TVP Kultura Poniedziałek, 14.10.2019 08:00 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - STARY SĄCZ Reportaż, 7 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Wykonawcy: Krzysztof Grzybowski (prowadzący), Katarzyna Sanocka (prowadząca) W kolejnym odcinku cyklu odwiedzimy Stary Sącz. Stary Sącz jest miastem staropolskim o średniowiecznej geneziei skali, powiązanym integralnie z zespołem klasztornym sióstr klarysek ufundowanym przez księżnę Kingę, żonę księcia Bolesława Wstydliwego. Postać św. Kingi w sposób szczególny wiąże się ze Starym Sączem poprzez obecność zarówno w kulcie religijnym, jak i w żywej tradycji historycznej oraz legendach, sztuce i literaturze. Już w 1715 r. papież Benedykt XIII ogłosił bł. Kingę patronką Królestwa Polskiego i Litwy. W 1901 r. biskup Leon Wałęga obrał bł. Kingę patronką diecezji tarnowskiej. Powszechne znaczenie osoby i kultu tej świętej zostało potwierdzone dobitnie przez św. Jana Pawła II, który jako papież 16 czerwca 1999 r. kanonizował ją podczas pielgrzymki do Polski, w uroczystej mszy św. w Starym Sączu. 08:10 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - TOMASZ PLATA Dysk./wywiad/debata, 9 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Małgorzata Nieciecka - Mac (prowadząca) W stołecznym Teatrze Studio odbyła się premiera spektaklu inspirowanego życiem i twórczością tragicznie zmarłego w ubiegłym roku Roberta Brylewskiego. Przedstawienie wyreżyserował Grzegorz Laszuk - lider legendarnej Komuny Warszawa. Naszym gościem jest Tomasz Plata, współautor spektaklu i zastępca dyrektora Teatru Studio w Warszawie. 08:30 NA KREDYT Film obyczajowy, 29 min, Polska, 2008 Reżyseria: Przemysław Nowakowski Scenariusz: Przemysła Nowakowski Zdjęcia: Romuald Lewandowski Muzyka: Jan Komar Aktorzy: Łukasz Garlicki, Magdalena Popławska, Magdalena Górska, Karolina Gorczyca, Sławomir Grzywkowski Współczesna wersja średniowiecznej legendy o parze kochanków, którzy nie mogli się spotykać, ponieważ ciążyła nad nimi klątwa. Agnieszka i Lucek nie spotykają się. Jednak nie z powodu klątwy, lecz kredytu. Agnieszka pracuje w ciągu dnia jako lekarka w szpitalu, a Lucek nocą jako Dj w klubie. Postanowili, że zainwestują we wspólną przyszłość. Wzięli kredyt i kupili mieszkanie. Spłata rat wymaga, żeby pracowali coraz więcej. Ich godziny pracy rozmijają się. Pewnego dnia znajdują wyjście: będą nagrywać nawzajem swoje życie i przesyłać sobie video - listy. Zaczynają od prostej rejestracji życia codziennego. Potem jednak Lucek zaczyna niebezpiecznie zagłębiać się w wykreowany świat. Z czasem traci kontakt z Agnieszką - a tym samym - z rzeczywistością. I wtedy poznaje Werę. (www. studiomunka. pl) 09:10 LEKCJE PANA KUKI (HERRN KUKAS EMPFEHLUNGEN, MR. KUKA'S ADVICE) Komedia obyczajowa, 94 min, Polska/Austria 2007 Reżyseria: Dariusz Gajewski Scenariusz: Roland Gugganig, Dariusz Gajewski, Radek Knapp Zdjęcia: Wojciech Szepel Muzyka: Michał Litwiniec Muzyka: Michał Litwiniec, Tomasz Sikora, Paweł Czepułkowski, Gunter Pretzel, Albert Wieder Jr Aktorzy: Łukasz Garlicki, August Diehl, Nadia Cameron - Blakey, Andrzej Grabowski, Anna Przybylska, Mirosław Zbrojewicz, Łukasz Simlat, Krzysztof Stroiński, Tomasz Karolak, Lech Mackiewicz, Branko Samarowski, Krista Stadler, Alexander Strobele Po przeczytaniu "Lekcji pana Kuki" natychmiast wiedziałem, że chcę sfilmować tę historię. Zadzwoniłem do Radka Knappa, autora powieści, i następnego