TVP Historia Sobota, 09.11.2019 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 9 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1907 - w Warszawie Rosjanie zalegalizowali działalność Towarzystwa Kursów Naukowych - namiastki polskiego uniwersytetu; 1938 - noc kryształowa w Niemczech; 1989 - upadek muru berlińskiego, 07:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PORTUGALIA. SKARB PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO (FLAVORS) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W tym odcinku podróż do Portugalii. Portugalia leży na zachodnim skraju Europy. Przez wiele stuleci była celem licznych podbojów. Wypływali stąd i wracali tu najwięksi odkrywcy i podróżnicy. Kraj ten odznacza się niezrównanym bogactwem kulturowym i religijnym, ale także fascynującą przyrodą. Odkryjemy dziś miejsce, w którym szczęście miesza się z melancholią. 08:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 58 KOŁOBRZEG Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Na trasie podróży po Polsce Tomasz Bednarek dociera do Kołobrzegu. Miasto określane mianem "Perły Bałtyku" od lat łączy funkcje portu i nadmorskiego uzdrowiska, a jego złożone dzieje obejmują zarówno czasy hanzeatyckiej świetności jak i etap, gdy było twierdzą. Położony u ujścia rzeki Parsęty port morski od wieków determinuje historię i gospodarkę Kołobrzegu. Dawniej było tu tętniące serce miasta, w którym towarami i mrożącymi krew w żyłach opowieściami wymieniali się marynarze i kupcy z różnych stron świata. Dziś port Kołobrzeg z nowoczesną mariną jachtową to także przyjazne miejsce dla żeglarzy i turystów. Dzięki specyficznemu mikroklimatowi, zieleni i bogactwom naturalnym znane jest również jako jedno z najbardziej cenionych uzdrowisk, gdzie wykorzystywane są kąpiele solankowe oraz borowiny. 09:00 JANKA - ODC. 12 - UCIECZKA (UCIECZKA) Serial dla młodych widzów, 30 min, Niemcy/Polska, 1989 Reżyseria: Janusz Łęski Scenariusz: Janusz Lęski Zdjęcia: Jacek Prosiński Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Zofia Merle, Agnieszka Krukówna, Joanna Żółkowska, Tadeusz Horvath, Krzysztof Kowalewski, Grzegorz Wons Do Podklasztorza przybywa tabor cygański, Janka zaprzyjaźnia się z jedną z dziewczynek. Pod nieobecność matki i dziadka postanawia obdarować przybyłych kartoflami i kiełbasą. Gdy mama wraca i zauważa ubytki w spiżarni, podejrzewa kradzież. Janka próbuje wszystko wyjaśnić, lecz wzburzona matka nie przyjmuje do wiadomości jej tłumaczenia. Dotknięta jej zachowaniem dziewczyna ucieka z domu. Nazajutrz, jadąc w wozie cygańskim, zaczyna mieć wątpliwości, czy postąpiła słusznie. Tymczasem najbliżsi i przyjaciele szukają uciekinierki. Julek dogania tabor, podkrada się do wozu, którym podróżuje Julka. Dziewczynka postanawia wrócić razem z nim do swoich. 09:40 JANKA - ODC. 13 - WYPADEK (WYPADEK) Serial dla młodych widzów, 29 min, Niemcy/Polska, 1989 Reżyseria: Janusz Łęski Scenariusz: Janusz Lęski Zdjęcia: Jacek Prosiński Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Zofia Merle, Agnieszka Krukówna, Joanna Żółkowska, Tadeusz Horvath, Krzysztof Kowalewski, Grzegorz Wons "Wilki" urządzają niebezpieczną zabawę - skoki przez ognisko. Dziadek Oskar, widząc dym pod lasem, myśli tylko o tym, by zapobiec pożarowi. Sschodząc pospiesznie z drabiny, łamie nogę. Upadek okazuje się groźny w skutkach - dziadek ma wysoką gorączkę, jego stan pogarsza się z każdą chwilą. Wysłany do Stawiska po pomoc Franek w zdenerwowaniu nie może się wysłowić i Julek po prostu przepędza bełkoczącego bez sensu kolegę. Janka jedzie konno do miasteczka. Przywozi felczera, który stwierdza wylew wewnętrzny i zaleca natychmiastowy zabieg w szpitalu. Dziadek może jednak nie przetrzymać podróży bryczką do odległego szpitala. Na szczęście, Julek i Jakub Bromski dowiadują się o wszystkim. Zapada decyzja - stary Oskar poleci samolotem. 