TVP Kultura Czwartek, 24.10.2019 08:25 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - MACIEJ WERK Dysk./wywiad/debata, 10 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Małgorzata Nieciecka - Mac(Prowadzący) Stojący nieco w cieniu gwiazd producenci muzyczni, Ludzie odpowiedzialni za finalny efekt nagrań, jakich słuchamy na co dzień. To właśnie im dedykowany jest Międzynarodowy Festiwal Producentów Muzycznych Soundedit, o którym rozmawialiśmy w programie z dyrektorem festiwalu Maciejem Werkiem. 08:40 MOKRY WŁADCA ROZUMU Cykl komediowy, 17 min, Polska 1977 Reżyseria: Janusz Zaorski Scenariusz: Jan Tadeusz Stanisławski, Janusz Zaorski Występują: Juliusz Lubicz - Lisowski, Teresa Lipowska, Roman Kłosowski, Jerzy Stuhr, Grzegorz Warchoł, Andrzej Zaorski, Bronisław Pawlik, Jan Tadeusz Stanisławski Profesor zaprasza na wykład o sprawie wstydliwej - pijaństwie. Swoje rozważania ilustruje scenkami z imienin, w których bierze udział pan Dolny - najpierw u pana Górnego, w jego mieszkaniu, a potem u swego kierownika w mleczarni. W końcu profesor udowadnia zgubny wpływ alkoholu na organizm ludzki na przykładzie białka zalewanego spirytusem, który sam wypija. 09:15 YESTERDAY Film obyczajowy, 87 min, Polska, 1984 Scenariusz i reżyseria: Radosław Piwowarski Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Jerzy Matula Aktorzy: Piotr Siwkiewicz, Andrzej Zieliński, Robert Piechota, Waldemar Ignaczak, Anna Kaźmierczak, Krystyna Feldman, Krzysztof Majchrzak, Henryk Bista Debiut kinowy Radosława Piwowarskiego, a zarazem doskonała próbka jego stylu. "Yesterday" podobnie jak późniejsze filmy autora "Ciuciubabki" to opowieść o uczuciach, w której satyra miesza się z dramatem, humor z powagą, liryzm z tragedią. Głównym bohaterem jest tu jednak nie tyle konkretna osoba, co muzyka legendarnych The Beatles. To właśnie ona napędza machinę filmowej narracji i nadaje sens działaniom postaci. Jest rok 1964. W prowincjonalnym polskim miasteczku czterej uczniowie klasy maturalnej przeżywają fascynację piosenkami "czwórki z Liverpoolu". Nadają sobie pseudonimy od imion słynnych muzyków. Zakładają zespół, grający utwory Lennona i McCartneya. W poststalinowskiej rzeczywistości nie spotyka się to rzecz jasna z uznaniem. Przeciwko są nauczyciele, rodzice, nawet ksiądz. Razi ich głośna muzyka, nonkonformizm chłopców, ich długie włosy. Mimo licznych przeszkód, ryzykując zdrowie, a nawet życie John, Paul, George i Ringo kontynuują próby. Niebawem w ich życiu pojawia się piękna dziewczyna z sąsiedniego liceum. Zawraca w głowie dwóm członkom zespołu. Z rywalizacji zwycięsko wychodzi Ringo. Nie oznacza to bynajmniej, że odtąd jego związek z Anią będzie usłany różami... "Reżyser z imponującą lekkością ukazuje emocjonalny świat bohaterów, z poetyckim wdziękiem wprowadza nas w krąg blasków i cieni młodzieńczych porywów miłosnych. Piwowarski łączy talent narracyjny, nerw komediowy z umiejętnością tworzenia nastroju. W mistrzowski sposób splata materię komediową i liryczną. Daje widzom okazję nie tylko do beztroskiego rozbawienia, ale nawet wzruszenia" - pisał o "Yesterday" jeden z krytyków. Początkowo jednak debiut Piwowarskiego przeszedł niemal bez echa. Widownia "nie padła na kolana", recenzenci sarkali, że reżyser nie miał wielkiego pojęcia o