TVP Historia Czwartek, 24.10.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 24 PAŹDZIERNIKA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1929 - krach na giełdzie nowojorskiej - początek wielkiego kryzysu; 1931 - wyrok na Ala Capone; 1956 - polski "Październik" - wiec na Placu Defilad; 1980 - wstępna rejestracja w sądzie NSZZ "Solidarność" z dopiskami o kierowniczej roli PZPR; 07:15 ARCHIWISTA - ODC. 3/4 Fabularyzowany dokument, 53 min, 4 odc., TVP 1995 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Trzos-Rastawiecki Konsultacja: prof. Wojciech Roszkowski, prof. Andrzej Paczkowski Zdjęcia: Krzysztof Tusiewicz Muzyka: Henryk Kuźniak Występują: Sławomir Orzechowski, Edward Skarga, Izabela Kuna, Krzysztof Gosztyła, Mieczysław Hryniewicz, Elżbieta Kijowska, Aleksander Mikołajczak, Dariusz Sikorski i inni Zbigniew Wagner nadal ogląda pozostawiony przez ojca film o historii partii. Coraz bardziej wątpi, że znajdzie w nim odpowiedź na pytanie, dlaczego archiwista PZPR został zamordowany. Co najwyżej dowie się, dlaczego został jej członkiem i kiedy przeżył z tego powodu największe rozczarowania i gorycz. Zbigniew zaczyna też watpić, że kasety z filmem stały się przyczyną śmierci ojca, choć dwie z nich zginęły, zabrane prawdopodobnie przez sprawców napadu. Z drugiej jednak strony, adwokat mężczyzny podejrzanego o zabójstwo jest przekonany o niewinności swojego klienta, a nawet twierdzi, że jego zdaniem napad wcale nie miał charakteru rabunkowego. Wydaje się to potwierdzać tajemnicza propozycja odkupienia filmu za niebagatelną cenę, którą Wagner niebawem dostaje. Przewożony z aresztu domniemany zabójca ginie w wypadku samochodowym. Prokuratura ma zamiar umorzyć śledztwo. Zbigniew nabiera przekonania, że tajemnica tragicznej śmierci ojca nigdy nie zostanie wyjaśniona. 08:15 PO PRLU - DWA PREMIEROSTWA WALDEMARA PAWLAKA Dysk./wywiad/debata, 28 min, Polska, 2019 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Zdjęcia: Marcin Krynicki, Michał Jarosiński, Witold Karaś Wykonawcy: Beata Michniewicz (prowadząca) W tym odcinku Beata Michniewicz ze swoim gościem, historykiem prof. Antonim Dudkiem, rozmawia o Waldemarze Pawlaku, młodym polityku w III RP, który był liderem Polskiego Stronnictwa Ludowego. Waldemar Pawlak był dwukrotnie premierem. W 1992 roku, po zdymisjonowaniu rządu Jana Olszewskiego, nie udało mu się stworzyć gabinetu. W 1993 roku, po nowych wyborach, został znów premierem, tworząc gabinet w ramach koalicji PSL - SLD. 08:45 HISTORIA POLSKI - POLSKIE LATO, WĘGIERSKA JESIEŃ Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2006 Reżyseria: Zofia Kunert Scenariusz: Zofia Kunert Jesień 1956 roku to okres, w którym pragnienie wolności znalazło swój zewnętrzny wyraz jednocześnie w Polsce i na Węgrzech, czyli w krajach, gdzie już wcześniej rozwijał się najsilniej opór przeciw komunistycznej dyktaturze. 23 października 1956 roku w Budapeszcie, pod pomnikiem Józefa Bema, odbyła się ogromna manifestacja, której uczestnicy poparli zmiany zachodzące po Czerwcu '56 w Polsce i zaczęli żądać "węgierskiej drogi do socjalizmu". Był to początek rewolucji węgierskiej. Film Zofii Kunert przypomina dramatyczne losy powstania na Węgrzech w 1956 roku, krwawo stłumionego przez wojska radzieckie. Prezentuje także postawę polskiego społeczeństwa, które spontanicznie udzielało Węgrom wszechstronnej pomocy. 