjących pracowników BIP KG AK, prof. Marii Straszewskiej i Władysława Bartoszewskiego, autorka ukazuje zakres i formy działania tej struktury. Kładzie nacisk na tak nietypowe przedsięwzięcia, jak np. Akcja N, czyli świetnie zaplanowana i przeprowadzona akcja oddziaływania psychologicznego na niemieckich okupantów za pomocą niemieckojęzycznej prasy, ulotek, broszur, sfałszowanych zarządzeń. W filmie Zofii Kunert mówi o tym słynny Kurier z Warszawy Jan Nowak - Jeziorański; jego wypowiedź została zarejestrowana w 2002 roku. Nowatorstwo i skuteczność stosowanych przez BIP KG AK metod podkreśla specjalista w zakresie walki psychologicznej, który porównuje je z dzisiejszymi sposobami prowadzenia wojny informacyjnej. 09:55 SENSACJE XX WIEKU - OPERACJA SUEZ '56 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1994 Reżyseria: Maciej Dutkiewicz Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Bogdan Stachurski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Jedna z najbardziej sensacyjnych akcji XX wieku - nacjonalizacja Kanału Sueskiego wywołała gwałtowną reakcję mocarstw. W 1956 roku Anglia i Francja wysłały swoje wojska do Egiptu. ZSRR i Stany Zjednoczone wystąpiły przeciwko nim. W programie Bogusława Wołoszańskiego kulisy wydarzeń w Egipcie, Moskwie i Waszyngtonie. 10:30 "303" Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Magierski Historia pilotów Dywizjonu 303: Witolda Urbanowicza, Mirosława Ferica i Johna Kenta. Bohaterami filmu są ich dzieci: Witold Urbanowicz junior, Filip Feric i Alexandra Kent, którzy podążając śladami ojców odkrywają nieznane dla widza fakty z kariery i życia osobistego asów Bitwy o Wielką Brytanię. Urodzeni i wychowani poza granicami Polski bohaterowie dokumentu komunikują się po angielsku, przez co opowiadana historia staje się łatwiej zrozumiała dla międzynarodowej widowni. Akcja filmu rozpoczyna się we wrześniu 2012 r. , kiedy to synowie pilotów odbywają podróż do Dęblina, aby wziąć tam udział w prezentacji samolotów Mig - 29 ozdobionych portretami Witolda Urbanowicza i Mirosława Ferica. Ważną częścią narracji filmu jest kronika Dywizjonu 303 założona przez Mirosława Ferica, a także niepublikowana dotąd korespondencja Witolda Urbanowicza z jego żoną Jadwigą Korsak oraz dzienniki Johna Kenta. Wykorzystane zostaną także oryginalne nagrania radiowe i unikalne filmowe materiały archiwalne. Współczesnym akcentem w filmie jest sekwencja malowania portretów polskich pilotów na samolotach Mig - 29 w jednostce w Mińsku Mazowieckim. Na tle tych scen przedstawiamy historię Eskadry Kościuszkowskiej oraz jej międzynarodowy charakter i znaczenie. Podobny wydźwięk ma scena odkopywania w podwarszawskich lasach szczątków samolotu P - 11c Mirosława Ferica, zestrzelonego we wrześniu 1939 roku. 12:05 WOJENNE DZIEWCZYNY S.II - ODC. 25 (SERIA II ODC. 12) Serial wojenny, 42 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Rogalski, Łukasz Ostalski Scenariusz: Marek Kreutz, Ewa Popiołek Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Aleksandra Pisula, Marta Mazurek, Vanessa Aleksander, Michał Czernecki, Józef Pawłowski, Tomasz Włosok, Sebastian Jasnoch, Peter Wolf, Danuta Stenka, Magdalena Czerwińska, Maria Dębska Mimo zgody wyrażonej przez Komendę Główną, Witek odmawia podpisania volkslisty. Ewka odnajduje Lewczyńską, która organizuje ostatnie widzenie z Witkiem przed wywiezieniem go do obozu w Auschwitz. Dziewczynie nie udaje się przekonać ukochanego do podpisania dokumentów. Dla Witka to równoznaczne ze zdradą. W nocy Andrzej, Witek i inni więźniowie odjeżdżają z Pawiaka ciężarówką otoczoną przez SS - manów. Kamil wyjeżdża w okolice folwarku Grudzińskiego, żeby wyjaśnić sprawę znalezionego ciała w lesie. Identyfikuje Powałę. Na zlecenie major Leokadii Marysia udaje się do Lublina. Jako Niemka z wyższych sfer udaje się do hotelu Europa i odbiera od Alberta Brauna ukryty w szmince raport o niemieckich planach na terenie Lublina. Poznany w hotelu oficer wywiadu Rzeszy Moos, proponuje jej, wspólny powrót do Warszawy jego samochodem. Wcześniej Marysia odnajduje w Lublinie męża Mileny i jego brata. Z ich pomocą uprowadza oficera i jego kierowcę. Skrępowanych Niemców ukrywają w ziemiance w lesie. Pod nieobecność Marysi w mieszkaniu Wójtowicza, Milena rodzi syna. Stefan prosi Irkę o spotkanie. Podczas ich rozmowy, podjeżdża kierowca Brennera i oddaje strzały w ich kierunku. 