polskiej rzeczywistości lat sześćdziesiątych. Dopiero niespodziewane sukcesy filmu na Zachodzie (liczne nagrody m. in. na festiwalach w Wenecji i San Sebastian) diametralnie zmieniły sytuację. Doceniono nie tylko reżysera, lecz także piękne zdjęcia Witolda Adamka i znakomitą grę młodych aktorów z Piotrem Siwkiewiczem na czele. Kolejne dokonania Radosława Piwowarskiego (m. in. "Kochankowie mojej mamy", "Kolejność uczuć") dowiodły, że ich twórca w pełni zasługuje na miejsce w ścisłej czołówce współczesnych polskich reżyserów. 11:00 RODZINA KANDERÓW - ODC. 4 - NOWE PORZĄDKI. ROK 1953 Serial obyczajowy, 60 min, 12 odc. , Polska 1988 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Aktorzy: Marta Klubowicz, Marek Kalita, Michał Anioł, Jerzy Grałek, Marian Dziędziel, Antoni Gryzik, Zofia Czerwińska, Eliasz Kuziemski, Bogusław Semotiuk, Czesław Stopka, Leszek Świgoń, Małgorzata , Adamczyk Wiosna 1953 roku. Do KWK "Jedność" przybywa grupa żołnierzy. Jeden z nich, Antoni Bareczko, zwraca uwagę Botora swą pracowitością i zaangażowaniem. Wkrótce poznaje też Krysię. Tymczasem w kopalni nie dzieje się najlepiej. Kłopoty z produkcją stają się powodem konfliktu między Botorem a Wojtkiem, pełniącym funkcję zastępcy głównego mechanika. Jakiś czas później Wojtek zostaje aresztowany za swoją działalność w PPS. W opinii załogi odpowiedzialność za to ponosi Botor. 13:00 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - MACIEJ WERK Dysk./wywiad/debata, 10 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Małgorzata Nieciecka - Mac (prowadząca) Stojący nieco w cieniu gwiazd producenci muzyczni, Ludzie odpowiedzialni za finalny efekt nagrań, jakich słuchamy na co dzień. To właśnie im dedykowany jest Międzynarodowy Festiwal Producentów Muzycznych Soundedit, o którym rozmawialiśmy w programie z dyrektorem festiwalu Maciejem Werkiem. 13:20 MADAME TYSON (WOJOWNICY Z DAKARU) Film dokumentalny, 55 min, Polska/Francja, 2012 Reżyseria: Edward Porembny, Edward Porembny Scenariusz: Edward Porembny, Edward Porembny "Madame Tyson" to senegalski Rocky, film z duszą i wspaniałą estetyką. Ten film to historia, w której głównymi bohaterami są: sławna, pierwsza w tej branży kobieta, promotorka walk i polityk, Ndeye Ndiaye Tyson, i dwóch młodych Senegalczyków, Abdoulaye Thiam i Modou Faye. Ndeye Ndiaye Tyson, mimo swojego analfabetyzmu, stała się znaną w Senegalu osobą i wzorem do naśladowania dla wielu rodaków. Obecnie rozwiedziona, wychowująca samotnie syna, Ndeye Ndiaye zatrudnia asystenta i przemieszcza się swoją ogromną hondą, kierowaną przez osobistego szofera, wzbudzając tym samym podziw, uznanie i respekt. Naszymi kolejnymi bohaterami są Thiam i Modou. Thiam założył 5 lat temu szkołę zapaśników, aby zrobić coś ze swoim życiem. Modou pomaga w rodzinnym interesie. W naszym filmie rywalizują ze sobą, gdyż każdy z nich ma nadzieję, że pewnego dnia zostanie zauważony przez sławną promotorkę, wygra walkę o lepsze życie i stanie się następnym mistrzem senegalskich zapasów. I właśnie to, że Ndeye Ndiaye Tyson wybierze na końcu zbliżającego się sezonu zapaśniczego tylko jednego młodego zapaśnika i zorganizuje mu walkę przeciwko jednej z gwiazd senegalskich zapasów jest wiodącą historią naszego filmu. Walka ta zmieni życie wybranego chłopaka. Odbędzie