TVP Historia Wtorek, 15.10.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 15 PAŹDZIERNIKA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1939 - mjr Henryk Dobrzański przyjął pseudonim "Hubal"; 1940 - premiera filmu "Dyktator" Chaplina; 1962 - samolot zwiadowczy USA sfotografował sowieckie rakiety na Kubie; 1964 - zmarł amerykański kompozytor Cole Porter; 07:20 ZNAK ORŁA - ODC. 5 WICI 1318 Serial historyczno - przygodowy, 28 min, Polska 1977 Reżyseria: Hubert Drapella Scenariusz: Alina Korta, Bohdan Poręba, Hubert Drapella Aktorzy: Krzysztof Kołbasiuk, Ryszard Filipski, Eliasz Kuziemski, Tadeusz Borowski, Bernard Michalski, Adam Bauman, Bożena Adamek, Aleksander Fogiel, Lech Ordon, August Kowalczyk, Zygmunt Maciejewski, Leon Niemczyk, Wojciech Alaborski, Henryk Bista Mija parę lat. Gniewko jest już młodzieńcem. Idąc śladami Brandenburczyków, znajduje w puszczy zniszczony wóz, zabitych ludzi i małą Agnieszkę - córkę kaszatelana łęczyckiego. W nocy przybywa posłaniec z wiciami. Gniewko z Sulisławem ruszają do obozu książęcego. Zjawia się tam również Hanysz wysłany przez Krzyżaków na przeszpiegi. Gniewko otrzymuje od Łokietka "Znak orła" - dowód zaufania księcia. Na jego polecenie udaje się do chłopów szykujących partyzanckie zasadzki na wroga. 07:50 ZNAK ORŁA - ODC. 6 SPRZYMIERZEŃCY 1318 Serial historyczno - przygodowy, 28 min, Polska 1977 Reżyseria: Hubert Drapella Scenariusz: Alina Korta, Bohdan Poręba, Hubert Drapella Aktorzy: Jarosław Makowski, Krzysztof Kołbasiuk, Ryszard Filipski, Eliasz Kuziemski, Tadeusz Borowski, Bernard Michalski, Adam Bauman, Bożena Adamek, Aleksander Fogiel, Lech Ordon, August Kowalczyk, Ryszard Ronczewski, Zygmunt Maciejewski, Leon Niemczyk, Wojciech Alaborski, Henryk Bista Hanysz czyha na życie Gniewka, na szczęście jego skrytobójcze plany są bezskuteczne. Zdrajca wraca do Krzyżaków, opowiada swoim mocodawcom o zadaniach Gniewka i roli "Znaku orła". Chłopak wypełnia swą misję, jednak w drodze powrotnej napadają go zaczajeni Krzyżacy. Gniewko pokonuje ich w nierównej walce. Ranny, ostatkiem sił dociera do obozu. 08:50 HISTORIA POLSKI - ERRATA DO ŻYCIORYSU - ZDZISŁAW MAKLAKIEWICZ Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2015 Reżyseria: Krzysztof Tchórzewski Scenariusz: Krzysztof Tchórzerwski Zdjęcia: Andrzej Adamczk, Piotr Augustynek Wykonawcy: Adam Ferency Zdzisław Maklakiewicz zagrał role epizodyczne w ponad 100 filmach. Pochodził z rodziny muzycznej. Jego trzech stryjów było kompozytorami i dyrygentami. Był żołnierzem AK i uczestnikiem powstania warszawskiego 1944. Grał w teatrach Warszawy, Gdańska, Wrocławia i Krakowa. Już za życia stał się legendą i w parze z Janem Himilsbachem był jedną z najbarwniejszych postaci lat 1960/70. O jego pracy aktorskiej i życiu mówią: Barbara Krafftówna, jego żona Wiesława Kosmalska, Janusz Głowacki, Olgierd Łukaszewicz, Janusz Kondratiuk, Janusz Majewski, Jerzy Hoffman, Daniel Olbrychski i Jerzy Sztwiertnia. Ich wypowiedzi składają się na portret nietuzinkowego człowieka. Jak zapisał się w pamięci najbliższych kolegów? Zginął śmiercią tragiczną 9 października 1977 roku. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - "PSEUDONIM"PUCH" Kameralne i studyjne (widowisko), 46 min, Polska, 2005 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Łukasz Nowicki - Kuzniecow, Paweł Sanakiewicz - Koch, Piotr Warszawski - Skorzeny, Łukasz Sanakiewicz, Artur Dziurman, Janusz Bukowski Młody porucznik Wehrmachtu z Krzyżem Żelaznym na piersi wbiega na piętro Urzędu Wojewódzkiego w Równem. Zmierza wprost do siedzącego za biurkiem oficera dyżurnego, prosi go o wskazanie drogi do gabinetu generała von Ilgena. Dyżurny, dostrzegając wychodzących z bufetu oficerów sztabowych i wysokiego urzędnika NSDAP, wskazuje ich interesantowi. Porucznik podchodzi do dostojników, pręży się na baczność, salutuje służbiście i wręcza partyjnemu notablowi kartkę papieru. Urzędnik szybko przebiega wzrokiem notatkę, spogląda na młodego człowieka z osłupieniem, otwiera usta do krzyku. Za późno! Porucznik błyskawicznie wyciąga pistolet, oddaje dwa strzały, przeskakuje barierkę i zbiega po schodach. Nim zaskoczona ochrona gmachu rusza w pościg, zabójca pędem opuszcza budynek i niknie w tłumie przechodniów. Kim był szaleńczy zamachowiec, któremu udało się wejść do pilnie strzeżonego gmachu i zastrzelić partyjnego urzędnika, wręczywszy mu wcześniej dokument z wyrokiem śmierci? Kim był naprawdę człowiek uważany przez swych przełożonych i podwładnych za porucznika Wehrmachtu Paula Wilhelma Sieberta? Ofensywa niemieckich wojsk w czerwcu 1941 roku zaskoczyła Rosjan i zdruzgotała ich osłonowe siły zbrojne. Formacje Armii Czerwonej ustępowały bezładnie pod naporem wroga. Setki tysięcy sowieckich ludzi zginęły w boju, setki tysięcy dostały się do niewoli. Aby spowolnić tempo pochodu nieprzyjaciela, Stalin wydał drakońskie rozkazy. Oddziały NKWD stanęły murem tuż za plecami obrońców, by strzelać do wycofujących się żołnierzy. Ludności cywilnej nakazano uchodzić w głąb kraju, spaliwszy uprzednio domy i spichrze oraz wybiwszy zwierzęta hodowlane. Ponadto za linię frontu przerzucone zostały niewielkie oddziały świetnie wyszkolonych dywersantów, by zdobywali ważne informacje o zamiarach wroga i siali zamęt w jego szeregach - przerywali linie komunikacyjne, dezorganizowali łączność, organizowali zamachy na dowódców i wysokich urzędników niemieckich. W gronie tych doborowych żołnierzy sił specjalnych znalazł się trzydziestoletni wówczas Iwan Kuzniecow. Pochodził z rodziny Niemców nadwołżańskich. Wysoki, bardzo sprawny fizycznie blondyn mówił biegle po niemiecku i był szaleńczo odważny. Niezwykłe wyczyny radzieckiego agenta o pseudonimie "Puch", znanego Niemcom jako porucznik Paul Siebert, przedstawia Bogusław Wołoszański w kolejnym widowisku z cyklu "Sensacje XX wieku". 10:40 SPÓR O HISTORIĘ - MNIEJSZOŚCI NARODOWE W II RP Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2011 Scenariusz: Borys Hass Wykonawcy: Maciej Zakrocki (prowadzący) To, że w 1918 roku odrodzone państwo polskie będzie krajem wielonarodowościowym, było oczywiste na długo przed odzyskaniem niepodległości. Przyczyną tego było wykształcenie się w II poł. XIX w. świadomości narodowej ludów zamieszkujących terytorium przedrozbiorowej Rzeczpospolitej, a więc Ukraińców, Litwinów, w pewnym stopniu także Białorusinów. Istotną rolę odegrała w tym także polityka zaborców: germanizacja i rusyfikacja. W obu wypadkach celem było ograniczenie w jak największym stopniu polskości tych ziem. Do tego po rewolucji 1905 roku władze carskie wydały nakaz