10:20 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - GĘŚ I PIWO KOZICOWE Magazyn, 24 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Michał Góral, Piotr Janczar Muzyka: Tomasz Łuc Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący), Aleksander Trąbczyński Tym razem Karol Okrasa wyruszy do wsi Wydmusy na Kurpiach nieopodal Myszyńca. Tu swoje gospodarstwo od lat prowadzi pani Ela wraz z mężem. Pani Ela specjalizuje się w kuchni kurpiowskiej, a jej sztandarowym produktem jest kurpiowskie piwo kozicowe, a potrawą gęś gotowana w kiszonej kapuście z prośniankami, czyli grzybami znanymi jako żółte gąski. Piwo kozicowe nie ma nic wspólnego z kozicami żyjącymi w Tatrach, to po prostu kurpiowska nazwa jałowca. Ponoć takie piwo powstało dawno temu, kiedy to miejscowy pleban walczył z alkoholizmem mieszkańców swojej parafii i namawiał ich do picia praktycznie bezalkoholowego piwa kozicowego zamiast mocnych trunków. Piwo kozicowe sporządza się z owoców jałowca, szyszek chmielowych i miodu, a po kilku dniach leżakowania jest już gotowe do spożycia. Takie piwo od dawna pijało się na Kurpiach na świąteczne okazje. Karol pokaże, jak w domowych warunkach zrobić sobie piwo kozicowe. Przygotuje też trzy dania z gęsi i piwa kozicowego. Pierwszą potrawą będą szaszłyki z piersi gęsi marynowane w piwie kozicowym, drugą placki z mąki razowej i piwa kozicowego, nadziane sałatką z duszonego mięsa gęsi i sera korycińskiego, a trzecią duszone nogi gęsi w kiszonej kapuście i piwie kozicowym. Jak będą wyglądać takie dania? Zobaczymy w programie. 10:50 PLEMIENNA SZTUKA PRZETRWANIA - LEGENDA O KANIBALACH ODC. 1/8 (EP. 1) Film dokumentalny, 43 min, USA, 2015 Reżyseria: Anthony Barwell Wykonawcy: Marek Ciunel Hazen Audel, instruktor survivalu i przewodnik po najtrudniejszych terenach, podróżuje do ośmiu najbardziej ekstremalnych miejsc na świecie, podejmując w pojedynkę kolejne wyzwania, które sprawdzą granice jego wytrzymałości, jego wiedzę i umiejętności. Żeby przetrwać, będzie musiał polegać na starożytnej wiedzy ludów plemiennych, które żyły w tych środowiskach przez tysiące lat. Hazen w poszukiwaniu dawnej wioski łowieckiej odwiedza, zamieszkiwane przez krokodyle, lasy deszczowe Papui Nowej Gwinei, aby bezpiecznie przeprowadzić 200 reniferów do miejsc, w których rodzą swoje młode. Trafia na koło podbiegunowe, wspina się na szczyt czynnego wulkanu, żeby złożyć ofiarę w imieniu swojego plemienia. Od gorących pustyń, przez zamarznięte rzeki, wysokogórskie tereny z ubogim w tlen powietrzem, czy śmiercionośne wodospady, widzowie podążają z Hazenem, obserwując jego walkę z otaczającym go środowiskiem. Mężczyzna cały czas próbuje znaleźć odpowiedź na pytanie: jak można tutaj przetrwać? 