27 października 1956 roku poleciał do Budapesztu pierwszy samolot z darami, przede wszystkim z krwią dla rannych. Transportowi temu towarzyszyła grupa literatów i dziennikarzy. Autorka dotarła do jednego z nich, Zygmunta Rzeżuchowskiego, którego barwne wspomnienia są niewątpliwie dużym walorem filmu. O swym udziale w walkach na ulicach Budapesztu opowiadaja m.in. Maria Wittner, Tibor Pakh, Akos Engelmayer, Peter Palloi, zaś stosunek Polaków do powstania węgierskiego omawiają m.in.: Maksymilian Respondek z PCK, Franciszek Starowieyski, Urszula Kozioł, Anna Retmaniak, Jerzy Bajszczak, Jerzy Jaworski i inni. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - ŚMIERĆ STALINA Kameralne i studyjne (widowisko), 30 min, Polska, 1992 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) W tym wydaniu programu Bogusław Wołoszański stara się rozwikłać zagadkę śmierci Józefa Stalina. Podejmuje próbę wyjaśnienia okoliczności śmierci dyktatora. 10:30 ZAPOMNIANY GENERAŁ TADEUSZ JORDAN ROZWADOWSKI Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2011 Reżyseria: Piotr Boruszkowski Scenariusz: Piotr Boruszkowski Zdjęcia: Michał Jarosiński Film dokumentalny przypominający postać i historię jednego z najbardziej niezwykłych i niestety zapomnianych polskich generałów Tadeusza Jordana Rozwadowskiego. Pochodził z rodziny o długich tradycjach patriotycznych. Jego przodkowie walczyli u boku Króla Jana III Sobieskiego pod Wiedniem w Powstaniach Kościuszkowskim, Listopadowym i Styczniowym. Tadeusz Rozwadowski studiował w Wojskowej Akademii Technicznej w Wiedniu. Szybko ujawnił się jego talent stratega i konstruktora. Jego wynalazki to bardzo skuteczny przyrząd celowniczy oraz granato - szrapnel, którego podczas I wojny światowej używały armie niemiecka i austriacka. Za zasługi na polach bitewnych został odznaczony przez cesarza Wilhelma II Krzyżem Żelaznym I klasy. Już w 1916 roku nawiązał współpracę z Tymczasową Radą Stanu. Został pierwszym szefem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. O niezwykłej roli generała Rozwadowskiego w walce o niepodległość Polski oraz jego udziale w budowaniu II Rzeczpospolitej opowiada autorom filmu prof. Wojciech Roszkowski oraz biograf generała dr Mariusz Patelski. Unikatowe są wypowiedzi pani Kazimiery Rozwadowskiej, ostatniej już z żyjących i pamiętających generała Rozwadowskiego. Film przedstawia fakty z biografii generała Rozwadowskiego oraz tło historyczne wybuchu I wojny światowej i odzyskania przez Polskę niepodległości, nie tylko w formie wypowiedzi historyków i świadków, ale także inscenizacji przypominających widzom atmosferę tamtych czasów. W rolę generała Rozwadowskiego wcielił się Tomasz Marzecki. 11:30 Z WIDOKIEM NA WAWEL - ANATOMIA ZDRADY ODC. 8 Magazyn, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Wojciech Kursa Scenariusz: Paweł F. Nowakowski Zdjęcia: Bartek Cichoński, Wojciech Kursa Muzyka: Marcin Gałażyn Wykonawcy: Paweł F. Nowakowski (prowadzący) Anatomia zdrady. Słowo targowica stało się synonimem zdrady narodowej. Czy jednak motywacje członków konfederacji były wyłącznie negatywne? Co wiedzie do zdrady w polityce i jakie są jej rodzaje, czy raz podjęta decyzja może zrodzić trwałą postawę u następnych pokoleń? Goście: prof. Andrzej Nowak historyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor syntezy dziejów Polski i badacz historii XIX i XX wieku, dr hab. Henryk Głębocki historyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego, znawca dawnych i współczesnych nurtów polskiej i rosyjskiej myśli politycznej. Nakreślona w rozmowie z gośćmi panorama będzie uwzględniała punkt wyjścia podróży - widok na Wawel, uświadamiający zakorzenienie rozmówców i ich perspektywę poznawczą. 