osiedlania się ludności żydowskiej w zachodnich guberniach cesarstwa, czyli po części na terenach przyszłej Polski. Skutkiem tych procesów było ograniczenie zasięgu żywiołu polskiego, czyli ogółu osób mówiących po polsku, identyfikujących się z polską tradycją i kulturą, gotowych bezwarunkowo poprzeć próby odrodzenia państwowości polskiej. Pytanie o to, czy odrodzona Polska ma być Rzeczpospolitą wielu narodów zgodnie z wizją Piłsudskiego, czy też państwem etnicznie polskim, jak chciał tego obóz Dmowskiego, dzieliło polskich polityków już w okresie walki o granice państwa. Ich ostateczny przebieg nie odpowiadał w pełni żadnemu ze stronnictw. A to oznaczało, że spór o oblicze, o kształt odrodzonej Polski miał trwać przez całe międzywojenne dwudziestolecie. A spory narodowościowe musiały dojść do głosu. 11:10 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - PIELGRZYM WOLNOŚCI Magazyn, 30 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Pielgrzym wolności Ronald Reagan powtarzał: Ten papież pomoże zmienić świat. Prezydent USA pamiętał, jak pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny zelektryzowała naród i dała początek Solidarności. A ileż zdarzeń miało dopiero nastąpić! Kogóż bardziej potrzebowali Polacy w czarnej nocy stanu wojennego? Pielgrzym wolności w czasach beznadziejnych pomaga uwierzyć, że wolność nadejdzie. W czasach Solidarności wierzyć w siebie. W stanie wojennym wytrwać. Komunizm nie runąłby w 1989 roku bez Jana Pawła II. Mówią o tym dr Andrzej Gralewski, prof. Antoni Dudek i niezwykłe archiwalia. TVP Historia prezentuje cykl autorstwa Andrzeja Mietkowskiego i Jana Sosińskiego, oparty m.in. na unikatowych nagraniach z weteranami tej wojny, która zdaniem wielu ekspertów wciąż trwa. Zobaczymy mało znane nagrania i archiwa z tamtego okresu, przypomnimy wydarzenia, które w dużym stopniu kształtowały późniejszy układ sił. Cykl powstaje we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej. 11:45 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 8/19 NIEPOKÓJ I GNIEW. ROK 1919 Serial historyczny, 63 min, Polska 1982 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Scenografia: Bolesław Kamykowski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Występują: Marek Litewka, Tomasz Zaliwski, Adam Bauman, Jan Szurmiej, Eugeniusz Kujawski, Leszek Piskorz, Lidia Bienias, Zbigniew Buczkowski, Jerzy Cnota, Dagmara Foniok, Marek Frąckowiak, Jan Frycz, Wojciech Górniak, Stanisław Kosmalewski, Bernard Krawczyk, Jan Krzyżanowski, Jerzy Kuczera, Adam Kwiatkowski, Teresa Lipowska, Tadeusz Malak, Ferdynand Matysik, Ryszard Nadrowski, Gabriel Nehrebecki, Sławomir Rokita, Henryk Stanek, Czesław Stopka, Janusz Sykutera, Tadeusz Szaniecki, Leszek Świgoń, Jerzy Trela, Ewa Ziętek, Adam Żukowski i inni Nadchodzi listopad 1919 roku. Pierwsze Powstanie Śląskie upada. Jednak sytuacja na Śląsku daleka jest od normalizacji. Antagonizm między Polakami a Niemcami staje się coraz bardziej zaciekły. Odczuwa to dotkliwie rodzina Pasterników. Nawet wkroczenie oddziałów Międzynarodowej Komisji Plebiscytowej złożonych z wojsk francuskich i angielskich nie poprawia nastrojów ludności. Drugie Powstanie wisi w powietrzu. 