11:45 EDISON - 1/2 (1/2) Film dokumentalny, 54 min, USA, 2015 Reżyseria: Rafael De La Uz Scenariusz: Rafael De La Uz Zdjęcia: Rafael De La Uz Wykonawcy: Jan Wilkans Thomas Alva Edison urodził się w rodzinie drobnego kanadyjskiego przedsiębiorcy, otrzymał jedynie podstawową edukację domową. Jego pierwszy wynalazek był porażką finansową, ale już w wieku 35 lat Edison stał się najbardziej znanym wynalazcą w kraju. Wynalazł żarówkę elektryczną, fonograf, kamerę filmową i akumulator zasadowy niklowo - żelazowy. Opracował też sposób produkcji syntetycznego kwasu karbolowego i bezprzewodowej komunikacji telegraficznej pomiędzy pociągami i stacjami. W chwili śmierci mógł rościć sobie prawo do 1093 udanych patentów w USA. Tempo jego pracyw tragiczny sposób odbiło się jednak na życiu prywatnym. Jego pierwsza żona prawdopodobnie zabiła się, przyjmując śmiertelną dawkę morfiny, druga była całkowicie nieszczęśliwa. Edison jednak w wielu dziedzinach wpłynął na życie milionów ludzi i stał się jednym z najsłynniejszych Amerykanów na świecie. 12:45 WISŁA OD ŹRÓDŁA DO UJŚCIA - ODC. 2. OD UJŚCIA DUNAJCA DO UJŚCIA NARWI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2013 Reżyseria: Paolo Volponi Obraz Wisły - od źródła do ujścia. Autorzy pokazują jej wyjątkowe wartości jako strategicznego zasobu naturalnego Polski i Europy. Film składa się z trzech odcinków podzielonych zgodnie z charakterystyką geograficzną rzeki: 1) Wisła Górna, 2) Wisła Środkowa, 3) Wisła Dolna. 13:50 POLSKIE 100 LAT - POLSKA PRZEŁOMU WIEKÓW. DZIEDZICTWO ZABORÓW Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2017 Reżyseria: Krzysztof Talczewski Scenariusz: Krzysztof Talczewski Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor Na początku XX wieku minęło przeszło 100 lat, gdy Polska utraciła niepodległość. Kilkakrotnie Polacy starali się walką zbrojną odrodzić Rzeczpospolitą. W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku zaczęły kształtować się nowoczesne ruchy ideowe, które z czasem stały się fundamentem polskiego życia politycznego: ruch socjalistyczny, narodowy, ruch ludowy oraz chrześcijańsko - demokratyczny. Działacze tych środowisk wywodzili się z młodej inteligencji polskiej i nie zgadzali się na postawę bierności wobec zaborców. W działaniach wielu Polaków dominowała idea pracy organicznej, której celem był rozwój gospodarczy i likwidacja zacofania cywilizacyjnego. Jej zwolennicy byli zdecydowani trwać przy polskości, ale rezygnowali z walki o suwerenność. Co wniosły ziemie zaborcze i ich mieszkańcy w historię odrodzonej II Rzeczypospolitej? Jakie wniosły wartości, jakie sukcesy, porażki i troski, jakie poczucie świadomości lokalnej, państwowej, narodowej? Odrodzona w latach 1918 - 1921 Rzeczpospolita składała się z ziem należących wcześniej do czterech państw: Rosji, Niemiec (Prus), Austrii oraz Węgier. Kulturowe i cywilizacyjne zróżnicowanie bardzo silnie rzutowało na dzieje Polski i jej mieszkańców w II Rzeczypospolitej. Miało też wpływ na historię w okresie PRL - u, a także na współczesne dzieje Polski. Dziedzictwo, co oczywiste, ulegało ewolucyjnym zmianom w tempie niespiesznym, stanowiąc stały punkt odniesienia dla naszego losu w przeszłości i dla nas dzisiaj, po 100 latach. 14:20 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 27 JEDYNE TAKIE MIASTO Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jakie tajemnice skrywa współczesny Lwów? Czy znajdziemy w nim ślady polskiej przeszłości? Radosław Kotarski w swojej podróży na dawne, wschodnie rubieże Rzeczpospolitej dociera do miejsc na co dzień niedostępnych lub pomijanych przez przewodników. Zapraszamy w niezwykłą podróż do miasta, które od zawsze było tyglem narodów, języków i niesamowitej kuchni. 14:55 AFRYKA - CZ. 3. KONGO (AFRICA, EYE TO EYE WITH THE UNKNOWN) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2013 W trzecim odcinku serialu o Afryce ekipa filmowa BBC Worldwide wyrusza do Konga. Kongo to centrum Afryki i zarazem sam środek gęstych tropikalnych lasów deszczowych o powierzchni pięciu milionów kilometrów kwadratowych. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że w tej opustoszałej i złowrogo cichej krainie niełatwo żyć. Tymczasem to właśnie tu występuje największe nagromadzenie zwierząt w Afryce. W takim świecie zwierzęta muszą wykorzystywać każdą okazję. Wokół panuje zaciekła i nieustająca rywalizacja. Nawet las broni się za pomocą kolców i trujących soków. Tu każdy organizm walczy o swoje miejsce w środowisku. W Kotlinie Konga na powierzchni jednego hektara może rosnąć tysiąc drzew. W walce o przestrzeń niektóre wyrastają ponad 60 metrów nad ziemię w zaledwie kilkadziesiąt lat. W takiej dolinie może rosnąć blisko tysiąc gatunków drzew. Korony drzew prawie się nie dotykają, jakby każda z roślin szanowała przestrzeń sąsiedniej. Największy drapieżnik w lesie - pyton skalny - ma pięć metrów długości, waży sto kilogramów. Swoje cztery tysiące mięśni wykorzystuje do wyciskania życia z ofiar. Lasy Kotliny Konga to zielone płuca Afryki. Wykorzystując światło słoneczne do budowy tkanek, drzewa uwalniają tlen i parę wodną do atmosfery. Lasy Konga to najbogatsza, ale i najbardziej gwałtowna kraina Afryki. Małe strumienie łączą się, tworząc wielkie rzeki Afryki Środkowej, którymi spływa ku zachodowi ponad 450 miliardów litrów wody deszczowej. Na skraju środkowego płaskowyżu woda nabiera prędkości i tworzy olbrzymie spienione kaskady. Wodospad Kongou przebija się przez najbardziej dziewicze lasy Afryki. Dorzecze Konga odwadnia obszar wielkości Indii, niosąc wodę w kierunku Atlantyku. Im bliżej wybrzeża, tym szersze stają się rzeki, redukując powierzchnię lasów. Nie tylko woda toruje sobie drogę przez las. Niektóre zwierzęta - ssaki, ptaki i owady - też to potrafią. Utworzyły sieć szlaków, które, przecinając obszary nizinnych lasów, ciągną się tysiącami kilometrów we wszystkich kierunkach. W następnym odcinku ruszamy na południe Afryki. 15:55 SPÓR O HISTORIĘ - WŁADCY POLSCY: BOLESŁAW CHROBRY Dysk./wywiad/debata, 32 min, Polska, 2016 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Maciej Zakrocki (prowadzący) Bolesław Chrobry. Syn Mieszka Pierwszego. Mimo że nie był wyznaczony do przejęcia władzy, sięgnął po nią, przepędzając macochę Odę i przyrodnich braci. Pierwszy koronowany władca Polski, który na nałożenie korony królewskiej czekał ponad trzydzieści lat. W tym czasie wzmocnił pozycję Polski w Europie. Bił swoją monetę, na której nazywał siebie królem, na kilka lat przed koronacją. Udzielił pomocy wygnanemu z Czech biskupowi Wojciechowi i poparł jego wyprawę misyjną do Prus. Kiedy biskup zginął, Bolesław wykupił jego ciało i złożył w Gnieźnie. To wydarzenie wzmocniło pozycję polskiego władcy i Kościoła w Europie. Dodatkowo umocnił ją zjazd gnieźnieński w tysięcznym roku i powołanie arcybiskupstwa gnieźnieńskiego i podległych mu biskupstw w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. Bolesław prowadził rozliczne, ciągnące się latami wojny - chociażby z Niemcami. Wyprawił się na Ruś i wkroczył do Kijowa. Odzyskał Grody Czerwieńskie. Zmarł w 1025 r. niedługo po koronacji. "Złoty wiek zmienił się w ołowiany" - pisał późniejszy dziejopis o tych wydarzeniach. Władzę objął Mieszko II Lambert. 