11:55 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 15 WYCIECZKA W NIEDZIELĘ. ROK 1941 Film fabularny telewizyjny, 73 min, Polska, 1986 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Tomasz Zaliwski, Zbigniew Zaniewski, Czesław Stopka, Krzysztof Stroiński, Jacek Milczanowski, Dorota Pomykała, Grażyna Barszczewska, Eugeniusz Kujawski Czerwiec 1941 roku. Stanik po operacji leży w szpitalu, opiekuje się nim Wisia. Rekonwalescent musi jednak opuścić lecznicę, gdyż Wehrmacht rozkazuje zwolnić łóżka dla rannych hitlerowców. Tymczasem Zygmunt współpracuje z doktorem Kulickim w dostarczeniu specyfiku powodującego długotrwałą chorobę u Ślązaków, którzy nie chcą służyć w niemieckim wojsku. Pomaga mu w tym Gustek. W upalną niedzielę Zygmunt, będąc z Wisią na wycieczce za miastem, widzi śmierć więźnia, który podjął próbę ucieczki z transportu jadącego do Oświęcimia. Hitlerowcy nakazują dwojgu młodym wykopać grób dla niedoszłego zbiega. Po powrocie do domu Wisia długo nie może dojść do siebie. 13:25 AFRYKA - CZ. 1. KALAHARI (AFRICA, EYE TO EYE WITH THE UNKNOWN) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2013 Odcinek otwierający serię, której tematem są afrykańskie środowiska dzikiej przyrody. W południowo - zachodnim zakątku Afryki leżą niemal sąsiadujące ze sobą: piaszczysta kotlina Kalahari i pustynia Namib. Na obszarach wyjątkowo ubogich w wodę, mimo trudnych warunków, rozwija się życie. Tereny te zamieszkuje zaskakująco dużo gatunków zwierząt, które w trakcie ewolucji opanowały trudną sztukę przetrwania. Obserwujemy jak niektóre z nich, niekiedy w przewrotny sposób, radzą sobie w trudnych okolicznościach. Możemy podziwiać dziwogony, którym udaje się przechytrzyć surykatki, strusie pomagające swoim pisklętom znaleźć wodę, czy nosorożce czarne, gromadzące się przy wodopoju. Autorom udało się też sfilmować niezwykłą walkę żyraf oraz podziemne jezioro zamieszkane przez jeden z najrzadszych gatunków ryb na świecie. 14:25 DAWNE ŚWIATY - ODC. 8/8 PERU NAJSTARSZA Z CYWILIZACJI. (CHOQUEKIRAW, THE INCA CRADLE OF THE CELESTIAL LAMAS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2007 Na świecie mamy 6 regionów, które nazywamy kolebkami cywilizacji. W pewnym okresie, w Indiach, Chinach, Mezopotamii, Egipcie, Ameryce Środkowej i w Andach człowiek postanowił się zatrzymać. Powstały bardziej złożone społeczności. Naukowcy są pewni, że pierwsza cywilizacja na kontynencie amerykańskim rozwinęła się na początku trzeciego tysiąclecia przed naszą erą - na wybrzeżu Peru. Co wywołało tę zmianę w dziejach ludzkości? Skąd iskierka, która spowodowała, że ludzie zarzucili wcześniejszy tryb życia? Czemu rzucili się w nieznane, czyli w wir cywilizacji? Kilka teorii próbuje wyjaśnić przyczyny narodzin społeczeństwa w tym regionie. Dla jednych cywilizacja ta powstała na wybrzeżu, dla innych w głębi lądu. Obecnie teorie te są analizowane z wykorzystaniem nowych technik i modeli analiz interdyscyplinarnych. Ekipa zajmująca się