13:00 HOTEL POLSKI Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2009 Reżyseria: Kama Veymont Scenariusz: Kama Veymont Zdjęcia: Andrzej Adamczak, Henryk Janas Film odsłania kulisy tajemniczej i niemal nieznanej historii z okresu holocaustu, która rozegrała się w Warszawie, latem 1943 roku i która, z racji swej moralnej dwuznaczności, zyskała miano "afery Hotelu Polskiego". W Warszawie, ogłoszonej po likwidacji getta miastem "wolnym od Żydów", powstaje na ulicy Długiej 29 - za zgodą i z inicjatywy gestapo - coś w rodzaju "ambasady" dla Żydów, gdzie za grube pieniądze mogą oni nabywać ratujące życie paszporty krajów południowo - amerykańskich i innych państw neutralnych. Prawdziwi właściciele tych dokumentów już nie żyją. Przechwycone przez żydowskich konfidentów i wprowadzone do powtórnego obiegu papiery pozwolą na wyjazd z Polski ponad 2500 polskich Żydów. Jednak aferę Hotelu Polskiego przeżyje ostatecznie tylko około 200 osób. Co stało się z resztą pensjonariuszy owego hotelu? Czy Hotel Polski był pułapką? Kto i dlaczego ostatecznie ocalał? I jaki z tej historii płynie morał dla współczesności? Twórcy filmu próbują odpowiedzieć na te pytania, konfrontując ze sobą wspomnienia ostatnich żyjących świadków tamtych wydarzeń, odnalezionych w Polsce, Nowym Jorku i w Izraelu. 13:55 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - KRÓLOWA WIKTORIA (QUEEN VICTORIA) Film dokumentalny, 101 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Królowa Wiktoria, władająca Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii przez blisko 64 lata, uważana jest za największą monarchinię Anglii. Epoka, w której żyła, nazywana jest od jej imienia epoką wiktoriańską. Widzowie będą mogli poznać nie tylko życie królowej, ale i miejsca, w których żyła: rezydencje Osborne i Balmoral, zamek Eu w Normandii czy Wersal. Wiktora była najpotężniejszą władczynią XIX. wieku, władała jedną czwartą ludności na świecie, na trzech kontynentach. Chętnie korzystała z ówcześnie najnowszych wynalazków: kolei i kina. Lubiła bale. Nie była pięknością, mimo to bił z niej majestat. Zmarła 2 stycznia 1901 r. , a jej ciało złożono w mauzoleum w parku w Windsorze. 15:40 MARZYCIELE - KARIERA DOŁĘGI - MOSTOWICZA Dysk./wywiad/debata, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko(Prowadzący), Paweł Nowakowski Tadeusz Dołęga - Mostowicz pochodził z okolic Witebska (obecnie Białoruś), studiował prawo w Kijowie, działał w Polskiej Organizacji Wojskowej, brał udział w wojnie polsko - bolszewickiej. W wolnej Polsce został dziennikarzem i pisarzem. W 1932 roku ukazała się jego powieść "Kariera Nikodema Dyzmy" przedstawiająca mechanizmy kierujące elitami władzy. Krytycznie odniósł się do systemu sanacji, który w jego opinii umożliwiał karierę nieokrzesanym politykierom bez kwalifikacji moralnych i zawodowych. 16:10 HISTORIA POLSKI - TREN NA ŚMIERĆ CENZORA - TREN NA ŚMIERĆ CENZORA ODC. 1 Film dokumentalny, 70 min, Polska, 1992 Reżyseria: Krzysztof Magowski Scenariusz: Krzysztof Magowski Film ukazuje mechanizmy funkcjonowania PRL - owskiej instytucji cenzury. Znani twórcy filmowi: Kazimierz Kutz, Andrzej Wajda, Krzysztof Kieślowski, Filip Bajon i Marcel Łoziński opowiadają o swoich kontaktach i doświadczeniach z cenzorami, o tym w jaki sposób cenzurowane były ich filmy, jakie fragmenty uznawano za sprzeczne z ideologią socjalistycznego państwa. Ingerencje te miały często charakter absurdalny. Jednocześnie twórcy wspominają, ile z zamierzonych treści udało się im przemycić. Film jest także próbą analizy i podsumowania roli cenury w totalitarnym państwie i jej wpływu na kulturę i sztukę. 17:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - SKRZYDLATE MARZENIA Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Autorski program Adama Sikorskiego, przypominający postacie i miejsca, które odegrały znaczącą rolę w historii Polski. Latanie w najróżniejszych wariantach stało się naturalnym doświadczeniem większości z nas. Intrygująca więc staje się odpowiedź na pytanie: co sprawiło, iż pierwsze dorastające pokolenie II Rzeczpospolitej, mające na co dzień kontakt z techniką co najwyżej na poziomie konnego wozu, rozkochało się w lotnictwie. Tysiące kandydatów na wojskowych awiatorów, rosnące jak grzyby po deszczu wytwórnie samolotów i rzesza bardzo utalentowanych konstruktorów, którymi chwalimy się do dziś. A my odwiedzamy dom pasjonata lotnictwa, którego garaż zamiast samochodu zajmuje powstający właśnie według prawideł przedwojennej technologii piękny motoszybowiec projektu wybitnego polskiego konstruktora, Antoniego Kocjana. 18:05 RODZINY WYKLĘTYCH MAJĄ GŁOS - JÓZEF KUBACKI WICHER Dysk./wywiad/debata, 26 min, Polska, 2019 Scenariusz: Tadeusz Płużański Wykonawcy: Tadeusz Polkowski (prowadzący) Józef Kubacki urodził się 29 listopada 1922 roku, w Kawnicach, w powiecie konińskim. Po ukończeniu szkoły podstawowej rozpoczął naukę w gimnazjum kupieckim. Edukację przerwał wybuch wojny. Podczas okupacji Kubacki otrzymał nakaz pracy jako pomocnik maszynisty. Wykorzystując to stanowisko, został łącznikiem Armii Krajowej. Po zakończeniu wojny, w czerwcu 1945 roku, został powołany do służby wojskowej, do Samodzielnego Batalionu Łączności. Jesienią zdezerterował i rozpoczął działanie w konspiracji antykomunistycznej, w oddziale pod dowództwem Gabriela Fejcho - Burego. W kwietniu 1946 roku oddział został rozbity i Kubacki, wraz z dowódcą, zostali aresztowani. Ponieważ groziła im kara śmierci ojciec Józefa, Wincenty, starał się ich uratować. Za pomocą łapówki udało mu się uratować syna. 18:50 ZNAK ORŁA - ODC. 7 ZAPROSZENIE 1331 Serial historyczno - przygodowy, 27 min, Polska 1977 Reżyseria: Hubert Drapella Scenariusz: Alina Korta, Bohdan Poręba, Hubert Drapella Aktorzy: Jarosław Makowski, Krzysztof Kołbasiuk, Ryszard Filipski, Eliasz Kuziemski, Tadeusz Borowski, Bernard Michalski, Adam Bauman, Bożena Adamek, Aleksander Fogiel, Lech Ordon, August Kowalczyk, Ryszard Ronczewski, Zygmunt Maciejewski, Leon Niemczyk, Wojciech Alaborski, Henryk Bista Akcja serialu, rozgrywającego się w latach 1308 - 34, osnuta jest wokół historycznych wydarzeń związanych z działalnością zjednoczeniową Władysława Łokietka. Głównym bohaterem jest Gniewko, syn rybaków spod Gdańska, któremu Brandenburczycy zabili rodziców. Występuje on najpierw jako dwunastoletni chłopak, a później już jako dorosły młodzieniec. Większość pierwszoplanowych postaci, wśród których działa bohater spod "Znaku orła", ma swoje pierwowzory w historii Polski. Nadchodzi rok 1331. Polskie rycerstwo spotyka się z królem Władysławem w Chęcinach. Wśród zgromadzonych jest również Gniewko. Do Chęcin zajeżdża też w odwiedziny do ojca, kasztelana Pawła, jego córka Agnieszka. Mała dziewczynka, którą Gniewko uratował kiedyś od niechybnej śmierci, jest dziś dorodną panną. Młodzi mają się ku sobie, lecz kasztelan niechętnym okiem patrzy na ich przyjaźń. Mimo oporu córki postanawia wywieźć Agnieszkę do Łęczycy. 