16:40 SZLAKIEM AMFOR. HISTORIA PODBOJU GALII (THE AMPHORAE ROAD) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2016 Reżyseria: Nicolas Jouvin Scenariusz: Nicolas Jouvin Historia podboju obszaru Galii przez Rzym w pierwszym stuleciu przed naszą erą. 17:45 MARZYCIELE - LUXTORPEDĄ DO ZAKOPANEGO Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski W okresie międzywojennym Zakopane stało się centrum literatury, malarstwa, muzyki i sportu. Pod Tatrami grały nie tylko góralskie kapele, ale i jazz bandy, działały teatr, opera, a na ścieżkach górskich i na Krupówkach można było spotkać Kasprowicza, Tetmajera, Witkacego, Szymanowskiego, Makuszyńskiego. Bywalcami stolicy Tatr stali się także politycy, premierzy, generałowie. Niektórzy z nich mieli tutaj swoje domy. W 1933 roku pomiędzy Krakowem i Zakopanem zaczęła kursować tzw. Lux - torpeda, czyli autobus szynowy, który pokonywał trasę w dwie i pół godziny. 18:25 JANOSIK - ODC. 11/13 - TRUDNO - MIŁOŚĆ! Serial przygodowo - kostiumowy, 44 min, Polska 1973 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Zdjęcia: Stefan Pindelski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Czesław Jaroszyński, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Janusz Bukowski, Lech Ordon, Cezary Julski Do karczmy, gdzie ucztują zbójnicy, wstępuje po drodze książę z siostrzenicą Eweliną. Janosik, urzeczony urodą dziewczyny, porywa ją jako zakładniczkę. Tymczasem ktoś uprowadza Janosikową zdobycz i oddaje ją hajdukom. Janosik goni sprawcę porwania Eweliny, którym okazuje się... zazdrosna Maryna. 19:20 LISTOPAD 1956. DNI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT (1956, A FEW DAYS IN NOVEMBER / 1956, QUELQUES JOURS EN NOVEMBRE) Film dokumentalny, 53 min, Francja/Szwecja, 2016 Reżyseria: Marc Besson Film dokumentalny o wydarzeniach, które w 1956 roku ustanowiły nowy porządek świata. Listopad 1956 roku. Od 8 lat trwa zimna wojna. Nagle wybuchają dwa kryzysy. W zbuntowanym Budapeszcie oraz na Kanale Sueskim sytuacja jest przez kilka dni bardzo napięta. W Egipcie Nasser nacjonalizuje francusko - brytyjski kanał. Oba kraje, wraz z Izraelem, postanawiają uderzyć. W Budapeszcie wybucha bunt przeciwko reżimowi; giną tysiące Węgrów. Od blisko stu lat Kanał Sueski łączy Morze Śródziemne z Morzem Czerwonym. Dzięki niemu statki nie muszą opływać Afryki. Ten ważny szlak handlowy jest także źródłem dochodów dla zachodnich właścicieli. Nasser uznał, że jest to forma kolonializmu. 26 lipca 1956 r. ogłasza narodowi, że kanał należy do Egipcjan. Trzeci świat się raduje, a Nasser staje się jego bohaterem. Na Zachodzie jawi się jednak jako niewygodna postać. W roku 1945 konferencja w Jałcie wprowadziła nowy podział Europy. Zachód i ZSRR bacznie się sobie przyglądały i zbroili. Trwała zimna wojna. Na Węgrzech rządziła partia komunistyczna. Premier Rakosi był najlepszym uczniem Stalina. Tymczasem u starszego brata zachodziły zmiany. 28 czerwca w Poznaniu robotnicza manifestacja przerodziła się w zamieszki. Zginęły 74 osoby; setki zatrzymano i osądzono. Na Węgrzech sprzeciw wobec reżimu był silny, choć nie tak wyraźny. Wydarzyło się wtedy wiele. Geopolityka rządzi się swoimi prawami, ma swoje meandry i zawiłości. Listopad '56 wyraźnie pokazał, że wyrachowanie i egoizm są częścią stosunków międzynarodowych. Lecz uczestnikom tych zawirowań pozostały wspomnienia, gorzkie lub piękne. 21:30 DEKALOG - TRZY Dramat obyczajowy, 56 min, Polska 1988 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Scenariusz: Krzysztof Kieślowski, Krzysztof Piesiewicz Zdjęcia: Piotr Sobociński Muzyka: Zbigniew Preisner Aktorzy: Daniel Olbrychski, Maria Pakulnis, Joanna Szczepkowska, Artur Barciś, Krystyna Drohocka, Krzysztof Kumor, Dorota Stalińska i inni "Jest to jeden z niezliczonych wariantów opowieści o szaleństwie miłości, o miłości w jej najbardziej uciążliwej fazie, gdy utraciła już niemal wszystkie cechy pozytywne, a wciąż intensywna i gwałtowna, przekształca się