13:15 GENIALNE WYNALAZKI - ODC. 1/4 (THE GENIUS OF INVENTION) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: Victoria Bell, Louise Bourner Seria dokumentalna ukazująca 12 wynalazków, które zmieniły nasze życie. Serię rozpoczyna opowieść o trzech najbardziej rewolucyjnych wynalazkach wszech czasów; silniku parowym, generatorze elektrycznym i turbinie parowej. 14:20 UJEK - JÓZEF KRZEPTOWSKI CZ. 1 Film dokumentalny, 44 min, Polska, 1995 Scenariusz: Mieczysław Sroka, Lucyna Smolińska Wykonawcy: Józef Pitoń, Tadeusz Gąsienica Giewont, Jan Karpiel Film o Józefie Krzeptowskim składający się z dwóch części. Pierwsza część filmu opowiada o barwnych latach młodzieńczych króla kurierów tatrzańskich - jego małżeństwie, pracy ratownika i okresie okupacji, kiedy wstąpił do AK i został łącznikiem polskiego rządu na emigracji. 15:25 HELIKOPTERY W AKCJI - ODC. 3/4 AFGANISTAN (ODC. 3/4) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2008 "Helikoptery w akcji" to trzymająca w napięciu seria, która przybliża śmiałe akcje ratunkowe przeprowadzone przez helikoptery podczas wojen w Wietnamie, na Falklandach, Afganistanie i Iraku. W jednym z odcinków autorzy pokażą, jak podczas wojny wietnamskiej pilot, przy pomocy wirników nośnych swojego helikoptera ściął w dżungli 12 - metrowe bambusy, żeby stworzyć lądowisko, tak by móc uratować stu ostrzeliwanych żołnierzy. W innym odcinku dramatyczną operację ratunkową na Falklandach, dzięki której uratowano członków brytyjskich sił specjalnych, których misja została sparaliżowana z powodu niskiej temperatury. Wojna o Falklandy. Georgia Południowa na południowym Atlantyku. 14 tysięcy kilometrów od Londynu. Od ponad dwustu lat wyspa należy do Wielkiej Brytanii. 19 marca 1982 roku argentyńskie wojska lądują na wyspie. Argentyna dokonuje aneksji Falklandów. Brytyjczycy postanawiają użyć siły. Na pokładzie wysłanych lotniskowców są miedzy innymi śmigłowce Westland Wessex3 (Humphrey). To z ich pokładu nastąpi desant na lodowcu. Na lodowcu huraganowy wiatr zatrzymuje oddział wojsk specjalnych. W czasie działań dwa z trzech śmigłowców ulegają katastrofie. Na pokład jednego, w burzy śnieżnej i braku widoczności musi zostać podjętych 16 komandosów. A potem trzeba przeładowanym jednosilnikowym helikopterem bezpiecznie wylądować na lotniskowcu. 16:30 POWSTANIE WARSZAWSKIE DZIEŃ PO DNIU - ODC. 63 Reportaż, 6 min, Polska, 2017 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Bohater odcinka: Witold Kruczek - Abuładze. 16:45 HISTORIA POLSKI - UMRZEĆ ZA WARSZAWĘ (POWSTANIE WARSZAWSKIE) Film dokumentalny, 51 min, Polska/Francja, 2013 Reżyseria: Krzysztof Talczewski Scenariusz: Krzysztof Talczewski Film "Umrzeć za Warszawę" w koprodukcji polsko - francuskiej przedstawia przyczyny i przebieg Powstania Warszawskiego. Pokazuje sytuację polityczną, w jakiej się znajdowała Polska w latach 1939 - 44 i która doprowadziła do podjęcia decyzji o rozpoczęciu bitwy o Warszawę. Przedstawia zarówno działania zbrojne w walczącej stolicy, jak i życie codzienne jej mieszkańców. W dokumencie wykorzystano przede wszystkim zdjęcia filmowe i fotografie zrobione przez żołnierzy - operatorów Armii Krajowej oraz w mniejszym stopniu niemieckie materiały propagandowe. Narracja filmu opiera się często na świadectwach uczestników Powstania, co pozwala nadać bardziej osobisty i emocjonalny charakter. Prof. Norman Davies, dr Aleksandra Viatteau, dr Dariusz Gawin opowiadają o tym, co działo się w Londynie, Moskwie i Warszawie w kluczowych dla wydarzenia momentach. Tytuł filmu "Umrzeć za Warszawę" nawiązuje do popularnego w Europie Zachodniej, przed wybuchem drugiej wojny światowej, stwierdzenia poddającego w wątpliwość potrzebę umierania za Gdańsk. 