19:25 ZNAK ORŁA - ODC. 8 GDYBY ZDRADZIŁ 1331 Serial historyczno - przygodowy, 30 min, 14 odc. , TVP 1977 Reżyseria: Hubert Drapella Scenariusz: Alina Korta, Bohdan Poręba, Hubert Drapella Aktorzy: Jarosław Makowski, Krzysztof Kołbasiuk, Ryszard Filipski, Eliasz Kuziemski, Tadeusz Borowski, Bernard Michalski, Adam Bauman, Bożena Adamek, Aleksander Fogiel, Lech Ordon, August Kowalczyk, Ryszard Ronczewski, Zygmunt Maciejewski, Leon Niemczyk, Wojciech Alaborski, Henryk Bista Agnieszka wykrada się nocą z obozu ojca, aby potajemnie spotkać się z Gniewkiem. Zakochany młodzieniec nie wierzy jednak, że uda im się przełamać opór kasztelana. Król wyprawia Gniewka w ślad za starostą wielkopolskim, którego zaprosili do Malborka Krzyżacy, obawia się bowiem, że starosta może być urażony tym, że król oddał Wielkopolskę swemu synowi Kazimierzowi, a zraniona duma może popchnąć go do zdrady. 20:00 WOJNA GENERAŁÓW - ODC. 1/6 SINGAPUR (THE BATTLE OF SINGAPORE) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2009 Reżyseria: Simon Mayall Wykonawcy: Jan Wilkans "Wojna generałów" to seria dokumentalna przedstawiająca nowe spojrzenie na wielkie bitwy II wojny światowej. Pokazuje je z punktu widzenia dowódców obydwu stron konfliktu, ich decyzji, dylematów czy porażek. Filmy analizują podjęte przez nich taktyczne ruchy, które miały wprowadzić w błąd przeciwnika i doprowadzić do jego przegranej. W serii omówione zostaną bitwy o: Singapur, El Alamein, Kursk, Stalingrad, Midway i ofensywa w Ardenach. Były one punktami zwrotnymi drugiej wojny światowej. A wśród generałów znaleźli się niektórzy z najbardziej charyzmatycznych przywódców wojskowych wszech czasów: Rommel, Model, Montgomery, Czujkow, Yamashita i Von Manstein. W tym konkursie wojskowej taktyki stawką były losy tysięcy ludzi oraz reputacja dowódców oraz ich szefów - politycznych przywódców. 22:00 PO PRLU - ROZBICIE POLITYCZNE W POCZĄTKACH III RP Dysk./wywiad/debata, 26 min, Polska, 2019 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Zdjęcia: Witold Karaś, Marcin Krynicki, Michał Jarosiński Wykonawcy: Beata Michniewicz (prowadząca) Temat: rozbicie polityczne w początkach III RP. Goście: prof. Rafał Chwedoruk - politolog, UW, Krzysztof Zwoliński, publicysta, reżyser filmów dokumentalnych. Pierwsze w pełni demokratyczne wybory parlamentarne w powojennej Polsce odbyły się 27 października 1991 roku. W parlamencie było blisko 30 ugrupowań, co było konsekwencją rozpadu obozu solidarnościowego, a następnie rozmontowania przez Lecha Wałęsę koalicji różnych partii i stowarzyszeń, wspierających jego kandydaturę na prezydenta w wyborach z 1990 roku. Zbudowanie trwałej, większościowej koalicji rządowej w tak rozdrobnionym parlamencie okazało się niemożliwe. Wprawdzie Sejm I kadencji powołał dwa rządy (Jana Olszewskiego i Hanny Suchockiej), ale pierwszy z nich był przez cały, niespełna półroczny okres istnienia, gabinetem mniejszościowym, natomiast drugi tworzony przez koalicję siedmiu partii szybko tę większość stracił. Kiedy w maju 1993 