TVP Kultura Wtorek, 08.10.2019 08:50 DALEKO OD OKNA Dramat psychologiczny, 113 min, Polska 2000 Reżyseria: Jan Jakub Kolski Scenariusz: Cezary Harasimowicz Zdjęcia: Arkadiusz Tomiak Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Dorota Landowska, Dominika Ostałowska, Bartosz Opania, Krzysztof Pieczyński, Karolina Gruszka, Dariusz Toczek, Adam Kamień, Magdalena Mirek, Olgierd Łukaszewicz, Grzegorz Damięcki, Ola Fiedeń, Marysia Sabonis, Natalia Mikovic, Wiktoria Witczak, Filip Seweryński, Jerzy Żydkiewicz i inni "Daleko od okna" uznano za jeden z najlepszych polskich filmów 2000 roku. Stanowi on także przełom w karierze Jana Jakuba Kolskiego. Po raz pierwszy reżyser zdystansował się od swojej ulubionej, wiejsko - mitycznej tematyki, dzięki której dokonywał - jak sam mówił - "osobistych rozliczeń ze światem". Etap "rozliczeniowy" w jego twórczości zakończyła "Historia kina w Popielawach" (1998). "Wierzę, że teraz znajdę w sobie dość wrażliwości, by dostrzegać inne rzeczy" - deklarował Kolski w wywiadach i słowa dotrzymał. Na pierwszy rzut oka "Daleko od okna" jest filmem o holocauście. Trudno o temat bardziej ostatnio eksploatowany, a jednak reżyser nie powiela startych do cna klisz i martyrologicznych stereotypów. Spora w tym zasługa Cezarego Harasimowicza i jego scenariusza, powstałego na kanwie prozy Hanny Krall. "Daleko od okna", choć za punkt wyjścia ma historię autentyczną, daleko wykracza poza reporterski realizm właściwy twórczości autorki "Sublokatorki". Dramatycznej opowieści o Żydówce ukrywanej w czasie wojny przez Polaków Harasimowicz nadaje cechy uniwersalne, godne greckiej tragedii. Inkrustuje realistyczną fabułę akcentami metaforycznymi i symbolicznymi (szafa jako symbol zniewolenia i upodlenia). Mroczne, "klaustrofobiczne" zdjęcia Arkadiusza Tomiaka przydają filmowi dusznej i ciężkiej atmosfery. Uwiarygodniają w ten sposób dramat Jana i Barbary, którzy przez lata noszą na dnie serca straszną tajemnicę i poczucie winy. Aktorskim odkryciem filmu jest Dorota Landowska w roli bezpłodnej kobiety, przywłaszczającej sobie córkę swego męża i ukrywanej w szafie Żydówki. Udało jej się stworzyć fascynujący, pełen psychologicznych niuansów portret kobiety bezwzględnej i podłej, a zarazem naznaczonej cierpieniem, głęboko upokorzonej. Znakomitą, choć tylko drugoplanową, kreację tworzy też Krzysztof Pieczyński jako granatowy policjant Jodła. Pozornie pozbawiony skrupułów, cynicznie wykorzystujący swoje stanowisko, lecz jednocześnie skrycie kochający Barbarę, powstrzymujący się przed denuncjacją, dopóki ma choć cień nadziei na wzajemność. Wszystko to sprawia, że "Daleko od okna" nie sposób oglądać obojętnie. Przejmująca historia opowiedziana przez Kolskiego wciąga, hipnotyzuje, drąży sumienie. Tadeusz Sobolewski pisał: "Odzwyczailiśmy się traktować kino jako twórczość w sensie dosłownym. Tu udało się stworzyć na nowo jakiś świat, wpuścić nas do niego i sprawić, że stał się naszym światem". Akcja filmu zaczyna się tuż przed wojną. Młody malarz Jan i jego żona Barbara bardzo chcą mieć dziecko. Niestety, wraz z upływem czasu staje się jasne, że któreś z nich jest bezpłodne. Wybucha wojna. Jan zarabia na rodzinę głównie dzięki "fuchom", które organizuje mu Jodła, granatowy policjant, równie ostentacyjnie co nieskutecznie przypochlebiający się Niemcom. Pewnego dnia Jan przyprowadza do mieszkania Reginę, młodą żydowską wdowę. Barbara, choć z lekkimi oporami, zgadza się ją ukrywać. Jan i Regina stopniowo stają się sobie coraz bliżsi. Wreszcie dochodzi do zbliżenia, w wyniku którego Żydówka zachodzi w ciążę. Barbara, dowiedziawszy się o tym, przeżywa podwójne upokorzenie. Po pierwsze została zdradzona przez męża, a po drugie wychodzi na jaw, że to ona nie może mieć dzieci. W odruchu rozpaczy i nienawiści postanawia zadenuncjować Reginę. W decydującej chwili dostaje jednak torsji, co tłumaczy Niemcom jako objaw ciąży.Od tej pory zaczyna udawać, że jest w odmiennym