dnia rozmawialiśmy w Wiedniu, jak się do tego zabrać. Radek urodził się w Polsce w tym samym roku, co ja. Mając kilkanaście lat wyjechał z matką do Wiednia. Prawdopodobnie przeżyliśmy tę samą wewnętrzną przygodę, tyle że ja kilkanaście lat później. Miałem wielkie szczęście znaleźć gotową powieść, która opisuje moje własne doświadczenia - mówił o genezie swego filmu Dariusz Gajewski. Książka Knappa to ciesząca się przed kilku laty sporą popularnością barwna opowieść o młodym Polaku, który po raz pierwszy wyjeżdża do Austrii w poszukiwaniu pracy, ale i turystycznych wrażeń. W stolicy ojczyzny Mozarta przechodzi twardą szkołę życia, która pomaga mu zweryfikować wyidealizowany obraz mitycznego "Zachodu", a przy okazji odnaleźć własne miejsce w życiu. Nic zatem dziwnego, że Gajewski, który już w obsypanej nagrodami "Warszawie" udowodnił, że dobrze czuje i rozumie problemy polskiej współczesności sięgnął po tę historię. W roli głównej wystąpił Łukasz Garlicki, znany wcześniej przede wszystkim z kreacji Marcina Borowicza w "Syzyfowych pracach" i udanego występu w "Warszawie". W "Lekcjach pana Kuki" młody aktor co najmniej nie zawiódł pokładanych w nim nadziei, czego dowodem jest choćby przyznana mu Nagroda Aktorska na festiwalu filmowym w Orenburgu. W tytułowego pana Kukę wcielił się Andrzej Grabowski, z komediową stylistyką będący od dawna za pan brat. Partnerują im m.in. August Diehl, jeden z najwyżej cenionych aktorów niemieckich młodego pokolenia, coraz głośniej pukający do drzwi Hollywood (występy w "Bękartach wojny" Tarantino i "Salt" u boku Angeliny Jolie i Daniela Olbrychskiego) oraz Nadia Cameron - Blakey, znana głównie z seriali, choć mająca także w dossier epizody w amerykańskich superprodukcjach ("Batmanpoczątek") i filmowych przygodach Jamesa Bonda ("Jutro nie umiera nigdy"). Nieważne, czy ukazana w filmie historia zdarzyła się naprawdę: w każdym razie na pewno mogła się zdarzyć. Wszystko zaczęło się latem 2000 r. Bohater filmu, Waldemar, miał wówczas 20 lat i jeszcze nigdy nie był za granicą. Nudząc się okrutnie, tkwił w swoim miasteczku w samym środku Polski. I właśnie tego lata postanowił coś zmienić w swoim życiu. Nie chciał wyjeżdżać na stałe, marzył jedynie o swoich pierwszych zagranicznych wakacjach. Waldemar bardzo poważnie zabiera się do realizacji celu, chce szczegółowo zaplanować cały wyjazd. Aby mieć pewność, że niczego nie przegapi idzie po radę do bywałego w świecie, a przynajmniej w Europie, sąsiada, owego pana Kuki. Zwierza się mu ze swoich wyjazdowych planów. Ponieważ uczył się w szkole trochę niemieckiego i angielskiego, celem podróży mają być Niemcy albo Anglia.Pan Kuka z różnych powodów zdecydowanie odradza te kierunki, według niego najlepiej pojechać do Wiednia. Przy okazji będzie mógł przekazać pewnemu księdzu paczuszkę. Na koniec lekcji pan Kuka udziela jeszcze jednej wskazówki, że w Wiedniu najlepszy jest hotel Venus. Wyposażony w bezcenną wiedzę Waldemar podróżuje do Austrii rejsowym autokarem, którym zmierzają tam również gastarbeiterzy i przemytnicy. Obok niego siada ślicznadziewczyna, Ala, znacznie wyróżniająca się spośród reszty pasażerów. Na koniec podróży Wldemar chce jej zaproponować spotkanie, ale ona wyraźnie nie ma ochoty na przygodne znajomości, zresztą na dworcu w Wiedniu czeka już na nią jakiś podejrzany osiłek. Podróż marzeń od samego początku idzie jak po grudzie. Waldemara spotyka rzeczywiście ksiądz, który