TVP Kultura Niedziela, 03.11.2019 10:30 OD UCHA DO UCHA - KRAWIEC NITECZKA Teatr, 67 min, Polska, 2018 Autor: Kornel Makuszyński Reżyseria: Jarosław Kilian Wykonawcy: Bartosz Blachura Aktorzy: Olga Ryl - Krystianowska, Grzegorz Feluś, Aneta Jucejko - Pałęcka, Agnieszka Mazurek, Andrzej Perzyna Przedstawienie Teatru Lalka w Warszawie będące adaptacją baśni Kornela Makuszyńskiego jest piękną pochwałą tradycji lalkowego teatru i wyobraźni, którą ten rodzaj sztuki dla dzieci potrafi uruchomić. Historię tytułowego krawca z miasteczka Tajdarajda, pełną przygód i niebezpieczeństw, Jarosław Kilian opowiada, stosując rozmaite środki: animowane lalki, teatr cieni, tzw. żywy plan aktorski, a także piosenki autorstwa Grzegorza Turnaua. Wszystko to buduje aurę cudowności, którą stwarza nie tyle nowoczesna technika, co rzemiosło - praca ludzkich rąk, która poparta konkretnymi umiejętnościami i wiedzą, jest drogą do głębokiego doświadczania świata, jak pisał jeden z recenzentów. Spektakl oferuje jednocześnie świetną zabawę. Dynamiczna akcja, humor, pobłażliwy komizm, wpadające w ucho piosenki oraz radosny pogląd na świat, odzwierciedlony w tekście utworu, zachwycają i bawią młodego widza, a dorosłym dodatkowo przynoszą wzruszenia, pozwalają na chwilę powrócić do najpiękniejszych chwil dzieciństwa. (...) 'Krawiec Niteczka' pobudza młodą wyobraźnię i pozwala na uczestnictwo w tworzeniu teatru na miarę dziecięcych snów. 12:25 GARSONIERA (THE APARTMENT) Komedia obyczajowa, 125 min, USA, 1960 Reżyseria: Billy Wilder Scenariusz: I. A. L. Diamond, Billy Wilder Zdjęcia: Joseph LaShelle Muzyka: Adolph Deutsch Występują: Jack Lemmon, Shirley MacLaine, Fred MacMurray, Ray Walston, David Lewis, Jack Kruschen, Edie Adams, Joan Shawlee i inni 6 Oscarów - dla najlepszego filmu roku oraz za scenariusz, reżyserię, montaż, scenografię i dekorację. Jury festiwalu w San Sebastian przyznało nagrodę dla najlepszej aktorki, pełnej wdzięku i temperamentu, rudej i piegowatej Schirley MacLaine, zdobywczyni Oscara w 1983 r. za czułe słówka. Partneruje jej trzykrotny laureat najwyższej nagrody, Jack Lemmon, który w świecie filmu zasłynął zarówno dzięki komediom, jak i rolom pełnym dramatyzmu. Garsonierę wyreżyserował jeden z największych hollywoodzkim mistrzów, Billy Wilder, twórca "Sabriny", "Stalagu 17", "Podwójnego ubezpieczenia", "Straconego weekendu", "Bulwaru Zachodzącego Słońca", "Świadka oskarżenia", "Słodkiej Irmy" i nieśmiertelnego "Pół żartem, pół serio". Współautorem scenariusza jest I. A. L. Diamond, z którym Wilder tworzył znakomity duet przez 25 lat. Autorem nagrodzonej scenografii był Alexander Trauner, z którym współpracę reżyser bardzo sobie cenił. To właśnie węgierski scenograf wyczarował słynną scenę biura z 5000 tysiącami biurek. Kręcenie tego ujęcia wspomina Wilder: Trudno byłoby wpakować tyle mebli do jednej hali zdjęciowej. Na szczęście miałem czarodzieja Traunera. Ustawił 40 normalnych biurek i 60 mniejszych, przy których posadził niższych statystów. Dalej siedziały karły, a jeszcze dalej były wycięte z papieru sylwetki. Bohaterem filmu jest Bud Baxter (Jack Lemmon), szary urzędnik potężnego nowojorskiego towarzystwa ubezpieczeniowego. W firmie, gdzie jest zatrudnionych ponad 30 tysięcy ludzi, trudno o awans. Lecz Bud szybko pnie się po szczeblach kariery zawodowej. W ten sposób dyrektorzy nagradzają swego pracownika za lojalność wobec