TVP Kultura Wtorek, 29.10.2019 08:25 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - DARIUSZ BRZÓSKA - BRZÓSKIEWICZ Dysk./wywiad/debata, 10 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Małgorzata Nieciecka - Mac (prowadzący) Haiku to gatunek poetycki wywodzący się z Japonii. Jest to krótki, trzywersowy utwór, będący imitacją chwili, próbą przelania nieopisywalnego wrażenia na papier. W serii "Poeci do kwadratu" Dariusz Brzóska - Brzóskiewicz, czyli gość naszego programu, przedstawia Haiku - images Stanisława Grochowiaka. 08:40 PIERWSZY PAWILON Film science fiction, 25 min, Polska, 1965 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Gaj Sandbarmay Zdjęcia: Kurt Weber Aktorzy: Jan Machulski, Leon Niemczyk, Roman Sykała, Józef Zbiróg, Jerzy Ćwikliński, Jerzy Zapiór Młody naukowiec zostaje porwany przez dziwnych osobników i dostaje się do tajemniczego domku, w którym jego dawny profesor dokonuje eksperymentu zmniejszania ludzi. 09:20 SZCZĘŚLIWY CZŁOWIEK Film obyczajowy, 84 min, Polska, 2000 Scenariusz i reżyseria: Małgorzata Szumowska Zdjęcia: Marek Gajczak, Michał Englert Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Jadwiga Jankowska-Cieślak, Małgorzata Hajewska-Krzysztofik, Piotr Jankowski, Roman Gancarczyk, Mieczysław Grąbka, Andrzej Hudziak Wyróżniony za wartości artystyczne na festiwalu w Salonikach w 2000 r. film jest pełnometrażowym debiutem fabularnym Małgorzaty Szumowskiej. Zanim reżyserka nakręciła "Szczęśliwego człowieka", było o niej głośno w filmowym świecie. Córka znanych krakowskich dziennikarzy, absolwentka łódzkiej "filmówki" już w pierwszych realizacjach dokumentalnych wykazała nieprzeciętny talent i umiejętność starannej i wnikliwej obserwacji rzeczywistości. Przebojem weszła narynek filmowy szkolnymi etiudami i dokumentami zrealizowanymi tuż po studiach, zdobywając prestiżowe nagrody i wyróżnienia w kraju i za granicą m.in. w Tel - Awiwie, Bolonii, Tampere, Meksyku. Akcja "Szczęśliwego człowieka" została osadzona w realiach współczesnej rzeczywistości polskiej. To kameralny, pozbawiony efektów komercyjnych rodzinny dramat, rozgrywający się w scenerii ubogich i ponurych miejsc Krakowa. Smutna historia trojga ludzi i ich skomplikowanych relacji uczuciowych. Reżyserka filmu bardziej niż o tempo narracji zadbała o psychologiczne portrety bohaterów, przeżywających życiową tragedię. Krytyka zgodnie podkreślała znakomitą grę przede wszystkim Jadwigi Jankowskiej - Cieślak i Małgorzaty Hajewskiej - Krzysztofik. Specyficzną atmosferę filmu podtrzymują zdjęcia młodych operatorów, Marka Gajczaka i Michała Englerta, którzy umiejętnie ukazują zwykłych ludzi wtopionych w tło brudnych i odrapanych krakowskich kamienic. Matka (Jadwiga Jankowska - Cieślak) i jej 30 - letni syn Janek (Piotr Jankowski) mieszkają razem w ubogiej dzielnicy miasta, w starym domu. Los ich nie rozpieszcza, nigdy nie zaznali szczęścia ani dobrobytu. Janek jest życiowym nieudacznikiem. Choć w szkole był prymusem i skończył studia, nie zrobił błyskotliwej kariery zawodowej. Nie ma nawet stałej pracy, zarabia dorywczo, pisując artykuły do gazet. Bezrobotna matka dostaje w końcu obietnicę posady. Musi