stanie, Reginę zaś na całe dnie i noce zamyka w szafie, gdzie kobieta przechodzi psychiczne katusze. Jodła przypadkiem odkrywa, że Jan i Barbara ukrywają u siebie Żydówkę. Barbarze jednak udaje się go przekupić cennym na szyjnikiem. Jan, nie mogąc znieść coraz bardziej nieznośnej i stresującej sytuacji, całkowicie oddaje inicjatywę żonie. Wreszcie nadchodzi dzień rozwiązania. Regina rodzi córkę, lecz Barbara nie pozwala jej nawet zobaczyć twarzy dziecka. Niemowlę zostaje czym prędzej ochrzczone, Regina zaś zredukowana do roli karmicielki. Liczne nagrody m.in. na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku - Gdyni, Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie i Ogólnopolskim Festiwalu Sztuki Filmowej "Prowincjonalia". 11:00 DOM - ODC. 23/25 - KOLEJKA DO ŻYCIA Serial obyczajowy, 89 min, Polska 2000 Reżyseria: Jan Łomnicki, Marcin Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Muzyka: Piotr Hertel Aktorzy: Tomasz Borkowy, Halina Rowicka, Adam Wojtyszko, Bożena Dykiel, Monika Kwiatkowska, Anna Romantowska, Waldemar Barwiński, Jan Englert, Magdalena Stużyńska, Marek Bukowski, Magdalena Stużyńska, Zbigniew Buczkowski, Piotr Fronczewski, Jerzy Bończak W szpitalu Majka czeka na transplantację nerki. Kajtek próbuje dzięki protekcji przyspieszyć operację. Henio Lermaszewski skupuje złoto i ukrywa je w lodówce. Nieświadoma niczego Danusia daje lodówkę Prokopowi do naprawy. Gospodarz domu znajduje szlachetny kruszec i zabiera go. Kiedy odkrywa to Henio, wpada w szał. Dopada Prokopa i torturami wymusza zwrot części złota. Halina zostawia u Wrotka Anusię, sierotę, którą przygarnęła. Po kilku dniach Rajmund na tyle przywiązuje się do dziecka, że postanawia wrócić do żony. Tymczasem dzięki protekcji Majka otrzymuje nową nerkę. Teraz uszczęśliwieni młodzi mogą już wyznaczyć datę ślubu. Do Katowic, z delegacją radzieckich inżynierów przyjeżdża Klara, siostra Martyny. Martyna namawia ją, by została w Polsce. Nadchodzi październik 1978 roku. Lokatorzy kamienicy na Złotej z wielką radością przyjmują wieść o wyborze kardynała Karola Wojtyły na papieża. 14:15 SZLAKIEM KOLBERGA - DOROTA MIŚKIEWICZ Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Michał Pietrusiewicz, Elżbieta Rottermund Cykl dokumentalny prezentujący znanych polskich muzyków, którzy wyruszają w Polskę szlakiem Oskara Kolberga. Każdy odcinek jest muzyczną podróżą w inny region Polski. Znani muzycy uczą się od artystów ludowych tradycyjnego repertuaru: śpiewają, grają na skrzypcach, akordeonie, tańczą. Pokazują piękno i niepowtarzalność polskiej muzyki ludowej. Razem z Dorotą Miśkiewicz, wokalistką jazzową, wyruszyliśmy na Lubelszczyznę do wsi Zastawie koło Goraja. Na spotkanie ze śpiewaczką i gawędziarką Janiną Pydo. Pani Janina ma 89 lat. Mieszka w malowniczym niebieskim domu na skraju wsi. Pogodna, zawsze uśmiechnięta pomimo tragicznych wydarzeń, których doświadczyła w swoim długim życiu. Nigdy się nie malowała, mąż nie lubił i nie pozwalał. Czy na okoliczność spotkania z Dorotą Miśkiewicz pani Janina będzie chciała zrobić coś dla siebie? Poznamy piękne nastrojowe pieśni, które w żartobliwy sposób opisują trudne doświadczenia życiowe. 14:55 DROGA MŁODYCH Film dokumentalny, 57 min, Polska, 1936 Reżyseria: Aleksander Ford Scenariusz: Wanda Wasilewska, Jakub Pat Zdjęcia: Stanisław Lipiński Muzyka: Henryk Kon Dyrektor sanatorium, Noah, wyjaśnia, że głównym celem jest nie tylko przywracanie dzieciom zdrowia, ale także wpajanie im zasad przyjaźni, solidarności i godności ludzkiej. Do sanatorium przyjęta zostaje nowa trójka żydowskich dzieci - dziewczynka i dwóch chłopców. Są głodne, chore, brudne... Nie wierzą, że mogą się tu najeść do syta, że nikt im nie ukradnie jedzenia, że tu nawet króliki mają co jeść, że jest tak czysto, tak jasno, tak radośnie... Normalny dzień sanatorium: lekcje, gimnastyka, zajęcia w ogrodzie; dzieci bawią się, czytają, rysują... Powoli nowo przybyła trójka wciągnięta zostaje