projektem archeologicznym w Norte Chico rozpoczęła poszukiwania. Celem jest wyjaśnienie, dlaczego cywilizacja zaczęła raczkować właśnie tutaj, w Norte Chico. Byc może uda się odpowiedzieć na pytanie, co było pierwsze: jajo czy kura? Peru jest jak bibuła. Wchłania ważne ślady z historii sięgającej daleko w przeszłość. Kultura Norte Chico rozwinęła się w czasach prekolumbijskich. Liczyła aż 30 dużych ośrodków osadniczych. Jest to najstarsza kultura na kontynencie amerykańskim. Powstała w późnym archaiku, czyli w latach 3.000 - 1800 przed naszą erą. Jej członkowie znali tkactwo i przypuszczalnie istniał kult wspólnego boga. Ludzie ci znali zasady budownictwa, czego dowodem są monumentalne konstrukcje. Norte Chico znajduje się 170 km od stolicy Peru, Limy. Odkrycie Norte Chico umożliwiło przesunięcie poszukiwań archeologicznych z gór nad wybrzeże. 15:30 SZTUKA FRANCJI - 3/3 ŚWIAT NOWOCZESNY (THE ART OF FRANCE EP. 3 - THIS IS THE MODERN WORLD) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Tim Kirby, Basil Comely, Tim Dunn Trzyodcinkowy miniserial dokumentalny poświęcony sztuce Francji. Andrew Graham Dixon przybliża nam historię i dziedzictwo francuskiej kultury. W trzecim odcinku poznajemy dzieła impresjonistów - Claude ' a Moneta, Edgara Degasa, Auguste ' a Renoira, historię malarstwa Henriego de Toulouse - Lautreca. Przyglądamy się pracom postimpresjonisty Georges ' a Seurata, kubisty Pabla Picassa, fowisty Henriego Matisse ' a czy dadaisty Marcela Duchampa, autora koncepcji "ready made" i słynnego pisuaru z 1917 roku. 16:35 HISTORIA POLSKI - PIONIERZY Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2017 Reżyseria: Krzysztof Kunert Scenariusz: Krzysztof Kunert Struktura filmu została skonstruowana na podstawie istotnych momentów związanych z historią Wrocławia w powojennym okresie, w latach 1945 - 1948, widzianą oczami pierwszych mieszkańców miasta. Film składa z kilku części. Pierwsza część ukazuje losy osób, które reprezentują kierunki napływu ludności do powojennego Wrocławia. Ich osobiste historie odsłaniają nie tylko indywidualne motywy przyjazdu, ale są także egzemplifikacją szerszego społecznego zjawiska - masowego napływu ludności do Wrocławia. Towarzyszyły mu różnorakie intencje, od zwykłej ciekawości, poprzez państwowe nakazy, po próbę ucieczki i ukrycia wojennej przeszłości. Opowieściom towarzyszą symbole: historycznego, towarowego pociągu oraz Dworca Nadodrze, a także historyczne przestrzenie ulic Śródmieścia. W tej części ukazane są również ludzkie losy splecione z codzienną rzeczywistością, także tą materialną. Przedstawione historie ukazują ambiwalentne wobec niej postawy: z jednej strony dość powszechny szaber, a z drugiej okupioną wyrzeczeniami troskę o dobra kultury. Przykładem tej ostatniej postawy jest ocalenie i transport Panoramy Racławickiej. Kolejna część to opowieść o codzienności powojennego Wrocławia, nazywanego wówczas podobnie jak całość Ziem Zachodnich - polskim "dzikim zachodem". To opowieść o walce o względną normalność i stabilizację, której wyrazem było m.in. zdobycie dachu nad głową i pracy. W tej części zaprezentowano widzowi skalę wojennych zniszczeń oraz akcje mające na celu względne przywrócenie miastu jego podstawowych funkcji. Podjęty zostanie również problem tzw. zinstytucjonalizowanego szabru. W trzeciej części są przedstawione problemy