jednak przedtem poddać się rutynowym badaniom. Diagnoza lekarska przekreśla wszystko. Kobieta ma raka płuc, zostało jej zaledwie kilka miesięcy życia. Próbuje zataić swój stan zdrowia przed jedynakiem. On jednak dowiaduje się o nieuleczalnej chorobie matki. Sądząc, że rodzicielka nie zdaje sobie sprawy ze śmiertelnego zagrożenia, prosi lekarzy, by ukryli przed nią prawdę. Rozpoczyna się rodzinny dramat, a jego bohaterowie prowadzą specyficzną grę, wzajemnie się oszukując. Wychowany przez matkę syn chciałby, choć na krótko, dać jej szczęście, spełnić wszystkie marzenia, wynagrodzić lata smutku i cierpień. Gdy na horyzoncie pojawia się kobieta, postanawia się z nią ożenić. Namawia ją do odegrania roli narzeczonej i przyszłej synowej, by sprawić radość matce. Tymczasem Marta (Małgorzata Hajewska - Krzysztofik), robotnica w wytwórni mrożonek, samotnie wychowująca córkę Manię, wiele w życiu przeszła. Przeżywa własny dramat, choć stara się tego nie okazywać na zewnątrz. 11:00 RODZINA KANDERÓW - ODC. 7 - WYROKU NIE BYŁO. ROK 1956 Serial obyczajowy, 60 min, 12 odc. , Polska 1988 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Występują: Tadeusz Madeja, Krystyna Kołodziejczak - Szyszko, Anna Kaźmierczak, Marta Klubowicz, Marek Kalita, Michał Anioł, Marian Dziędziel, Jerzy Grałek, Leszek Świgoń i inni Nadchodzi rok 1956. Wypuszczony z więzienia Wojtek wraca do pracy w kopalni. Milka kończy flirt z Sekułą. Ten zaś namawia Wojtka, by ubiegał się o stanowisko dyrektora kopalni. Jednak na wiecu zorganizowanym na cześć nowego kierownictwa partii Wojtek nie atakuje Botora. Mimo to Botor i tak rezygnuje ze stanowiska dyrektora zakładu. W jego ślady idzie Sekuła, który żegna się z przewodniczeniem Radzie Zakładowej. 12:10 SCENA KLASYCZNA - (13) ŁUKASZ DYCZKO Koncert, 33 min, Polska, 2017 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadzący) Łukasz Dyczko to utalentowany polski saksofonista, zwycięzca 18. Konkursu Eurowizji dla Młodych Muzyków w Kolonii (2016), nominowany do Paszportu Polityki za rok 2016, laureat m.in.: pierwszego miejsca na XI Międzynarodowym Festiwalu Saksofonowym w Przeworsku (2014), I Śląskim Konkursie Saksofonowym w Katowicach (2014) oraz Międzynarodowym Konkursie Muzycznym Marco Fiorindo w Turynie (2013). Stypendysta Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Od października studiuje na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie pod kierunkiem Pawła Gusnara. Występował jako solista z takimi orkiestrami jak m.in. WDR Sinfonieorchester Köln, Polska Orkiestra Radiowa, Orkiestra Filharmonii Śląskiej, Krakowska Orkiestra Kameralna. Nominowany do Paszportów Polityki za rok 2016, w kategorii Muzyka poważna oraz do nagrody Koryfeusz Muzyki Polskiej (2016), w kategorii Debiut. W programie Sonata Philipa Glassa (wersja na saksofon). Łukasz Dyczko - saksofon, Grzegorz Skrobiński - fortepian, Barry Cockcroft - KUKU na saksofon solo. 13:00 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - DARIUSZ BRZÓSKA - BRZÓSKIEWICZ Dysk./wywiad/debata, 10 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Małgorzata Nieciecka - Mac (prowadząca) Haiku to gatunek poetycki wywodzący się z Japonii. Jest to krótki, trzywersowy utwór, będący imitacją chwili, próbą przelania nieopisywalnego wrażenia na papier. W serii "Poeci do kwadratu" Dariusz Brzóska - Brzóskiewicz, czyli gość naszego programu, przedstawia Haiku - images Stanisława Grochowiaka. 