miał mu pomóc, ale okazuje się, że to fałszywy duchowny. Gdy tylko odbiera przesyłkę, ściąga sutannę, nie pozostawiając żadnych złudzeń. Na odchodnym jeszcze wskazuje Waldemarowi, gdzie jest hotel Venus, który okazuje się zwykłą ławką w parku. Podróżnik przesypia tam parę nocy, a drobne fundusze, które zabrał z Polski nie wystarczają na długo. Forsa szybko topnieje i trzeba rozejrzeć się za jakąś pracą. Wraz z podobnymi jemu nieszczęśnikami, znajdującymi się w fatalnej sytuacji finansowej, trafia, jakby się początkowo wydawało, na wspaniałą okazję. Oto ich rodak proponuje całkiem intratne zajęcie i w dodatku dowozi własnym transportem na miejsce. Potem jeszcze tylko bierze całkiem sporą kaucję za sprzęt i obiecuje zjawić się pod wieczór z wypłatą. Kiedy po wykopaniu ogromnego basenu, czekają na szefa, zamiast niego nagle pojawia się policja. Okazuje się, że rzekomy prywatny teren, to po prostu park przyrody. Na szczęście Waldemar unika aresztowania, bo był wtedy w krzakach. Wpadka omija jeszcze jednego Polaka, Mirka, który obiecuje pomóc załamanemu rodakowi. Waldemar poznaje nowe miejsca i nowych ludzi. Nocuje w wynajętym lokum u Mirka i jego przyjaciela z Niemiec Lothara, zbuntowanego artysty, grającego na fortepianie. Przyjechał do Wiednia, żeby studiować muzykę, ale brakuje mu weny twórczej. Żyje w biedzie jak inni emigranci, choć ma bardzo bogatych rodziców. Jest zbyt dumny, by prosić o pieniądze "hipokrytów opychających się bieługą". Waldemar przekonuje się na własnej skórze, czym naprawdę jest ów legendarny Zachód. Przeżywa nie tylko pierwszy wyjazd za granicę, ale także pierwszą pracę, swój pierwszy bliski kontakt z dziewczyną, pierwsze spotkanie ze skinami, poznaje też smak pierwszej kradzieży i pierwszego skoku na bank, którego dokonuje niejako nieświadomie, towarzysząc Lotharowi. 11:00 ŻYCIE KAMILA KURANTA - ODC. 2 Serial obyczajowy, 50 min, Polska 1982 Autor: Zbigniew Uniłowski Reżyseria: Grzegorz Warchoł Scenariusz: Józef Hen Aktorzy: Olaf Lubaszenko, Ewa Dałkowska, Leon Niemczyk, Jerzy Karaszkiewicz, Jerzy Kamas, Krzysztof Pieczyński, Karol Strasburger, Jan Prochyra, Lidia Zamkow, Monika Niemczyk, Dorota Kamińska, Beata Poźniak, Jerzy Bończak, Szymon Szurmiej i inni Po śmierci matki Kamila sierotą opiekują się ciotki, mieszkające w ubogiej kamienicy na warszawskim Powiślu. Niespodziewanie zjawia sie ojciec małego Kuranta, pospolity oszust i naciągacz, który właśnie wyszedł z więzienia. Jego przybycie otwiera jednak przed chłopcem szansę lepszego życia, ponieważ ojciec ma pieniądze. Rodzic postanawia, że Kamil pojedzie razem z nim do Krakowa i tam będzie chodził do szkoły. 12:05 SCENA KLASYCZNA - MŁODY CHOPIN (2) Koncert, 41 min, Polska, 2017 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadząca) Rejestracja recitali fortepianowych w Żelazowej Woli - miejscu urodzin Fryderyka Chopina. Wykonawcami będą polscy pianiści młodego pokolenia. Wielu z nich to laureaci międzynarodowych i krajowych konkursów pianistycznych. Będą to m.in: Szymon Nehring, Tymoteusz Bies, Krzysztof Książek, Karolin Nadolska, Łukasz Krupiński, Kamil Pacholec, Elżbieta Bilicka, Paweł Wakarecy. Artyści zagrają na fortepianie współczesnym oraz instrumencie historycznym. Nagrania odbędą się we wnętrzach obiektu; każdy z pianistów wykona ok. 40 - minutowy program złożony w całości z utworów Fryderyka Chopina. Muzyka ilustrowana będzie zdjęciami Żelazowej Woli, parku oraz