związane z koegzystencją napływających do Wrocławia Polaków i jego dotychczasowych mieszkańców Niemców. Spotkania te obfitowały w różne postawy od nienawiści i dominującej wówczas niechęci po tzw. ludzkie traktowanie, pomoc, a niekiedy i sympatię. W tej części omówione zostaną także nastroje społeczne, które towarzyszyły pierwszym mieszkańcom powojennego Wrocławia - strach, niepewność, poczucie tymczasowości, tęsknota za utraconą na wschodzie kraju małą ojczyzną, a z drugiej strony ogromny entuzjazm towarzyszący wielu, zwłaszcza młodym przybyszom. Część czwarta to opowieść o zmaganiu z trudną codziennością. Jej wyrazem były szaber place - symbole ówczesnego dzikiego zachodu, na których zdobywało się środki do życia. Powojenna codzienność to także przemoc, rozboje i walka z podziemiem niepodległościowym, dla którego członków Wrocław był dogodnym miejscem ucieczki. W ostatniej części zaprezentowano historie osób, w których opowieściach można uchwycić owego niezwykłego ducha towarzyszącego pierwszym powojennym wrocławianom. Poprzez różnorodne zabiegi związane z odtworzeniem klimatu kultowej, mieszczącej się u zbiegu ulic Szewskiej i Wita Stwosza jadłodajni U Fonsia, ukazana zostanie niezwykła energia wrocławian. Wyłonione są tu te elementy, które uzasadniają ów fenomen budowy nowej tożsamości Wrocławia i szerzej Dolnego Śląska - rolę elity intelektualnej, ludzi kultury, kapłanów, a przede wszystkim rodzących się na gruzach miasta silnych więzi, wspólnych doświadczeń, przeżyć i działań. 17:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - SPRAWDZIMY KAŻDY ŚLAD Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Nasze ścieżki zwykle zaczynają się tam, gdzie kończą się normalne drogi. Tam, gdzie badacze zatrzymali się przed murem tajemnicy, my jak na zwiadowców przystało, próbujemy dostać się za ten mur. W lesie pomiędzy Dołhobyczowem a wsią Liski rozegrał się dramat legendarnego dowódcy partyzanckiego Stanisława Basaja Rysia. To, co się teraz w tym lesie zaczyna, to kolejny etap czynności procesowych prowadzonych przez prokuratora lubelskiego oddziału IPN, będących próbą uzyskania odpowiedzi na pytanie dręczące przez dziesiątki lat lubelskie środowiska kombatanckie. Gdzie znajduje się ostatnie miejsce spoczynku partyzanckiego dowódcy, któremu tysiące mieszkańców hrubieszowskich wiosek zawdzięcza życie? Przez wiele lat podkomendni Rysia, a przede wszystkim jego żona sprawdzali kolejne pojawiające się informacje dotyczące miejsca pochówku majora, ale ci, który Basaja zamordowali, zatarli ślady nad wyraz skutecznie. Lotnisko polowe Kierz Następnie z Grzędy Sokalskiej ruszymy ku Wiśle. Lotnisko polowe Kierz to miejsce, gdzie 8 września 1939 r. nastąpiła koncentracja polskiego lotnictwa myśliwskiego, a właściwie tego, co z niego zostało po pierwszym tygodniu wojny. Ideę mamy w takich sytuacjach zawszę tę samą - zaznaczyć i upamiętnić. 18:20 TAŚMY BEZPIEKI - POLACY WOBEC ZAGŁADY ŻYDÓW CZ. 1 Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Cezary Gmyz Scenariusz: Cezary Gmyz Zdjęcia: Mariusz Knopik, Rafał Gabzydyl, Maciej Figurski, Michał Gmyz Muzyka: Michal Rawicz "Polacy wobec zagłady Żydów" cz. 1 Cezary Gmyz rozmawia z dr. hab. Grzegorzem Berendtem o postępowaniu Polaków w czasie okupacji niemieckiej i ich zachowaniu wobec zagłady Żydów. Rozmowa ilustrowana jest archiwalnymi materiałami. 