14:15 SZLAKIEM KOLBERGA - NIKOLA KOŁODZIEJCZYK Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Michał Pietrusiewicz W tym odcinku Nikola Kołodziejczyk, pianista jazzowy, kompozytor i dyrygent odwiedza Kapelę Maliszów. 14:50 POGRABEK Film obyczajowy, 72 min, Polska 1992 Reżyseria: Jan Jakub Kolski Scenariusz: Jan Jakub Kolski Zdjęcia: Piotr Lenar Aktorzy: Grażyna Błęcka-Kolska, Mariusz Saniternik, Franciszek Pieczka, Elżbieta Dębska, Tadeusz Szymków, Lech Gwit, Ewa Kamas i inni Drugi film fabularny w dorobku Jana Jakuba Kolskiego, jednego z najoryginalniejszych polskich reżyserów współczesnych. "Pograbek" był zarazem pierwszym dokonaniem Kolskiego, które przyniosło mu niemal jednogłośne uznanie krytyki. Autor wykreował w nim bowiem swój własny, niepowtarzalny świat, który odegra tak wielką rolę w jego późniejszych filmach. Świat ten należy umiejscowić gdzieś na pograniczu surowej wiejskiej rzeczywistości i baśni, pełnej metafor i symboli. Niby sporo w nim znajomych, swojskich, często naturalistycznie ukazanych realiów, a jednak widza nie opuszcza wrażenie jakiejś bezczasowości, umowności właściwej przypowieściom i parabolom. "Pograbek" stanowi doskonały przykład tej poetyki. Jest to bowiem poruszająca opowieść o mocy miłości, której za tworzywo posłużył dramatyczny epizod z życia dwojga wiejskich "odmieńców". Są nimi tytułowy Pograbek - ociężały umysłowo mężczyzna, żyjący z pochówku koni i ludzi, oraz kulawa dziewczyna zwana "Kuśtyczką". Mimo biedy i wielu krzywd, wyrządzonych przez los, ich związek jest udany. Swoje szczęście Pograbek wyraża najpełniej, mówiąc o dymie unoszącym się z komina i witającym powracającego po pracy gospodarza. Na więcej nie pozwala mu ubogi język. Do pełni szczęścia brakuje obojgu tylko dziecka. Podejrzewając bezpłodność partnera, Kuśtyczka zaczyna mozolnie ciułać pieniądze, by kupić niemowlę od ciężarnej a płochej sąsiadki. Ta jednak w ostatniej chwili wycofuje się z "transakcji". Wówczas Pograbek zdobywa się na wielkie upokorzenie i ofiarę. Proponuje swej kobiecie zapłodnienie przez innego mężczynę. Będzie nim kowal Materka - znany miejscowy Casanova, a zarazem sprawdzony "reproduktor". Jednak chwilowe w intencjach zejście się Kuśtyczki z Materką przedłuża się. Wreszcie pewnego dnia wracającego do domu Pograbka nie wita już dym z komina. Jednym z największych walorów filmu jest gra aktorów, zwłaszcza kulejącej i pobrzydzonej Grażyny Błęckiej - Kolskiej, "najpiękniejszego w całej wsi" Tadeusza Szymkowa oraz Tadeusza Saniternika, oszczędnymi środkami ukazującego przejmujący dramat swego bohatera. Urody dodaje filmowi także wyjątkowo "czułe" sportretowanie przyrody jako tła dla działań postaci. 