nich. A wszystko dzięki tytułowej garsonierze, której jest właścicielem. Udostępnia ją szefom na godziny, co pozwala żonatym mężczyznom na organizowanie dyskretnych spotkań z przyjaciółmi. W tym czasie Bud spędza samotne wieczory w barze lub parku, czasem marznąc okropnie i przypłacając swoją usłużność gorączką lub katarem. Któregoś dnia kluczem do jego kawalerki zaczyna interesować się dyrektor działu kadr, Sheldrake (Fred MacMurray). I pewnie wszystko by układało się jak dawniej, gdyby nie urocza windziarka z firmy, Fran Kubelik (Schirley MacLaine). To właśnie z nią Sheldrake spędza romantyczne chwile w garsonierze, zwodząc i kusząc obietnicami małżeństwa młodą i naiwną dziewczynę, chociaż wcale nie ma zamiaru się rozwodzić. Przez następny miesiąc wszystkie poniedziałki i czwartki są zarezerwowane dla Sheldrake' a i jego przyjaciółki. Ale Fran pragnie czegoś więcej, niż potajemnych schadzek z ukochanym. Gdy przekonuje się, że ten nie ma wobec niej uczciwych zamiarów, zrozpaczona postanawia popełnić samobójstwo. Zażywa w garsonierze tabletki nasenne, lecz na szczęście Baxter odnajduje ją w porę i z pomocą sąsiada, doktora Dreyfusa (Jack Kruschen), ratuje życie dziewczynie. Dwa dni Bud czuwa przy powracającej do zdrowia Fran. W końcu uświadamia sobie, że jest w niej zakochany. Na drodze do jego szczęścia staje dyrektor Sheldrake, którego opuściła żona dowiedziawszy się, o romansach męża. Dyrektor znowu pragnie spotykać się z Fran, ale tym razem Bud odmawia przełożonemu. 14:40 AUTUMN SONATA - OPERA (AUTUMN SONATA - OPERA) Artystyczne/estradowe (widowisko), 125 min, Finlandia, 2017 Reżyseria: Stephane Braunschweig Wykonawcy: Anne Sofie Von Otter, John Storgards Można śmiało powiedzieć, że jest to operowa wersja kongenialnego filmu Ingmara Bergmana, o tym samym tytule, ale byłoby to niesprawiedliwe. Rzadko bowiem doświadczamy w operze tak doskonałej gry aktorskiej, subtelnego, ale do granic emocjonalnego przekazu. Przedstawienie jest świetne muzycznie, dopełnione konwencją muzyka w muzyce. Oszczędna, ale zjawiskowa scenografia, która buduje na scenie obrazy jak płótna Hoppera. Dojmująco smutne, ale bardzo piękne. 17:00 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - OLESNO Reportaż, 7 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Wykonawcy: Krzysztof Grzybowski (prowadzący), Katarzyna Sanocka (prowadząca) W kolejnym odcinku będziemy sprawdzać, czego o naszej przeszłości możemy się dowiedzieć w takim miejscu jak Olesno. Drewniany kościół odpustowy pw. św. Anny w Oleśnie składa się z gotyckiego korpusu datowanego na rok 1518 oraz dobudowanej do niego w latach 1669 - 70 części barokowej, mieszczącej wieniec kaplic. Zabytek jest jedną z najoryginalniejszych budowli sakralnych w Polsce. Barokowy wieniec kaplic nie znajduje analogii pośród innych drewnianych realizacji architektonicznych. Jego unikatowy w skali kraju plan, interpretowany jako pięciopłatkowa róża, oparty został na symbolice chrześcijańskiej (forma monstrancji) i dawnej nazwie miejscowości - Rosenberg. 