łąk mazowieckich. Każdy recital będzie poprzedzony felietonem przybliżającym sylwetkę pianisty i jego osiągnięcia. Podsumowaniem programu będzie rozmowa z ekspertami związanymi z Narodowym Instytutem Fryderyka Chopina. Gośćmi Barbary Schabowskiej będą m.in. Maciej Janicki - kurator Muzeum Fryderyka Chopina, Mariola Wojtkiewicz - kurator Żelazowej Woli oraz dyrektor Instytutu - Stanisław Leszczyński. W rozmowach poruszane będą następujące tematy: instrument historyczny: specyfika, modele, wykonawstwo historyczne, cele i zadania NIFC: w tym Konkurs, Festiwal Chopin i jego Europa, Nabytki NIFC, czyli skąd się biorą rękopisy chopinowskie i co wnoszą do naszej wiedzy, zbiory Muzeum Fryderyka Chopina: co w nich jest, jak są budowane, jaką opowieść o Chopinie tworzą. Dworek w Żelazowej Woli: związek Chopina z tym miejscem, eksponaty i wystawa stała oraz działalność poza muzealna. Miejsca pobytu Chopina w Polsce: Żelazowa Wola jest jednym z tych miejsc, ale poza Warszawą Chopin odwiedzał też inne. Gdzie spędzał wakacje i na których ulicach można go było spotkać w Warszawie. 12:55 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - TOMASZ PLATA Dysk./wywiad/debata, 9 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Małgorzata Nieciecka - Mac (prowadząca) W stołecznym Teatrze Studio odbyła się premiera spektaklu inspirowanego życiem i twórczością tragicznie zmarłego w ubiegłym roku Roberta Brylewskiego. Przedstawienie wyreżyserował Grzegorz Laszuk - lider legendarnej Komuny Warszawa. Naszym gościem jest Tomasz Plata, współautor spektaklu i zastępca dyrektora Teatru Studio w Warszawie. 13:20 PINA MNIE KIEDYŚ ZAPYTAŁA... (PINA MNIE KIEDYŚ ZAPYTAŁA...) Film dokumentalny, 56 min, Francja, 1983 Reżyseria: Chantal Akerman Pina Bausch była tancerką, choreografem i dyrektorem artystycznym Tanztheater Wuppertal w Wuppertalu w Niemczech. Zmarła 30 czerwca 2009 roku. "Pina mnie kiedyś zapytała..." (One day Pina asked me) nie jest filmem dokumentującym jej życie, jest zaproszeniem do jej życia. Archiwalne materiały, fragmenty legendarnych przedstawień i Pina podglądana w pracy. Bardzo emocjonalny materiał. 14:30 NIEDZIELA Z... DWUDZIESTOLECIEM MIĘDZYWOJENNYM Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Agnieszka Szydłowska (prowadząca) Kolorowy świat z rewii i komedii z Eugeniuszem Bodo czy obraz ostrych nierówności społecznych z powieści Poli Gojawiczyńskiej i Zbigniewa Uniłowskiego? Jak zostało zapamiętane dwudziestolecie międzywojenne? Czy więcej w nim blasków, czy cieni? Goście programu "Niedziela z... dwudziestoleciem międzywojennym" wspominają kulturę tego okresu, zastanawiają się także, czy nie ulega on mitologizacji. 15:20 PARTY PRZY ŚWIECACH Komedia obyczajowa, 54 min, Polska 1980 Reżyseria: Antoni Krauze Scenariusz: Jan Himilsbach Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Halina Wyrodek, Wiesław Wójcik, Tomasz Zaliwski, Ewa Ziętek, Marian Dziędziel, Barbara Rachwalska, Grażyna Korwin i Jan Himilsbach Niuniek i Aniołek są małżeństwem zgodnym, ale finansowo nie układa im się najlepiej. Po obejrzeniu zdjęcia kuzynów ze wsi, pozujących na tle okazałej willi i drogiego samochodu, postanawiają zrobić wszystko, by podczas zapowiedzianej wkrótce wizyty krewnych w mieście również zaimponować im swoim stanem posiadania i pozycją. Niezbyt legalnym sposobem zamieniają chwilowo swoje M - 2 na duże mieszkanie szefa Niuńka, dokonują ogromnych zakupów żywności