16:20 TYDZIEŃ Z ŻYCIA MĘŻCZYZNY Film obyczajowy, 85 min, Polska 1999 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Stuhr Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Jerzy Stuhr, Gosia Dobrowolska, Danuta Szaflarska, Krzysztof Stroiński, Jacek Romanowski, Ewa Skibińska, Maciej Niesiołowski, Alex Możdżyński, Małgorzata Drozd, Janusz Michałowski, Anna Samusionek, Jolanta Fajkowska, Iwona Schymalla, Agnieszka Dygant, Mikołaj Klimek, Barbara Kurzaj, Dominik Bąk, Jacek Jerzyna, Krzysztof Kumor, Bohdan Ejmont, Karina Kunkiewicz, Jerzy Łapiński, Barbara Baryżewska, Maria Klejdysz i inni "Jak doskonałym tworem jest człowiek! Jak wielkim przez rozum! Jak niewyczerpanym w swych zdolnościach! Jak szlachetnym postawą i w poruszeniach! Czynami podobnym do anioła, pojętnością zbliżonym do bóstwa! Ozdobą on i zaszczytem świata! Arcytypem wszech jestestw!" - tak brzmią słowa pieśni, śpiewanej przez chór w "Tygodniu z życia mężczyzny". Słowa te pochodzą z Szekspirowskiego "Hamleta" i stanowią raczej ironiczne motto do trzeciego autorskiego filmu Jerzego Stuhra. Główny bohater "Tygodnia...", prokurator Adam Borowski, jest bowiem człowiekiem pełnym słabości, łatwo ulegającym pokusom. Tylko pozornie tydzień z jego życia, o którym opowiada film, jest szczęśliwy. Bohater kupuje dom, na rynku księgarskim ukazuje się jego książka, za parę dni ma wyjechać z chórem na występy do Wielkiej Brytanii, jego żona Anna otrzymuje prestiżową nagrodę. W rzeczywistości z każdym z tych wydarzeń wiążą się mniejsze lub większe podłości popełniane przez Borowskiego. Popełniane nie zawsze z wyrachowania, częściej pod wpływem presji chwili. Adam nie jest człowiekiem amoralnym, dręczą go wyrzuty sumienia, czego dowodzi finał filmu. W jego życiu dochodzi do bolesnego rozdarcia. Oskarżając na sali sądowej, nie uznaje taryfy ulgowej. Dziwnym zrządzeniem losu przez siedem kolejnych dni tygodnia sam staje wobec podobnych problemów, co ludzie, dla których domagał się surowych wyroków. I co? W porównaniu z nimi wcale nie jest lepszy. "Tydzień z życia mężczyzny" to pierwszy film w reżyserskim dorobku Jerzego Stuhra, pod którym może - jak sam stwierdził - "podpisać się obiema rękami". Mówiąc te słowa, artysta miał na myśli głównie swoje opanowanie warsztatu realizatora. Nie ukrywał wszakże, że bliskie jest mu także przesłanie filmu, będące swoistym apelem o wyrozumiałość i tolerancję dla ludzkiej niedoskonałości. Adam Borowski bowiem to klasyczny typ "everymana", w którego duszy nieustannie toczy się walka między dobrem i złem. Raz jedno jest na wierzchu, raz drugie, zaś każdy dzień stanowi egzamin dla sumienia. Głównymi zaletami filmu Stuhra, oprócz oczywiście świetnego aktorstwa, są klarowna kompozycja, sprawnie poprowadzona intryga i muzyka Wojciecha Kilara. "Tydzień z życia mężczyzny" uhonorowano nagrodą OCIC na MFF w Wenecji (1999), dwoma wyróżnieniami na FPFF w Gdańsku - Gdyni (1999) oraz nagrodą publiczności podczas Lata Filmowego w Kazimierzu Dolnym (1999). 18:00 DOKUMENT.PL - CHEERLEADERKI Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2015 Reżyseria: Sławomir Witek Scenariusz: Sławomir Witek Zdjęcia: Sławomir Witek Muzyka: Wojciech Noskowiak Dwudziestoczteroletnia Monika jest kapitanem grupy tanecznej Cheerleaders Flex Sopot, która pewnego dnia staje przed olbrzymim wyzwaniem - ma stworzyć pierwszą w Polsce drużynę cheerleaderek na wózkach inwalidzkich. Pełna obaw, ale jednocześnie bardzo ambitna i zdyscyplinowana przyjmuje tę propozycję. Po raz pierwszy w życiu przyjdzie jej - wysportowanej, w pełni sprawnej i pięknej dziewczynie - pracować z ludźmi fizycznie ograniczonymi, jednak nie mniej ambitnymi niż ona sama. Dziewczyny razem trenują, aby ostatecznie, nowo utworzony zespół wystąpił na parkiecie trójmiejskiej Ergo Areny. 