19:00 AKWARIUM, CZYLI SAMOTNOŚĆ SZPIEGA - ODC. 3/4 - TURYSTYKA ALPEJSKA (ODC. 3/4 - TURYSTYKA ALPEJSKA) Serial szpiegowski, 49 min, Polska/Niemcy/Ukraina, 1995 Reżyseria: Antoni Krauze Scenariusz: Antoni Krauze Zdjęcia: Tomasz Tarasin Aktorzy: Jurij Smolskij, Janusz Gajos, Henryk Bista, Oleg Maslennikow, Witold Pyrkosz, Tadeusz Wojtych Wiktor przylatuje do Wiednia. Na lotnisku czeka na niego Gienek, kolega z Akademii GRU, zatrudniony od kilku tygodni w miejscowej rezydenturze. Jej dowódca, ukryty pod pseudonimem Nawigator, powierza przybysza opiece swego pierwszego zastępcy. Jest nim rawcow - człowiek, któremu Suworow zawdzięcza całą dotychczasową karierę. Pierwszym obowiązkiem Wiktora jest poznanie stolicy Austrii lepiej od miejscowej policji. Gdy młody agent ma już Wiedeń "w małym palcu", dostaje zadanie odebrania w RFN amerykańskiej rakiety przeciwpancernej z rąk szpiega, zwerbowanego przez Krawcowa. Mijają kolejne tygodnie. Wiktor radzi sobie coraz lepiej. Niebawem jednak nad głową jego protektora zbierają się czarne chmury. 20:05 - WARSZAWA. ZMARTWYCHWSTAŁE MIASTO (DAN CRUICKSSHANK'S WARSAW) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Tim Dunn Scenariusz: Dan Cruickshank Opowieść o Warszawie przedstawiona przez Dana Cruickshanka, dziennikarza BBC, historyka sztuki i architektury, prezentera telewizji BBC, autora wielu publikacji historycznych. Od 7. roku życia przez kilka lat mieszkał w Warszawie, gdzie jego ojciec był korespondentem. Jako dziecko obserwował i rysował staromiejskie kamienice. Pamięta Warszawę piękną, tak jak na obrazach Canaletta i innych malarzy, ze wspaniałą architekturą. Po latach Dan wraca do stolicy Polski, by sprawdzić, jak miasto wygląda współcześnie. Nie mógł uwierzyć, że można było odbudować Warszawę po tak ogromnych zniszczeniach wojennych. Dokument bogato ilustrowany archiwaliami, osobistymi wspomnieniami, pięknymi zdjęciami. 21:05 TAJNE AKTA III RZESZY - ODC. 5/6 NAZISTOWSKI DŻIHAD (ODC. 5/6) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Sam Taplin, Paul Jenkins, Sid Bennett Odc. 5 Podczas II wojny światowej ogromna liczba niemieckich Żydów wyjechała na Bliski Wschód w poszukiwaniu bezpiecznego domu. Arabowie widzieli w nowych przybyszach zagrożenie dla własnej tradycji i ustalonego porządku. Rozpoczęły się masowe ataki i prześladowania. Ludność żydowska nie zdołała uciec przed zagładą, a jej los niewiele różnił się od tego, jaki spotkał ich krewnych pozostałych w Europie. 22:35 WENECJA Film obyczajowy, 114 min, Polska, 2010 Reżyseria: Jan Jakub Kolski Scenariusz: Jan Jakub Kolski Zdjęcia: Artur Reinhart Muzyka: Dariusz Górniok Aktorzy: Magadlena Cielecka, Agnieszka Grochowska, Julia Kijowska, Grażyna Błęcka-Kolska, Marcin Walewski Film obyczajowy oparty na opowiadaniu "Sezon w Wenecji", autorstwa laureata wielu nagród literackich, polskiego pisarza Włodzimierza Odojewskiego (1930 - 2016). Widz poznaje losy Marka, którego beztroski czas dzieciństwa przerywa wojna. To opowieść o planach pewnej podróży, która nigdy nie doszła do skutku, a jednak bohater mógł ją przeżyć. Historia niezwykłej siły marzeń, która pozwoliła zamienić zalaną piwnicę rodzinnej posiadłości w Wenecję, najbardziej romantyczne miasto na ziemi. Na granicy dwóch światów nastoletni chłopiec staje się mężczyzną. To w "weneckiej" piwnicy, gdy za oknem szaleje wojenna zawierucha, zostają rozbudzone wielkie nadzieje i wielkie namiętności. Film obsypany nagrodami: 2010 Artur Reinhart, Gdynia - Festiwal Polskich Filmów Fabularnych - nagroda za zdjęcia; 2010 Joanna Macha, Gdynia - Festiwal Polskich Filmów Fabularnych - nagroda za scenografię; 2010 Artur Reinhart Bydgoszcz (Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych "Plus Camerimage") - Złota Żaba w Konkursie Głównym; 2011 Artur Reinhart Orzeł (Polska Nagroda Filmowa) - nagroda w kategorii: najlepsze zdjęcia za rok 2010; 2011 Magdalena Cielecka Orzeł (Polska Nagroda Filmowa) - nominacja w kategorii najlepsza drugoplanowa rola kobieca. 02:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki W programie: historia amerykańskiego samolotu bombowego boeing B - 17 Candie.