i urządzają wystawne przyjęcie. W pewnym momencie gaśnie jednak światło i biesiadę trzeba kontynuować przy świecach. Latem Niuniek i Aniołek przyjeżdżają na wieś z rewizytą, mając nadzieję na równie wystawny rewanż ze strony gospodarzy. Na miejscu czeka ich niemiłe rozczarowanie. "Party przy świecach" jest adaptacją opowiadania Jana Himilsbacha, zarazem autora scenariusza. Jemu to film zawdzięcza doskonałe dialogi: żywe, naturalne, pełne prawdy o życiu i ludzkich charakterach, a przy tym szalenie zabawne. Reżyser Antoni Krauze to twórca wielu filmów telewizyjnych, m. in. "Monidła", "Mety", serialu "Zaklęty dwór", oraz filmów kinowych: "Palec Boży" (Srebrny Lampart na MFF w Locarno) i "Strach" (wyróżnienie na MFF w San Sebastian w 1975 r.). 16:30 FAUSTYNA Film biograficzny, 73 min, Polska, 1994 Reżyseria: Jerzy Łukaszewicz Scenariusz: Maria Nowakowska - Majcher Zdjęcia: Zdzisław Najda Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Dorota Segda, Mirosława Dubrawska, Teresa Budzisz-Krzyżanowska, Danuta Szaflarska, Agnieszka Czekańska, Stanisława Celińska, Zofia Rysiówna, Krzysztof Wakuliński, Jerzy Łazewski, Maria Gładkowska, Renata Berger, Janusz Michałowski, Piotr Pawłowski, Małgorzata Różniatowska Biografia świętej siostry Marii Faustyny Kowalskiej. Urodzona w 1905 roku Helena Kowalska już jako dziecko była bardzo religijna i marzyła o wstąpieniu do zakonu. Co prawda, wówczas w mury klasztorne mogły wstępować już kilkunastoletnie dziewczynki, ale obowiązkowo musiały wnieść posag. Młodziutka Helena opuszcza dom i zatrudnia się jako pokojówka. Oszczędza każdy grosz na skromny posag. W końcu matka przełożona zgadza się przyjąć ją do klasztoru. W Zgromadzeniu Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia Helena, teraz już jako siostra Faustyna, przeżywa ogromne rozczarowanie. Przekonuje się bowiem, że w klasztorze jest miejsce nie tylko na umartwianie się, poszczenie, czynienie dobrych uczynków, ale i na zawiść, małostkowość, pychę, lenistwo. Faustyna decyduje się jednak pozostać, a jej wiara jest niezachwiana. Ma widzenia, czuje obecność Chrystusa, rozmawia z nim. Ale matka przełożona i spowiednik nie wierzą jej i zgodnie twierdzą, że trzeba ją poddać badaniom psychiatrycznym. Faustyna modli się żarliwie i pracuje ponad siły. Namalowany przez nią wizerunek Chrystusa wystawiony zostaje w Ostrej Bramie w Wilnie. W wieku 33 lat zapada na gruźlicę i umiera. Jej kult zaczął się szerzyć tuż po jej śmierci, ale wówczas Kościół katolicki nie aprobował tego. Dopiero w latach 60. dzięki staraniom kardynała Wojtyły rozpoczął się proces beatyfikacyjny siostry Faustyny Kowalskiej. 18 kwietnia 1993 roku Jan Paweł II ogłosił ją błogosławioną. 30 kwietnia 2000 roku wyniósł świętą na ołtarze. W postać świętej znakomicie wcieliła się Dorota Segda, nagrodzona za tę rolę Złotą Kaczką. 18:00 LEGENDY POLSKIEGO TEATRU - I WE MNIE JEST TEATR CAŁY - EWA LASSEK Film dokumentalny, 49 min, Polska, 1995 Reżyseria: Agnieszka Borowiec, Zbigniew Grzywacz Zdjęcia: Bogusław Dąbrowa Kostka Wykonawcy: Marek Walczewski, Jerzy Trela, Gustaw Holoubek, Ewa Kasprzyk, Krystian Lupa, Nana Jarocka Filmowa impresja o Ewie Lassek, aktorce przez niemal całe życie artystyczne związanej ze Starym Teatrem w Krakowie. Tytułowy cytat "I we mnie jest teatr cały" został zaczerpnięty ze sztuki napisanej specjalnie dla niej przez Krystiana Lupę. Jest to także myśl przewodnia filmu - teatr rodzący