20:30 TOSCA (TOSCA) Opera, widowisko artystyczne/estradowe (widowisko), 126 min, USA, 2018 Reżyseria: David Mcvicar Wykonawcy: Sonya Yoncheva, Vittorio Grigolo, Zeljko Lucic, Emmanuel Villaume "Tosca", jak żadna inna opera, opiera się inscenizatorom, którzy chcą uwspółcześniać dzieła, przenosząc ich akcję w inny czas i miejsce. Takich zapędów nie ma sir David McVicar, który przygotował tę inscenizację dla Met. Rozmach partytury Pucciniego oddają monumentalne scenografie w miejscach akcji: kościół św. Andrzeja della Valle, Pałac Farnese i taras Zamku Anioła. W głównych rolach aktorki Florii Toski i kochającego ją malarza Cavaradossiego występują: Sonya Yoncheva i Vittorio Grigolo. Nie tylko dla miłośników tradycji. 00:20 ONE. KOBIETY KULTURY. GABA KULKA Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2019 Scenariusz: Andrzej Warchił Wykonawcy: Łukasz Orbitowski (prowadzący) "One. Kobiety kultury" to program Łukasza Orbitowskiego, w którym do rozmowy zapraszane są najważniejsze kobiety polskiej kultury. Rozmowa ma charakter wyjątkowego, intymnego spotkania. Tym razem gościem Łukasza Orbitowskiego jest wokalistka i kompozytorka Gaba Kulka. 00:50 MŁODA POLSKA - GRANICA Film fabularny kinowy, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Bartosz Brzesiński Scenariusz: Bartosz Brzesiński Zdjęcia: Tomasz Ślesicki Aktorzy: Alona Szostak, Cezary Morawski Ukrainka Olga pracuje w Polsce jako opiekunka schorowanego, przykutego do łóżka mężczyzny w średnim wieku. Na Ukrainie zostawiła męża i poważnie chorą córkę, której życie może uratować tylko bardzo kosztowna operacja. Mężczyzna proponuje, że da Oldze pieniądze w zamian za pewną przysługę. (filmpolski.pl) 01:25 NOCNY DOKUMENT - MALLORY (MALLORY) Film dokumentalny, 97 min, Czechy, 2015 Reżyseria: Helena Trestikova Zdjęcia: Miroslav Soucek, Vlastimil Hamernik, Robert Novak, David Cysaf, Jiri Chod, Jakub Hejna Reżyserka filmu Helena Trestkova to jedna z najważniejszych współczesnych reżyserek, twórczyni takich filmów jak "Rene", "Marcela", "Katka" czy "Prywatny wszechświat". Reżyserka od lat pozostaje wierna swojemu autorskiemu stylowi, towarzyszy swoim bohaterom żyjącym na obrzeżach społeczeństwa przez wiele lat, odwiedzając ich naprzemiennie i dokumentując powikłane losy. Nie inaczej jest tym razem. Film "Mallory" zrealizowany w 2015 roku zaczyna się w roku 2002 roku, gdy poznajemy dwudziestokilkuletnią Mallory, heroinistkę z długim stażem. Kochałam heroinę, tak jak kobieta kocha mężczyznę - wyznaje. Jak zwykle u Trestkovej, bohaterka, igrająca całe życie ze śmiercią, wykazuje się wysokim stopniem samoświadomości. W jej życiu wydarzył się przełom, urodziła syna i to dzięki niemu postanawia wyrwać się ze szponów nałogu. Tak zaczyna się wieloletnia walka o normalność, niepozbawiona