się na stadionie piłkarskim, w obecności kilkutysięcznego tłumu kibiców i będzie emitowana przez główną stacje telewizyjną. Film, który łączy miłość, nienawiść, nadzieję i złudzenia, zaprasza widza w kolorową, kulturową podróż, zmuszając do refleksji nad ludzką kondycją w społeczeństwie zmuszonym do ciągłej walki. Afryka zwykle kojarzy się z obrazami nędzy. Ten film dokumentalny pokazuje, że jest nadzieja dla afrykańskiej ludności. Film przedstawia alternatywę dla nielegalnej imigracji poprzez nowe możliwości odniesienia sukcesu nie tylko w Senegalu. 14:30 TRZYMAJ SIĘ SWOICH CHMUR - PIOSENKI SEWERYNA KRAJEWSKIEGO CZ. 1 Felieton, 52 min, Polska, 2004 Reżyseria: Magda Umer Scenariusz: Magda Umer, Beata Harasimowicz Wykonawcy: Andrzej Poniedzielski, Maryla Rodowicz, Magda Umer, Anna Maria Jopek, Edyta Geppert, Edyta Jungowska, Kinga Preis, Katarzyna Groniec, Dorota Osińska, Stanisław Soyka, Wiktor Zborowski, Marian Opania, Grzegorz Turnau, Janusz Radek, Piotr Machalica Relacja z koncertu piosenek Seweryna Krajewskiego, który odbył się w ramach XXV Przeglądu Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu pod tytułem "Laureaci i Weterani". 15:35 LISTY NASZYCH CZYTELNIKÓW Film obyczajowy, 22 min, Polska, 1974 Reżyseria: Stanisław Latałło Scenariusz: Stanisław Latałło Zdjęcia: Jacek Mierosławski Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Stanisław Jaroszyński, Andrzej Jurczak, Jan Orse, Grzegorz Dudek Bohater filmu jest przykładem osobnika nieprzystosowanego do życia, typowego pechowca. Jest zbyt słaby, aby przeciwstawić się kolejno po sobie następującym przeciwnościom losu. Spokój ducha i pozorną radość życia znajduje dopiero w realizacji zainteresowań filatelistycznych. Pomysł filmu zaczerpnięty został ze słuchowiska radiowego "Listy naszych czytelników" Zbigniewa Herberta. Premiera filmu miała miejsce dopiero w grudniu 1980 roku. 16:10 HISTORIA KINA W POPIELAWACH Dramat, 95 min, Polska 1998 Scenariusz i reżyseria: Jan Jakub Kolski Zdjęcia: Krzysztof Ptak Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Krzysztof Majchrzak, Bartosz Opania, Grażyna Błęcka - Kolska, Michał Jasiński, Tomasz Krysiak, Franciszek Pieczka, Mariusz Saniternik, Joanna Pierzak, Izabella Bukowska, Maria Gładkowska, Jan Nowicki, Anna Biernacka, Edward Kusztal, Aleksander Bednarz, Bogusław Nobielski, Maria Wójcikowska, Zdzisław Reczyński, Michał Szkóp i inni "Nie poddaję się oczekiwaniom widzów. Tym, co kontroluje moją pracę, jest wewnętrzne przekonanie o słuszności, uczciwości i serdeczności tego, co robię. Jeśli to się zrymuje z oczekiwaniami widzów, proszę uprzejmie. Jeżeli się nie zrymuje - przepraszam. Na zapotrzebowanie społeczne niech odpowiadają moi zdolniejsi koledzy. W każdym filmie zabiegam, żeby odkrywać dla siebie coś nowego. Nie chcę powtarzać światów, które już wykreowałem. Nie sądzę, żebym stał w miejscu. Widzom mogę powiedzieć tyle: przyjdźcie na ten film, a zobaczycie, jak wiele zdarzyło się ostatnio" - deklarował w jednym z wywiadów Jan Jakub Kolski. To słowa niezwykłe w czasach dominacji filmowej komercji i podporządkowania X Muzy dogmatowi zysku. Przypominające, że prawdziwa sztuka jest w swej istocie elitarna. Dąży nie do schlebiania masowym gustom (to domena, demokratycznej z natury, rozrywki), lecz odkrywania