do nauki, pracy i zabawy... W Zagłębiu trwa strajk górników. Jedna ze starszych dziewczynek proponuje, by każde dziecko oddało jeden dzień swego pobytu dzieciom z Zagłębia... Kiedy te przybywają, powitane zostają pod ogromnym napisem "Przyjaźń". Początkowo nieufne, szybko tworzą jeden krąg nowych (grają je dzieci). Lalki się buntują, nie chcą słuchać rozgniewanego dyrektora, przepędzają go i bawią się z dziećmi na widowni. Kiedy kończy się turnus, trójka dzieci musi wracać do dawnego życia. Są smutne, lecz słyszą narastający śpiew: "Idziemy z ogniem w dal, idziemy spragnieni miłości". Coraz więcej dzieci trzymających się za ręce, coraz mocniejsza pieśń... Film powstał z inicjatywy Szlomy Glińskiego z kierownictwa Sanatorium im. Medema w Miedzeszynie, sfinansowany został przez "Bund", partię żydowskich socjalistów. Film nie został dopuszczony do rozpowszechniania przez cenzurę filmową, zarzucono mu, że "pod pozorami humanitaryzmu i współczesnych metod wychowaczych zawiera sceny będące żerowaniem na nędzy mas oraz propagandę światopoglądu komunistycznego". Pomimo zakazu cenzury dzieło Forda było jednak prezentowane w Polsce na licznych pokazach prywatnych. Oficjalna premiera filmu nastąpiłą w marcu 1936 r. we Francji, gdzie prezentowano go pod tytułem "Nous arrivons". W roku 1944 Stefan Osiecki, przedwojenny scenograf filmowy, opracował w Studio Concanen w Wielkiej Brytanii skróconą wersję filmu Forda. Na końcu filmu pojawiał się napis informujący, że wszyscy bohaterowie, zarówno dzieci, jak i wychowawcy, zostali wymordowani przez Niemców w roku 1942. (filmpolski.pl) 16:05 WESELE Dramat, 101 min, Polska 1972 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Andrzej Kijowski Zdjęcia: Witold Sobociński Muzyka: Stanisław Radwan Scenografia: Tadeusz Wybult Kostiumy: Krystyna Zachwatowicz Występują: Daniel Olbrychski, Ewa Ziętek, Henryk Borowski, Maja Komorowska, Mieczysław Voit, Marek Walczewski, Wojciech Pszoniak, Izabela Olszewska, Andrzej Szczepkowski, Marek Perepeczko, Anna Dymna, Gabriela Kownacka, Andrzej Łapicki, Franciszek Pieczka, Barbara Wrzesińska, Małgorzata Lorentowicz, Kazimierz Opaliński, Bożena Dykiel, Olgierd Łukaszewicz, Mieczysław Czechowicz, Hanna Skarżanka, Emilia Krakowska, Czesław Wołłejko, Janusz Bukowski, Gabriela Kwasz, Maria Konwicka, Mieczysław Stoor i inni "Gdzie pan znalazł tak doskonałego scenarzystę?" - zapytał Elia Kazan Andrzeja Wajdę po obejrzeniu "Wesela". Niewinne pytanie sławnego reżysera szybko zaczęło żyć własnym życiem jako znana anegdota. Dowodziło przy okazji, że tak "arcypolski" dramat jak "Wesele" Wyspiańskiego może zafascynować ludzi, którzy z pozoru zupełnie "nie czują" naszej narodowej mitologii. Wbrew oczekiwaniom odbiór filmu Wajdy na świecie był bardzo dobry, o czym świadczyły recenzje branżowej prasy, festiwalowe nagrody - "Złote Grona" za reżyserię, scenariusz, scenografię i zdjęcia na LLF w Łagowie w 1973, "Srebrna Muszla" na MFF w San Sebastian w 1973, a przede wszystkim duże zainteresowanie publiczności. Udało się więc artyście zrealizować jeden z dwu głównych celów, które stawiał sobie przed rozpoczęciem prac nad ekranizacją "Wesela" - przełożył dramat na język zrozumiały dla cudzoziemców. Drugim celem była symboliczna spłata długu wdzięczności za ciągłą, inspirującą obecność "ducha Wyspiańskiego" w Wajdowskiej wyobraźni. "Powiedział mi Olbrychski: Po co ty robisz"Wesele", przecież już je zrobiłeś?" - zwierzał się w jednym z wywiadów reżyser. W innym miejscu zaś dodawał: "Jest to utwór, z którego wszyscy wyrośliśmy: cała legenda "szkoły polskiej", ja sam,"Popiół i diament". Trudu adaptacji sztuki na potrzeby ekranu podjął się znany pisarz i publicysta Andrzej Kijowski. Zredukował dialog do niezbędnego minimum, zachowując wpisane na trwałe w kulturalną świadomość Polaków aforyzmy, powiedzenia i kwestie. Dzięki temu oraz znikomej liczbie scen plenerowych adaptacja Wajdy uchodzi za bardzo wierną oryginałowi. Film