17:15 NIEDZIELA Z... ROLAMI ROMANA WILHELMIEGO Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Agnieszka Szydłowska (prowadząca) Program poświęcony jest postaci aktora filmowego i teatralnego, Romana Wilhelmiego. W pamięci widzów zapisał się przede wszystkim komediowymi rolami karierowicza, Nikodema Dyzmy w serialu Jana Rybkowskiego czy dozorcy Anioła w "Alternatywach" Stanisława Barei. Kreacji aktorskich było jednak znacznie więcej - w teatrze, kinie i telewizji stworzył ich blisko 170. W jednej postaci zdołał połączyć poetyckość i trywializm, marzycielstwo i prymitywizm, brutalną siłę i słabość pełną bezradności. Ten cytat z Ekspresu Wieczornego (23 maja 1972 rok) idealne podsumowuje jego talent aktorski. 3 listopada mija kolejna rocznica śmierci Romana Wilhelmiego. 18:10 NIEDZIELA Z...ROLAMI ROMANA WILHELMIEGO - JESIENIĄ O SZCZĘŚCIU Film obyczajowy, 56 min, Polska, 1985 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Ryszard Frelek Zdjęcia: Krzysztof Winiewicz Aktorzy: Roman Wilhelmi, Sławomira Łozińska Akcja filmu toczy się jesienią w małej, opustoszałej, nadmorskiej miejscowości. Przebywa tu na rekonwalescencji Jan - mężczyzna w średnim wieku, z zawodu reżyser filmowy. Poddaje się zabiegom akupunktury, rozmyśla na temat filmu, który niebawem ma realizować. Pewnego dnia jego uwagę przyciąga Anna - młoda i piękna kobieta odbywająca samotne spacery brzegiem morza. Syna Jana wychowują dziadkowie. Relacje między ojcem i synem nie są najlepsze. Widują się rzadko. Chłopiec jest niemal pewien, że ojciec go nie kocha. W tym mniemaniu utrzymują go liczne konflikty, która Jan nie zawsze potrafi załagodzić. Przypadek sprawia, że Bartek zbliża się do Anny. Podświadomie szuka w niej zrozumienia i matczynego ciepła. Dzięki synowi również Jan poznaje intrygującą go kobietę. Między reżyserem a nieznajomą z plaży rodzi się uczucie. (filmweb.) 19:20 NIEDZIELA Z... - PAN W. Film obyczajowy, 56 min, Polska 1985 Autor: Bogdan Madej Reżyseria: Krzysztof Gruber Scenariusz: Andrzej Domalik Zdjęcia: Damian Skóra Aktorzy: Roman Wilhelmi, Marek Walczewski, Henryk Bista, Piotr Machalica, Andrzej Żarnecki, Krzysztof Juliusz Warunek, Zbigniew Buczkowski, Krystyna Kołodziejczyk, Krzysztof Majchrzak, Joanna Kasperska, Roman Kosierkiewicz, Anna Majcher, Andrzej Domalik "Temu uczonemu wielkiemu dosunąłem dobrze, ale mi się noga tym razem osmyknęła. Miał przy sobie trzech kumpli, zaraz zrobili krzyk, że z darma racji, żem bił, nie było czasu dać dyla. Milicjanta zawezwali, żeby pozapisywał moje dane. Suma sumarum draka była i mnie się zaczęła kroić sprawa w oczyszczalni. Dobrze, że milicjant spisał przy mnie dane tak samo poszkodowanego, bo się mogłem z pamięci na jego adresie oprzeć. To ja zaraz w skok do pana Wacława po radę i wcześniejszym świtaniem wystartowaliśmy obaj realizować linię obrony" - tak zaczyna się "Pan Wacław", opowiadanie Bogdana Madeja z tomu "Maść na szczury". W roku 1975, kiedy powstała nowela, proza Madeja nie była mile widziana przez cenzurę. Trwała propaganda sukcesu, a opowiadania autora "Pochówku" ukazywały świat istniejący obok oficjalnie przyjętej wizji rzeczywistości. Utwory Madeja pełne pełnokrwistych, wyrazistych typów i znakomitych dialogów, stylizowanych na gwary rodowiskowe, zainteresowały w połowie lat osiemdziesiątych Andrzeja Domalika. Na motywach "Pana Wacława" ten znany reżyser napisał scenariusz do krótkiego filmu telewizyjnego. Trwała wówczas koniunktura na skromne, niedrogie produkcje realizowane techniką wideo. To właśnie wtedy Edward Dziewoński nakręcił swoje "Pięć dni z życia emeryta", a Janusz Majewski "Mrzonkę". Realizacji "Pana W." podjął się Krzysztof Gruber, reżyser świetnie czujący specyfikę małego ekranu, czego dowiodł m. in. w "Fachowcu", "Grecie", "Sali nr 6", "Wcześnie urodzonym", w serialu "Sukces". "Pan W." również spotkał się z przychylnym przyjęciem. Podobało się dobre tempo filmu i doskonałe dialogi. Chwalono te aktorstwo, zwłaszcza kreację Romana Wilhelmiego w roli tytułowej. Akcja filmu zaczyna się od pobicia pana Janusza, wykładowcy uniwersyteckiego, przez niejakiego Szpindla, prymitywnego rzezimieszka, zamieszanego w różne szemrane interesy. Wyrok skazujący dla bandyty wydaje się formalnością. Oskarżony jednak udaje się po ratunek do znanego w kręgach przestępczych "mecenasa", który słynie ze skutecznego wyciągania swych podopiecznych z największych tarapatów. Zapoznawszy się z problemem Szpindla, pan Wacław postanawia i tym razem dokonać rzeczy pozornie niemożliwej: skłonić świadków oskarżenia do wycofania wcześniejszych zeznań przeciwko swemu "klientowi". 22:10 SCENA ALTERNATYWNA - MAZOLEWSKI I PORTER Magazyn, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Joanna Makowska W kolejnym odcinku Sceny alternatywnej "Philosophia" - nowa płyta Johna Portera i Wojtka Mazolewskiego. Skład zespołu Mazolewski/Porter uzupełniają Piotr Rubens Rubik (gitara) i Tomek Harry Wadowski (perkusja). "Philosophia" jest połączeniem klasyki z nowoczesnością, rocka z jazzową wirtuozerią i bluesowym duchem, zamkniętym w formie świetnie skrojonych piosenek. W programie utwory: DON'T ASK ME QUESTIONS, STRANGERS, MELANCHOLIA, BLACK DRESS. 23:15 DOKUMENT.PL - WARIACJA NA WIOLONCZELĘ SOLO Film dokumentalny, 36 min, Polska, 2016 Reżyseria: Aleksandra Rek Scenariusz: Aleksandra Rek "Wariacja na wiolonczelę solo" to dokumentalne love story. Jednak bohaterami nie są kobieta i mężczyzna, tylko światowej sławy wiolonczelista Dominik Połoński i jego instrument. Śledzimy losy wybitnego muzyka, którego lewa ręka została sparaliżowana z powodu choroby. Dominik nie jest w stanie zagrać klasycznego repertuaru, ale z powodzeniem wykonuje muzykę współczesną i eksperymentalną. Koncertuje z największymi orkiestrami w Polsce i za granicą. Ponieważ typowe love story bazuje na ukazywaniu różnych odcieni i wariantów miłości, my także staramy się przyjrzeć, jak ewoluuje uczucie bohatera do wiolonczeli: począwszy od fascynacji, po tęsknotę, troskę, a nawet nienawiść. 00:05 BILET DO KINA - MANCHESTER BY THE SEA (MANCHESTER BY THE SEA) Dramat psychologiczno - obyczajowy, 131 min, USA 2016 Scenariusz i reżyseria: Kenneth Lonergan Aktorzy: Casey Affleck, Michelle Williams, Lucas Hedges, Gretchen Mol, C. J. Wilson, Tate Donovan, Kara Hayward "Manchester by the Sea" to film niezwykły i wzruszający, nagrodzony Oscarem i BAFTA za najlepszy scenariusz, ze wspaniałą pierwszoplanową rolą Caseya Afflecka, z którą aktor został uhonorowany Złotym Globem i Oscarem. Akcja rozgrywa się w tytułowym amerykańskim miasteczku, a główny wątek koncentruje się na przeżyciach bohatera tej historii, zamkniętego w sobie, zwykłego człowieka, borykającego się z codziennymi troskami i trudnymi życiowymi sprawami. Lee Chandler jest dozorcą, mieszka w Bostonie, stroni od ludzi i jest uważany za dziwaka. Pewnego dnia dowiaduje się przez telefon o nagłej śmierci swego starszego brata Joego, który osierocił syna Patricka. Teraz on ma się zaopiekować nastoletnim bratankiem. Kiedy wraca po latach do położonego niedaleko Bostonu rodzinnego miasteczka Manchester by the Sea, spotyka się z byłą żoną, Randi. Ożywają demony przeszłości, Lee musi się zmierzyć z nierozwiązanymi do tej pory sprawami, naprawić błędy, wyjaśnić wiele wątpliwości. Zdruzgotany śmiercią brata z wielką determinacją stara się na nowo zaaklimatyzować w miasteczku, które opuścił przed laty w dramatycznych okolicznościach, i rzetelnie wypełnić wolę zmarłego. Tymczasem krnąbrny i zbuntowany Patrick wcale nie ułatwia zadania stryjowi. 