nieznanych obszarów piękna, poszerzania granic ludzkiej wyobraźni i wrażliwości. Często też staje się widzialnym świadectwem poszukiwania przez artystę własnego miejsca w rzeczywistości, budowania przezeń oryginalnej wizji świata. Dotychczasowy dorobek twórczy Jana Jakuba Kolskiego dobitnie potwierdza tę regułę. Kolejne filmy reżysera, od debiutanckiego "Pogrzebu kartofla" aż po "Historię kina w Popielawach", dowodzą z jednej strony przywiązania do pewnych motywów i pejzaży, z drugiej zaś pokazują duchowy rozwój ich twórcy, jego zmagania z własnymi obsesjami i kompleksami. Fabuła "Historii kina w Popielawach" rozgrywa się również w scenerii znanej z wcześniejszych obrazów Kolskiego (malownicze pola, dalekie horyzonty, wiejskie chałupy) i wśród "znajomych" typów ludzkich (nieudaczni, ułomni, wewnętrznie niespełnieni mężczyźni; kobiety cierpiące z powodu nieszczęśliwej miłości). Krąży też wokół bliskich reżyserowi tematów: czasu, przeznaczenia, bólu, miłości. "Historia..." stanowi jednak również zamknięcie pewnego etapu twórczych poszukiwań Kolskiego. "Jest ostatnim z serii filmów, w których dokonywałem osobistych rozliczeń ze światem" - jak mówił w jednym z wywiadów. To z jednej strony zwiastun rozluźnienia więzów z wypracowaną przez lata estetyką, z drugiej zaś utwór bardzo osobisty, nawiązujący do rzeczywistych dziejów przodków artysty. "W mojej prywatnej historii rodzinnej cztery pokolenia zapisywały kartę pod nazwą"film", prawie od początku, odkąd kino istnieje. Prababka na początku wieku miała jedno z pierwszych kin w Łodzi"Theatre Optique Parisien", dziadek był producentem filmowym, przedstawicielem firm Fox, Metro Goldwyn Meyer, Paramount. Ojciec - montażysta filmowy, siostra - montażystka, ja - też filmowiec. Ale nie znalazłem dość odwagi czy nieskromności, żeby opowiadać wprost tę historię. Ukryłem więc moich antenatów za postaciami filmowymi" - zwierzał się swego czasu reżyser. Narratorem tytułowej "historii" jest dziesięcioletni Staszek Szewczyk, wychowany wprawdzie w mieście, lecz uczący się w wiejskiej szkole w Popielawach, skąd pochodzą jego dziadkowie. W pamiętniku, który pisze, bardzo wiele miejsca zajmuje zasłyszana historia barwnego, głośnego w okolicy, kowalskiego rodu Andryszków. Zaczyna się ona od Józefa Andryszka, zwanego Pierwszym. W XIX wieku zbudował on kinomaszynę, zanim jeszcze to samo uczynili na Zachodzie bracia Lumiere. Poprzez następne pokolenia saga rodzinna dochodzi do lat sześćdziesiątych XX wieku, czyli losów Józefa Andryszka Szóstego, zwanego Szustkiem, który marzy o odtworzeniu wynalazku swego przodka. Stanowczo sprzeciwia się temu jego ojciec, uważając, że kinomaszyna była przez lata przekleństwem rodu. W ten sposób pod ręką Kolskiego fascynująca historia rodzinna splata się nierozerwalnie z rozważaniami o fenomenie kina. Liczne wyróżnienia polskie i zagraniczne, w tym m.in. Złote Lwy w Gdańsku - Gdyni (1998) za najlepszy film roku oraz nagrody dla Krzysztofa Majchrzaka (pierwszoplanowa rola męska), Kazimierza Rozwałki (produkcja) i Jana Jakuba Kolskiego (nagroda Kin Studyjnych); Syrenka Warszawska (1998); Brązowe Grono na LLF w Łagowie (1998); Grand Prix dla filmu na Międzynarodowym Spotkaniu Kina i Telewizji - Kino Pełnoekranowe w Genewie (1999); Srebrny Witeź na MFF Słowiańskich i Prawosławnych w Moskwie (1999) oraz Grand Prix na Festiwalu Alte Adria Cinema w Trieście (1999) dla Jana Jakuba Kolskiego. 