się z życia, życie nierozerwalnie związane z teatrem... Osią konstrukcyjną filmu są archiwalne fragmenty "Matki" Witkacego w reżyserii Jerzego Jarockiego - była to rola jej życia i zarazem jedna z najważniejszych prac teatralnych jej męża. Słowami tytułowej postaci sztuki Ewa Lassek w przedziwny sposób "włącza się" do rozmowy o samej sobie - Byłam piękna i młoda, miałam duszę, a nawet ciało... a teraz nic nie zostało... co za szkoda... A na koniec, z figlarnym uśmiechem, słowami Matki upomina reżysera, któremu nieraz w realnym, nie teatralnym wcieleniu zarzucała "topienie się w gąszczu słów" - stop, masz skłonność do długich przemówień, to nudzi publiczność... Ona nigdy nie nudziła i tego uczyła swoich studentów. Do udziału w filmie autorzy zaprosili wybitnych ludzi teatru, młodych aktorów, których Ewa Lassek wprowadzała w arkana zawodu, oraz córkę aktorki, Nanę Jarocką. Opowieści Nany są pełne ciepła, wzruszające, czasem zabawne, ogromnie szczere. Każde zdjęcie, pamiątka rodzinna przywołuje inne wspomnienia. Mama roczna, w śmiesznym wózeczku - urodziła się w Stanisławowie koło Lwowa 6 stycznia 1928 r. , potem rodzina przeniosła się do Gdańska, a w 1939 r. do Krakowa. Dziadek miał fabryczkę, mama czasem chwaliła się, że jako młoda panna jeździła kabrioletem z szoferem... Mama w młodości - gdy łączyła ją wielka namiętność ze Zbyszkiem Cybulskim, kiedy spotkała Jerzego Jarockiego, cudownego, wspaniałego ojca Nany... Mama w różnych rolach... Córka dzieliła sztuki, w których grała, na wesołe, jak "Smak miodu" i "Garbus", po których wracała do domu "normalna", i na smutne, jak "Szewcy", "Matka", także "Wiśniowy sad" i wszystkie sztuki Krystiana Lupy, po nich wracała z teatru smutna i niełatwo było z nią być. I ostatnie zdjęcie z dowodu osobistego, które oddano córce, gdy zjawiła się w urzędzie po akt zgonu - wyrwanie fotografii z dowodu było może najbardziej cielesnym wyrazem jej śmierci. Artyści, którzy współpracowali z Ewą Lassek, próbują określić istotę jej aktorstwa. Wyjątkowość jej gry wynikała z niesamowitej wrażliwości, bagażu doświadczeń i wspaniałej wyobraźni, dlatego tyle znakomitych kreacji stworzyła w sztukach Witkacego, zauważa Jerzy Trela. Gustaw Holoubek, który jako astystent profesora Woźnika poznał Ewę jeszcze w krakowskiej szkole teatralnej, zapamiętał ją jako dziewczynę zamkniętą w sobie, nieśmiałą, jednak o przenikliwej inteligencji, która zmuszała do penetrowania jej osoby. Po latach na scenie ujrzał innego człowieka i aktorkę, która osiągnęła szczyt umiejętności w precyzyjnym posługiwaniu się słowem. Marek Walczewski zalicza ją do grona nielicznych aktorów - poetów, którzy umieją na scenie żyć marzeniem. Krystian Lupa, z którym często współpracowała i ścierała się w dramatycznych bojach o rozumienie postaci i sztuki, również to podkreśla - w jej aktorstwie istniała jakaś wyższa wartość, dla której była na scenie, spalała się i grała. W ostatnim okresie najważniejsza w jej życiu była szkoła, krakowska PWST. Natychmiast wyczuwało się, że miała "dobre notowania" u młodzieży, mówi Kazimierz Kutz, który powierzył jej rolę matki głównego bohatera w "Dzieciach Arbatu". Marta Kalmus, Zbigniew Kozłowski i Wojciech Olszański zachowali bardzo osobiste wspomnienia. Do ostatnich dni przed śmiercią odwiedzali ją w szpitalu, wypytywała ich o wszystkich, wszystko chciała wiedzieć, jeszcze tyle chciała zrobić. Nikt nie przszybko. 