dramatycznych zakrętów, przemocy fizycznej i psychicznej ze strony kolejnych kochanków; bezdomności oraz przymusowego rozstania z dzieckiem. Ciężkie narkotyki dewastują psychikę na całe życie. Historia "Mallory" jest tego wstrząsającym przykładem. To czeski rewers pamiętnego filmu Cezarego Ciszewskiego "Wolność jest darem od Boga". Wieloletnia obserwacja i towarzyszenie fizycznej przemianie bohaterki przywołuje też przewrotnie na myśl słynny "Boyhood". Rozwód z narkotykami jest paradoksalnie najłatwiejszy, prawdziwa walka to zmierzenie się z wyzwaniami świata, lękiem towarzyszącym najdrobniejszym zadaniom i własną, potrzaskaną przez lata nałogu, psychiką. Trestkova umie zmieścić cały świat w jednej bohaterce, która jest odurzoną bezdomną w koszulce Cannibal Corpse, pracownicą baru, niedoszłą samobójczynią, czułą matką, ofiarą psychopatycznych donżuanów, skromną, acz nieustępliwą petentką opieki socjalnej Choć życie nie szczędzi jej razów, płonie w niej wewnętrzny ogień, który przyciąga ludzi; spotkanie z jednym z nich na pogrążonym w nocy moście Karola, okaże się dla niej przełomem. 03:35 BJORK (BJORK!) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Hannes Rossacher, Tita Von Hardenberg Scenariusz: Tita Von Hardenberg Zdjęcia: Alexander Seidenstücker Film jest atrakcyjnym pod względem faktograficznym i wizualnym portretem tej niezwykle emocjonalnej i empatycznej artystki, która stała się ikoną współczesnej popkultury. Oglądamy nie tylko wywiady z piosenkarką, tłumaczącą sens uprawianej przez siebie stylistyki. Poznajemy także opinie innych na jej temat, w tym dziennikarzy, znawców muzyki i fanów, ale przede wszystkim zanurzamy się w nietuzinkowy świat obrazów Björk, przypominając sobie bogate uniwersum jej teledysków. Tym samym mamy szansę wniknąć w niezwykle oryginalny makroksomos jej artystycznej wyobraźni. (docsag.pl) 04:40 SCENA KLASYCZNA - (29) RAFAŁ KWIATKOWSKI - WIOLONCZELA Koncert, 39 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadząca) W tym odcinku Sceny Klasycznej wystąpi Rafał Kwiatkowski - wiolonczela. Przt fortepianie Grzegorz Gorczyca. Bohaterem kolejnego odcinka będzie jeden z najlepszych polskich wiolonczelistów Rafał Kwiatkowski. Zwycięzca międzynarodowych konkursów w Nowym Jorku, Baltimore, Lipsku, Lubljanie, Via del Mar (Chile), Kuhmo (Finlandia) oraz laureat II nagrody w The International Paulo Cello Competition w Helsinkach. Laureat Paszportu Polityki, czterech Fryderyków oraz nagrody Fundacji Kultury Polskiej. Poza działalnością solistyczną artysta z zamiłowaniem uprawia kameralistykę, współtworzył zespoły kameralne na światowych estradach z takimi osobowościami, jak Christoph Eschenbach, Maxim Vengerov czy Krystian Zimerman, z którym zagrał serię koncertów uwieńczoną nagraniem płyty dla Deutsche Grammophon. Obecnie jest członkiem kwartetu Camerata, a także wykładowcą Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. Pasjonuje się też lutnictwem. Artysta wykona dwie sonaty Ludwiga van Beethovena: Sonatę C - dur Op. 102 nr 1 i Sonatę D - dur Op. 102 nr 2. To utwory, które stały się wielką księgą otwarcia i rodzajem drogowskazu dla dalszych dziejów gatunku.