zrealizowano z wielką dbałością o realia. Dla odtwórców głównych postaci wystarano się o autentyczne, przechowywane z pokolenia na pokolenie chłopskie stroje z okolic Krakowa. Do scen na progu i wokół domu zakupiono i przeniesiono pod Warszawę oryginalną, starą chatę. Wnętrze hali zdjęciowej podobniono zaś całkowicie do wnętrza domu Tetmajerów, w czym wydatnie"pomogły"meble wypożyczone od rodziny artysty. W"Weselu"wystąpiła plejada gwiazd rodzimego ekranu. Wszystkie kluczowe role zostały wysoko ocenione przez krytykę. Dostrzeżono również ponadprzeciętne walory malarskie utworu."Film Wajdy stanowi jakby pomieszanie żywiołowości z płócien Breughla z płomiennością romantyzmu. Piękna praca"- pisał francuski recenzent. Akcja filmu zaczyna się od wyjazdu orszaku weselnego sprzed kościoła Mariackiego. Następnie, mijając okoliczne wsie, kawalkada dociera do domu Gospodarza. Rozpoczyna się wesele Pana Młodego, który jest inteligentem, z Panną Młodą, pochodzącą z chłopskiej rodziny. Goście również wywodzą się z obu stanów. Zabawa szybko się rozkręca. Nocą pod dach Gospodarza przybywa Rachela, młoda Żydówka o wrażliwej, "poetycznej"duszy. To ona, ulegając weselnej euforii,"zaprasza"na zabawę Chochoła, stojącego za oknem. W wesoły gwar weselnej biesiady niepostrzeżenie wsącza się aura niesamowitości. Niektórym gościom ukazują się tajemnicze widma. Z zakamarków dusz odzywają się tajone urazy. 18:00 DOKUMENT.PL - CEGŁA I INNE NAGRODY FILMOWE. OPOWIADA ANDRZEJ WAJDA Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2011 Reżyseria: Marek Brodzki Bohaterem filmu jest Andrzej Wajda. To opowieść samego reżysera. Nagrody, które otrzymał w życiu za swoją twórczość filmową są pretekstem do poruszenia wielu tematów: dlaczego został reżyserem, jakie miał nadzieje i marzenia, co wydarzyło się w pełni świadomie, a co przypadkiem? O filmach na tle epoki z bogatą ilustracją tła historycznego i politycznego; o filmach zrealizowanych i pomysłach, które pozostały tylko w sferze projektów. Rozmowa i rejestracja odbywa się w przestrzeni wystawowej muzeum im. Ossolińskich we Wrocławiu, gdzie ma miejsce ekspozycja - Oscar i inne. Nagrody filmowe Andrzeja Wajdy oraz w Centrum Sztuki Japońskiej Manngha w Krakowie. W kontekście trofeów otrzymanych za wkład w historię kinematografii i kultury Andrzej Wajda odnosi się do eksponatów, opowiada też o nagrodach, których nie ma na wystawie, o nagrodach, których nie otrzymał, a mu się należały, o nagrodach zaginionych. Z wieloma nagrodami wiążą się bardzo ciekawe anegdoty, mówiące wiele o warunkach powstawania filmów, o związkach historii politycznej Polski z twórczością Andrzeja Wajdy. Nawiązanie do nagrody Japońskiej Fundacji Kioto - nagrody pieniężnej dla Andrzeja Wajdy, którą w całości przeznaczył na założenie Muzeum Sztuki Japońskiej Manggha w Krakowie, to opowiadanie o spotkaniu i koegzystencji odmiennych kultur. "Cegła i inne nagrody filmowe. Opowiada Andrzej Wajda są opowieścią o kształtowaniu niezwykłej osobowości twórcy współczesnej kinematografii, mającego wpływ nie tylko na kino europejskie, ale także światowe, potwierdzenie życiowego motta reżysera:"trzeba robić filmy". 19:25 ANTYFONIE - MICHAŁ JACASZEK Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Andrzej Załęski Scenariusz: Jacek Staniszewski, Andrzej Załęski Michał Jacaszek niejednokrotnie udowadniał swoje znaczenie i wszechstronność w panoramie polskiej współczesnej muzyki elektronicznej z eksploratywnymi ambicjami. Jako artysta dźwięku i producent muzyczny zadebiutował efemerycznymi wydawnictwami, które w gruncie rzeczy stanowiły rodzaj tła dźwiękowego dla poezji. Być może stąd bierze się zainteresowanie Jacaszka głębią idei, która (zapewne w odróżnieniu od wielu twórców, którzy poprzestają na domenie dźwiękowej, muzycznej) skłania go do budowania analogii o ciężarze paraliterackim. Taki charakter miały zresztą pierwsze oficjalne dokonania artysty, uwidocznione na wydanej w 2004 roku