roku, Sejm, większością jednego głosu, uchwalił wotum nieufności dla rządu Suchockiej, prezydent Wałęsa zdecydował się na przeprowadzenie przedterminowych wyborów. Jednak powołany z jego inspiracji Bezpartyjny Blok Wspierania Reform, którego liderem został Andrzej Olechowski, nie był w stanie zainteresować wystarczająco wielu Polaków, których spora część dotknięta boleśnie spadkiem stopy życiowej związanym z transformacją gospodarki zaczęła zerkać w stronę lewicy. Od rozdrobnionego Sejmu 29 ugrupowań, po izbę zdominowaną przez PO i PiS - tak w ciągu siedmiu kadencji zmieniał się kształt polskiego parlamentu. W tym czasie na czele rządów stało 12 premierów, a dwukrotnie odbyły się wybory przedterminowe. 22:35 WICHRY KOŁYMY (WITHIN THE WHIRLWIND) Dramat, biograficzny, 106 min, Niemcy/Polska/Belgia 2009 Reżyseria: Marleen Gorris Scenariusz: Nancy Larson Zdjęcia: Arkadiusz Tomiak Muzyka: Włodzimierz Pawlik Aktorzy: Emily Watson, Pam Ferris, Ian Hart, Ben Miller, Ulrich Tukur Scenariusz filmu powstał na podstawie wstrząsających wspomnień Eugenii Ginzburg z lat poniewierki w stalinowskich więzieniach i obozach pracy. Rosyjska pisarka żydowskiego pochodzenia, ofiara wielkiego terroru w ZSRR, opisała w tejże książce swoje dramatyczne losy, dając tym samym jedno z najważniejszych świadectw obozów Kołymy. Jest rok 1937, od trzech lat w Rosji trwa wielka czystka. Stalin likwiduje wszystkich przeciwników, dochodzi do licznych aresztowań. Główna bohaterka filmu, Eugenia Ginzburg, wykładowczyni literatury na uniwersytecie w Kazaniu, ideowa komunistka, wiedzie dostanie życie wraz z mężem, wysokim działaczem partyjnym. Kiedy zostaje aresztowany jej bliski przyjaciel, profesor literatury, Eugenia nie wyrzeka się znajomości z nim, przez co również znajdzie się niespodziewanie w kręgu podejrzanych. Pewna swego, chce bronić swoich racji i postanawia interweniować w Moskwie, na samej górze. Napotkana w pociągu sympatia z dawnych lat, doradza jej ucieczkę, ale Żenia nie zamierza rezygnować z walki o prawdę i sprawiedliwość, za co przyjdzie jej zapłacić wysoką cenę. Po miesiącach tortur i niekończących się przesłuchań Eugenia dostaje wyrok 10 lat zesłania na roboty w obozie pracy. Wraz z innymi towarzyszkami niedoli trafia na Kołymę. Upokorzone i wyniszczone śledztwem kobiety początkowo mają nadzieję, że tam odmieni się ich los. Głód, potworne warunki w bydlęcym wagonie, którym są przewożone, to jednak dopiero początek piekła, które czeka więźniarki. Będą musiały się zmierzyć z twardym systemem obozów pracy przymusowej i stoczyć rozpaczliwą walkę o przetrwanie w okrutnej obozowej rzeczywistości. 00:30 SENSACJE XX WIEKU - "PSEUDONIM"PUCH" Kameralne i studyjne (widowisko), 46 min, Polska, 2005 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Łukasz Nowicki - Kuzniecow, Paweł Sanakiewicz - Koch, Piotr Warszawski - Skorzeny, Łukasz Sanakiewicz, Artur Dziurman, Janusz Bukowski Młody porucznik Wehrmachtu z Krzyżem Żelaznym na piersi wbiega na piętro Urzędu Wojewódzkiego w Równem. Zmierza wprost do siedzącego za biurkiem oficera dyżurnego, prosi go o wskazanie drogi do gabinetu generała von Ilgena. Dyżurny, dostrzegając wychodzących z bufetu oficerów sztabowych i wysokiego urzędnika NSDAP, wskazuje ich interesantowi. Porucznik podchodzi do