02:30 TERAZ ANIMACJE! - ŚWIATŁO W TUNELU Film animowany, 8 min, Polska, 1986 Reżyseria: Julian Józef Antonisz Scenariusz: Julian Józef Antonisz Zdjęcia: Jan Tkaczyk Autorska wizja "życia po życiu". Mężczyzna, po którego przybywa śmierć z kosą, zostaje zabrany do szpitala. Przy pomocy skomplikowanej aparatury poddawany jest zabiegom reanimacyjnym. Duch mężczyzny opuszcza cielesną powłokę, wchodzi w ciemny tunel, u którego wylotu błyszczy światełko. Mężczyzna ściga je, krąży w przestrzeni kosmicznej i nagle dostrzega dwa światełka. Uszczęśliwiony pędzi na ich spotkanie i zostaje zmiażdżony przez ogromny samochód z kostuchą za kierownicą. (filmpolski.pl) 02:35 TERAZ ANIMACJE! - ŁAŹNIA Film animowany, 4 min, Polska, 2013 Reżyseria: Tomasz Ducki Scenariusz: Tomasz Ducki Zdjęcia: Katarzyna Zolich Muzyka: Jean-Marc Petsas Wielokrotnie nagradzany film animowany. "Łaźnia" wprowadza nas w mętne wody fantazji. Dzięki niezwykłej magii ten subtelnie wystylizowany film prowadzi poprzez liczne poziomy rzeczywistości, kiedy z milczącej melancholii każe nurkować w graficzne szaleństwo sportowej rywalizacji, gdzie wszystko zostaje obrócone do góry dnem. Uczucie odwrócenia środka ciężkości, tutaj zinterpretowane dosłownie, zyskuje w filmie hipnotyzujący efekt. 02:40 TERAZ ANIMACJE! - LOCUS Film animowany, 10 min, Polska, 2016 Reżyseria: Anita Kwiatkowska - Naqvi Scenariusz: Anita Kwiatkowska - Naqvi Zdjęcia: Piotr Matysiak "Locus" to podróż po świecie pamięci: rytmiczne dudnienie pociągu, za oknami uciekający krajobraz i głowa pełna myśli. Samotna kobieta w przedziale zatapia się coraz bardziej we wspomnieniach. Wraca do rodziny, ale myślami znów jest w drodze. Czasoprzestrzeń zakręca, powroty i wyjazdy zlewają się w jedną, zagmatwaną życiową podróż. (filmpolski.pl) 03:05 ARGENTYNA, ARGENTYNA (ZONDA: FOLCLORE ARGENTINO) Film dokumentalny, 84 min, Argentyna, 2015 Reżyseria: Carlos Saura Carlos Saura zabiera widzów do serca argentyńskiej muzyki. Twórca staje z kamerą w miejscu, gdzie przecinają się szlaki przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Tradycyjne ludowe melodie mieszają się z popularną muzyką, a artyści zastanawiają się, jaka jest przyszłość tej sztuki. W "Argentynie" pojawiają się najważniejsze zespoły i artyści tamtejszej sceny. Ich taniec, śpiew i debaty stają się dla twórcy fascynującym spektaklem. Bohaterowie poruszają się pośród luster, które pozwalają przyjrzeć się, jak dopracowane i przemyślane są ich ruchy. Tu nie ma przypadkowego gestu ani fałszywej nutki. Wrażliwość reżysera pozwala mu wydobyć z argentyńskiej kultury jej esencję: żywiołowość, dynamikę, emocjonalność, gorącą krew, a także erotyzm i magnetyzm. To doskonała alternatywa dla tych, którzy znudzeni są banalnością i powtarzalnością programów w rodzaju "Taniec z gwiazdami". Z "Argentyny" o tytułowym kraju widzowie dowiedzą się więcej niż z najlepszego przewodnika. Saura dowodzi, że tylko przez zagłębienie się w kulturę, która ukształtowała naród, można ten naród poznać.