nakładem Gusstaff Records "Lo - Fi Stories", Jacaszka wyraźnie inspirowała jakość starych bajek i opowieści dla dzieci wydawanych na taśmach magnetofonowych, kasetach i płytach winylowych, penetrował obszary pośledniej i wadliwej estetyki, a jednocześnie nie tracił z oka potencjału tego repozytorium jako źródła kapitalnych i nieoczekiwanych sampli i motywów. Jacaszek wykształcił niekonwencjonalne metody samplingu, korzystając z archaicznych nagrań i dźwięków wydawanych przez zabawki, instrumenty i szczątki znalezionych mechanizmów, nazywając tę technikę muzykotroniką. Ma na swoim koncie cztery autorskie albumy, ilustracje muzyczne do poezji i prozy, muzykę teatralną i filmową oraz słuchowiska. Współpracuje z muzykami, choreografami, artystami tworzącymi nowe media i performerami, a także z malarzami, poetami, pisarzami. Jest jednym z kuratorów Festiwalu C3 Club Contemporary Classical oraz członkiem Polskiego Stowarzyszenia Muzyki Elektroakustycznej. Inne oblicze artysty można usłyszeć na, zorientowanej na budowanie spokojnych, skoncentrowanych przestrzennie, pejzaży w duchu estetyki ambientowej, późniejszych płytach. Kompleta zawierała utwór na kwartet smyczkowy, dwa głosy i elektronikę, oparty na tekście modlitwy brewiarzowej, a wydane wspólnie przez Gusstaff i norweski label Miasmah "Treny" były kontynuacją i rozwinięciem strategii łączenia środków wyrazu i niecodziennych zderzeń instrumentarium. Płyta "Pentral" z 2009 roku oparta jest głównie na nagraniach "atmosfery" gotyckich kościołów i próbuje poprzez minimalistyczne dźwięki oddać klimat wnętrza świątyni, a wydane nakładem Narodowego Centrum Kultury "Pieśni" zawierają autorskie i poważne (w sensie propozycji!) interpretacje pieśni religijnych, co samo w sobie jest ewenementem w skali międzynarodowej: większość twórców przeróżnych nisz muzyki elektroakustycznej i elektronicznej rzadko eksploruje obszary duchowości, a jeśli już to czyni, to zazwyczaj z nastawieniem dekonstrukcyjnym i krytycznym. Doszliśmy do wniosku, że indywidualistyczna droga tego artysty (współpracującego jednak z szeregiem innych muzyków i twórców, np. z obszaru filmu i teatru) czyni go wdzięcznym i niebanalnym interlokutorem w osobnym odcinku Antyfonii, realizowanym zgodnie z planem zarówno w środowisku pracy Jacaszka, w pejzażach naturalnych i w obiektach posiadających jego zdaniem szczególne własności akustyczne. 20:30 TEATR TELEWIZJI - HISTORIE ZAKULISOWE Spektakl, 80 min, TVP 2000 Autor: Antoni Czechow Adaptacja: Władysław Zawistowski Reżyseria: Zbigniew Zapasiewicz Zdjęcia: Bogdan Stachurski Scenografia: Andrzej Przedworski Kostiumy: Magda Maciejewska Występują: Jerzy Łapiński (Feniksow - Diamantow), Anna Dymna (Likanda Swiripiejewa), Dominika Ostałowska (Klawdia Dolska - Kauczukowa), Gustaw Holoubek (Tigrow), Zbigniew Zapasiewicz (Unyłow), Andrzej Mastalerz (Szczypcow), Sławomir Orzechowski (Wiolański), Artur Żmijewski (Blistanow), Mirosław Guzowski (Sigajew), Stanisław Brudny (Nikitiuszka, sufler), Maria Klejdysz (Marusia), Wiesław Michnikowski (Murkin), Olga Sawicka (Kołpakowa), Wojciech Siemion (Kołpakow), Jan Jurewicz (Siemion), Teodor Gendera (Bufetowy), Tomasz Sapryk (Dziennikarz) "Historie..." rozgrywają się w ciągu dwóch dni za kulisami prowincjonalnego teatru, gdzieś w głębi Rosji, na przełomie XIX i XX wieku. Autor scenariusza, Władysław Zawistowski, poeta, dramaturg ("Wieloryb", "Wysocki", "Podróż do krańca mapy", "Stąd do Ameryki", "Farsa z ograniczoną odpowiedzialnością"), tłumacz, krytyk literacki i teatralny, w tej sztuce wykorzystał dziesięć opowiadań Antoniego Czechowa (w przekładach różnych autorów). W szczególnej perspektywie, właściwej mistrzowi "realizmu spraw najprostszych", pokazał wszystko, co niesie w sobie teatr i aktorzy - ich wzloty i upadki, małe i wielkie tragedie, śmieszności i fanfaronady. Pokazał świat, który odszedł, choć z drugiej strony - jak to zawsze u Czechowa - jest nam bardzo bliski, bo