18:00 DOKUMENT TYGODNIA - JUREK Film dokumentalny, 73 min, Polska, 2014 Reżyseria: Paweł Wysoczański Scenariusz: Paweł Wysoczański Zdjęcia: Jacek Kędzierski Muzyka: Michał Lorenc 24 października 1989 roku podczas wyprawy na ośmiotysięcznik Lhotse ginie Jerzy Kukuczka. Po raz pierwszy jedzie w Himalaje z pieniędzmi, sprzętem, naprawdę sławny. Jego śmierć to splot złych okoliczności, zapewne przypadek, dramat, którego raczej nie sposób było uniknąć. Dokument Pawła Wysoczańskiego nie skupia się jednak na zagadce śmierci himalaisty. Jest to obraz człowieka, który pnie się do góry w sensie dosłownym, ale też metaforycznym i symbolicznym. Od pucybuta do milionera, od socjalistycznego pracownika po gwiazdę międzynarodowych mediów, od człowieka, który wspina się bez pieniędzy i sprzętu, po pełnoprawnego konkurenta Reinholda Messnera w walce o zdobycie Korony Himalajów i Karakorum. Skromnego, wyrazistego, kochającego góry. Rozmowy z rodziną i przyjaciółmi, archiwalia, zdjęcia, nagrania, fragmenty programów telewizyjnych i wywiadów składają się na portret całego środowiska himalaistów lat 80. To również obraz czasów, w jakich żyli, ciężkich i barwnych jednocześnie, kiedy idealizm miał większą wartość niż sława. 20:35 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - NIBELUNGI: ŚMIERĆ ZYGFRYDA (NIBELUNGEN: SIEGFRIEDS TOD) Dramat fantasy, przygodowy, 142 min, Niemcy, 1924 Reżyseria: Fritz Lang Scenariusz: Thea Von Harbou, Fritz Lang Zdjęcia: Carl Hoffmann Aktorzy: Gertrud Arnold, Frida Richard, Margarete Schön, Hanna Ralph, Paul Richter Monumentalna, dwuczęściowa ("Zygfryd" i "Zemsta Krymhildy") saga filmowa, oparta na średniowiecznym eposie sławiącym życie starogermańskich plemion w czasach podbojów Hunów. 23:10 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - NIBELUNGI: ZEMSTA KRYMHILDY (NIBELUNGEN: KRIEMHILDS RACHE) Dramat fantasy, przygodowy, 124 min, Niemcy, 1924 Reżyseria: Fritz Lang Scenariusz: Thea Von Harbou, Fritz Lang Zdjęcia: Carl Hoffmann Aktorzy: Hans Carl Mueller, Gertrud Arnold, Hubert Heinrich, Iris Roberts, Georg Jurowski, Hans Adalbert Schlettow Monumentalna, dwuczęściowa ("Zygfryd" i "Zemsta Krymhildy") saga filmowa, oparta na średniowiecznym eposie sławiącym życie starogermańskich plemion w czasach podbojów Hunów. 01:25 KOŁO PIÓRA Magazyn, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marcin Kube Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący) Aktorzy: Marcin Sztabiński W odcinku Mariusz Cieślik rozmawia z Anną Lisiecką, autorką książki "Wakacje 1939". W drugiej części programu, na tzw. scenie klasycznej gościem jest Mateusz Werner, który przybliży widzom twórczość Witkacego. Przyczynkiem do rozmowy jest 80. rocznica samobójczej śmierci artysty. 