18:55 ARCHIWISTA - ODC. 4/4 Fabularyzowany dokument, 53 min, 4 odc. TVP 1995 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Trzos-Rastawiecki Konsultacja: prof. Wojciech Roszkowski, prof. Andrzej Paczkowski Zdjęcia: Krzysztof Tusiewicz Muzyka: Henryk Kuźniak Występują: Sławomir Orzechowski, Edward Skarga, Izabela Kuna, Krzysztof Gosztyła, Mieczysław Hryniewicz, Elżbieta Kijowska, Aleksander Mikołajczak, Dariusz Sikorski i inni Zbigniew Wagner wie, że wobec tragicznej śmierci jedynego podejrzanego o napad na jego ojca sprawa zabójstwa byłego pracownika archiwum PZPR dla prokuratury już nie istnieje. Teraz więc koncentruje się na pracy nad swoim filmem o ojcu. Przegląda ostatnią z taśm znalezionych w jego ściennej szafie ukrytej za wieszakiem w przedpokoju. W tej części filmu Jan Wagner przedstawia wydarzenia z lat 1980 i 1981, cytując protokoły z burzliwych wówczas plenów KC PZPR i narad, ukazujące rozdarcie w partii prowadzące do podziału na tych, którzy do walki z opozycją chcieli użyć siły, i tych, którzy chcieli "Solidarność" zneutralizować. Przytacza też zapisy z prac tzw. Komisji Grabskiego. Zbigniewa najbardziej intryguje brak teczek z dokumentami wyraźnie widocznych na taśmach ojca w sekwencjach, w których bezpośrednio zwraca się do kamery. Próbuje dowiedzieć się czegoś o nich od właściciela zakładu fotograficznego, wpółpracującego z ojcem przy tworzeniu filmu - jak to wynika z relacji sąsiada archiwisty. Wystraszony młodzieniec nic jednak nie chce powiedzieć. Za to na wywiad o Janie Wagnerze zgadza się były pracownik MSW. Zbigniew dowiaduje się od niego, że ojciec był informatorem służb bezpieczeństwa. Wkrótce dom archiwisty staje w płomieniach, z powodu, jak to oficjalnie stwierdzono, zwarcia w instalacji elektrycznej. Z tą chwilą dziennikarz traci już wszelką nadzieję na rozwikłanie tajemnicy śmierci ojca, a żona radzi mu, by nie tylko zostawił tę sprawę, ale też w ogóle zrezygnował z realizacji filmu o nim. 20:05 NIEZWYKŁE MIASTA - BAKU ODC. 3/3 (SECRET CITIES SERIA 2) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Wykonawcy: Janina Ramirez (prowadząca), Alastair Sooke (prowadzący) Eksperci sztuki Janina Ramirez i Alastair Sooke przybliżają tajemnice sztuki trzech pięknych miast - Baku, Bejrutu i Lizbony. Razem odkrywają fundamenty kultur, które ukształtowały te miasta w przeszłości. Robią to, dzięki spotkaniom z lokalnymi artystami i mieszkańcami, którzy pomagają im odnaleźć artystyczne atrakcje i mało znane skarby. W Lizbonie odkrywają starożytne nadmorskie miasto ukształtowane przez kultury: rzymską, arabską i krzyżowców. W Bejrucie zobaczą, jak Paryż Bliskiego Wschodu wznosi się z ruin wojny domowej. A w Baku, w Azerbejdżanie, podczas poszukiwania skarbów sztuki dostrzegają, że miasto znajduje się na skrzyżowaniu kultur. Seria maluje zaskakujące portrety najbardziej fascynujących metropolii świata. 21:10 ODKRYĆ TAJEMNICĘ - PIRAMIDA CHEOPSA (TREASURES DECODED 2) Film dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Graeme Ball Scenariusz: Graeme Ball Popularny cykl BBC przedstawia historie największych skarbów świata. W serii drugiej autorzy odkrywają tajemnice: Arki Przymierza, Włóczni Przeznaczenia, popiersia Neferetiti, posągów z Wyspy Wielkanocnej, piramidy Cheopsa i statku Czarnobrodego. Legendy zderzają się z faktami, a w poszukiwaniu prawdy zostaje zbadany najmniejszy nawet kamień. 