odsłania też jakąś cząstkę naszej duszy. Pretekstem do wejścia za kulisy teatru jest historia pechowego stroiciela fortepianów. Atanazy Murkin, "człowiek reumatyczny, chorowity", nie może znaleźć swoich butów, które podpity posługacz omyłkowo wstawił do pokoju sąsiadki. U owej damy co wtorek bywa aktor Blistanow, który nie zauważył pomyłki i wrócił do teatru w nie swoich butach, zresztą znacznie porządniejszych. Dla nikogo nie jest przecież tajemnicą, że aktorzy cienko przędą, a teatr podupada finansowo. Aktor Unyłow, który ponoć 16 razy wychodził przed kurtynę, i teatralna miernota, Szczypcow, właśnie zastanawiają się w swojej garderobie, na co wydać nędzne grosze otrzymane po benefisie. Warto by się umyć w łaźni... Poczciwina Szczypcow chce pożyczyć 20 rubli na bilet, by pojechać na pogrzeb wuja. Starszy kolega przekonuje, że do nieboszczyka zawsze zdąży, zaprasza na pożegnalny kieliszeczek. W bufecie, gdzie aktorzy mają znaczne zniżki, coraz bardziej pijani kiwają się nad butelką czerwonego, Unyłow wygłasza coraz bardziej bełkotliwe filipiki przeciwko impresariom nierozumiejącym artystów. W tym samym czasie w swojej garderobie, równie nędznej i obskurnej, aktorka Likanda Swiripiejewa przygotowuje się do swojego benefisu, wspominając czasy minionej świetności i odpierając nagabywania kolegi, który chce od niej pożyczyć szlafrok będący jedyną pamiątką po byłym kochanku. Wprawdzie tamten nikczemnik stale ją wykorzystywał i w końcu porzucił, ale może jeszcze kiedyś wróci. Tymczasem do garderoby Blistanowa dociera roztrzęsiony Murkin. Opowiada szczegółowo historię swoich zaginionych butów, narażając się na gniew aktora i jego gościa, wszystko bowiem wskazuje na to, że Blistanow spędził minioną noc z żoną swego znajomego. Postraszony pistoletem stroiciel fortepianów ucieka, aktor zaś ze swym gościem, w najlepszej komitywie, idą na przyjęcie do Tigrowa, "aktorzyny, który wstrząsał murami 36 teatrów w 36 miastach". Teraz zwierza się zebranym przy stole przyjaciołom, co nagromadziło się w jego piersi, "pod stropem dachu duchownego". Długo i zawile tłumaczy, że scena współczesna upada, bo dostała się w ręce szubrawców. Jednak ten sam Tigrow, przy kieliszku opluwający kolegów, którym się powiodło, największych aktorów scen stołecznych, odważy się odsłonić prawdziwą twarz i wielki osobisty dramat w rozmowie ze starym suflerem. Obaj samotni, bez żon i bez dzieci, bez widoków na przyszłość, rozpamiętują swe niespełnienie życiowe i artystyczne. Ich szczere, nocne pogwarki pokazują, jaką cenę płacą ludzie teatru za oklaski i zaszczyty, nawet za samo bycie w tej jamie, która pożera, jeśli nie są pozbawieni skrupułów i wrażliwości. Łatwiej żyje się tym, których "znakomicie odświeża" pijaństwo albo nowy romans. Oczywiście, w uwodzeniu celuje piękny Waldemar Blistanow. Właśnie kolejna dama, żona starego generała Kołpakowa, prosi młodego aktora i dramatopisarza, aby "opisał ją w dramacie", przeniknął całkowicie i na wskroś i ukazał światu jej biedną duszę. Krótka historia egzaltowanej na pozór, naprawdę cwanej i bezwzględnej generałowej, jej męża i jego kochanki, to kolejny akt czechowowskich obrachunków z prowincjonalną mentalnością, z degradacją psychiczną i moralną. Z klimatem bezwładu intelektualnego, artystycznego i etycznego, paraliżującego ludzi i całe środowisko. 22:00 LEKKIE OBYCZAJE - CZARNY KOT, BIAŁY KOT (CRNA MACKA, BELI MACOR (BLACK CAT, WHITE CAT)) Komedia, 124 min, Francja/Niemcy /Jugosławia/Austria 1998 Reżyseria: Emir Kusturica Scenariusz: Gordan Mihic Występują: Bajram Severdzan, Srdan Todorovic, Branka Katic, Florijan Ajdini, Ljubica Adzovic, Zabit Memedov, Miki Manojlovic, Sabri Sulejmani i inni Tytułowy czarny i biały kot, a właściwie czarna kotka i biały kocur, staną się świadkami pewnego cygańskiego wesela, ale zanim do niego dojdzie, na ekranie wiele się wydarzy: jedni się zakochają, inni popadną w tarapaty, ktoś umrze, a przynajmniej tak się będzie wydawało, będą