w siłę destrukcyjną" - pisał o trzeciej części "Dekalogu" jeden z krytyków. Ewa, niedawna kochanka Janusza, z niezwykłą przebiegłością zakłóca jemu i jego rodzinie wigilijny wieczór. Podstępnie wyciąga go z mieszkania i skazuje na całonocną wędrówkę po mieście. Ich związek rozpadł się, jak wydawało się Januszowi - za obopólną zgodą - Ewa przystała na to, że mężczyzna wróci do swojej rodziny. Okazało się, że jej zgoda była pozorna i wymuszona okolicznościami. Teraz nieszczęśliwa kobieta, ogarnięta rozpaczą i zazdrością, próbuje jeszcze raz wskrzesić ich dawny związek. W roli niezwykle gwałtownej, wręcz drapieżnej Ewy wystąpiła Maria Pakulnis. Janusz, którego zagrał Daniel Olbrychski, to osoba zakłamana, nieszczera, jego rodzina zachowuje zewnętrzne formy religijności, co sprowadza się do pustych rytuałów podczas Wigilii. Ma to niewiele wspólnego z trzecim przykazaniem - "pamiętaj, abyś dzień święty święcił". 22:40 KRÓLIK PO BERLIŃSKU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2009 Reżyseria: Bartek Konopka Scenariusz: Bartek Konopka, Bartek Konopka Zdjęcia: Piotr Rosołowski Opowieść o królikach żyjących w sąsiedztwie muru berlińskiego, mimowolnych świadkach burzliwej, powojennej historii miasta i dzielącego go muru. Prowadzona zza kadru, pełna absurdalnego humoru narracja o codziennym bytowaniu królików przeradza się niepostrzeżenie w opowieść o ludziach, mieszkańcach nie tylko Berlina Wschodniego, ale i całej NRD, poddanych wbrew woli, społecznemu i politycznemu eksperymentowi, odciętych dosłownie i w przenośni murem od reszty świata. Dziwnym trafem, historia tamtejszych królików stanowi wierne odbicie historii ludzi. Przed wojną Plac Poczdamski był tętniącym życiem fragmentem Berlina. Po wojnie zamienił się w dziką łąkę, na której wkrótce zaczęły powstawać ogródki działkowe. W poszukiwaniu pożywienia ściągały tam dzikie króliki z całego miasta. Ale pewnego dnia na łące pojawili się żołnierze, którzy poprowadzili przez środek zasieki z drutu kolczastego, by niebawem zastąpić je wysokim, ceglanym murem zwieńczonym opaskami z drutu. Ludzie stawali po obu stronach muru na różnych skrzynkach i stołkach, zaglądali na drugą stronę, machali do siebie, wysyłali sygnały świetlne, wypatrywali się przez lornetki, ustawiali transparenty, coś wykrzykiwali. Króliki nie rozumiały z tego nic, mogły się tylko przyglądać. Krzyki płoszyły je, choć z czasem zwierzęta zaczęły się do nich przyzwyczajać. Jednak ludzie zachowywali się coraz dziwniej. Niektórzy próbowali przeskoczyć mur, potem szybko przebiec szeroki pas ziemi i przedrzeć się przez zaporę z drutu kolczastego. Czasami im się to udawało, więc niebawem zamiast drutów pojawił się drugi mur. Pomiędzy murami ciągnął się pas ziemi niczyjej. Teraz już ucieczka była dużo trudniejsza, zwłaszcza że wzdłuż muru krążyli uzbrojeni żołnierze z psami i wyłapywali desperatów. Niekiedy do nich strzelali, mimo że każdy strzał wymagał udokumentowania w raporcie. Do królików, które też znalazły się między murami, nie strzelano, widać nie zasługiwały na raporty, ale stały się więźniami. Nawet jeśli biegły długo wzdłuż muru, nie mogły opuścić swojego terytorium, a jedynie wrócić w to samo miejsce. Królicze więzienie zaczęło jednak zwierzakom odpowiadać: nikt tam na nie nie polował, nic nie zakłócało ich spokoju, a sporadyczne strzelanie do uciekinierów dawało się jakoś znieść. Króliki mogły nawet dojść do wniosku, że wzniesiono mur i wystawiono straże po to, żeby je chronić. Ludzie z całego świata przyjeżdżali, żeby zobaczyć ten jedyny w swoim rodzaju