22:05 SPÓR O HISTORIĘ - WIERZENIA SŁOWIAN Dysk./wywiad/debata, 32 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) "Słowianie wyznawają jednego Boga, twórcę piorunów, jedynego pana wszechświata i święcą mu na ofiarę woły i inne zwierzęta. Nie wierzą w przeznaczenie. Gdy zapadłszy w chorobę albo idąc na wojnę, śmierć przed sobą widzą, ślubują Bogu ofiary, co po minionem niebezpieczeństwie wypełniają, co ślubowali, i sądzą, że to ślubowanie im życie ocaliło. Oprócz tego czczą jeszcze rzeki, boginki i inne bóstwa, wszystkim ofiary święcąc, a wśród ofiar pewne wróżby czynią" - pisał Prokop w VI wieku po Chrystusie. Co dzisiaj wiemy o wierzeniach Słowian? 22:45 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA INSPEKTORA STRAŻY RYBACKIEJ NA UKRAINIE Reportaż, 24 min, Polska, 2003 Autor: Barbara Włodarczyk Reportaż o ukraińskich kłusownikach, którzy nielegalnie łowią ryby w Morzu Czarnym i Dniestrze. Większość z nich pochodzi z małych wiosek i jest to dla nich jedyny sposób zdobywania środków do życia. Bohaterem reportażu jest inspektor patrolu straży morskiej, która zajmuje się walką z kłusownikami. 00:20 SENSACJE XX WIEKU - SKARBY TRZECIEJ RZESZY Kameralne i studyjne (widowisko), 48 min, Polska, 2003 Reżyseria: Bogusław Wołoszański, Adek Drabiński Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Jedna z najbardziej tajemniczych spraw II wojny - zaginięcie części skarbu III Rzeszy, rezerw walutowych i złota Reichsbanku. Miliardy dolarów zostały wykradzione w celu finansowania ucieczek esesmanów i tworzeniu organizacji neonazistowskich po wojnie. Widowisko przedstawia, jak przebiegał rabunek i ukrywanie skarbów Rzeszy w końcu wojny. 01:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - SPRAWDZIMY KAŻDY ŚLAD Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Nasze ścieżki zwykle zaczynają się tam, gdzie kończą się normalne drogi. Tam, gdzie badacze zatrzymali się przed murem tajemnicy, my jak na zwiadowców przystało, próbujemy dostać się za ten mur. W lesie pomiędzy Dołhobyczowem a wsią Liski rozegrał się dramat legendarnego dowódcy partyzanckiego Stanisława Basaja Rysia. To, co się teraz w tym lesie zaczyna, to kolejny etap czynności procesowych prowadzonych przez prokuratora lubelskiego oddziału IPN, będących próbą uzyskania odpowiedzi na pytanie dręczące przez dziesiątki lat lubelskie środowiska kombatanckie. Gdzie znajduje się ostatnie miejsce spoczynku partyzanckiego dowódcy, któremu tysiące mieszkańców hrubieszowskich wiosek zawdzięcza życie? Przez wiele lat podkomendni Rysia, a przede wszystkim jego żona sprawdzali kolejne pojawiające się informacje dotyczące miejsca pochówku majora, ale ci, który Basaja zamordowali, zatarli ślady nad wyraz skutecznie. Lotnisko polowe Kierz Następnie z Grzędy Sokalskiej ruszymy ku Wiśle. Lotnisko polowe Kierz to miejsce, gdzie 8 września 1939 r. nastąpiła koncentracja polskiego lotnictwa myśliwskiego, a właściwie tego, co z niego zostało po pierwszym tygodniu wojny. Ideę mamy w takich sytuacjach zawszę tę samą - zaznaczyć i upamiętnić. 01:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - ARMIA CZERWONA CZ. 2 Magazyn, 21 min, Polska, 1994 Autor: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek ilustrujący udział Armii Czerwonej w II wojnie światowej. Wykorzystano materiały archiwalne.