oszustwa i ucieszne żarty, ucieczki i pogonie. Jak każdy film Emira Kusturicy, tak i "Czarny kot...", nagrodzony Srebrnym Lwem na festiwalu w Wenecji w 1998 r. , tryska życiem, energią, barwami, urzeka nonszalanckim luzem i absurdalnym humorem, rozbrzmiewa żywiołową muzyką. Jego bohaterowie żyją niejako w stanie nieważkości, nie za bardzo przejmując się codziennymi problemami. Bo przecież zawsze wszystko jakoś się układa, nawet tym, których los lubi wystawiać do wiatru. Niewiele brakowało, żeby ten film wcale nie powstał. Zniechęcony niejednoznacznym przyjęciem "Undergroundu" Kusturica rozważał nawet wycofanie się z dalszego robienia filmów. Ostatecznie dał się namówić na nakręcenie dokumentu o muzykach z "Undergroundu". Z czasem skromny projekt rozrósł się do rozmiarów pełnometrażowego dzieła, do którego scenariusz napisał Gordan Mihić, scenarzysta legendarnego już "Czasu Cyganów". Obibok i drobny oszust Matko Destanov mieszka z synem Zare w cygańskiej wiosce nad rzeką. Ojciec Matko, Zarije, szanowany właściciel cementowni, jest dobrym przyjacielem samego Grgi Piticia, cygańskiego ojca chrzestnego i potentata finansowego. Co prawda, obaj starcy nie widzieli się od 25 lat, ale nie tym mierzy się siłę przyjaźni. Matko od jakiegoś czasu nosi się z zamiarem zrobienia większego interesu na nielegalnej sprzedaży benzyny pochodzącej z pociągu towarowego przewożącego paliwo. Ale zanim będzie mógł cieszyć się zyskami, musi sporo zainwestować. Ponieważ nie może pożyczyć pieniędzy od ojca, niechętnego jego pomysłom, udaje się do Grgi, któremu oświadcza, że stary Zarije umarł. Poruszony tym Grga daje mu pieniądze, a nawet postanawia odwiedzić grób przyjaciela. Dla większego powodzenia swojego przedsięwzięcia Matko wchodzi w spółkę z Dadanem Karambolo, uzależnionym od narkotyków królem cygańskich rzezimieszków. Dadan bez skrupułów wykorzystuje jego naiwność i łatwowierność. Pozbawiwszy Matko przytomności, zabiera mu pieniądze, a cały pociąg cystern wywozi w nieznanym kierunku. Podwójnie oszukany Matko musi teraz przystać na warunki Dadana, który domaga się rekompensaty za poniesione rzekomo straty. W ramach zadośćuczynienia młody Zare ma poślubić siostrę Dadana, Afrodytę, karlicę zwaną przez wszystkich Biedroneczką. Niestety, Zare kocha się od dawna i z wzajemnością w pięknej kelnerce Idzie, podczas gdy Biedroneczka marzy o delikatnym olbrzymie, który nosiłby ją na rękach. Mimo że na krótko przed ślubem Zarije naprawdę umiera, Dadan, dorwawszy wreszcie narzeczonego dla Afrodyty, nie chce słyszeć o żadnej zmianie terminu. Obłożony bryłami lodu Zarije czeka więc na strychu na swój pochówek. W dniu ślubu zdesperowani młodzi postanawiają jednak nie poddawać się dyktatowi Dadana i Zare pomaga Afrodycie uciec zza weselnego stołu. Kiedy Dadan spostrzega, że został wystrychnięty na dudka, zarządza pogoń za siostrą. Ale nieoczekiwanie w lesie Afrodyta natrafia na swój ideał mężczyzny. 00:15 ONE. KOBIETY KULTURY. MAŁGORZATA BOGDAŃSKA Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2019 Scenariusz: Andrzej Warchił Wykonawcy: Łukasz Orbitowski (prowadzący) "One. Kobiety kultury" to program Łukasza Orbitowskiego, w którym do rozmowy zaproszone zostały najważniejsze kobiety polskiej kultury. Rozmowa ma charakter wyjątkowego, intymnego spotkania. Tym razem gościem Łukasza Orbitowskiego jest aktorka Małgorzata Bogdańska. Na dużym ekranie widzowie oglądali ją ostatnio w filmie Marka Koterskego "Siedem uczuć" 00:45 MŁODA POLSKA - CZWARTEK Film krótkometrażowy, 14 min, Polska, 2015 Reżyseria: Bruno Brejt Scenariusz: Bruno Brejt, Bogdan T. Graczyk Zdjęcia: Lusas Popesku Muzyka: Dariusz Wancerz Aktorzy: Ireneusz Kozioł, Izabela Jarosińska, Adam Bobik, Kordian Rekowski Doświadczony negocjator policyjny odbiera nad ranem telefon. Wygląda to na kolejne typowe zlecenie. Dzień jak co dzień dopiero się zaczął... 