01:50 SCENA KLASYCZNA - (29) RAFAŁ KWIATKOWSKI - WIOLONCZELA Koncert, 39 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadząca) W tym odcinku Sceny Klasycznej wystąpi Rafał Kwiatkowski - wiolonczela. Przt fortepianie Grzegorz Gorczyca. Bohaterem kolejnego odcinka będzie jeden z najlepszych polskich wiolonczelistów Rafał Kwiatkowski. Zwycięzca międzynarodowych konkursów w Nowym Jorku, Baltimore, Lipsku, Lubljanie, Via del Mar (Chile), Kuhmo (Finlandia) oraz laureat II nagrody w The International Paulo Cello Competition w Helsinkach. Laureat Paszportu Polityki, czterech Fryderyków oraz nagrody Fundacji Kultury Polskiej. Poza działalnością solistyczną artysta z zamiłowaniem uprawia kameralistykę, współtworzył zespoły kameralne na światowych estradach z takimi osobowościami, jak Christoph Eschenbach, Maxim Vengerov czy Krystian Zimerman, z którym zagrał serię koncertów uwieńczoną nagraniem płyty dla Deutsche Grammophon. Obecnie jest członkiem kwartetu Camerata, a także wykładowcą Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. Pasjonuje się też lutnictwem. Artysta wykona dwie sonaty Ludwiga van Beethovena: Sonatę C - dur Op. 102 nr 1 i Sonatę D - dur Op. 102 nr 2. To utwory, które stały się wielką księgą otwarcia i rodzajem drogowskazu dla dalszych dziejów gatunku. 02:45 PORTRETY - HITCHCOCK/TRUFFAUT (HITCHCOCK/TRUFFAUT) Film dokumentalny, 76 min, Francja/USA, 2015 Reżyseria: Kent Jones Film to oglądany po latach zapis legendarnego spotkania dwóch wizjonerów kina. Historia realizacji wywiadu rzeki - przeprowadzonej przez osiem dni rozmowy między wielkimi reżyserami, których na pierwszy rzut oka, poza pasją do kina, nic nie łączy. Z jednej strony dystyngowany człowiek - legenda: Alfred Hitchcock, uznawany wówczas za najsprawniejszego rzemieślnika w historii kina, z drugiej młody gniewny: znajdujący się u progu kariery Francois Truffaut, wywrotowiec, rzecznik kina autorskiego, współtwórca francuskiej Nowej Fali. Autorzy filmu, korzystając ze wspaniałych materiałów archiwalnych, wzbogacają historię wypowiedziami twórców współczesnego kina: Martina Scorsese, Oliviera Assayasa, Petera Bogdanovicha, Wesa Andersona, Kiyoshi Kurosawy i wielu innych, opowiadają historię spotkania dwóch pozornie przeciwstawnych żywiołów. Oglądane dziś zderzenie tych osobowości budzi na nowo pytanie: czym jest kino? Czy tylko tanią, wyrastającą z jarmarcznych sztuczek, wyolbrzymioną i spulchnioną przez gigantyczne budżety i lata pogoni za nowinkami technicznymi papką dla mas? Czy może polem dla artystów, narzędziem umożliwiającym przekazywanie swojego credo w sposób najpełniejszy, w stopniu nieosiągalnym dla malarzy, rzeźbiarzy, poetów, pisarzy, muzyków? Zapis spotkania Truffauta z Hitchcockiem to prawdziwa uczta dla kinomanów, swoisty podręcznik myślenia o i pojmowania kina. To film o historii powstania biblii kinomanów, wydanej po raz pierwszy w 1966 roku, kształtującej kilka pokoleń twórców i miłośników X Muzy. Ale przede wszystkim film oddaje sprawiedliwość wielkiemu Alfredowi Hitchcockowi: twórcy, który udowodnił, że nawet najbardziej dopasowany klucz do serca widzów, otwiera je dopiero w rękach prawdziwego artysty. 04:35 KINO NOCNE - GIGANT Etiuda filmowa, 32 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Jeziorski Scenariusz: Tomasz Jeziorski Zdjęcia: Karolina Zielińska Muzyka: Bogdan Klat Aktorzy: Maciej Musiałowski, Katarzyna Kwiatkowska, Marianna Zydek, Jacek Kawalec, Sebastian Jasnoch Bartek jest szesnastoletnim chłopcem, wychowywanym przez matkę, która nie potrafi uporządkować swojego życia uczuciowego. Bartek wspiera ją, kosztem własnych pasji. Przypadkowo spotkana dziewczyna wywróci jego życie do góry nogami. (filmpolski.pl)