króliczy rezerwat, fotografowali zwierzaki, uwieczniali ich wizerunki na murze. Króliki rozmnażały się więc na potęgę, żeby nie zawieść widowni. Z czasem jednak brak zewnętrznych zagrożeń zaczął obracać się przeciwko nim: straciły zainteresowanie otoczeniem, popadły w bierność i apatię. Kiedy na czele kraju stanął Erich Honecker, miłośnik zwierząt, postanowił udowodnić, że rezerwat jest idealnym miejscem do życia. Brał pożyczki z Zachodu na wysiew trawy, nad pasem ziemi rozbłysły latarnie, żeby nikt nie plątał się tam po ciemku, a szczeliny w murze starannie zamurowano, aby króliki nie zaraziły się przywleczonymi z zewnątrz chorobami. Coraz więcej psów pilnowało też króliczego bezpieczeństwa. Mimo to wciąż były króliki, które próbowały wydostać się na wolność, budując podkopy pod murem. Aż nagle w murze pojawiły się dziury i możliwe stało się opuszczanie rezerwatu. Króliki wreszcie mogły zobaczyć prawdziwy świat, przekonać się, że trawa na zewnątrz jest bujniejsza, spróbować nawet chrupiącej sałaty. Sam rezerwat postanowiono zlikwidować, strażnicy zniknęli. Dziś króliki żyją na zwykłych podwórkach i w parkach, muszą rywalizować o jedzenie z innymi zwierzętami. Po spokojnym życiu między murami trudno im było odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Najłatwiej przystosowały się młode osobniki. Stare czasami jeszcze tęsknią za rezerwatem. "Królik po berlińsku" znalazł się wśród ośmiu filmów dokumentalnych kandydujących do Oscara 2009 w kategorii najlepszy dokument długometrażowy. Z tej listy trzy uzyskają oficjalną nominację do tej najbardziej prestiżowej nagrody. Za swój film Bartek Konopka dostał już m. in. Złotego Lajkonika na 49. Krakowskim Festiwalu Filmowym i nagrodę na festiwalu Hotdoc w Toronto. 01:45 TAJEMNICE DE REVOLUTIONIBUS Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Juszczakiewicz Aktorzy: Florian Staniewski, Sebastian Wolf Mikołaj Kopernik, to jedna z najwybitniejszych postaci w historii polskiej, ale i światowej nauki. Jego dzieło De Revolutionibus zrewolucjonizowało pogląd człowieka na wszechświat. Jak się okazuje, duży wpływ na publikację miały pobyty astronoma na Ziemi Lubawskiej i to właśnie tam odbyły się zdjęcia do najnowszego filmu o życiu Mikołaja Kopernika. 02:50 CÓRKA GENERAŁA PANKRATOWA Melodramat, 81 min, Polska, 1934 Reżyseria: Mieczysław Znamierowski Scenariusz: Marian Orlik Zdjęcia: Seweryn Steinwurzel Muzyka: Henryk Wars Aktorzy: Kazimierz Junosza - Stępowski, Nora Ney, Stanisław Grolicki, Aleksander Żabczyński, Jerzy Leszczyński, Franciszek Brodniewicz, Mieczysław Cybulski, Maria Bogda, Zofia Lindorfówna, Zbigniew Ziembiński, Stanisław Daniłowicz, Stanisław Daniłowicz, Stanisława Perzanowska, Helena Buczyńska, Wanda Jarszewska "Córka generała Pankratowa" to film odwołujący się do uczuć patriotycznych i antycarski w wymowie. Akcja toczy się w okresie rewolucji 1905 roku. Tytułowy generał Pankratow jest zajadłym wrogiem rewolucjonistów, których tępi bez miłosierdzia. Jednak jego córka Aniuta, półkrwi Polka, przypadkiem poznaje Ratomskiego, jednego z buntowników i zakochuje się w nim. Wkrótce podczas przejażdżki po mieście, ratuje ranną rewolucjonistkę. Wszystkie te wydarzenia sprawiają, że w dziewczynie budzi się polskość. Zrywa z dotychczasowym narzeczonym Bobrowem i zostaje kochanką Ratomskiego. Ich związek trwa jednak krótko. Ukochany Aniuty dokonuje zamachu na Pankratowa. Generał uchodzi z życiem, lecz ulega paraliżowi. Ratomski zaś, schwytany przez żandarmów, ląduje w twierdzy. Aniuta postanawia uczynić wszystko, by go uwolnić.