01:10 NOCNY DOKUMENT - NAUKA CHODZENIA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2016 Reżyseria: Marcin Kopeć Scenariusz: Marcin Kopeć Główny bohater filmu to postać wielowymiarowa, gangster, który stara się być dobrym człowiekiem. W jego przypadku nie jest to jednak łatwe. Całe dotychczasowe życie sprawiał cierpienie innym i wzbudzał w ludziach strach. 45 - letni Piotr, były członek warszawskiej mafii, po wyjściu z więzienia próbuje ułożyć sobie życie od nowa. Jak twierdzi, pragnie odpokutować za grzechy przeszłości, podejmując pierwszą legalną pracę w hospicjum. Widz obserwuje bohatera, który stawia pierwsze kroki w normalnym społeczeństwie, przełamuje swoje wewnętrzne i zewnętrzne blokady, walczy ze słabością. Pod koniec filmu pozostajemy z pytaniem: czy Piotr dostosuje się do swojego nowego życia opartego na innych wartościach niż te dotychczas wyznawane, czy jego przemiana będzie trwała? 02:35 PANORAMA KINA POLSKIEGO - KARUZELA Dramat obyczajowy, 80 min, Polska 2014 Scenariusz i reżyseria: Robert Wichrowski Muzyka: Mikołaj Bugajak Aktorzy: Mikołaj Roznerski, Karolina Kominek, Mateusz Janicki, Maria Pawłowska, Zofia Wichrowska Bohaterami filmu o przyjaźni, miłości i zdradzie są młodzi ludzie, wkraczający w dorosłe życie. Rafał i Piotrek znają się z lat szkolnych, chodzili do tej samej klasy i siedzieli w jednej ławce. Byli nierozłączni, pomagali sobie, wspierali się w trudnych chwilach. W dzieciństwie Piotrek przeżył wiele, co niewątpliwie odbiło się na jego psychice. Ojciec odszedł z domu, synem zajmowała się matka alkoholiczka. Tęskniący za normalnym życiem, czułością i ciepłem chłopak, znalazł namiastkę rodziny w domu swego najlepszego przyjaciela. Rodzice Rafała traktowali go jak własnego syna. Wydawało się, że łączące ich więzi są nierozerwalne. Ale w końcu ich przyjaźń zostaje wystawiona na ciężką próbę, gdy obaj zakochują się w uroczej Magdzie. Nie chcąc konkurować z przyjacielem, Rafał usuwa się w cień. Wyjeżdża do Berlina, gdzie poznaje Natalię, jak się wkrótce okaże przyrodnią siostrą Piotrka, którą obdarza odwzajemnionym uczuciem. Tymczasem Piotr dowiaduje się, że jego ukochana jest w ciąży, co oznacza, że on wkrótce zostanie ojcem. Zrobi więc wszystko, by stworzyć dziecku normalną, kochającą się rodzinę. Pojawiające się problemy finansowe nie pozwalają jednak zrealizować wszystkich planów. Aby móc spłacić kredyt mieszkaniowy, Piotrek zgłasza się na wojskową misję w Afganistanie, dokąd podąża za nim Rafał. Nadchodzi czas konfrontacji. Teraz okazuje się jak kruche i złudne jest szczęście zbudowane na fundamentach kłamstwa. 04:10 TAŚMY KULTURY - MUZYCZNE PRZEKAZY Artystyczne/estradowe (widowisko), 12 min, Polska, 2018 Czy muzyka musi nieść ze sobą jakiś przekaz? Musi! Tylko, że po latach przekazuje często zupełnie co innego niż w momencie swojej premiery. 04:25 SCENA KLASYCZNA - (39) HASHTAG ENSEMBLE Koncert, 40 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Marta Grzywacz, Ania Karpowicz, Krzysztof Kozłowski, Paweł Janas, Wojciech Błażejczyk, Hashtag Ensemble Bohaterem kolejnego odcinka Sceny klasycznej jest zespół Hashtag Ensemble To kooperatywa muzyczna, założona i kierowana przez flecistkę Anię Karpowicz, działająca od 2013 roku. Inicjatywa łączy wybitnych młodych wykonawców i kompozytorów. Członkowie Hashtag Ensemble mają w dorobku łącznie 259 prawykonań i 180 nagród w konkursach jako wykonawcy muzyki klasycznej i współczesnej. Zespół ma w repertuarze utwory klasyków muzyki XX wieku: Petera Maxwella Daviesa, Louisa Andriessena, Georga Crumba, Gerarda Griseya, Steva Reicha. Zespół intensywnie współpracuje także z polskimi kompozytorami, poszerzając repertuar o nowe pozycje, W latach 2014 - 2017 w wykonaniu kooperatywy zabrzmiały 22 prawykonania. Ważną sferą działalności Hashtag Ensemble jest improwizacja. W programie artyści zaprezentują program zatytułowany urb < s > core. Będą to improwizacje do partytur urbanistycznych, czyli zdjęć architektury Warszawy uchwyconej aparatem wybitnego fotografa Zbyszka Siemaszki.