20:30 PANORAMA KINA POLSKIEGO - KAMPER Film fabularny kinowy, 84 min, Polska, 2016 Reżyseria: Łukasz Grzegorzek Aktorzy: Piotr Żurawski, Marta Nieradkiewicz, Sheily Jimenez, Justyna Suwała, Bartlomiej Świderski, Jacek Braciak Para trzydziestolatków, kiedyś zakochani w sobie do szaleństwa, dziś muszą zdecydować, czy kolejny krok w życiu robią razem, czy osobno. Mania i Kamper. Ona jest ambitna, pracowita i zdolna. Kocha gotowanie i chce poświęcić się swojej pasji na dobre. On jest wiecznym chłopcem, który pracuje jako tester gier komputerowych i bardzo ceni sobie swoje życie bez większych zobowiązań. Kiedy w jej życiu pojawia się dojrzały mężczyzna, uznany szef kuchni i uosobienie sukcesu, Mania zacznie zastanawiać się, czy pociąga ją jeszcze beztroski urok jej męża. Czy na pewno chce spędzić z nim resztę życia? Kamper musi się ogarnąć. Zacznie jednak od romansu z ognistą nauczycielką hiszpańskiego. (Filmpolski) 22:05 KRONOS Dysk./wywiad/debata, 29 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Piotr Nowak (prowadzący) Geopolityka zaprawiona marzeniami o wolnej Polsce stanowiła przedmiot namysłu tysięcy Polaków. Wielopolski, Mochnacki, Dzieduszycki, Koźmian, Czartoryski, Julian Klaczko, Maurycy Mann, Adolf Bocheński, wreszcie Roman Dmowski i Józef Piłsudski stanowili oryginalną tradycję myśli niepodległościowej. Każdy z nich rozważał istnienie wolnej Polski w związku z Zachodem lub Wschodem. Dla każdego z nich położenie Polski było oczywiste zarazem problematyczne, niebezpieczne. W kolejnym odcinku programu "Kronos" profesor Piotr Nowak wraz z zaproszonymi do studia gośćmi poddaje analizie pojęcie geopolityki i miejsca Polski w Europie. 22:40 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - HISTORIA MAŁŻEŃSKA (MANZELSKE ETUDY) Film dokumentalny, 102 min, Czechy, 2017 Reżyseria: Helena Trestikova Zdjęcia: Jir Chod, David Cysar Helena Tetkov, filmowa kronikarka czeskiego społeczeństwa, jest jedną z najważniejszych współczesnych reżyserek dokumentalnych. Jej unikatowa technika, polegająca na rejestrowaniu życia swoich bohaterów na przestrzeni wielu lat, pozwala widzom obserwować poczynania bohaterów na tle zmieniającej się rzeczywistości politycznej, społecznej i ekonomicznej. Tym razem na pierwszy plan wysuwa się życie rodzinne i problemy, jakie stają przed wielodzietną rodziną. Film śledzi historię trzydziestu pięciu lat życia małżeńskiego czeskiej rodziny Strandów. Bohaterów filmu - parę architektów Ivanę i Vaclava poznajemy w 1980 roku. Młodzi mieszkają w małym mieszkaniu po babci, czekają na narodziny pierwszego dziecka. Oboje kończą studia, pojawiają się kolejne dzieci (w sumie jest ich aż pięcioro), kobieta porzuca pracę i zajmuje się wychowywaniem potomków i drobnymi pracami plastycznymi. Vaclav zajmuje się projektowaniem mebli, w końcu zakłada sklep meblarski. Życie rodziny nałożone jest na zmieniające się realia polityczne: upadek komunizmu, rozpad Czechosłowacji, prezydentura Havla, wejście do Unii Europejskiej. Rodzinny biznes się rozwija, ale pojawiają sie problemy - Ivana latami cierpi na depresję, z czasem narastają kłopoty wychowawcze oraz lęk o dzieci i losy sklepu w zmieniających się realiach globalnego wolnego rynku. Powoli, mimo dosyć skrytej natury Ivany, coraz bardziej zauważamy, ile wysiłku kosztuje ją trzymanie domu w garści i wychowywanie kolejnych dzieci. Coś w bohaterce zaczyna pękać, mimo że pozornie nic się nie dzieje, widzimy, że jej stan