dostojników, pręży się na baczność, salutuje służbiście i wręcza partyjnemu notablowi kartkę papieru. Urzędnik szybko przebiega wzrokiem notatkę, spogląda na młodego człowieka z osłupieniem, otwiera usta do krzyku. Za późno! Porucznik błyskawicznie wyciąga pistolet, oddaje dwa strzały, przeskakuje barierkę i zbiega po schodach. Nim zaskoczona ochrona gmachu rusza w pościg, zabójca pędem opuszcza budynek i niknie w tłumie przechodniów. Kim był szaleńczy zamachowiec, któremu udało się wejść do pilnie strzeżonego gmachu i zastrzelić partyjnego urzędnika, wręczywszy mu wcześniej dokument z wyrokiem śmierci? Kim był naprawdę człowiek uważany przez swych przełożonych i podwładnych za porucznika Wehrmachtu Paula Wilhelma Sieberta? Ofensywa niemieckich wojsk w czerwcu 1941 roku zaskoczyła Rosjan i zdruzgotała ich osłonowe siły zbrojne. Formacje Armii Czerwonej ustępowały bezładnie pod naporem wroga. Setki tysięcy sowieckich ludzi zginęły w boju, setki tysięcy dostały się do niewoli. Aby spowolnić tempo pochodu nieprzyjaciela, Stalin wydał drakońskie rozkazy. Oddziały NKWD stanęły murem tuż za plecami obrońców, by strzelać do wycofujących się żołnierzy. Ludności cywilnej nakazano uchodzić w głąb kraju, spaliwszy uprzednio domy i spichrze oraz wybiwszy zwierzęta hodowlane. Ponadto za linię frontu przerzucone zostały niewielkie oddziały świetnie wyszkolonych dywersantów, by zdobywali ważne informacje o zamiarach wroga i siali zamęt w jego szeregach - przerywali linie komunikacyjne, dezorganizowali łączność, organizowali zamachy na dowódców i wysokich urzędników niemieckich. W gronie tych doborowych żołnierzy sił specjalnych znalazł się trzydziestoletni wówczas Iwan Kuzniecow. Pochodził z rodziny Niemców nadwołżańskich. Wysoki, bardzo sprawny fizycznie blondyn mówił biegle po niemiecku i był szaleńczo odważny. Niezwykłe wyczyny radzieckiego agenta o pseudonimie "Puch", znanego Niemcom jako porucznik Paul Siebert, przedstawia Bogusław Wołoszański w kolejnym widowisku z cyklu "Sensacje XX wieku". 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - SKRZYDLATE MARZENIA Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Autorski program Adama Sikorskiego, przypominający postacie i miejsca, które odegrały znaczącą rolę w historii Polski. Latanie w najróżniejszych wariantach stało się naturalnym doświadczeniem większości z nas. Intrygująca więc staje się odpowiedź na pytanie: co sprawiło, iż pierwsze dorastające pokolenie II Rzeczpospolitej, mające na co dzień kontakt z techniką co najwyżej na poziomie konnego wozu, rozkochało się w lotnictwie. Tysiące kandydatów na wojskowych awiatorów, rosnące jak grzyby po deszczu wytwórnie samolotów i rzesza bardzo utalentowanych konstruktorów, którymi chwalimy się do dziś. A my odwiedzamy dom pasjonata lotnictwa, którego garaż zamiast samochodu zajmuje powstający właśnie według prawideł przedwojennej technologii piękny motoszybowiec projektu wybitnego polskiego konstruktora, Antoniego Kocjana. 01:55 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - KWATERY HITLERA Magazyn, 23 min, Polska, 1990 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki, Wojciech Nalazek Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) W tym wydaniu magazynu: kwatery Hitlera, Afrika Korps i bombowiec Gumman Avenger.