jest coraz gorszy. Jej mąż skoncentrowany na pracy snuje coraz to nowe plany rozwoju rodzinnego interesu, jednak w zderzeniu z zalewem tanich mebli z Azji wydaje się być na straconej pozycji. Czy ich związek przetrwa trudne czasy? Film, podobnie jak poprzednie dzieła reżyserki, jest wynikiem jej wieloletniej obserwacji i rejestracji życia bohaterów w różnych ważnych momentach. Tetkov prezentowała poszczególne etapy życia tej rodziny w telewizji (podobnie jak w wypadku innych swoich filmów), a teraz zamyka całość w prawie dwugodzinnym pełnometrażowym filmie dokumentalnym mówiącym wiele o rodzinie Strandów, ale jeszcze więcej o życiu w Czechach, zarówno w momencie przełomu politycznego, jak i w latach, które po nim nastąpiły. (Against Gravity) 00:35 SIEDMIU WSPANIAŁYCH (MAGNIFICENT SEVEN) Western, 128 min, USA 1960 Reżyseria: John Sturges Scenariusz: William Roberts Zdjęcia: Charles Lang Muzyka: Elmer Bernstein Aktorzy: Yul Brynner, Steve McQueen, Eli Wallach, Horst Buchholz, James Coburn, Charles Bronson, Robert Vaughn, Brad Dexter i inni Hollywoodzki reżyser John Sturges zrealizował swój western zafascynowany głośnym filmem Akiry Kurosawy "Siedmiu samurajów". Pozostał wierny oryginalnemu dramatowi samurajskiemu, chociaż zmieniło się kilka wątków, bohaterowie i miejsce akcji. Szlachetnie urodzonych rycerzy zastąpili kowboje, a japońskich wieśniaków - meksykańscy chłopi. Rzecz dzieje się na pograniczu Meksyku. Ubodzy mieszkańcy niewielkiej wioski terroryzowani są przez bandę opryszków pod wodzą niejakiego Calvero. Rozbójnicy zmuszają ich do płacenia wysokiego haraczu. Zdesperowani i coraz bardziej przerażeni wieśniacy zdają sobie sprawę, że sami nie zdołają się obronić. Wynajmują więc za symboliczne wynagrodzenie grupę rewolwerowców, którzy mają stawić czoło zuchwałym bandytom. W całej wiosce rozpoczynają się przygotowania do "powitania" przestępców. Rewolwerowcy uczą chłopów posługiwania się bronią. Następnie opracowują plan zasadzki. W filmie zwraca uwagę nominowana w 1961 r. do Oscara nastrojowa muzyka Elmera Bernsteina i znakomita gra odtwórców głównych ról z Yulem Brynnerem na czele. 03:25 KINO NOCNE - ŚMIERĆ W ŚRODKOWYM POKOJU Dramat, 24 min, Polska, 1965 Reżyseria: Andrzej Trzos Scenariusz: Ireneusz Iredyński Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Aktorzy: Aleksandra Śląska, Maria Gella, Maria Kaniewska, Zdzisław Maklakiewicz, Marian Gamski, Tadeusz Kossudarski, Stanisław Niwiński, Eugeniusz Kamiński, Janusz Kubicki, Jerzy Czupryniak, Tadeusz Sabara Dramatyczna opowieść z czasów niemieckiej okupacji przedstawiająca rewizję dokonywaną przez gestapo w jednym z warszawskich mieszkań. 03:55 TAŚMY KULTURY - IDENTYFIKACJA ADAMA Artystyczne/estradowe (widowisko), 12 min, Polska, 2018 Przybysze z obcej planety prowadzą baczną obserwację gatunków zamieszkujących Ziemię. Katalogują zwyczaje, zachowania, motywacje. Szukają jakichkolwiek spójnych wniosków. 04:15 SCENA ALTERNATYWNA - THE DUMPLINGS Magazyn, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: The Dumplings The Dumplings to duet (Justyna Święs i Jakub Karaś) wykonujący muzykę z pogranicza elektroniki i popu. Nowoczesna elektronika nasiąknięta głębokim basem, taneczny smutek oraz oryginalne, chwytliwe melodie to znaki rozpoznawcze zespołu, który słynie z pełnych emocji koncertów. Na Scenie Alternatywnej zaprezentowali swój najnowszy materiał pochodzący z wydanej niedawno płyty "Raj".